Nieuwsoverzicht van ma 21 oktober t/m zo 27 oktober 2024
Doelloos autobeleid.
In 2030 zou iedere nieuwe auto elektrisch moeten zijn. Er rijden dan nog veel diesel- en benzinewagens rond, en wie zich om nostalgische redenen met een inefficiënte vervuilende en onderhoud intensieve ontploffingsmotor wil blijven vervoeren, kan nog jaren terecht op de occasionmarkt. Maar nieuwe auto’s moeten vanaf 2030 op stroom lopen.
Dat was in elk geval het plan van het vorige kabinet. Niet dat het er veel aan deed om dat doel te behalen. Subsidies voor elektrische voertuigen (EV’s) gingen zo snel omlaag dat economen van de ING voorspelden dat in 2030 slechts 60% van de nieuwe markt elektrisch zou zijn. Ons nieuwe kabinet gooit de handdoek daarom maar in de ring. Het 2020-doel werd vorige week achteloos losgelaten. Tegelijk stemden we in Europa vóór hoge importtarieven op betaalbare Chinese EV’s om maar zeker te zijn dat Henk en Ingrid nog jarenlang dure benzine moeten tanken en Nederland tot in de verre toekomst afhankelijk blijft van olie uit schurkenstaten. Ondertussen is in Noorwegen dankzij uitgekiend overheidsbeleid inmiddels 94% van de nieuwe auto’s een pure EV. Het kan dus gewoon, maar dan moet je het wel willen!
(Mathijs Bouman in het FD)
…………………………………………………………..
Moldavië kiest nipt voor EU in door Russen verstoord referendum.
Een kleine meerderheid van Moldavische kiezers stemde voor toetreding tot de EU: 50,5%. Russische propaganda verstoorde het referendum: ‘Een aanval op de democratie’.
Over de stembusgang hing de schaduw van Russische inmenging. De pro-Europese president Maia Sandu sprak in haar eerste reactie van ‘een ongekende aanval op de democratie’. Naast haar herverkiezing als president van het Oost-Europese land mikte Sandu op een referendumuitslag die de EU-ambities van Moldavië moet veiligstellen. De Moldaviërs werd gevraagd of zij het pad naar de EU willen vastleggen in de grondwet. De stemmen van de vele Moldaviërs in het buitenland speelden een doorslaggevende rol. De uitslag hing af van slechts enkele duizenden stemmen. De opkomst was bijna 52%: ongeveer anderhalf miljoen mensen brachten hun stem uit.
Meer mensen dan verwacht stemden tegen de EU plannen. Sandu wees naar het Kremlin. Moldavië is aangevallen met ‘tientallen miljoenen euro’s, leugens en propaganda’, aldus Sandu. Volgens haar was het doel om ruim 300.000 kiezers om te kopen. Een netwerk van de voortvluchtige en pro-Russische oligarch Ilan Sor beloofde geld in ruil voor een ‘nee’ stem. Komende weken buigt het Grondwettelijke Hof zich nog over de uitslag. (VK)
……………………………………………….
Wat blijft er over van Schengen nu ook Frankrijk grenscontroles instelt?
Het wordt gezien als één van de grote verworvenheden van de EU dat douanegebouwtjes bij de grenzen zijn vervangen door welkomstbordjes. Maar aan die Europese openheid lijkt rap een einde te komen nu ook Frankrijk grenscontroles invoert in navolging van Duitsland. Dit om irreguliere immigratie, grensoverschrijdende criminaliteit en terrorisme te voorkomen.
De grenscontroles zouden in beide gevallen tijdelijk zijn: vanaf 1 november tot en met april volgend jaar. Of dit inderdaad zo is, zal moeten blijken. Berlijn en Parijs hebben gezegd hun controles na een half jaar te evalueren. Volgens Jonas Bornemann, universitair docent Europees Recht in Groningen is er sprake van een domino-effect en geven deze landen het signaal af aan andere lidstaten dat het sluiten van de grenzen oké is. In Nederland toonden de VVD en PVV zich enthousiast.
De Europese Commissie spreekt zich nog niet uit over de controles. Het vrije verkeer van personen en diensten is in 1985 vastgelegd in het Schengenakkoord. De ondertekenaars waren Frankrijk, Duitsland, Nederland, België en Luxemburg. In de loop der jaren zijn in totaal 29 landen tot de zogenoemde Schengen-zone toegetreden: alleen Cyprus en Ierland niet, en niet-EU-Landen als Noorwegen en Zwitserland wel. Het akkoord heeft echter nooit betekend dat landen al hun bevoegdheden om hun eigen grenzen te controleren hebben opgegeven. Het is dus legaal wat Frankrijk en Duitsland doen zegt rechtssociologe Van der Woude van de Universiteit Leiden.
Het is overigens de vraag of de soep zo heet gegeten wordt blijkt na een maand Duitse grenscontroles. De Duitsers zijn niet gek zegt Van der Woude. Kort nadat de controles werden aangekondigd meldde de politie voornemens te zijn alleen ‘relevante’ voertuigen te controleren. Op de meeste grenspunten rijdt het verkeer van en naar Duitsland gewoon door. (NRC)
………………………………………………………..
Cyberaanvallen wereldwijd naar recordhoogte.
Bedrijven en instellingen kregen in het afgelopen kwartaal volgens het veiligheidsbedrijf Check Point te maken met bijna 1900 aanvallen per week, een stijging van 75% op jaarbasis. In Nederland ligt het aantal cyberaanvallen gemiddeld op 865 per week.
In Nederland lag de stijging van het aantal cyberaanvallen met 69% iets lager dan wereldwijd. Nederlandse bedrijven worden het meest rechtstreeks aangevallen vanuit de VS (42%), Nederland (19%) en Duitsland (8%). Maar vaak is het land van herkomst afgeschermd. Internationaal gezien zijn organisaties in de sector onderwijs en onderzoek het meest kwetsbaar, met ruim 3.800 cyberaanvallen per week. In Nederland werd de gezondheidssector het vaakst getroffen , met bijna 2900 aanvallen per instelling per week.
