Boeken
Frank Krake: van  rampondernemer tot  bestsellerauteur
Hij behoort tot de best verkopende auteurs in ons land. Van de zes boeken die hij sinds 2013 heeft uitgebracht, zijn er bij elkaar meer dan 150.000 verkocht. De vijf boeken die na zijn debuut De Rampondernemer verschenen stonden allemaal in de bestsellerlijst. In het vaderlandse schrijvers- en uitgeverswereldje geldt hij niettemin nog altijd als een buitenbeentje omdat hij alles op eigen kracht doet. Van research, tot het schrijven, het maken van een marketingplan tot de pr en de verkoop.’ Zelf omschrijft Frank Krake (Almelo, 1969) zich als een schrijvende ondernemer. ‘Of een ondernemende schrijver. Dat laat ik aan de lezer over.’
Als er na een uiterst turbulente periode van 12 jaar, met evenveel successen als tegenslagen, een eind komt aan zijn bestaan als zelfstandig ondernemer, rolt Frank Krake min of meer per toeval in het boekenvak.
‘Nadat ik mijn bedrijf had verkocht, wilde ik nog zoveel andere dingen doen, die me interesseren. Mezelf ontplooien. Dus ik bedacht, ik ga een boek schrijven. Ik had zoveel shit meegemaakt, maar ook mooie dingen. Je gaat eerst tien keer op je bek voordat je succes behaalt. Alleen praat niemand over de mislukkingen. Ik wilde graag beide kanten belichten. Daar leer je namelijk veel meer van.’
Zijn eerste boek De Rampondernemer is in 2013 nog maar net verschenen als Krake te maken krijgt met de eerste tegenslag in z’n nieuwe metier. ‘Toen het boek twee weken uit was, belde de uitgever – Pearson Benelux – met slecht nieuws: ik moest de verkoop zelf gaan doen. De hele verkoopafdeling van de non-fictietak werd per direct opgeheven. Toen moest ik zelf met m’n boek naar de boekhandels. Ik kende die wereld helemaal niet, dus dan stoot je eerst tien keer je neus. Daar heb ik veel van geleerd. En dan komt ook weer het ondernemersbloed in je naar boven, hà¨.’ Van De Rampondernemer worden uiteindelijk een kleine 10.000 exemplaren verkocht.
Menthol
Na De Rampondernemer heeft Frank Krake de smaak van het schrijven te pakken. Hij stuit op het verhaal van ‘Menthol’, de bijnaam van de zwarte Joseph Sylvester, die in 1927 na veel omzwervingen in Hengelo belandt, van waaruit hij met z’n Babajaba tandpasta als een standwerker op markten heel Nederland leert tandenpoetsen. Zijn opa had nog zaken met hem gedaan.
‘Ik had op dat moment een beetje geroken aan het schrijven en uitgeven en gezien hoe anderen in de uitgeverswereld het deden. Ik heb toen met drie uitgevers gesproken, die alle drie wel geïnteresseerd waren. Maar de een vond ’t te weinig fictie, de ander te veel en weer een ander vond ’t niet literair genoeg. Toen dacht ik: bekijk het allemaal maar, ik doe ’t zelf. Ik sta achter het manuscript. Ik heb het uitgegeven en er zijn ruim 20.000 exemplaren van verkocht.’
Rood Bloed
Zijn volgende boek Rood Bloed (2017), waarin Joop Munsterman zijn verhaal vertelt over de opkomst en neergang van FC Twente onder diens voorzitterschap, is opnieuw een pijnlijk leerproces voor Frank Krake in de voor hem nieuwe uitgeverswereld. Het boek wordt uitgegeven door Voetbal Inside, een imprint van uitgeverij Overamstel. Het gaat mis als kort voor de officiële presentatie een digitale versie van het manuscript door de uitgever naar de advocaat van de club wordt gestuurd. Hij stuurde het door naar de raad van commissarissen van FC Twente. Joop de Winter maakt van het complete manuscript een Whatsapp-bericht, dat zich als een olievlek verspreidt. Krake: ‘Dat hele manuscript is als een razende rond gegaan. Ik was op dat moment de best gelezen, maar slechts betaalde auteur van Nederland. Had een jaar aan dat boek gewerkt. Er is mij wel gevraagd, waarom schrijf je nou dat boek over Joop Munsterman? Dat kan ik heel goed uitleggen. Ik was oprecht geïnteresseerd in zijn eigen verhaal, niet het verhaal dat in de media over hem verteld werd. Ik ben geen vriendje van Joop, maar ook geen vijand. Ik sta er neutraal in, ben onafhankelijk. Ik heb een jaar lang uitstekend met Joop gewerkt.’
Volgens Krake heeft zo’n 99 procent van de mensen, die de app hebben gekregen, het boek uiteindelijk niet gekocht. ‘Maar het meest jammer vind ik nog dat die het ook niet hebben gelezen! Niemand gaat even op z’n telefoontje even 400 pagina’s manuscript lezen. Tegelijkertijd zeggen ze wel: ik hoef ’t boek niet meer te kopen want ik heb het al. De verkoop viel daardoor tegen. Uiteindelijk zijn er nog wel zo’n 10.000 van verkocht. Maar dat hadden er 50.000 kunnen zijn.’
Een goede leerschool stelt Krake achteraf nuchter vast. ‘Ik heb daarna nooit meer – zelfs niet als de redactie van Jinek daarom vroeg – een manuscript digitaal verstrekt. Ik weiger ‘t, zelfs als de koning er om vraagt. Ik laat nu bij de printshop 20, 30 exemplaren van het boek uitprinten. Dat kunnen mensen dan per post krijgen.’
Machtige media
Van Rood Bloed heeft Frank Krake ook geleerd hoe machtig de media zijn. Hoe je kunt worden neergezet, geframed. ‘In het boek zegt Joop Munsterman – ik heb ’t nageteld – 39 keer: Ik had dit anders moeten doen, of woorden van gelijke strekking. En wat kopt de Twentsche Courant Tubantia? Munsterman geeft vooral anderen de schuld. En de Telegraaf had de kop: Munsterman steekt hand in eigen boezem. Zelfde boek, hà¨!’
