Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 24 maart t/m zo 30 maart 2025
Weg uit Washington…
Ontwikkelingshulp werd afgeschaft, klimaatbeleid is geschrapt en buitenlandse bezoekers worden zonder aanleiding vastgezet en gedeporteerd. Is Washington nog wel de logische en veilige plek voor de hoofdkantoren van het IMF en de Wereldbank?
Beide internationale organisaties helpen ontwikkelingslanden en streven ambitieus klimaatdoelen na. Geen wonder dat de opstellers van Project 2025, het radicale plan dat Trump lijkt uit te voeren, willen dat de VS uit het IMF en de Wereldbank stappen.
Daar zit je dan met je hoofdkantoor in hartje Washington.
Kunnen de andere lidstaten nu al besluiten om hoofdzetel te verplaatsen? Naar Parijs of Brussel, bijvoorbeeld? In principe wel. Volgens het statuut van de Wereldbank staat het hoofdkantoor in het land met het grootste stemrecht. Dat is nu de VS. Maar als de EU-lidstaten hun gestorte kapitaal zouden samenvoegen tot een enkel lidmaatschap, heeft de EU de meeste stemmen. Lastig, maar niet onmogelijk.
In het IMF-statuut staat Washington genoemd als hoofdzetel. Maar ook dat is te veranderen als de EU dat gezamenlijk wil.
Agendapuntje voor de volgende EU-top? (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………………
Toeristen mijden de VS wegens antipathie tegen regering-Trump.
De Amerikaanse reisbranche krijgt flinke klappen. Er komen veel minder buitenlandse toeristen naar de VS door het strengere douanebeleid en antipathie tegen het Amerika van Trump. De Amerikaanse economie lijdt eronder.
Het aantal Nederlandse reizen naar de VS is de afgelopen maanden flink gedaald volgens de ANVR. In januari daalde het aantal reizen vanuit Nederland met 20%. De vereniging verwacht over februari een nog sterkere achteruitgang. De daling komt boven op een afname van het aantal vakantieboekingen naar de VS in 2024. De eerdere daling kwam, volgens de ANVR, door de dure dollar en een hogere vliegtaks.
Niet alleen vanuit Nederland komen minder toeristen naar de VS. Voor dit jaar wordt een daling van 15% van het aantal buitenlandse reizigers naar de VS voorspeld. Daardoor zal de Amerikaanse economie volgens het bureau 22 miljard(!) mislopen.
De daling lijkt te maken te hebben met beleidskeuzes van Trump. De groeiende antipathie tegen de VS die zich bijvoorbeeld ook uit in boycots van Amerikaanse producten, beïnvloedt volgens het onderzoeksbureau ook de reisbereidheid naar de VS. Bovendien is het douanebeleid scherper als onderdeel van zijn strenge migratiebeleid. Hierdoor worden bijvoorbeeld visa strenger gecontroleerd.
De laatste weken komen er verhalen naar buiten over nare ervaringen bij de grens van toeristen uit landen die voorheen bondgenoten waren van de VS. Reizigers die voorheen probleemloos de VS in kwamen werden bij de grenzen tegengehouden en vastgezet in detentiecentra(!). Velen van hen wisten niet waarom ze worden vastgezet en hoe lang hun detentie zal duren.
De grenspolitie weigerde een Franse wetenschapper toegang tot de VS vanwege kritische berichten op zijn telefoon over Trump. Duitsland, Denemarken en Finland hebben naar aanleiding van de incidenten het reisadvies naar de VS aangescherpt. Duitsland waarschuwt nu expliciet dat een geldig visum en/of een geldige ESTA-machtiging niet automatisch toegang tot de VS verschaffen. De Deense en Finse ministeries wijzen non-binaire reizigers met geslachtsaanduiding ‘X’ in hun paspoort erop dat de Amerikaanse overheid maar 2 geslachten erkent, man en vrouw. (VK)
………………………………………………………….
Mathieu van der Poel wint voor 2e keer Milaan-San Remo.
Hij klopte Tadej Pogacar in een adembenemende finale. In de spectaculairste en mooiste editie van Milan-San Remo in decennia, misschien wel óóit, deed Van der Poel iets wat niet veel wielrenners gegund is: winnen van Pogacar! Op de finish verwees hij de beste renner van de wereld in een sprint naar de 3e plek. De Italiaan Ganna werd tweede.
Van der Poel (30) won Milaan-San-Remo al eens eerder, in 2023. Ook toen klopte hij Pogacar. De zege van dit jaar, zo zei hij na afloop komt misschien wel in de top-3 van al zijn zeges.
Het koersverloop, een meeslepende finale van maar liefst 25 kilometer met de 3 sterkste renners uit koers, noemde hij ‘uniek’ en een beetje ‘geschiedenis’.