Een van de meest voorkomende methoden is phishing, het frauduleus verkrijgen van inlog- en persoonsgegevens. Softwaremaker Microsoft wordt het meest geïmiteerd door cybercriminelen bij pogingen om gegevens van bedrijven en personen te stelen. (FD)
…………………………………………………..
Bijna 5 euro voor een brief: posttarieven elders in Europa nog harder omhoog.
In Denemarken is een postzegel voor een standaardbrief verreweg het duurst. De Denen betalen 4.69 euro om een brief de volgende werkdag te laten bezorgen. Als het langer mag duren – tot 5 dagen – kost een postzegel in Denemarken nog steeds 3,35 euro.
Het tarief voor Nederlandse postzegels gaat met gang van 1 januari van 1,14 euro per zegel naar 1,21 euro. Sinds er in 2010 een 1 of een 2 op een postzegel staat in plaats van en bedrag, heeft PostNL de tarieven 16 keer verhoogd. In de 10 jaar ervoor gebeurde dat slechts 2 keer. Toch blijft de Nederlandse postzegelprijs onder het Europese gemiddelde van 1,53 euro. PostNL wilde ook de bezorgtermijn oprekken. Dat plan is voorlopig van de baan. Toch past later bezorgen in een Europese trend. Vorig jaar verlengde bijvoorbeeld de Finse post de termijn naar 2 dagen. Ook in Spanje, Zweden en Frankrijk duurt de standaardbezorging langer dan een dag. Veel landen geven consumenten de kans om te besparen op post die geen haast heeft. In 11 van de 28 landen is het mogelijk een goedkopere postzegel aan te schaffen. De post kan er dan wel een stuk langer over doen. Zo kan in Italië een brief met een postzegel van 1 euro (in plaats van 2,90 euro) to 6 werkdagen onderweg zijn. (VK)
………………………………………………………..
‘Methode Laurentien’ ligt stil: veel gedupeerden wachten op hulp.
Nieuwe gedupeerden kunnen zich niet aanmelden, het overgrote deel van de mensen dat zich al in het voorjaar had aangemeld, wacht nog altijd op hulp. De door Laurentien opgerichte stichting die de alternatieve herstelroute uitvoert blijkt niet in staat het ‘opschalingsplan’ uit te voeren dat afgelopen juli met het ministerie van Financiën is afgesproken.
Volgens dit plan had de stichting begin september klaar moeten zijn om nieuwe aanmeldingen van gedupeerde ouders te kunnen aannemen. Het ministerie noch de stichting (Gelijk)waardig herstel kan op dit moment zeggen wanneer het zover is. ‘De verwachting is later dit jaar’, schrijft het ministerie van Financiën. Volgens de stichting blokkeert het ministerie nieuwe aanmeldingen. Die zouden verplicht gedaan moeten worden via een website van de overheid die nog niet af is. De woordvoerder van het ministerie ontkent dat dit een belemmering vormt. Zolang de website er nog niet is kunnen gedupeerden zich gewoon melden.
De stichting is de snelle alternatieve route noodzakelijk voor tienduizenden wachtende ouders omdat de hersteloperatie van de overheid nog tot 2027 of zelfs langer in beslag kan nemen. Hun methode was ontworpen vanuit urgentie, versnelling en opschaalbaarheid. Maar de problemen bij het opschalen van de organisatie blijken groot. Ruim 2.000 van de ouders die zich tijdens de proef bij de stichting aanmeldden, wachten nog altijd op compensatie. Volgens het opschalingsplan hadden 300 van deze gedupeerden voor eind september een doorrekening van hun schade moeten krijgen. Volgens de laatst bekende gegevens waren dat er nul. (NRC)
………………………………………………………….
Huizen nu 11% duurder dan een jaar geleden.
Dat is de grootste toename in ruim 2 jaar, zo melden het CBS en het Kadaster. Gemiddeld zijn koophuizen dit jaar maandelijks ruim 1% duurder geworden. Dat werd in de afgelopen tien jaar alleen in 2021 overtroffen.
In 10 jaar tijd zijn de verkoopprijzen van bestaande particuliere woningen in Nederland met 109% opgelopen. Vergeleken met de vorige piek medio 2022 is de gemiddelde huizenprijs met zo’n 7% gestegen. Een koophuis kostte in september gemiddeld €466.890. De huizenprijzen stegen in het derde kwartaal het snelst in de provincie Utrecht, maar liefst 14,4% in een jaar tijd. In de stad Utrecht bedroeg de groei volgens het CBS zelfs 18,4%. Daarmee overtrof de Domstad in ruime mate de drie andere grote steden. Vanaf begin volgend jaar gaat de NHG-grens – het bedrag waarvoor een huis kan worden gekocht met financiële bescherming – omhoog naar €450.000. Daarmee is in 3 jaar tijd de grens opgetrokken met bijna een ton. (FD)
…………………………………………………….
15 miljoen Amerikanen hebben al gestemd: vooral Democraten stemmen vroeg.
Dat is veel minder dan in coronajaar 2020, toen op dit moment in de race al 35 miljoen keer was gestemd. In de 2 weken daarna liep dit nog op tot ruim 100 miljoen. Maar ook als de verkiezingen in het coronajaar buiten beschouwing worden gelaten is het vroege stemmen in opkomst.
Stemmen per post kan in alle staten en bijna overal kunnen de kiezers al voor de verkiezingsdag naar een fysieke stembus. In swingstate Georgia kan dat al ruim een week. Een recordaantal vroege stemmers, 1,5 miljoen, hebben daar hun keuze al gemaakt.