Bovenop al deze tegenslag komt dan ook nog dat Rood Bloed – nota bene uitgegeven door VI – niet bij het bij de gelijknamige, veelbekeken voetbaltalkshow op tafel komt te liggen. Wilfred Genee en Johan Derksen hebben net een weer eens hoogoplopende ruzie bijgelegd en met elkaar afgesproken het niet over het boek te hebben, want dat zou wel eens een splijtzwam kunnen zijn. Krake:’Je had twee kampen als het om Joop Munsterman ging. Genee zat in het AD-kamp, met Sjoerd Mossou, waar de Twentsche Courant Tubantia ook deel van uitmaakte. Johan Derksen in het Telegraaf-kamp, met Valentijn Driessen. Dus, je had twee kampen tegenover elkaar die dan zouden gaan knallen. Ik dacht, laat maar knallen, dat is goed voor de verkoop. Maar de heren aan tafel hebben anders besloten omdat ze de lieve vrede wilden bewaren. Ongewild werd ik speelbal in dit mediaspel. En ik kon er niks aan doen.’
De laatste getuige
Zijn vervelende ervaringen bij het uitbrengen van Rood Bloed doen Frank Krake besluiten om bij z’n volgende boek De laatste getuige alles weer in eigen hand te houden. Dat boek vloeit voort uit een ontmoeting met Wim Aloserij, als hij voor de stichting Vriendenkring Neuengamme een lezing houdt over Menthol. Na de lezing vertelt Aloserij hem dat hij in drie kampen heeft gezeten: Amersfoort, Husum en Neuengamme. Krake: ‘En op die boot, voegde hij daar nog aan toe. Welke boot, vroeg ik. De Cap Arcona! Wim zat, vlak voor de bevrijding, met 7000 medegevangenen op die oceaanstomer toen deze door een RAF bommenwerper een voltreffer kreeg.’
Krake ziet na deze eerste ontmoeting meteen een boek in het aangrijpende verhaal van Wim Aloserij. En als hij zich door een dik boek over kamp Neuengamme heeft geworsteld, maakt hij een afspraak met Wim om diens verhaal op te tekenen. ‘Ik bood aan hem op te zoeken in Lochem, maar hij wilde per se bij mij komen in Hengelo. Daar kwam hij aangetuft in z’n autootje, 93 jaar, hà¨.’
Wim Aloserij maakt de eerste weken na het verschijnen van het boek het succes nog mee, als hij met Frank Krake toert om het boek te promoten. Nieuwsuur maakt opnamen van hem in Neuengamme. Het is de bedoeling dat Alosery op 3 mei, de dag waarop de Cap Arcona is vergaan, in een boot de Oostzee op zal gaan om een krans in zee te werpen voor de slachtoffers. Maar een dag ervoor, op 2 mei, overlijdt hij in z’n slaap in een hotelkamer in Hamburg.
4 Mei speech
Twee dagen later, op 4 mei tijdens de Dodenherdenking zou Aloserij in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een speech houden. Krake: ‘Die speech had ik nog met hem doorgenomen. Toen kwam het Nationaal Comité 4 en 5 Mei: meneer Krake wilt u die speech niet houden? Ik sta vaak op een podium, maar dat is wel de zwaarste minuut uit m’n leven geweest, daar in de Nieuwe Kerk. Iedereen was daar. Koning, koningin, het hele kabinet, live op tv. Nog geen 48 uur na Wim’s dood, moest ik zijn speech uitspreken. En vervolgens ’s avonds door naar RTL Late Night . Het wrange was – Wim was zelf koopman eersteklas, een echte ondernemer – dat de verkoop van het boek nog weer een extra boost kreeg. Als hij vanaf een wolk meekeek, moet hij daarom gelachen hebben. Er zijn meer dan 60.000 exemplaren van De laatste getuige verkocht. En het loopt nog altijd. Binnenkort komt er weer een nieuwe druk. Het is ook een imponerend boek. Een verhaal dat je onder de huid kruipt. Die man was zo bijzonder en zijn verhaal is ook zo indrukwekkend.’
Hoe wordt er in de boekenwereld tegen jou aangekeken? Je doet alles zelf. Je bent succesvol.
‘Kijk, de hele boekenwereld is nogal conservatief. Dat zijn mensen die soms verwonderd zijn over de boeken die ik schrijf en hoe ik die in de markt zet. Voor hen ben ik een vreemde eend in de bijt. Omdat ik twee keer een boek bij een uitgever heb uitgebracht, ken ik de processen daar. Daardoor heb ik het gevoel dat ik bij het uitbrengen van een nieuw boek niet met 1-0, maar met 10-0 achter sta. Omdat ik alles zelf moet doen. Dat betekent dat ik de lat zo hoog leg, dat ik er zelf bijna niet overheen kan. Een boek van mij moet kwalitatief top zijn. Goed papier, twee kleuren druk, mooi vorm gegeven, met een redacteur en een eindredacteur. Kosten noch moeite worden gespaard om het er kwalitatief zo goed uit te laten zien, dat niemand kan zeggen: oh, dat heeft iemand zelf gedaan.’
Slimme marketier
Krake heeft er geen moeite mee dat mensen hem een slimme marketier noemen. ‘Dat mogen ze zeggen en dan zeg ik, dankjewel. Maar er zijn heel veel fantastische boeken, die niet goed over het voetlicht komen omdat het ontbreekt aan goede marketing. Omgekeerd zijn er ook boeken, die enorm gehypet worden, maar toch door de mand vallen omdat de recensies en reacties niet goed zijn. Ik probeer beide te doen. Er komen in Nederland ieder jaar 15.000 nieuwe boeken uit. Ieder jaar! De kunst is om dan boven het maaiveld uit te steken. Weet je, zo’n boek is mijn kindje, alles van mij zit daar in. Van aanzet tot uitvoering. Daar staat mijn handtekening onder. Daarom maak ik altijd een uitgebreid marketingplan, soms wel van zes kantjes, of zo. Sterker nog, ik begin niet aan een boek als ik niet zeker weet dat het ook goed te verkopen valt. Ik dompel mij helemaal onder in een onderwerp. Het kruipt onder m’n huid. Het is niet zomaar een kunstje wat je doet. Dus aan het begin van het proces moet al duidelijk zijn hoe het in de markt kan worden gezet.’