Wereldkampioen Pogacar (26) staat nog altijd op nul zeges in ‘la prima Vera’, traditioneel de 1e grote klassieker van het wielerseizoen. Het was de eerste eendagskoers in een jaar waar hij aan de start verscheen en niet won. Hij had nadrukkelijk zijn zinnen gezet op een overwinning. De wedstrijd (verreden op nog geen uur van zijn huis in Monaco) begint onderhand een obsessie te worden voor hem. Hij maakt er geen geheim van dat hij alle belangrijke wielerwedstrijden - grote rondes en dagkoersen – tenminste eenmaal wil winnen. Maar in de 4 keer dat hij meedeed werd hij op de Via Roma in San Remo telkens geklopt: 12e, 5e, 4e en 3e.
De koers is extreem lang – dit jaar 289 kilometer – en voor 90% vlak en wordt traditioneel beslist op de laatste klim, de Poggio, of in de straten van San Remo. Renners zoals Van der Poel afschudden, die een sterke sprint in de benen hebben is praktisch onmogelijk.
Vanaf de voet van de laatste klim, de Poggio, lanceerde Pogacar de ene aanval na de andere maar het lukte hem niet Van der Poel te lossen.
Op de Via Roma in San Remo moest een sprint de beslissing brengen. Van der Poel ging op 300 meter van de finish aan. Ganna moest een gaatje laten vallen en Pogacar volgde in diens wiel. Ze wisten er niet meer bij te komen. ‘Ik sta bekend om de korte sprint’, zei Vander Poel na afloop, ‘dus ik denk dat ik ze wel verrast heb door al vanaf 300 meter aan te gaan. Dat was perfect gespeeld.’
Het was zijn 7e zege in een van de monumenten, de 5 belangrijkste klassiekers van de wielerkalender waarmee hij nu gelijk staat met Pogacar. (NRC)
……………………………………………………….
Musks investeringen…
De cognitieve dissonantie droop van Trump af toen hij onlangs voor het Witte Huis een verkoopdemonstratie(!) van een knalrode Tesla gaf. Waar hij en zijn achterban elektrische auto’s tot voor kort als een links-marxistische hobby zagen, moeten ze die nu vanwege ‘patriot Musk’ toch omarmen.
Ondertussen verliest Tesla terrein. Niet alleen omdat het merk bij een deel van de consumenten felle haat oproept. Of omdat de Cybertruck (het model dat bij de ‘cryptobro’ aanhang nog enigszins in de smaak viel) letterlijk uit elkaar valt. Maar vooral omdat de concurrenten hard gaan. BYD liet én betere verkoopcijfers zien én had vorige week zijn DeepSeek moment toen het een razendsnelle laadtijd aankondigde.
The Economist vreest al dat ‘Musk Inc.’ gevaar loopt omdat Musk zijn focus heeft verloren met zijn politieke uitstapje. Tegelijk analyseert The New York Times hoe Musk vanuit het centrum van de macht bezig is tientallen miljarden aan overheidscontracten naar zich toe te trekken. Een keurig rendement op de $300 mln die hij in Trumps campagne stak.
Nee, zelfs met een gehavend Tesla lijkt Musks investering in de politiek zich dubbel en dwars uit te betalen. (Anna Bouman in het FD)
……………………………………………………..
Kabinet wil veel groter leger, dat permanent gereed is voor oorlog.
Defensie staat voor ‘wellicht de grootste veranderopgave’ sinds het opschorten van de dienstplicht (in 1997) en de invoering van een beroepsleger zegt staatssecretaris Tuinman aan de 2e Kamer over de ambitie van het kabinet de krijgsmacht snel uit te breiden met tienduizenden reservisten.
Defensie zit al volop in de omslag van een krijgsmacht die vooral op stabilisatiemissies gericht was naar één die zich weer richt op de hoofdtaak: verdediging van het eigen grondgebied en dat van NAVO-bondgenoten. Dat vraagt niet alleen om een permanent inzetbare krijgsmacht maar ook een die in oorlogstijd snel kan worden uitgebreid. Tuinman spreekt van een ‘schaalbare organisatie’ die zo nodig snel kan omschakelen van vredesorganisatie naar oorlogsorganisatie.
Hij hoopt de nieuwe organisatie in 2030 of eerder klaar te hebben en gevuld met aanvankelijk ongeveer 100 duizend mensen (nu 74 duizend): beroepsmilitairen, reservisten (vaak in deeltijd) en burgerpersoneel. ‘Een verdere opschaling en mobilisatie van het personele bestand is noodzakelijk in geval van een crisis- of oorlogssituatie of in de aanloop daar naartoe’, schrijft Tuinman. Dat zal een nieuw kabinetsbesluit vergen.