Uitslagen worden niet bekendgemaakt maar toch is er wel iets te zeggen over de stemmen. Stemmen is geheim maar Amerikanen die willen stemmen moeten geregistreerd staan als Democraat, Republikein of als onafhankelijke kiezer. Ook is bekend wie een stembiljet heeft aangevraagd om vroeg te stemmen. Die groep bestaat voor 46% uit kiezers die als Democraat zijn geregistreerd en voor 29% uit Republikeinen.
De Democratische voorsprong zegt nog niets over de uiteindelijke uitslag. Kiezers zijn niet verplicht om te stemmen op de partij die zij opgeven bij hun registratie. Vroege kiezers stemmen over het algemeen democratisch. Dat was goed te zien in 2020 toen Trump dan ook regelmatig het stemmen per post bekritiseerde. (VK)
………………………………………………………
Eerste Kamer keert zich tegen btw-verhoging cultuur en sport.
Eerste Kamerleden overwegen serieus om in december tegen het Belastingplan te stemmen als staatssecretaris Idsinga niet naar hen luistert. De senatoren uiten dit dreigement in een discussie over het plan van het kabinet om de btw op cultuur, sport, media en hotels te verhogen van 9 naar 21%. Dat moet 2,3 miljard euro opleveren.
De staatsecretaris ontmoetten boze senatoren omdat hij een door de volledige oppositie gesteunde D66-motie van de Eerste Kamer niet wil uitvoeren. Daarin vroeg men de btw-verhoging te behandelen in een apart wetsvoorstel. De Senaat kan dan specifiek daar voor of tegen stemmen. Nu maakt de btw-verhoging deel uit van het grote pakket maatregelen dat het ‘Belastingplan’ heet. De senatoren vroegen een loskoppeling omdat de Raad van State dit adviseerde bij de btw-plannen van het kabinet.
Nu kunnen de senatoren alleen voor of tegen het hele pakket stemmen. Stemmen ze tegen, dan kan het héle Belastingplan niet doorgaan.(NRC)
………………………………………………………..
PVV en NSC sluiten akkoord over asielaanpak.
+ Wilders ziet af van het noodrecht, dat de Kamer buitenspel zou zetten.
+ Van Vroonhoven zet daar snellere beperking asielzoekers tegenover.
+ Met de deal is een grote hobbelgenomen om kabinetscrisis af te wenden.
De kans op een kabinetscrisis over de asielplannen is kleiner geworden nu Wilders zijn eerdere eis heeft teruggetrokken over het noodrecht. Daarmee gaf hij toe aan een dringende wens van NSC om alle wetgeving via het parlement te laten lopen.
Na anderhalve week onderhandelen met premier Schoof bereikten PVV en NSC een akkoord.
Het kabinet grijpt niet langer naar artikelen uit de Vreemdelingenwet waarmee de Tweede Kamer omzeild kan worden. In ruil daarvoor krijgt Wilders de toezegging dat eerdere plannen om het aantal asielzoekers te beperken extra snel worden ingevoerd.
‘Erg blij mee’, aldus Wilders. VVD en BBB schoven daarna aan en kwamen optimistisch uit het overleg. ‘Ik heb een heel positieve grondhouding’, aldus Yesilgöz. Van de Plas zei ‘redelijk positief’ te zijn’ en nooit in een kabinetscrisis te hebben geloofd. Schoof had meerdere malen gezegd dat vóór het herfstreces een knoop moest worden doorgehakt over het asielbeleid. Het lag al een tijdje niet meer bij de verantwoordelijke minister Faber van Asiel en Migratie maar bij de fractievoorzitters en de premier. (FD)
………………………………………………………….
Oud stafchef van het Witte huis: ‘Trump voldoet aan criteria van een fascist.
John Kelly, de gepensioneerde generaal die anderhalf jaar onder Trump heeft gewerkt waarschuwt voor de dictatoriale trekken’ van zijn vroegere baas. Hij is geprikkeld door Trumps recente uitspraken. Trump zei het leger in te willen zetten tegen binnenlandse politieke tegenstanders, zoals ‘radicaal-linkse gekken’.
Hij noemt ook Trumps bewondering voor Adolf Hitler. ‘Ik heb het soort generaals nodig dat Hitler had’, heeft Trump gezegd. Daarmee zou Trump doelen op onvoorwaardelijke loyaliteit, hoewel Kelly zijn baas uitlegde dat de Duitse militaire top Hitler tot 3 keer probeerde te vermoorden.
Hij hield het het langst uit van alle oud militairen met wie Trump zich omringde. Na anderhalf jaar viel ook Kelly in ongenade. Nadat hij Trump had omschreven als ‘een idioot’, vertrok hij in januari 2019. Kelly’s uitspraken geven een inkijkje in wie Trump werkelijk is, aldus Harris op een verkiezingsbijeenkomst in Washington. Zij noemde Trump ‘in toenemende mate losgeslagen en instabiel.
Kelly bevestigde ook dat Trump neerkijkt op Amerikaanse militairen. Hij minacht veteranen. Dat zijn in Trumps ogen ‘verliezers en sukkels’, zoals The Atlantic eerder berichtte. Het tijdschrift beschrijft hoe Trump met Kelly op een militaire begraafplaats was waar ook Kelly’s in Afghanistan gesneuvelde zoon is begraven. Hij maakte daar denigrerende opmerkingen over de offers van militairen. ‘Ik snap het niet. Wat hielden zij eraan over’. Hij wilde ook niet gezien worden met militairen met geamputeerde ledematen omdat ‘dat er niet goed uitziet’. Trump heeft niet in het leger gezeten: Hij liet zich afkeuren wegens problemen met zijn hielen zodat hij niet naar Vietnam hoefde. (VK)
………………………………………….
Kans op overleg met Moskou.
Een stop op aanvallen op energie-installaties zou tot onderhandelingen kunnen leiden denkt Zelensky. Rusland heeft de afgelopen tweeënhalf jaar Oekraiense elektriciteitscentrales bestookt met duizenden raketten, drones en zware vliegtuigbommen waardoor het land met steeds grotere stroomtekorten kampt. Omgekeerd voert Oekraïne het afgelopen jaar steeds vaker drone-aanvallen uit op Russische olieraffinaderijen en andere doelwitten in de olie-industrie.