Als mensen hem vragen of hij een schrijver of een ondernemer is, zegt hij dat hij beide leuk vindt. ‘En het ene kan niet buiten het andere. Ik word wel eens benaderd door mensen die vragen of ik hun manuscript wil uitgeven. Dat doe ik nooit. Ik heb m’n eigen uitgeverij Achtbaan en daar geef ik alleen m’n eigen boeken mee uit. Ik heb niet de ambitie om uitgever te worden. Dan ben ik mijn unieke positie kwijt, die mij ook wel helpt om telkens boven die 15.000 nieuwe boeken uit te stijgen. Nu komt er eens per twee jaar of zo een boek van mij. Wanneer ik als uitgever met zes boeken per jaar moet komen, dan ben ik een van de velen. Dan moet ik ook de media constant benaderen: er komt weer een nieuw boek van mij. Dat vind ik helemaal niet leuk. Daar heb ik geen zin in.’
Hoeveel boeken moet je eigenlijk verkopen om van een succes te kunnen spreken?
‘De definitie van een bestseller is geloof ik 10.000. Maar, wanneer ben je zelf tevreden? De grootste bankoverval aller tijden is een groot succes. Staat een half jaar in de bestsellerlijst. Kwam op 2 binnen. Het op een na best verkochte boek van Nederland! Fantastisch! En toch ben ik niet tevreden. Er zijn er nu meer dan 35.000 van verkocht en dat worden er wel 40.000. Maar dat moeten er 100.000 zijn! Dat boek moet gewoon iedereen lezen! Dat is toch een evergreen. Makkelijk, toegankelijk, met een spectaculair onderwerp. Daar moet je toch 100.000 boeken van kunnen verkopen?! Dat lukt niet en dat zit me dan dwars! Dan denk ik: wat kan ik nog meer doen? Ik heb voor het boek in de marketing nergens het woord Almelo gebruikt. Bewust. Want dan loop je het risico dat het wordt afgedaan als een regionaal verhaal. Maar het is de grootste bankoverval ter wereld, verdomme! Er zijn er meer dan 30.000 buiten Overijssel verkocht.’
Dat je bij het uitgeven van een boek ook gewoon domme pech kunt hebben, ondervond Frank Krake met Hannelore, het meisje uit de sekte. ‘Het boek kwam uit in 2020 en een maand later ging de boekhandel dicht vanwege corona. Ik had een grote pr-actie voorbereid. Etalages ingericht bij 100 AKO-boekhandels, op stations en op Schiphol, allemaal betaald. En vervolgens, pats boem, lockdown. Uiteindelijk zijn er nog 17.500 boeken verkocht, maar ik heb er nog een heleboel op voorraad. En dat is gewoon waardeloos. Er is nog wel een optie op het boek voor een tv-serie, maar we zijn nu twee jaar verder en ik hoor dat de financiering nog steeds niet rond is. Ik ben een nuchtere Tukker, dus, eerst zien dan geloven.
NS Publieksprijs
Frank Krake heeft zich erbij neergelegd dat hij blijkbaar niet voldoet aan het profiel, zoals de jury’s van boekenprijzen het graag zien. Toen hij erachter kwam dat het alleen bij de NS Publieksprijs mogelijk was invloed uit te oefenen om genomineerd te worden, greep hij z’n kans. ’Er worden zes boeken genomineerd. Daar heb je geen invloed op. Voor de zevende kunnen mensen zelf een boek nomineren. Dat biedt perspectief, dacht ik. Alleen was het de afgelopen 20 jaar nooit iemand gelukt om daar tussen te komen, want je moet minstens net zoveel stemmen halen als de zes genomineerden. Daar heb ik toen voor mezelf een plan voor gemaakt. Ik ben in eerste instantie heel Twente door gegaan om stemmen te werven, op markten gestaan, promotieteams ingehuurd, bij FC Twente na een wedstrijd bij de TOS 500 stemmen opgehaald. Toen dacht ik: ik laat me geen kunstje flikken. Ik ga het niet digitaal doen, want als ik mensen digitaal hun stem laat uitbrengen, heb ik er geen invloed op wat er met die stemmen gebeurt. Dus, ik heb heel conventioneel mensen laten stemmen op een kaartje. Uiteindelijk heb ik meer dan 7000 stemmen opgehaald. Die heb ik in twee doorzichtige kunststofboxen persoonlijk in Amsterdam bij de organisatie van de CPNB afgeleverd. Hier,7000 stemmen! Dat was nog nooit gebeurd. Toen konden ze niet meer om me heen en werd ik uitgenodigd in DWDD.’
En daar zat je toen aan tafel met de zes genomineerden bij de bekendmaking van NS Publieksprijs. Als een buitenbeentje.
‘Ja, dat was wel grappig. Ik zag ook wel de verwonderde blikken: wat moet die vent hier nou. Uiteindelijk ben ik derde geworden, hoorde ik achteraf. Na afloop van de uitzending kwamen uitgevers naar me toe. Ben je al met een volgend boek bezig? Kunnen we eens een kop koffie drinken?’
Maar je kiest toch ook zelf voor een rol als buitenbeentje?
‘Kijk, ik schrijf gemakkelijk leesbare boeken. Bij mij weet je aan het einde van een zin ook nog steeds hoe die begonnen is. Bij de zogenaamde echte literatuur denk ik vaak, pfffff, geen doorkomen aan. Er is een hele kliek in Nederland die dat ophemelt. Dat houdt elkaar allemaal in stand. Bijvoorbeeld bij de NPO, waar men elkaar balletjes toespeelt. Brommer op zee is ook zo’n programma. Die vissen allemaal in dezelfde vijver. Daar val ik compleet helemaal buiten. Maar ik zou best in meer programma’s over boeken willen aanschuiven in de media. En je hebt het radioprogramma OVT van de VPRO, dat gaat over geschiedenis, nota bene! Elk nieuw boek over historie wordt daar onder de aandacht gebracht en ik wacht nog steeds op een uitnodiging! Ja, dat haalt ’t slechtste in me boven. Neem de Libris Geschiedenisprijs. In de doelstelling staat dat een boek moet gaan over een historisch verhaal, dat bij een breed publiek onder de aandacht moet worden gebracht. Van mijn boek De laatste getuige is 90 procent buiten Overijssel verkocht. Ik breng het boek letterlijk over de IJssel! Er zijn uitgebreide artikelen verschenen in Geschiedenis Magazine en Quest Historie, het voldoet in alle opzichten aan de doelstelling van de Libris Geschiedenisprijs. Maar, weer niet genomineerd!’
