Meer ‘in de
wereld’ met
eenvoudige taal

Meer ‘in de wereld’ met eenvoudige taal

De eerste bijeenkomst in de bibliotheek na de coronacrisis is een feit. Deze zin is al bijna te lang voor 24 procent van de inwoners van Enschede. Korte eenvoudige zinnen maken was de inzet van de avond. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Twee inspirerende vrouwen hielden op 13 oktober hun verhaal over lezen en schrijven.

De eerste spreekster was schrijfster Yvonne Kroonenberg. Zij deed de aftrap. Ze speelt haar hele leven al met taal. Ze is ‘in de taal geworpen’ door haar ouders en omgeving. In de taal geworpen worden is een te moeilijke zin. Dat heb ik wel begrepen tijdens deze avond. Een betere zin is: ‘Alles went behalve een vent’. Een typische uitspraak van Yvonne Kroonenberg. Dit begrijpt iedereen. Als ambassadeur van de Stichting Lezen en Schrijven gaf ze een inleiding over het belang van taalontwikkeling en laaggeletterdheid. Haar frustratie is groot. Beleidsmakers, managers, gemeenten en overheid hebben het gedaan in haar ogen. We hebben te maken met een ernstig sociaal probleem. Kroonenberg fileert de instituties (weer een moeilijke zin). Hou op met onzinnig vergaderen, maak leesbare brieven en folders over gezondheid en ga aan de gang. Stel een leesjuffrouw of leesmeester aan en maak het lezen gezellig en toegankelijk voor de 2,2 miljoen laaggeletterden in ons land. En maak de digitale wereld eenvoudiger.

Slimme dame
Erica Companje is ervaringsdeskundige en de tweede stoere vrouw die haar verhaal vertelt. Erica is een slimme dame die in tegenstelling tot Kroonenberg met een achterstand is begonnen. Ze beseft dat ze 6000 woorden tekort is gekomen in haar jonge jaren. Ze komt uit een probleemgezin. Basale vaardigheden als lezen en schrijven heeft ze niet geoefend. Met behulp van haar eigen gezin heeft ze haar laaggeletterdheid overwonnen. ‘Ik zit meer in de wereld’, zei ze tijdens het vraaggesprek. En ook dat ze een ander mens is geworden sinds ze ex-laaggeletterde is. Inmiddels heeft ze met haar dochters een eigen glossy ‘De Erika’ gemaakt. Erica is een geweldige taalambassadeur voor het Taalpunt Twenterand. Ze zoekt laaggeletterden op om hen te helpen om uit het isolement te komen. Ze doorziet uiteraard mensen die laaggeletterd zijn en een mitella omdoen om op het gemeentehuis of ergens anders niet te hoeven schrijven. De beide vrouwen waren het roerend eens over de benadering. Pak laaggeletterden niet te hard aan. Hou het eenvoudig, gezellig en toegankelijk. Druk mensen niet meer het isolement in.

Taalverbreding
De opmerking van Erica ‘ik zit meer in de wereld’ heeft mij niet meer losgelaten sinds deze woensdagavond. Eigenlijk zegt ze dat taalbeheersing een mens verbinding geeft met de wereld. Yvonne Kroonenberg is hier natuurlijk met al haar geschreven boeken en haar klassieke achtergrond een expert in. Een toverbal van werelden waar vertedering, jaloezie en ontroering wordt door haar beschreven. Waar, wanneer en waarom de mens begon met praten is onderwerp van veel evolutionair- biologisch onderzoek. We weten heel veel nog niet over taalontwikkeling. Maar één ding is zeker. Het is een sociaal proces. In Enschede zijn er goede initiatieven maar er is nog veel te doen. Hoe dit aan te pakken? Op 27 oktober komen wethouder Arjan Kampman en Marcel Garritsen voorzitter van de Burgeradviesraad met een plan. Komt u ook?

Dr. Wim Hullegie, fysiotherapeut en wetenschapsfilosoof