Als het gaat over de energievoorziening en de vrijheid van scheepvaartverkeer zou een resultaat op dit gebied een signaal kunnen zijn dat Rusland bereid is de oorlog te beëindigen, aldus Zelensky. ‘Wij vallen hun energie-infrastructuur niet aan, en zij vallen die van ons niet aan. Zou dit kunnen leiden tot het einde van deze hete fase van de oorlog? Ik denk van wel’, zei hij tegen de ‘Financial Times’.
Zijn uitspraken komen op een moment dat Oekraïne zich voorbereidt op de derde oorlogswinter. Doordat de energievoorzieningen zwaar zijn getroffen, hebben miljoenen burgers te maken met regelmatige stroomuitval. Veel Oekraïners zullen tijdens de wintermaanden langdurig in de kou en in het donker komen te zitten. Ook de situatie langs de ruim duizend kilometer lange frontlijn biedt Oekraïne weinig hoop. Langs de oostelijke frontlinies is het Russische leger al het hele jaar in opmars. De Russen winnen weliswaar langzaam terrein, vaak ten koste van enorme verliezen, maar de Oekraiense verdedigers slagen er niet in de opmars te stoppen. Zo wordt onder meer de logistiek belangrijke spoorwegstad Pokrovsk bedreigd.
In Kiev wordt ook met grote zorg gekeken naar de Amerikaanse presidentsverkiezing op 5 november. Als Trump wint kan dat enorme gevolgen hebben. Hij laat zich graag voorstaan op een vriendschap met Poetin; bovendien heeft hij gezegd dat hij de oorlog ‘binnen één dag’ zal beëindigen zodra hij president is. De grootste vrees is dat hij de militaire steun aan Oekraïne zal stopzetten. De geavanceerde Amerikaanse wapensystemen zijn onmisbaar voor het land. De Patriot-luchtafweersystemen beschermen de grote steden en precisieaanvallen worden uitgevoerd met de Himars en Atacms raketsystemen. Ook de F-16’s zijn van Amerikaanse makelij.
De vijandelijkheden gaan ook niet ongemerkt voorbij aan de Russische bevolking. Bijna 700.000 (!) Russische militairen zijn omgekomen of gewond geraakt in Oekraïne. Bovendien wordt Rusland bijna dagelijks bestookt met Oekraiense drones. De Russische defensie-industrie slikt een steeds groter deel op van de begroting. Volgens een enquête onder Russen is inmiddels meer dan de helft van de mensen die de oorlog steunen voorstander van vredesonderhandelingen. Van de ondervraagde Russen wil 61% dat Moskou onderhandelingen begint met Kiev. Daarnaast bleek 43% van de ondervraagden voor herstel van de betrekkingen met het Westen, aldus het onafhankelijke Russische nieuwmedium Meduza. (NRC)
……………………………………………….
Poetin trekt lange neus naar het Westen met de BRICS-top.
Hij toonde als gastheer van de jaarlijkse bijeenkomst dat Rusland niet geïsoleerd is. Maar uit de slotverklaring bleek dat hij er niet is slaagt om zijn visie op de oorlog in Oekraïne aan alle deelnemers op te leggen. Het onderstreepte dat zijn invloed in het snel groeiende verbond van niet-westerse staten grenzen kent.
Voor de gastheer was de hele top het diplomatieke equivalent van een lange neus naar het westen: ook na bijna 3 jaar oorlog in Oekraïne sta ik niet alleen. De boodschap die Moskou wil uitzenden is helder: Oekraïne is een Europees probleem, de rest van de wereld draait gewoon door.
Poetins gasten zoeken het gesprek met Rusland en doen er maar wat graag zaken mee. China is bijvoorbeeld goed voor 45% van de Russische export van fossiele brandstoffen, gevolgd door India met 22%. Brazilië is een grote afnemer van olieproducten. De Russische wapenexport is de afgelopen jaren weliswaar gehalveerd, maar de belangrijkste afnemers zijn India en China.
Maar uit de slotverklaring bleek ook dat Poetin er niet in slaagt zijn visie op de oorlog op te dringen aan al zijn gasten De slotverklaring van 32 pagina’s omvat 134 punten. Oekraïne komt er maar één(!) keer in voor, weggemoffeld tussen de oorlog in het Midden-Oosten en de oorlog in Soedan.
Xi drong aan op vrede in Oekraïne. ‘We moeten werken aan snelle de-escalatie en de weg vrij maken voor een diplomatieke oplossing’, zei hij, zittend naast Poetin. Hij beval nogmaals het Chinees-Braziliaanse ‘vredesplan’ aan. Zelensky ziet niets in het plan omdat het Rusland in de kaart zou spelen. Poetin zei dat hij bereid is te onderhandelen op basis van de actuele situatie hetgeen voor Kiev onbespreekbaar is omdat Rusland nu ongeveer een vijfde van zijn land bezet houdt.
BRICS keurt de sancties tegen Rusland af en wil minder afhankelijk worden van de dollar. De oorspronkelijke BRICS-landen Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika hebben dit jaar gezelschap gekregen van Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Ethiopië en Iran. Saoedi-Arabië is uitgenodigd om aan te schuiven. Een in het oog springend aspirant lid is Turkije. Het land is het enige NAVO-land dat de BRICS-top bezocht, een regelrechte diplomatieke overwinning voor het Kremlin.