Heb je de illusie, dat je er toch nog bij gaat horen. Of wil je dat ook helemaal niet?
‘Laat ik het zo zeggen, ik krijg geen support uit de literaire hoek. Alles bij elkaar heb ik meer dan 150.000 boeken verkocht. Mijn laatste vijf boeken hebben allemaal in de bestsellerlijst gestaan. Volgens mij doe je dan iets goed. Daar gaat men aan voorbij – en dat is hun goed recht – maar dat betekent dat ik het op eigen kracht moet doen en m’n eigen weg daarin moet zoeken. Ik moet er wel bij zeggen, de inkoopafdelingen van de afnemers, de boekenketens, die staan heel positief tegenover mijn boeken. Die denken gewoon commercieel; voor hun is het extra omzet.
Sponsoring VI
Dat Frank Krake eigenzinnig z’n ding doet en zich niets aantrekt van conventies in de boekenwereld, bleek onlangs nog weer toen hij sponsor werd van de talkshow VI. Uitgerekend op het moment dat Johan Derksen in opspraak raakte door de zogeheten kaars-affaire. ’Johan werd in de ban gedaan. Vooral door mensen, die niks met voetbal hebben en al helemaal niks met Johan Derksen. Toen ik vervolgens het programma ging sponsoren, werd ik daar in meegezogen. Hoe kun je dat nou doen, kreeg ik te horen. Belachelijk! Commercieel gezien werkt dat fantastisch, ik had binnen een week mijn investering terugverdiend, maar het is natuurlijk koren op de molen van de critici. Maar ik bereikte juist een hele nieuwe doelgroep.
Staat er alweer een nieuw boek op stapel?
‘Ik heb altijd even tijd nodig als ik een boek heb uitgebracht. Normaal gesproken doe je als auteur onderzoek, je schrijft, levert het manuscript in bij de uitgever en klaar. Vervolgens laat je het even bezinken, maakt je kop leeg en dan begin je na een paar maanden weer aan iets nieuws. Maar als ik klaar ben met schrijven, dan geef ik het manuscript door aan mezelf. En dan ben ik de uitgever en begint er weer een enorme klus waar ik helemaal op los kan.’
Dan zet je een andere pet op?
‘Ja, ik zet m’n onderzoekerspet en auteurspet af en zet m’n ondernemerspet op. Dan wil ik gewoon zoveel mogelijk boeken verkopen. Heel plat. Dat vergt zo veel. Mijn laatste boek kwam uit in maart en ik ben, tot we in juli op vakantie gingen, alleen maar bezig geweest om dat boek in de markt te zetten en te houden. Pas na de vakantie kan ik weer voorzichtig over een nieuw project gaan nadenken. Er loopt van alles, maar nog niets concreets. Mensen kennen me inmiddels omdat ik altijd met bijzondere verhalen kom, dus ik word van alle kanten benaderd met suggesties voor een boek. In 99 procent van de gevallen kun je er niks mee, maar ik vind het zelf ook veel te leuk om iets uit te zoeken of ergens achter te komen. Op dit moment ben ik een beetje aan het freewheelen. Er komt vanzelf wel weer iets anders, of misschien ook niet. We gaan het zien.’
Tot nu toe schrijf je enkel non-fictie. Heb je de ambitie nog eens een roman te schrijven?
‘Zeg nooit nooit. Maar bij non-fictie ligt wel mijn kracht, denk ik. Ik speel wel eens met de gedachte een roman te schrijven, maar ik weet eigenlijk niet waar ik aan begin. Dat zou een hele zoektocht worden. Er is nog wel een soort tussenvorm, een historische roman. Ik heb net het boek Phoenix van Bert Wagendorp gelezen over landverhuizers uit Winterswijk, die naar Amerika trekken. Daar zit heel veel historisch onderzoek in, dat lees je door het hele boek heen, maar het is een historische roman.’
De laatste getuige is in alle opzichten het meest succesvolle boek van Frank Krake tot nu toe. Het boek is inmiddels vertaald in het Engels, Amerikaans, Italiaans, Frans, Sloveens, Servisch, Hongaars, Roemeens en Russisch. In 2018 wordt De laatste getuige door Hebban, de koepel van leesclubs, uitgeroepen tot Boek van het Jaar. In de Top 100 van best verkochte boek van de CPNB staat De laatste getuige op plek 38.
Zo’n twaalf jaar ondernemerschap, met vallen en opstaan,
ligt in 2013 ten grondslag aan het eerste boek van Frank Krake: De Rampondernemer. In dat boek beschrijft hij – ter lering en vermaak - de vele ups en downs die hij beleefde als commercieel directeur en later directeur/eigenaar van de Enschedese tuinmeubelfabrikant Unimeta BV. Met het bedrijf overleeft hij verschillende ‘rampen’, van de vuurwerkramp in Enschede tot het SARS-virus en
van 9/11 tot het faillissement van een toeleverancier.
Als Krake in 2005 door het faillissement van Unimeta zonder werk of uitkering thuis komt te zitten, recht hij z’n rug en begint een nieuw bedrijf in tuinmeubelen: Bukatchi BV. Dit bedrijf groeit onder zijn leiding uit van 4 naar bijna 20 medewerkers, met een omzet van meer dan 10 miljoen euro en vestigingen in Hengelo, China en Indonesië.
In 2012 verkoopt hij het bedrijf, waarna hij nieuwe wegen inslaat als schrijver en uitgever. Frank Krake heeft de part-time studie Master of Marketing Strategy aan de Rijks Universiteit Groningen succesvol afgerond. Zijn wetenschappelijke publicatie verschijnt in 2005 in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift ‘Journal of Product & Brand’ en wordt onderscheiden met een award voor het beste artikel van dat jaar.
‘Grootste bankoverval’ krijgt een vervolg
Frank Krake werkt op dit moment aan een nieuw boek dat in het voorjaar van 2023 op de markt gebracht zal worden. Het belooft wederom een spraakmakend verhaal te worden dat in het verlengde ligt van ‘De grootste bankoverval aller tijden’. Een soort toegift, met raakvlakken aan de bankoverval. Het boek, vormgegeven in een dunner maar smaakvol ontwerp, zal ook weer prachtige historische foto’s en hele bijzondere oude documenten bevatten. Inmiddels zijn er 35.000 exemplaren verkocht van ‘De grootste bankoverval aller tijden’, waarvan 1500 door Boekhandel Broekhuis. Het 1500ste exemplaar is overhandigd aan Lynn van Walderveen, kleindochter van Wim van Walderveen, een van de verzetshelden die op 15 november 1944 46 miljoen gulden buitmaakten op de Duitsers.