Over de precieze invulling ontstaat pas later dit jaar duidelijkheid maar voor nu schat Defensie grofweg in ‘dat het noodzakelijk zal zijn over een oorlogsorganisatie te beschikken met een capaciteit van maximaal 200 duizend mensen en vooral veel extra reservisten.
Veel van die extra capaciteit zal nodig zijn om in Nederland taken te verrichten, zoals hulp bij verplaatsing van militairen en materieel van bondgenoten en ‘alles wat nodig is voor de territoriale verdediging binnen Nederland, inclusief bescherming van vitale infrastructuur, logistiek, bevoorrading’. (VK)
……………………………………………………….
Vraag naar energie groeide in 2024 opvallend hard.
De toename werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door het koelen van gebouwen om hitte te doorstaan.
Klimaatopwarming zorgt ervoor dat er meer airco’s worden gebruikt in huizen, winkels, kantoren en scholen. Al die energie slurpende airco’s stoten extra CO2 uit, waardoor de aarde nog sneller opwarmt. En dat leidt opnieuw tot meer vraag naar verkoelende airco’s: een eindeloze neerwaartse spiraal.
Dat 2024 het warmste jaar was sinds het begin van de metingen in 1850 was al bekend. Nu blijkt ook dat de energievraag in dat jaar opvallend hard groeide. De toename lag met 2,2% bijna 2 keer zo hoog als de gemiddelde groei van 1,3% van de afgelopen 10 jaar. De toename werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door meer behoefte aan koeling om de hitte door te komen. Door de toegenomen energievraag raken de klimaatdoelen verder uit zicht. De inzet van energie uit zon en wind, kernenergie, elektrische auto’s en warmtepompen sinds 2019 voorkomt nu jaarlijks 2,6 miljard ton aan CO2-uitstoot. Dat is ongeveer 7% van de wereldwijde emissies. (NRC)
………………………………………………………
Nieuwe deal Moskou-Kiev over bestand Zwarte Zee.
Rusland en Oekraïne hebben met Washington afspraken gemaakt over een tijdelijk 30 dagen durend bestand in de economisch belangrijke Zwarte Zee. Ook onderzoeken beide landen hoe ze een einde kunnen maken aan aanvallen op elkaars energie-infrastructuur.
Het bestand gaat volgens Zelensky onmiddellijk in. Als de afspraak stand houdt kan het een eerste stap zijn op weg naar een breder staakt-het-vuren in de ruim 3 jaar durende oorlog. Dat proces verloopt noodgedwongen langs de weg van deelakkoorden, omdat de Russische president Poetin eerder weigerde in te stemmen met een onledige wapenstilstand van 30 dagen. Zelensky stemde daar, onder Amerikaanse druk, mee in. Washington heeft Moskou nu beloofd de toegang tot de wereldmarkt voor Russische landbouwproducten en kunstmest te herstellen. Volgens het Kremlin is een andere voorwaarde voor het bestand dat sancties tegen banken en bedrijven die betrokken zijn bij de export van landouwproducten worden opgeheven.
Verder zouden beperkingen op de invoer van landbouwmachines opgeheven moeten worden. Of de Amerikanen dat waar kunnen maken is onzeker. Het gaat in de meeste gevallen om internationale sancties waar Washington niet in zijn eentje een eind kan maken. Ook is de toegang van Russische schepen tot Europese havens beperkt. Oekraïne slaagde er na het einde van de graandeal in de Russische marine uit het westelijk deel van de Zwarte Zee te verdrijven waardoor de export uit de haven van Odesa hervat kon worden. Kiev waarschuwde dat de hernieuwde aanwezigheid van de Russen daar geldt als een schending van de afspraken.
Over het einde aan de aanvallen op elkaars energie-infrastructuur is nog steeds onduidelijkheid. Volgens het Kremlin zijn die afspraken al ingegaan, maar daar handelde Moskou niet naar, Volgens Washington worden de afspraken hierover nog geïmplementeerd. (FD)
………………………………………………………..
Palestijnen in Gaza keren zich voor het eerst tegen Hamas.
In de Gazastrook is zelden kritiek op Hamas te horen maar veel Palestijnen hebben hun angst overwonnen door het aanhoudende geweld, de honger en de wanhoop. Dinsdag klonk plotseling uit honderden kelen: ‘Weg met Hamas’ en ‘Hamas, terroristen’.