Opmerkelijk was ook het bezoek van Guterres, secretaris generaal van de VN. Kiev was witheet dat hij een leider die verdacht wordt van oorlogsmisdaden thuis opzocht. Het was extra pijnlijk omdat Guterres afgelopen zomer verstek liet gaan op een door Oekraïne en Zwitserland georganiseerde ‘vredestop’. (NRC)
In 2030 zou iedere nieuwe auto elektrisch moeten zijn. Er rijden dan nog veel diesel- en benzinewagens rond, en wie zich om nostalgische redenen met een inefficiënte vervuilende en onderhoud intensieve ontploffingsmotor wil blijven vervoeren, kan nog jaren terecht op de occasionmarkt. Maar nieuwe auto’s moeten vanaf 2030 op stroom lopen.
Dat was in elk geval het plan van het vorige kabinet. Niet dat het er veel aan deed om dat doel te behalen. Subsidies voor elektrische voertuigen (EV’s) gingen zo snel omlaag dat economen van de ING voorspelden dat in 2030 slechts 60% van de nieuwe markt elektrisch zou zijn. Ons nieuwe kabinet gooit de handdoek daarom maar in de ring. Het 2020-doel werd vorige week achteloos losgelaten. Tegelijk stemden we in Europa vóór hoge importtarieven op betaalbare Chinese EV’s om maar zeker te zijn dat Henk en Ingrid nog jarenlang dure benzine moeten tanken en Nederland tot in de verre toekomst afhankelijk blijft van olie uit schurkenstaten. Ondertussen is in Noorwegen dankzij uitgekiend overheidsbeleid inmiddels 94% van de nieuwe auto’s een pure EV. Het kan dus gewoon, maar dan moet je het wel willen!
(Mathijs Bouman in het FD)
…………………………………………………………..
Moldavië kiest nipt voor EU in door Russen verstoord referendum.
Een kleine meerderheid van Moldavische kiezers stemde voor toetreding tot de EU: 50,5%. Russische propaganda verstoorde het referendum: ‘Een aanval op de democratie’.
Over de stembusgang hing de schaduw van Russische inmenging. De pro-Europese president Maia Sandu sprak in haar eerste reactie van ‘een ongekende aanval op de democratie’. Naast haar herverkiezing als president van het Oost-Europese land mikte Sandu op een referendumuitslag die de EU-ambities van Moldavië moet veiligstellen. De Moldaviërs werd gevraagd of zij het pad naar de EU willen vastleggen in de grondwet. De stemmen van de vele Moldaviërs in het buitenland speelden een doorslaggevende rol. De uitslag hing af van slechts enkele duizenden stemmen. De opkomst was bijna 52%: ongeveer anderhalf miljoen mensen brachten hun stem uit.
Meer mensen dan verwacht stemden tegen de EU plannen. Sandu wees naar het Kremlin. Moldavië is aangevallen met ‘tientallen miljoenen euro’s, leugens en propaganda’, aldus Sandu. Volgens haar was het doel om ruim 300.000 kiezers om te kopen. Een netwerk van de voortvluchtige en pro-Russische oligarch Ilan Sor beloofde geld in ruil voor een ‘nee’ stem. Komende weken buigt het Grondwettelijke Hof zich nog over de uitslag. (VK)
……………………………………………….
Wat blijft er over van Schengen nu ook Frankrijk grenscontroles instelt?
Het wordt gezien als één van de grote verworvenheden van de EU dat douanegebouwtjes bij de grenzen zijn vervangen door welkomstbordjes. Maar aan die Europese openheid lijkt rap een einde te komen nu ook Frankrijk grenscontroles invoert in navolging van Duitsland. Dit om irreguliere immigratie, grensoverschrijdende criminaliteit en terrorisme te voorkomen.
De grenscontroles zouden in beide gevallen tijdelijk zijn: vanaf 1 november tot en met april volgend jaar. Of dit inderdaad zo is, zal moeten blijken. Berlijn en Parijs hebben gezegd hun controles na een half jaar te evalueren. Volgens Jonas Bornemann, universitair docent Europees Recht in Groningen is er sprake van een domino-effect en geven deze landen het signaal af aan andere lidstaten dat het sluiten van de grenzen oké is. In Nederland toonden de VVD en PVV zich enthousiast.
De Europese Commissie spreekt zich nog niet uit over de controles. Het vrije verkeer van personen en diensten is in 1985 vastgelegd in het Schengenakkoord. De ondertekenaars waren Frankrijk, Duitsland, Nederland, België en Luxemburg. In de loop der jaren zijn in totaal 29 landen tot de zogenoemde Schengen-zone toegetreden: alleen Cyprus en Ierland niet, en niet-EU-Landen als Noorwegen en Zwitserland wel. Het akkoord heeft echter nooit betekend dat landen al hun bevoegdheden om hun eigen grenzen te controleren hebben opgegeven. Het is dus legaal wat Frankrijk en Duitsland doen zegt rechtssociologe Van der Woude van de Universiteit Leiden.
Het is overigens de vraag of de soep zo heet gegeten wordt blijkt na een maand Duitse grenscontroles. De Duitsers zijn niet gek zegt Van der Woude. Kort nadat de controles werden aangekondigd meldde de politie voornemens te zijn alleen ‘relevante’ voertuigen te controleren. Op de meeste grenspunten rijdt het verkeer van en naar Duitsland gewoon door. (NRC)
………………………………………………………..
Cyberaanvallen wereldwijd naar recordhoogte.
Bedrijven en instellingen kregen in het afgelopen kwartaal volgens het veiligheidsbedrijf Check Point te maken met bijna 1900 aanvallen per week, een stijging van 75% op jaarbasis. In Nederland ligt het aantal cyberaanvallen gemiddeld op 865 per week.
In Nederland lag de stijging van het aantal cyberaanvallen met 69% iets lager dan wereldwijd. Nederlandse bedrijven worden het meest rechtstreeks aangevallen vanuit de VS (42%), Nederland (19%) en Duitsland (8%). Maar vaak is het land van herkomst afgeschermd. Internationaal gezien zijn organisaties in de sector onderwijs en onderzoek het meest kwetsbaar, met ruim 3.800 cyberaanvallen per week. In Nederland werd de gezondheidssector het vaakst getroffen , met bijna 2900 aanvallen per instelling per week.