Als er na een uiterst turbulente periode van 12 jaar, met evenveel successen als tegenslagen, een eind komt aan zijn bestaan als zelfstandig ondernemer, rolt Frank Krake min of meer per toeval in het boekenvak.
‘Nadat ik mijn bedrijf had verkocht, wilde ik nog zoveel andere dingen doen, die me interesseren. Mezelf ontplooien. Dus ik bedacht, ik ga een boek schrijven. Ik had zoveel shit meegemaakt, maar ook mooie dingen. Je gaat eerst tien keer op je bek voordat je succes behaalt. Alleen praat niemand over de mislukkingen. Ik wilde graag beide kanten belichten. Daar leer je namelijk veel meer van.’
Zijn eerste boek De Rampondernemer is in 2013 nog maar net verschenen als Krake te maken krijgt met de eerste tegenslag in z’n nieuwe metier. ‘Toen het boek twee weken uit was, belde de uitgever – Pearson Benelux – met slecht nieuws: ik moest de verkoop zelf gaan doen. De hele verkoopafdeling van de non-fictietak werd per direct opgeheven. Toen moest ik zelf met m’n boek naar de boekhandels. Ik kende die wereld helemaal niet, dus dan stoot je eerst tien keer je neus. Daar heb ik veel van geleerd. En dan komt ook weer het ondernemersbloed in je naar boven, hà¨.’ Van De Rampondernemer worden uiteindelijk een kleine 10.000 exemplaren verkocht.
Menthol
Na De Rampondernemer heeft Frank Krake de smaak van het schrijven te pakken. Hij stuit op het verhaal van ‘Menthol’, de bijnaam van de zwarte Joseph Sylvester, die in 1927 na veel omzwervingen in Hengelo belandt, van waaruit hij met z’n Babajaba tandpasta als een standwerker op markten heel Nederland leert tandenpoetsen. Zijn opa had nog zaken met hem gedaan.
‘Ik had op dat moment een beetje geroken aan het schrijven en uitgeven en gezien hoe anderen in de uitgeverswereld het deden. Ik heb toen met drie uitgevers gesproken, die alle drie wel geïnteresseerd waren. Maar de een vond ’t te weinig fictie, de ander te veel en weer een ander vond ’t niet literair genoeg. Toen dacht ik: bekijk het allemaal maar, ik doe ’t zelf. Ik sta achter het manuscript. Ik heb het uitgegeven en er zijn ruim 20.000 exemplaren van verkocht.’
Rood Bloed
Zijn volgende boek Rood Bloed (2017), waarin Joop Munsterman zijn verhaal vertelt over de opkomst en neergang van FC Twente onder diens voorzitterschap, is opnieuw een pijnlijk leerproces voor Frank Krake in de voor hem nieuwe uitgeverswereld. Het boek wordt uitgegeven door Voetbal Inside, een imprint van uitgeverij Overamstel. Het gaat mis als kort voor de officiële presentatie een digitale versie van het manuscript door de uitgever naar de advocaat van de club wordt gestuurd. Hij stuurde het door naar de raad van commissarissen van FC Twente. Joop de Winter maakt van het complete manuscript een Whatsapp-bericht, dat zich als een olievlek verspreidt. Krake: ‘Dat hele manuscript is als een razende rond gegaan. Ik was op dat moment de best gelezen, maar slechts betaalde auteur van Nederland. Had een jaar aan dat boek gewerkt. Er is mij wel gevraagd, waarom schrijf je nou dat boek over Joop Munsterman? Dat kan ik heel goed uitleggen. Ik was oprecht geïnteresseerd in zijn eigen verhaal, niet het verhaal dat in de media over hem verteld werd. Ik ben geen vriendje van Joop, maar ook geen vijand. Ik sta er neutraal in, ben onafhankelijk. Ik heb een jaar lang uitstekend met Joop gewerkt.’
Volgens Krake heeft zo’n 99 procent van de mensen, die de app hebben gekregen, het boek uiteindelijk niet gekocht. ‘Maar het meest jammer vind ik nog dat die het ook niet hebben gelezen! Niemand gaat even op z’n telefoontje even 400 pagina’s manuscript lezen. Tegelijkertijd zeggen ze wel: ik hoef ’t boek niet meer te kopen want ik heb het al. De verkoop viel daardoor tegen. Uiteindelijk zijn er nog wel zo’n 10.000 van verkocht. Maar dat hadden er 50.000 kunnen zijn.’
Een goede leerschool stelt Krake achteraf nuchter vast. ‘Ik heb daarna nooit meer – zelfs niet als de redactie van Jinek daarom vroeg – een manuscript digitaal verstrekt. Ik weiger ‘t, zelfs als de koning er om vraagt. Ik laat nu bij de printshop 20, 30 exemplaren van het boek uitprinten. Dat kunnen mensen dan per post krijgen.’
Machtige media
Van Rood Bloed heeft Frank Krake ook geleerd hoe machtig de media zijn. Hoe je kunt worden neergezet, geframed. ‘In het boek zegt Joop Munsterman – ik heb ’t nageteld – 39 keer: Ik had dit anders moeten doen, of woorden van gelijke strekking. En wat kopt de Twentsche Courant Tubantia? Munsterman geeft vooral anderen de schuld. En de Telegraaf had de kop: Munsterman steekt hand in eigen boezem. Zelfde boek, hà¨!’
Bovenop al deze tegenslag komt dan ook nog dat Rood Bloed – nota bene uitgegeven door VI – niet bij het bij de gelijknamige, veelbekeken voetbaltalkshow op tafel komt te liggen. Wilfred Genee en Johan Derksen hebben net een weer eens hoogoplopende ruzie bijgelegd en met elkaar afgesproken het niet over het boek te hebben, want dat zou wel eens een splijtzwam kunnen zijn. Krake:’Je had twee kampen als het om Joop Munsterman ging. Genee zat in het AD-kamp, met Sjoerd Mossou, waar de Twentsche Courant Tubantia ook deel van uitmaakte. Johan Derksen in het Telegraaf-kamp, met Valentijn Driessen. Dus, je had twee kampen tegenover elkaar die dan zouden gaan knallen. Ik dacht, laat maar knallen, dat is goed voor de verkoop. Maar de heren aan tafel hebben anders besloten omdat ze de lieve vrede wilden bewaren. Ongewild werd ik speelbal in dit mediaspel. En ik kon er niks aan doen.’
