Alsof je punt een achter rouw kunt zetten
Op de radio gaat het over rouwverlof. Ik zit in de auto en wil in een appel happen. De radio gaat harder. Ik hoor cijfers van het CBS waaruit blijkt dat mensen vaak langer dan 1 week afwezig zijn na het overlijden van een dierbare. Onderzoek van de vakbond CNV toont aan dat 1 op de 10 mensen een burn-out krijgen na een sterfgeval van een dierbare. 37% van de mensen die de enquête invulde, zegt dat ze te snel aan het werk is gegaan.
De mannenstem op de radio spreekt steeds over rouwverwerking. ‘Het kabinet moet rouwverlof wettelijk regelen, zodat mensen het verdriet kunnen verwerken.’ Ik bijt ondertussen in mijn appel. Opeens vind ik het woord verwerken een gek woord. Terwijl ik hap, kauw en slik, voelt het alsof ik de appel verwerk. Maar kun je rouw verwerken? Dat klinkt alsof je er een punt achter kunt zetten. Boek dicht en door met je leven.
Mijn veel te jong geworden weduwe-vriendin gaf een jaar na het overlijden van haar man een borrel. Om iedereen te bedanken die haar en de kinderen gesteund had na zijn overlijden. En: het was een jaar geleden. ‘Ik wil niet meer huilen, ik ga weer door.’ Mijn voorzichtige vraag of ze dacht dat dit zo werkte, kwam niet aan. Het was een jaar keihard werken geweest. Iedere dag toch het bed uitkomen, proberen haar baan weer op te pakken en te zorgen voor de kinderen. Die waren hun vader al kwijt, ze werkte voor twee om hen toch een onbezorgde jeugd te geven. De dag na de borrel lag ze in bed en voelde het als dag 1 na zijn overlijden. Het tweede jaar zonder hem was misschien wel zwaarder dan het eerste jaar.
Verwerken, verwerken. Ik zeg het woord een paar keer hardop in mijn auto. Mijn vader overleed twaalf jaar geleden. Heb ik dat verwerkt? Tja, ik ben eraan gewend. Dat hij er niet meer is. Dat hij voor de rest van mijn leven er niet meer bij is. Ik hoef er niet meer om te huilen. En soms vergeet ik het ook. Dan zie ik een oudere man met een ruitjesoverhemd fietsen en denk ik hem te zien. Binnen 1 seconde weet ik weer dat hij het niet kan zijn en voel ik me even intens verdrietig, als in die eerste periode na zijn overlijden.
Rouw verwerk je niet. Een groot verlies verwerk je niet als een appel. Je verweeft het verlies in je leven, het wordt onderdeel van je nieuwe leven. Een leven met en een leven zonder je dierbare. Wettelijk rouwverlof zou fijn zijn. Misschien wel meer als erkenning dat je verdriet er mag zijn en dat je in bed mag blijven liggen. Want dan komt meteen de vraag omhoog: wat is dan een geschikte periode voor rouwverlof? Mijn weduwe- vriendin miste vooral flexibiliteit van haar werkgever. ‘Ik wilde wel werken, maar niet iedere dag lukte me dat. Ik kon niet meteen in het dagelijkse werkritme meedoen.’ Tijd om te verwerken of tijd om te verweven. Linksom of rechtsom. Het vraagt tijd en vooral flexibiliteit van werkgevers om mensen die ruimte te geven; met of zonder wettelijk rouwverlof.
De mannenstem op de radio spreekt steeds over rouwverwerking. ‘Het kabinet moet rouwverlof wettelijk regelen, zodat mensen het verdriet kunnen verwerken.’ Ik bijt ondertussen in mijn appel. Opeens vind ik het woord verwerken een gek woord. Terwijl ik hap, kauw en slik, voelt het alsof ik de appel verwerk. Maar kun je rouw verwerken? Dat klinkt alsof je er een punt achter kunt zetten. Boek dicht en door met je leven.
Mijn veel te jong geworden weduwe-vriendin gaf een jaar na het overlijden van haar man een borrel. Om iedereen te bedanken die haar en de kinderen gesteund had na zijn overlijden. En: het was een jaar geleden. ‘Ik wil niet meer huilen, ik ga weer door.’ Mijn voorzichtige vraag of ze dacht dat dit zo werkte, kwam niet aan. Het was een jaar keihard werken geweest. Iedere dag toch het bed uitkomen, proberen haar baan weer op te pakken en te zorgen voor de kinderen. Die waren hun vader al kwijt, ze werkte voor twee om hen toch een onbezorgde jeugd te geven. De dag na de borrel lag ze in bed en voelde het als dag 1 na zijn overlijden. Het tweede jaar zonder hem was misschien wel zwaarder dan het eerste jaar.
Verwerken, verwerken. Ik zeg het woord een paar keer hardop in mijn auto. Mijn vader overleed twaalf jaar geleden. Heb ik dat verwerkt? Tja, ik ben eraan gewend. Dat hij er niet meer is. Dat hij voor de rest van mijn leven er niet meer bij is. Ik hoef er niet meer om te huilen. En soms vergeet ik het ook. Dan zie ik een oudere man met een ruitjesoverhemd fietsen en denk ik hem te zien. Binnen 1 seconde weet ik weer dat hij het niet kan zijn en voel ik me even intens verdrietig, als in die eerste periode na zijn overlijden.
Rouw verwerk je niet. Een groot verlies verwerk je niet als een appel. Je verweeft het verlies in je leven, het wordt onderdeel van je nieuwe leven. Een leven met en een leven zonder je dierbare. Wettelijk rouwverlof zou fijn zijn. Misschien wel meer als erkenning dat je verdriet er mag zijn en dat je in bed mag blijven liggen. Want dan komt meteen de vraag omhoog: wat is dan een geschikte periode voor rouwverlof? Mijn weduwe- vriendin miste vooral flexibiliteit van haar werkgever. ‘Ik wilde wel werken, maar niet iedere dag lukte me dat. Ik kon niet meteen in het dagelijkse werkritme meedoen.’ Tijd om te verwerken of tijd om te verweven. Linksom of rechtsom. Het vraagt tijd en vooral flexibiliteit van werkgevers om mensen die ruimte te geven; met of zonder wettelijk rouwverlof.