Een van de meest voorkomende methoden is phishing, het frauduleus verkrijgen van inlog- en persoonsgegevens. Softwaremaker Microsoft wordt het meest geïmiteerd door cybercriminelen bij pogingen om gegevens van bedrijven en personen te stelen. (FD)
…………………………………………………..
Bijna 5 euro voor een brief: posttarieven elders in Europa nog harder omhoog.
In Denemarken is een postzegel voor een standaardbrief verreweg het duurst. De Denen betalen 4.69 euro om een brief de volgende werkdag te laten bezorgen. Als het langer mag duren – tot 5 dagen – kost een postzegel in Denemarken nog steeds 3,35 euro.
Het tarief voor Nederlandse postzegels gaat met gang van 1 januari van 1,14 euro per zegel naar 1,21 euro. Sinds er in 2010 een 1 of een 2 op een postzegel staat in plaats van en bedrag, heeft PostNL de tarieven 16 keer verhoogd. In de 10 jaar ervoor gebeurde dat slechts 2 keer. Toch blijft de Nederlandse postzegelprijs onder het Europese gemiddelde van 1,53 euro. PostNL wilde ook de bezorgtermijn oprekken. Dat plan is voorlopig van de baan. Toch past later bezorgen in een Europese trend. Vorig jaar verlengde bijvoorbeeld de Finse post de termijn naar 2 dagen. Ook in Spanje, Zweden en Frankrijk duurt de standaardbezorging langer dan een dag. Veel landen geven consumenten de kans om te besparen op post die geen haast heeft. In 11 van de 28 landen is het mogelijk een goedkopere postzegel aan te schaffen. De post kan er dan wel een stuk langer over doen. Zo kan in Italië een brief met een postzegel van 1 euro (in plaats van 2,90 euro) to 6 werkdagen onderweg zijn. (VK)
………………………………………………………..
‘Methode Laurentien’ ligt stil: veel gedupeerden wachten op hulp.
Nieuwe gedupeerden kunnen zich niet aanmelden, het overgrote deel van de mensen dat zich al in het voorjaar had aangemeld, wacht nog altijd op hulp. De door Laurentien opgerichte stichting die de alternatieve herstelroute uitvoert blijkt niet in staat het ‘opschalingsplan’ uit te voeren dat afgelopen juli met het ministerie van Financiën is afgesproken.
Volgens dit plan had de stichting begin september klaar moeten zijn om nieuwe aanmeldingen van gedupeerde ouders te kunnen aannemen. Het ministerie noch de stichting (Gelijk)waardig herstel kan op dit moment zeggen wanneer het zover is. ‘De verwachting is later dit jaar’, schrijft het ministerie van Financiën. Volgens de stichting blokkeert het ministerie nieuwe aanmeldingen. Die zouden verplicht gedaan moeten worden via een website van de overheid die nog niet af is. De woordvoerder van het ministerie ontkent dat dit een belemmering vormt. Zolang de website er nog niet is kunnen gedupeerden zich gewoon melden.
De stichting is de snelle alternatieve route noodzakelijk voor tienduizenden wachtende ouders omdat de hersteloperatie van de overheid nog tot 2027 of zelfs langer in beslag kan nemen. Hun methode was ontworpen vanuit urgentie, versnelling en opschaalbaarheid. Maar de problemen bij het opschalen van de organisatie blijken groot. Ruim 2.000 van de ouders die zich tijdens de proef bij de stichting aanmeldden, wachten nog altijd op compensatie. Volgens het opschalingsplan hadden 300 van deze gedupeerden voor eind september een doorrekening van hun schade moeten krijgen. Volgens de laatst bekende gegevens waren dat er nul. (NRC)
………………………………………………………….
Huizen nu 11% duurder dan een jaar geleden.
Dat is de grootste toename in ruim 2 jaar, zo melden het CBS en het Kadaster. Gemiddeld zijn koophuizen dit jaar maandelijks ruim 1% duurder geworden. Dat werd in de afgelopen tien jaar alleen in 2021 overtroffen.
In 10 jaar tijd zijn de verkoopprijzen van bestaande particuliere woningen in Nederland met 109% opgelopen. Vergeleken met de vorige piek medio 2022 is de gemiddelde huizenprijs met zo’n 7% gestegen. Een koophuis kostte in september gemiddeld €466.890. De huizenprijzen stegen in het derde kwartaal het snelst in de provincie Utrecht, maar liefst 14,4% in een jaar tijd. In de stad Utrecht bedroeg de groei volgens het CBS zelfs 18,4%. Daarmee overtrof de Domstad in ruime mate de drie andere grote steden. Vanaf begin volgend jaar gaat de NHG-grens – het bedrag waarvoor een huis kan worden gekocht met financiële bescherming – omhoog naar €450.000. Daarmee is in 3 jaar tijd de grens opgetrokken met bijna een ton. (FD)
…………………………………………………….
15 miljoen Amerikanen hebben al gestemd: vooral Democraten stemmen vroeg.
Dat is veel minder dan in coronajaar 2020, toen op dit moment in de race al 35 miljoen keer was gestemd. In de 2 weken daarna liep dit nog op tot ruim 100 miljoen. Maar ook als de verkiezingen in het coronajaar buiten beschouwing worden gelaten is het vroege stemmen in opkomst.
Stemmen per post kan in alle staten en bijna overal kunnen de kiezers al voor de verkiezingsdag naar een fysieke stembus. In swingstate Georgia kan dat al ruim een week. Een recordaantal vroege stemmers, 1,5 miljoen, hebben daar hun keuze al gemaakt.