De laatste getuige
Zijn vervelende ervaringen bij het uitbrengen van Rood Bloed doen Frank Krake besluiten om bij z’n volgende boek De laatste getuige alles weer in eigen hand te houden. Dat boek vloeit voort uit een ontmoeting met Wim Aloserij, als hij voor de stichting Vriendenkring Neuengamme een lezing houdt over Menthol. Na de lezing vertelt Aloserij hem dat hij in drie kampen heeft gezeten: Amersfoort, Husum en Neuengamme. Krake: ‘En op die boot, voegde hij daar nog aan toe. Welke boot, vroeg ik. De Cap Arcona! Wim zat, vlak voor de bevrijding, met 7000 medegevangenen op die oceaanstomer toen deze door een RAF bommenwerper een voltreffer kreeg.’
Krake ziet na deze eerste ontmoeting meteen een boek in het aangrijpende verhaal van Wim Aloserij. En als hij zich door een dik boek over kamp Neuengamme heeft geworsteld, maakt hij een afspraak met Wim om diens verhaal op te tekenen. ‘Ik bood aan hem op te zoeken in Lochem, maar hij wilde per se bij mij komen in Hengelo. Daar kwam hij aangetuft in z’n autootje, 93 jaar, hà¨.’
Wim Aloserij maakt de eerste weken na het verschijnen van het boek het succes nog mee, als hij met Frank Krake toert om het boek te promoten. Nieuwsuur maakt opnamen van hem in Neuengamme. Het is de bedoeling dat Alosery op 3 mei, de dag waarop de Cap Arcona is vergaan, in een boot de Oostzee op zal gaan om een krans in zee te werpen voor de slachtoffers. Maar een dag ervoor, op 2 mei, overlijdt hij in z’n slaap in een hotelkamer in Hamburg.
4 Mei speech
Twee dagen later, op 4 mei tijdens de Dodenherdenking zou Aloserij in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een speech houden. Krake: ‘Die speech had ik nog met hem doorgenomen. Toen kwam het Nationaal Comité 4 en 5 Mei: meneer Krake wilt u die speech niet houden? Ik sta vaak op een podium, maar dat is wel de zwaarste minuut uit m’n leven geweest, daar in de Nieuwe Kerk. Iedereen was daar. Koning, koningin, het hele kabinet, live op tv. Nog geen 48 uur na Wim’s dood, moest ik zijn speech uitspreken. En vervolgens ’s avonds door naar RTL Late Night . Het wrange was – Wim was zelf koopman eersteklas, een echte ondernemer – dat de verkoop van het boek nog weer een extra boost kreeg. Als hij vanaf een wolk meekeek, moet hij daarom gelachen hebben. Er zijn meer dan 60.000 exemplaren van De laatste getuige verkocht. En het loopt nog altijd. Binnenkort komt er weer een nieuwe druk. Het is ook een imponerend boek. Een verhaal dat je onder de huid kruipt. Die man was zo bijzonder en zijn verhaal is ook zo indrukwekkend.’
Hoe wordt er in de boekenwereld tegen jou aangekeken? Je doet alles zelf. Je bent succesvol.
‘Kijk, de hele boekenwereld is nogal conservatief. Dat zijn mensen die soms verwonderd zijn over de boeken die ik schrijf en hoe ik die in de markt zet. Voor hen ben ik een vreemde eend in de bijt. Omdat ik twee keer een boek bij een uitgever heb uitgebracht, ken ik de processen daar. Daardoor heb ik het gevoel dat ik bij het uitbrengen van een nieuw boek niet met 1-0, maar met 10-0 achter sta. Omdat ik alles zelf moet doen. Dat betekent dat ik de lat zo hoog leg, dat ik er zelf bijna niet overheen kan. Een boek van mij moet kwalitatief top zijn. Goed papier, twee kleuren druk, mooi vorm gegeven, met een redacteur en een eindredacteur. Kosten noch moeite worden gespaard om het er kwalitatief zo goed uit te laten zien, dat niemand kan zeggen: oh, dat heeft iemand zelf gedaan.’
Slimme marketier
Krake heeft er geen moeite mee dat mensen hem een slimme marketier noemen. ‘Dat mogen ze zeggen en dan zeg ik, dankjewel. Maar er zijn heel veel fantastische boeken, die niet goed over het voetlicht komen omdat het ontbreekt aan goede marketing. Omgekeerd zijn er ook boeken, die enorm gehypet worden, maar toch door de mand vallen omdat de recensies en reacties niet goed zijn. Ik probeer beide te doen. Er komen in Nederland ieder jaar 15.000 nieuwe boeken uit. Ieder jaar! De kunst is om dan boven het maaiveld uit te steken. Weet je, zo’n boek is mijn kindje, alles van mij zit daar in. Van aanzet tot uitvoering. Daar staat mijn handtekening onder. Daarom maak ik altijd een uitgebreid marketingplan, soms wel van zes kantjes, of zo. Sterker nog, ik begin niet aan een boek als ik niet zeker weet dat het ook goed te verkopen valt. Ik dompel mij helemaal onder in een onderwerp. Het kruipt onder m’n huid. Het is niet zomaar een kunstje wat je doet. Dus aan het begin van het proces moet al duidelijk zijn hoe het in de markt kan worden gezet.’
Als mensen hem vragen of hij een schrijver of een ondernemer is, zegt hij dat hij beide leuk vindt. ‘En het ene kan niet buiten het andere. Ik word wel eens benaderd door mensen die vragen of ik hun manuscript wil uitgeven. Dat doe ik nooit. Ik heb m’n eigen uitgeverij Achtbaan en daar geef ik alleen m’n eigen boeken mee uit. Ik heb niet de ambitie om uitgever te worden. Dan ben ik mijn unieke positie kwijt, die mij ook wel helpt om telkens boven die 15.000 nieuwe boeken uit te stijgen. Nu komt er eens per twee jaar of zo een boek van mij. Wanneer ik als uitgever met zes boeken per jaar moet komen, dan ben ik een van de velen. Dan moet ik ook de media constant benaderen: er komt weer een nieuw boek van mij. Dat vind ik helemaal niet leuk. Daar heb ik geen zin in.’
