THUIS voelen en pesten
Afgelopen week gaf ik samen met John Meuleman, oud-docent van het Erasmus in Almelo, gastlessen aan leerlingen. Deze lessen die we vanuit Stichting GelijkSpel organiseerden, gingen over de vraag wat het betekent om je ‘thuis’ te voelen op school. Bij ‘thuis’ zijn gaat het om een veilige omgeving waarin jongeren zich geaccepteerd voelen, ongeacht hun verschillen. School moet een plek zijn waar je jezelf kunt zijn, zonder angst voor afwijzing of pesten.
Het klinkt eenvoudig: wanneer een leerling zich gezien en gehoord voelt, bloeit hij of zij op. Maar voor veel jongeren is dat allesbehalve vanzelfsprekend, zoals ook uit ons eigen onderzoek onder deze leerlingen bleek: 17,5%van de leerlingen gaf aan niet te weten of ze zich thuis voelen en 9,5% voelde zich niet thuis. Bij elkaar 27% die zich in meer of mindere mate niet thuis voelt op school. Velen voelen zich eenzaam, uitgelachen of zelfs uitgesloten. Dit is niet alleen van invloed op hun welzijn, maar ook op hun leervermogen. Daarom is het cruciaal om jongeren al vroeg het belang van respect, empathie en solidariteit bij te brengen. Want alleen door elkaar te steunen kunnen we samen een gezonde en veilige leeromgeving en samenleving creëren.
Tijdens de sessies deelden ervaringsdeskundigen hun persoonlijke verhalen. Mensen, die in hun jeugd te maken hadden met pesten, eerwraak en discriminatie. Hun verhalen gaven de leerlingen niet alleen inzicht in de verwoestende impact van uitsluiting, maar lieten hen ook zien dat het mogelijk is om van moeilijke ervaringen te leren en deze om te zetten in veerkracht. De belangrijkste boodschap van deze ervaringsdeskundigen was: je moet niet alleen voor jezelf opkomen, maar ook voor anderen die kwetsbaar zijn.
De impact van deze verhalen was zichtbaar. Veel leerlingen, die in eerste instantie terughoudend leken, begonnen uiteindelijk hun eigen ervaringen te delen. Zo was er een meisje dat tijdens het luisteren naar een verhaal over pesten in de klas begon te huilen. Aan het einde van de les besloot de ervaringsdeskundige naar haar toe te gaan. Ze sprak haar aan met de woorden: “Je bent goed zoals je bent.” Dit simpele gebaar had een enorme impact op haar. Even later kwamen ook andere leerlingen naar haar toe om haar te bedanken voor het delen van haar verhaal. Het gaf haar de kracht om door te gaan, want het bewijs dat deze gesprekken echt iets teweegbrengen, was onmiskenbaar.
We hebben allemaal een verantwoordelijkheid om op te staan tegen pesten, discriminatie of uitsluiting. Deze verantwoordelijkheid stopt niet op school. De strijd hiertegen gaat verder in de volwassen wereld, op het werk, in de sportschool, op voetbalveld maar ook in de politiek waar we te maken hebben met polarisatie en cancelcultuur. Het is aan ons allemaal, of we nu jong of oud zijn, om op te staan en een verschil te maken. Als we een generatie willen opvoeden die respect en inclusie hoog in het vaandel heeft staan, moeten we al op jonge leeftijd beginnen met het aanleren van deze waarden. Het is geen keuze, maar een basisvereiste voor een gezonde samenleving.
Het klinkt eenvoudig: wanneer een leerling zich gezien en gehoord voelt, bloeit hij of zij op. Maar voor veel jongeren is dat allesbehalve vanzelfsprekend, zoals ook uit ons eigen onderzoek onder deze leerlingen bleek: 17,5%van de leerlingen gaf aan niet te weten of ze zich thuis voelen en 9,5% voelde zich niet thuis. Bij elkaar 27% die zich in meer of mindere mate niet thuis voelt op school. Velen voelen zich eenzaam, uitgelachen of zelfs uitgesloten. Dit is niet alleen van invloed op hun welzijn, maar ook op hun leervermogen. Daarom is het cruciaal om jongeren al vroeg het belang van respect, empathie en solidariteit bij te brengen. Want alleen door elkaar te steunen kunnen we samen een gezonde en veilige leeromgeving en samenleving creëren.
Tijdens de sessies deelden ervaringsdeskundigen hun persoonlijke verhalen. Mensen, die in hun jeugd te maken hadden met pesten, eerwraak en discriminatie. Hun verhalen gaven de leerlingen niet alleen inzicht in de verwoestende impact van uitsluiting, maar lieten hen ook zien dat het mogelijk is om van moeilijke ervaringen te leren en deze om te zetten in veerkracht. De belangrijkste boodschap van deze ervaringsdeskundigen was: je moet niet alleen voor jezelf opkomen, maar ook voor anderen die kwetsbaar zijn.
De impact van deze verhalen was zichtbaar. Veel leerlingen, die in eerste instantie terughoudend leken, begonnen uiteindelijk hun eigen ervaringen te delen. Zo was er een meisje dat tijdens het luisteren naar een verhaal over pesten in de klas begon te huilen. Aan het einde van de les besloot de ervaringsdeskundige naar haar toe te gaan. Ze sprak haar aan met de woorden: “Je bent goed zoals je bent.” Dit simpele gebaar had een enorme impact op haar. Even later kwamen ook andere leerlingen naar haar toe om haar te bedanken voor het delen van haar verhaal. Het gaf haar de kracht om door te gaan, want het bewijs dat deze gesprekken echt iets teweegbrengen, was onmiskenbaar.
We hebben allemaal een verantwoordelijkheid om op te staan tegen pesten, discriminatie of uitsluiting. Deze verantwoordelijkheid stopt niet op school. De strijd hiertegen gaat verder in de volwassen wereld, op het werk, in de sportschool, op voetbalveld maar ook in de politiek waar we te maken hebben met polarisatie en cancelcultuur. Het is aan ons allemaal, of we nu jong of oud zijn, om op te staan en een verschil te maken. Als we een generatie willen opvoeden die respect en inclusie hoog in het vaandel heeft staan, moeten we al op jonge leeftijd beginnen met het aanleren van deze waarden. Het is geen keuze, maar een basisvereiste voor een gezonde samenleving.