Uitslagen worden niet bekendgemaakt maar toch is er wel iets te zeggen over de stemmen. Stemmen is geheim maar Amerikanen die willen stemmen moeten geregistreerd staan als Democraat, Republikein of als onafhankelijke kiezer. Ook is bekend wie een stembiljet heeft aangevraagd om vroeg te stemmen. Die groep bestaat voor 46% uit kiezers die als Democraat zijn geregistreerd en voor 29% uit Republikeinen.
De Democratische voorsprong zegt nog niets over de uiteindelijke uitslag. Kiezers zijn niet verplicht om te stemmen op de partij die zij opgeven bij hun registratie. Vroege kiezers stemmen over het algemeen democratisch. Dat was goed te zien in 2020 toen Trump dan ook regelmatig het stemmen per post bekritiseerde. (VK)
………………………………………………………
Eerste Kamer keert zich tegen btw-verhoging cultuur en sport.
Eerste Kamerleden overwegen serieus om in december tegen het Belastingplan te stemmen als staatssecretaris Idsinga niet naar hen luistert. De senatoren uiten dit dreigement in een discussie over het plan van het kabinet om de btw op cultuur, sport, media en hotels te verhogen van 9 naar 21%. Dat moet 2,3 miljard euro opleveren.
De staatsecretaris ontmoetten boze senatoren omdat hij een door de volledige oppositie gesteunde D66-motie van de Eerste Kamer niet wil uitvoeren. Daarin vroeg men de btw-verhoging te behandelen in een apart wetsvoorstel. De Senaat kan dan specifiek daar voor of tegen stemmen. Nu maakt de btw-verhoging deel uit van het grote pakket maatregelen dat het ‘Belastingplan’ heet. De senatoren vroegen een loskoppeling omdat de Raad van State dit adviseerde bij de btw-plannen van het kabinet.
Nu kunnen de senatoren alleen voor of tegen het hele pakket stemmen. Stemmen ze tegen, dan kan het héle Belastingplan niet doorgaan.(NRC)
………………………………………………………..
PVV en NSC sluiten akkoord over asielaanpak.
+ Wilders ziet af van het noodrecht, dat de Kamer buitenspel zou zetten.
+ Van Vroonhoven zet daar snellere beperking asielzoekers tegenover.
+ Met de deal is een grote hobbelgenomen om kabinetscrisis af te wenden.
De kans op een kabinetscrisis over de asielplannen is kleiner geworden nu Wilders zijn eerdere eis heeft teruggetrokken over het noodrecht. Daarmee gaf hij toe aan een dringende wens van NSC om alle wetgeving via het parlement te laten lopen.
Na anderhalve week onderhandelen met premier Schoof bereikten PVV en NSC een akkoord.
Het kabinet grijpt niet langer naar artikelen uit de Vreemdelingenwet waarmee de Tweede Kamer omzeild kan worden. In ruil daarvoor krijgt Wilders de toezegging dat eerdere plannen om het aantal asielzoekers te beperken extra snel worden ingevoerd.
‘Erg blij mee’, aldus Wilders. VVD en BBB schoven daarna aan en kwamen optimistisch uit het overleg. ‘Ik heb een heel positieve grondhouding’, aldus Yesilgöz. Van de Plas zei ‘redelijk positief’ te zijn’ en nooit in een kabinetscrisis te hebben geloofd. Schoof had meerdere malen gezegd dat vóór het herfstreces een knoop moest worden doorgehakt over het asielbeleid. Het lag al een tijdje niet meer bij de verantwoordelijke minister Faber van Asiel en Migratie maar bij de fractievoorzitters en de premier. (FD)
………………………………………………………….
Oud stafchef van het Witte huis: ‘Trump voldoet aan criteria van een fascist.
John Kelly, de gepensioneerde generaal die anderhalf jaar onder Trump heeft gewerkt waarschuwt voor de dictatoriale trekken’ van zijn vroegere baas. Hij is geprikkeld door Trumps recente uitspraken. Trump zei het leger in te willen zetten tegen binnenlandse politieke tegenstanders, zoals ‘radicaal-linkse gekken’.
Hij noemt ook Trumps bewondering voor Adolf Hitler. ‘Ik heb het soort generaals nodig dat Hitler had’, heeft Trump gezegd. Daarmee zou Trump doelen op onvoorwaardelijke loyaliteit, hoewel Kelly zijn baas uitlegde dat de Duitse militaire top Hitler tot 3 keer probeerde te vermoorden.
Hij hield het het langst uit van alle oud militairen met wie Trump zich omringde. Na anderhalf jaar viel ook Kelly in ongenade. Nadat hij Trump had omschreven als ‘een idioot’, vertrok hij in januari 2019. Kelly’s uitspraken geven een inkijkje in wie Trump werkelijk is, aldus Harris op een verkiezingsbijeenkomst in Washington. Zij noemde Trump ‘in toenemende mate losgeslagen en instabiel.
Kelly bevestigde ook dat Trump neerkijkt op Amerikaanse militairen. Hij minacht veteranen. Dat zijn in Trumps ogen ‘verliezers en sukkels’, zoals The Atlantic eerder berichtte. Het tijdschrift beschrijft hoe Trump met Kelly op een militaire begraafplaats was waar ook Kelly’s in Afghanistan gesneuvelde zoon is begraven. Hij maakte daar denigrerende opmerkingen over de offers van militairen. ‘Ik snap het niet. Wat hielden zij eraan over’. Hij wilde ook niet gezien worden met militairen met geamputeerde ledematen omdat ‘dat er niet goed uitziet’. Trump heeft niet in het leger gezeten: Hij liet zich afkeuren wegens problemen met zijn hielen zodat hij niet naar Vietnam hoefde. (VK)
………………………………………….
Kans op overleg met Moskou.
Een stop op aanvallen op energie-installaties zou tot onderhandelingen kunnen leiden denkt Zelensky. Rusland heeft de afgelopen tweeënhalf jaar Oekraiense elektriciteitscentrales bestookt met duizenden raketten, drones en zware vliegtuigbommen waardoor het land met steeds grotere stroomtekorten kampt. Omgekeerd voert Oekraïne het afgelopen jaar steeds vaker drone-aanvallen uit op Russische olieraffinaderijen en andere doelwitten in de olie-industrie.