Hoeveel boeken moet je eigenlijk verkopen om van een succes te kunnen spreken?
‘De definitie van een bestseller is geloof ik 10.000. Maar, wanneer ben je zelf tevreden? De grootste bankoverval aller tijden is een groot succes. Staat een half jaar in de bestsellerlijst. Kwam op 2 binnen. Het op een na best verkochte boek van Nederland! Fantastisch! En toch ben ik niet tevreden. Er zijn er nu meer dan 35.000 van verkocht en dat worden er wel 40.000. Maar dat moeten er 100.000 zijn! Dat boek moet gewoon iedereen lezen! Dat is toch een evergreen. Makkelijk, toegankelijk, met een spectaculair onderwerp. Daar moet je toch 100.000 boeken van kunnen verkopen?! Dat lukt niet en dat zit me dan dwars! Dan denk ik: wat kan ik nog meer doen? Ik heb voor het boek in de marketing nergens het woord Almelo gebruikt. Bewust. Want dan loop je het risico dat het wordt afgedaan als een regionaal verhaal. Maar het is de grootste bankoverval ter wereld, verdomme! Er zijn er meer dan 30.000 buiten Overijssel verkocht.’
Dat je bij het uitgeven van een boek ook gewoon domme pech kunt hebben, ondervond Frank Krake met Hannelore, het meisje uit de sekte. ‘Het boek kwam uit in 2020 en een maand later ging de boekhandel dicht vanwege corona. Ik had een grote pr-actie voorbereid. Etalages ingericht bij 100 AKO-boekhandels, op stations en op Schiphol, allemaal betaald. En vervolgens, pats boem, lockdown. Uiteindelijk zijn er nog 17.500 boeken verkocht, maar ik heb er nog een heleboel op voorraad. En dat is gewoon waardeloos. Er is nog wel een optie op het boek voor een tv-serie, maar we zijn nu twee jaar verder en ik hoor dat de financiering nog steeds niet rond is. Ik ben een nuchtere Tukker, dus, eerst zien dan geloven.
NS Publieksprijs
Frank Krake heeft zich erbij neergelegd dat hij blijkbaar niet voldoet aan het profiel, zoals de jury’s van boekenprijzen het graag zien. Toen hij erachter kwam dat het alleen bij de NS Publieksprijs mogelijk was invloed uit te oefenen om genomineerd te worden, greep hij z’n kans. ’Er worden zes boeken genomineerd. Daar heb je geen invloed op. Voor de zevende kunnen mensen zelf een boek nomineren. Dat biedt perspectief, dacht ik. Alleen was het de afgelopen 20 jaar nooit iemand gelukt om daar tussen te komen, want je moet minstens net zoveel stemmen halen als de zes genomineerden. Daar heb ik toen voor mezelf een plan voor gemaakt. Ik ben in eerste instantie heel Twente door gegaan om stemmen te werven, op markten gestaan, promotieteams ingehuurd, bij FC Twente na een wedstrijd bij de TOS 500 stemmen opgehaald. Toen dacht ik: ik laat me geen kunstje flikken. Ik ga het niet digitaal doen, want als ik mensen digitaal hun stem laat uitbrengen, heb ik er geen invloed op wat er met die stemmen gebeurt. Dus, ik heb heel conventioneel mensen laten stemmen op een kaartje. Uiteindelijk heb ik meer dan 7000 stemmen opgehaald. Die heb ik in twee doorzichtige kunststofboxen persoonlijk in Amsterdam bij de organisatie van de CPNB afgeleverd. Hier,7000 stemmen! Dat was nog nooit gebeurd. Toen konden ze niet meer om me heen en werd ik uitgenodigd in DWDD.’
En daar zat je toen aan tafel met de zes genomineerden bij de bekendmaking van NS Publieksprijs. Als een buitenbeentje.
‘Ja, dat was wel grappig. Ik zag ook wel de verwonderde blikken: wat moet die vent hier nou. Uiteindelijk ben ik derde geworden, hoorde ik achteraf. Na afloop van de uitzending kwamen uitgevers naar me toe. Ben je al met een volgend boek bezig? Kunnen we eens een kop koffie drinken?’
Maar je kiest toch ook zelf voor een rol als buitenbeentje?
‘Kijk, ik schrijf gemakkelijk leesbare boeken. Bij mij weet je aan het einde van een zin ook nog steeds hoe die begonnen is. Bij de zogenaamde echte literatuur denk ik vaak, pfffff, geen doorkomen aan. Er is een hele kliek in Nederland die dat ophemelt. Dat houdt elkaar allemaal in stand. Bijvoorbeeld bij de NPO, waar men elkaar balletjes toespeelt. Brommer op zee is ook zo’n programma. Die vissen allemaal in dezelfde vijver. Daar val ik compleet helemaal buiten. Maar ik zou best in meer programma’s over boeken willen aanschuiven in de media. En je hebt het radioprogramma OVT van de VPRO, dat gaat over geschiedenis, nota bene! Elk nieuw boek over historie wordt daar onder de aandacht gebracht en ik wacht nog steeds op een uitnodiging! Ja, dat haalt ’t slechtste in me boven. Neem de Libris Geschiedenisprijs. In de doelstelling staat dat een boek moet gaan over een historisch verhaal, dat bij een breed publiek onder de aandacht moet worden gebracht. Van mijn boek De laatste getuige is 90 procent buiten Overijssel verkocht. Ik breng het boek letterlijk over de IJssel! Er zijn uitgebreide artikelen verschenen in Geschiedenis Magazine en Quest Historie, het voldoet in alle opzichten aan de doelstelling van de Libris Geschiedenisprijs. Maar, weer niet genomineerd!’
Heb je de illusie, dat je er toch nog bij gaat horen. Of wil je dat ook helemaal niet?
‘Laat ik het zo zeggen, ik krijg geen support uit de literaire hoek. Alles bij elkaar heb ik meer dan 150.000 boeken verkocht. Mijn laatste vijf boeken hebben allemaal in de bestsellerlijst gestaan. Volgens mij doe je dan iets goed. Daar gaat men aan voorbij – en dat is hun goed recht – maar dat betekent dat ik het op eigen kracht moet doen en m’n eigen weg daarin moet zoeken. Ik moet er wel bij zeggen, de inkoopafdelingen van de afnemers, de boekenketens, die staan heel positief tegenover mijn boeken. Die denken gewoon commercieel; voor hun is het extra omzet.
Sponsoring VI
Dat Frank Krake eigenzinnig z’n ding doet en zich niets aantrekt van conventies in de boekenwereld, bleek onlangs nog weer toen hij sponsor werd van de talkshow VI. Uitgerekend op het moment dat Johan Derksen in opspraak raakte door de zogeheten kaars-affaire. ’Johan werd in de ban gedaan. Vooral door mensen, die niks met voetbal hebben en al helemaal niks met Johan Derksen. Toen ik vervolgens het programma ging sponsoren, werd ik daar in meegezogen. Hoe kun je dat nou doen, kreeg ik te horen. Belachelijk! Commercieel gezien werkt dat fantastisch, ik had binnen een week mijn investering terugverdiend, maar het is natuurlijk koren op de molen van de critici. Maar ik bereikte juist een hele nieuwe doelgroep.
Staat er alweer een nieuw boek op stapel?
‘Ik heb altijd even tijd nodig als ik een boek heb uitgebracht. Normaal gesproken doe je als auteur onderzoek, je schrijft, levert het manuscript in bij de uitgever en klaar. Vervolgens laat je het even bezinken, maakt je kop leeg en dan begin je na een paar maanden weer aan iets nieuws. Maar als ik klaar ben met schrijven, dan geef ik het manuscript door aan mezelf. En dan ben ik de uitgever en begint er weer een enorme klus waar ik helemaal op los kan.’
Dan zet je een andere pet op?
‘Ja, ik zet m’n onderzoekerspet en auteurspet af en zet m’n ondernemerspet op. Dan wil ik gewoon zoveel mogelijk boeken verkopen. Heel plat. Dat vergt zo veel. Mijn laatste boek kwam uit in maart en ik ben, tot we in juli op vakantie gingen, alleen maar bezig geweest om dat boek in de markt te zetten en te houden. Pas na de vakantie kan ik weer voorzichtig over een nieuw project gaan nadenken. Er loopt van alles, maar nog niets concreets. Mensen kennen me inmiddels omdat ik altijd met bijzondere verhalen kom, dus ik word van alle kanten benaderd met suggesties voor een boek. In 99 procent van de gevallen kun je er niks mee, maar ik vind het zelf ook veel te leuk om iets uit te zoeken of ergens achter te komen. Op dit moment ben ik een beetje aan het freewheelen. Er komt vanzelf wel weer iets anders, of misschien ook niet. We gaan het zien.’
Tot nu toe schrijf je enkel non-fictie. Heb je de ambitie nog eens een roman te schrijven?
‘Zeg nooit nooit. Maar bij non-fictie ligt wel mijn kracht, denk ik. Ik speel wel eens met de gedachte een roman te schrijven, maar ik weet eigenlijk niet waar ik aan begin. Dat zou een hele zoektocht worden. Er is nog wel een soort tussenvorm, een historische roman. Ik heb net het boek Phoenix van Bert Wagendorp gelezen over landverhuizers uit Winterswijk, die naar Amerika trekken. Daar zit heel veel historisch onderzoek in, dat lees je door het hele boek heen, maar het is een historische roman.’
De laatste getuige is in alle opzichten het meest succesvolle boek van Frank Krake tot nu toe. Het boek is inmiddels vertaald in het Engels, Amerikaans, Italiaans, Frans, Sloveens, Servisch, Hongaars, Roemeens en Russisch. In 2018 wordt De laatste getuige door Hebban, de koepel van leesclubs, uitgeroepen tot Boek van het Jaar. In de Top 100 van best verkochte boek van de CPNB staat De laatste getuige op plek 38.
Zo’n twaalf jaar ondernemerschap, met vallen en opstaan,
ligt in 2013 ten grondslag aan het eerste boek van Frank Krake: De Rampondernemer. In dat boek beschrijft hij – ter lering en vermaak - de vele ups en downs die hij beleefde als commercieel directeur en later directeur/eigenaar van de Enschedese tuinmeubelfabrikant Unimeta BV. Met het bedrijf overleeft hij verschillende ‘rampen’, van de vuurwerkramp in Enschede tot het SARS-virus en
van 9/11 tot het faillissement van een toeleverancier.
Als Krake in 2005 door het faillissement van Unimeta zonder werk of uitkering thuis komt te zitten, recht hij z’n rug en begint een nieuw bedrijf in tuinmeubelen: Bukatchi BV. Dit bedrijf groeit onder zijn leiding uit van 4 naar bijna 20 medewerkers, met een omzet van meer dan 10 miljoen euro en vestigingen in Hengelo, China en Indonesië.
In 2012 verkoopt hij het bedrijf, waarna hij nieuwe wegen inslaat als schrijver en uitgever. Frank Krake heeft de part-time studie Master of Marketing Strategy aan de Rijks Universiteit Groningen succesvol afgerond. Zijn wetenschappelijke publicatie verschijnt in 2005 in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift ‘Journal of Product & Brand’ en wordt onderscheiden met een award voor het beste artikel van dat jaar.
‘Grootste bankoverval’ krijgt een vervolg
Frank Krake werkt op dit moment aan een nieuw boek dat in het voorjaar van 2023 op de markt gebracht zal worden. Het belooft wederom een spraakmakend verhaal te worden dat in het verlengde ligt van ‘De grootste bankoverval aller tijden’. Een soort toegift, met raakvlakken aan de bankoverval. Het boek, vormgegeven in een dunner maar smaakvol ontwerp, zal ook weer prachtige historische foto’s en hele bijzondere oude documenten bevatten. Inmiddels zijn er 35.000 exemplaren verkocht van ‘De grootste bankoverval aller tijden’, waarvan 1500 door Boekhandel Broekhuis. Het 1500ste exemplaar is overhandigd aan Lynn van Walderveen, kleindochter van Wim van Walderveen, een van de verzetshelden die op 15 november 1944 46 miljoen gulden buitmaakten op de Duitsers.