Als het gaat over de energievoorziening en de vrijheid van scheepvaartverkeer zou een resultaat op dit gebied een signaal kunnen zijn dat Rusland bereid is de oorlog te beëindigen, aldus Zelensky. ‘Wij vallen hun energie-infrastructuur niet aan, en zij vallen die van ons niet aan. Zou dit kunnen leiden tot het einde van deze hete fase van de oorlog? Ik denk van wel’, zei hij tegen de ‘Financial Times’.
Zijn uitspraken komen op een moment dat Oekraïne zich voorbereidt op de derde oorlogswinter. Doordat de energievoorzieningen zwaar zijn getroffen, hebben miljoenen burgers te maken met regelmatige stroomuitval. Veel Oekraïners zullen tijdens de wintermaanden langdurig in de kou en in het donker komen te zitten. Ook de situatie langs de ruim duizend kilometer lange frontlijn biedt Oekraïne weinig hoop. Langs de oostelijke frontlinies is het Russische leger al het hele jaar in opmars. De Russen winnen weliswaar langzaam terrein, vaak ten koste van enorme verliezen, maar de Oekraiense verdedigers slagen er niet in de opmars te stoppen. Zo wordt onder meer de logistiek belangrijke spoorwegstad Pokrovsk bedreigd.
In Kiev wordt ook met grote zorg gekeken naar de Amerikaanse presidentsverkiezing op 5 november. Als Trump wint kan dat enorme gevolgen hebben. Hij laat zich graag voorstaan op een vriendschap met Poetin; bovendien heeft hij gezegd dat hij de oorlog ‘binnen één dag’ zal beëindigen zodra hij president is. De grootste vrees is dat hij de militaire steun aan Oekraïne zal stopzetten. De geavanceerde Amerikaanse wapensystemen zijn onmisbaar voor het land. De Patriot-luchtafweersystemen beschermen de grote steden en precisieaanvallen worden uitgevoerd met de Himars en Atacms raketsystemen. Ook de F-16’s zijn van Amerikaanse makelij.
De vijandelijkheden gaan ook niet ongemerkt voorbij aan de Russische bevolking. Bijna 700.000 (!) Russische militairen zijn omgekomen of gewond geraakt in Oekraïne. Bovendien wordt Rusland bijna dagelijks bestookt met Oekraiense drones. De Russische defensie-industrie slikt een steeds groter deel op van de begroting. Volgens een enquête onder Russen is inmiddels meer dan de helft van de mensen die de oorlog steunen voorstander van vredesonderhandelingen. Van de ondervraagde Russen wil 61% dat Moskou onderhandelingen begint met Kiev. Daarnaast bleek 43% van de ondervraagden voor herstel van de betrekkingen met het Westen, aldus het onafhankelijke Russische nieuwmedium Meduza. (NRC)
……………………………………………….
Poetin trekt lange neus naar het Westen met de BRICS-top.
Hij toonde als gastheer van de jaarlijkse bijeenkomst dat Rusland niet geïsoleerd is. Maar uit de slotverklaring bleek dat hij er niet is slaagt om zijn visie op de oorlog in Oekraïne aan alle deelnemers op te leggen. Het onderstreepte dat zijn invloed in het snel groeiende verbond van niet-westerse staten grenzen kent.
Voor de gastheer was de hele top het diplomatieke equivalent van een lange neus naar het westen: ook na bijna 3 jaar oorlog in Oekraïne sta ik niet alleen. De boodschap die Moskou wil uitzenden is helder: Oekraïne is een Europees probleem, de rest van de wereld draait gewoon door.
Poetins gasten zoeken het gesprek met Rusland en doen er maar wat graag zaken mee. China is bijvoorbeeld goed voor 45% van de Russische export van fossiele brandstoffen, gevolgd door India met 22%. Brazilië is een grote afnemer van olieproducten. De Russische wapenexport is de afgelopen jaren weliswaar gehalveerd, maar de belangrijkste afnemers zijn India en China.
Maar uit de slotverklaring bleek ook dat Poetin er niet in slaagt zijn visie op de oorlog op te dringen aan al zijn gasten De slotverklaring van 32 pagina’s omvat 134 punten. Oekraïne komt er maar één(!) keer in voor, weggemoffeld tussen de oorlog in het Midden-Oosten en de oorlog in Soedan.
Xi drong aan op vrede in Oekraïne. ‘We moeten werken aan snelle de-escalatie en de weg vrij maken voor een diplomatieke oplossing’, zei hij, zittend naast Poetin. Hij beval nogmaals het Chinees-Braziliaanse ‘vredesplan’ aan. Zelensky ziet niets in het plan omdat het Rusland in de kaart zou spelen. Poetin zei dat hij bereid is te onderhandelen op basis van de actuele situatie hetgeen voor Kiev onbespreekbaar is omdat Rusland nu ongeveer een vijfde van zijn land bezet houdt.
BRICS keurt de sancties tegen Rusland af en wil minder afhankelijk worden van de dollar. De oorspronkelijke BRICS-landen Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika hebben dit jaar gezelschap gekregen van Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Ethiopië en Iran. Saoedi-Arabië is uitgenodigd om aan te schuiven. Een in het oog springend aspirant lid is Turkije. Het land is het enige NAVO-land dat de BRICS-top bezocht, een regelrechte diplomatieke overwinning voor het Kremlin.
Opmerkelijk was ook het bezoek van Guterres, secretaris generaal van de VN. Kiev was witheet dat hij een leider die verdacht wordt van oorlogsmisdaden thuis opzocht. Het was extra pijnlijk omdat Guterres afgelopen zomer verstek liet gaan op een door Oekraïne en Zwitserland georganiseerde ‘vredestop’. (NRC)