Protest tegen Hamas is zeldzaam. De enkeling die zich tegen de organisatie uitspreekt wordt over het algemeen direct met geweld tot de orde geroepen. Dat is al het geval sinds de organisatie in 2007 de macht greep in Gaza. In een rapport uit 2018 beschuldigde Human Rights Watch Hamas ervan tegenstanders en critici stelselmatig op te pakken en te martelen. De kleinschalige protesten die er soms waren, werden keihard uiteen geslagen. Daarbij werden armen en benen van demonstranten gebroken(!) Ook tijdens deze oorlog is Hamas opgetreden tegen Palestijnen die zich uitspraken tegen de organisatie. Vorige zomer werd Amin Abed, een van de weinige prominente critici die nog in Gaza verblijft ingesloten door de veiligheidsdienst van Hamas. De gemaskerde mannen sloegen hem met hamers en ijzeren staven in elkaar, vertelt hij. Diverse Palestijnen zeggen ook dat hun eigen leiders hen ook in gevaar brachten door aanvallen vanuit woonwijken uit te voeren, tunnels onder appartementencomplexen te graven en gijzelaars in dichtbevolkt gebied vast te houden. Als ze raketten en kogels afvuren vanuit een gebied waar zich veel burgers bevinden dan geven ze niets om burgers zei Abu Shaker. ‘Als je tegen Israël wilt vechten, is dat prima. Maar waarom verberg je je dan tussen gezinnen?’
De protesten in Beit Lahia kwamen nadat vanuit deze plek raketten op Israël waren afgevuurd. Israël besloot daarop direct dat burgers uit dit gebied geëvacueerd moesten worden, tot woede van de inwoners.
‘We willen voor niemand sterven, ook niet voor de agenda van een of andere partij of belangen van buitenlandse staten’, zei inwoner Mohammed Diab. ‘Hamas moet opstappen en luisteren naar de stem van de mensen die rouwen, de stem die oprijst uit de puinhopen om ons heen. Het is de enige ware stem hier.’ (VK)
……………………………………………………
De VVD is om, vuurwerkverbod heeft een grote kans van slagen.
De partij wil dan wél dat dat er vrijstellingen voor lokale vuurwerkshows worden geregeld, zoals eerder werd voorgesteld door de Christen Unie. Daarmee lijkt een initiatiefwetsvoorstel voor een vuurwerkverbod van GroenLinks-PvdA en de PvdD een grote kans van slagen te hebben: Momenteel zijn 74 Kamerleden voorstander. Volgende week donderdag debatteert de Kamer hierover. NSC en DENK beslissen voorafgaand aan dat debat of ze instemmen met het verbod.
De VVD is om, omdat de partij de hulpverleners en agenten wil beschermen. De partij zegt wel te eisen dat gemeenten intensiever handhaven op illegaal vuurwerk, dat ondernemers op een eerlijke en nette manier gecompenseerd worden en dat burgemeesters vrijstellingen kunnen afgeven aan verenigingen om toch vuurwerkshows te organiseren.
Een echt eisenpakket is het niet te noemen, eerder een bezweringsformule om aan de achterban duidelijk te maken dat de VVD zich niet zomaar heeft laten ompraten. Wat vooral zal helpen voor de VVD is dat inmiddels 61% van de achterban een verbod steunt. (NRC)
Ontwikkelingshulp werd afgeschaft, klimaatbeleid is geschrapt en buitenlandse bezoekers worden zonder aanleiding vastgezet en gedeporteerd. Is Washington nog wel de logische en veilige plek voor de hoofdkantoren van het IMF en de Wereldbank?
Beide internationale organisaties helpen ontwikkelingslanden en streven ambitieus klimaatdoelen na. Geen wonder dat de opstellers van Project 2025, het radicale plan dat Trump lijkt uit te voeren, willen dat de VS uit het IMF en de Wereldbank stappen.
Daar zit je dan met je hoofdkantoor in hartje Washington.
Kunnen de andere lidstaten nu al besluiten om hoofdzetel te verplaatsen? Naar Parijs of Brussel, bijvoorbeeld? In principe wel. Volgens het statuut van de Wereldbank staat het hoofdkantoor in het land met het grootste stemrecht. Dat is nu de VS. Maar als de EU-lidstaten hun gestorte kapitaal zouden samenvoegen tot een enkel lidmaatschap, heeft de EU de meeste stemmen. Lastig, maar niet onmogelijk.
In het IMF-statuut staat Washington genoemd als hoofdzetel. Maar ook dat is te veranderen als de EU dat gezamenlijk wil.
Agendapuntje voor de volgende EU-top? (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………………
Toeristen mijden de VS wegens antipathie tegen regering-Trump.
De Amerikaanse reisbranche krijgt flinke klappen. Er komen veel minder buitenlandse toeristen naar de VS door het strengere douanebeleid en antipathie tegen het Amerika van Trump. De Amerikaanse economie lijdt eronder.
Het aantal Nederlandse reizen naar de VS is de afgelopen maanden flink gedaald volgens de ANVR. In januari daalde het aantal reizen vanuit Nederland met 20%. De vereniging verwacht over februari een nog sterkere achteruitgang. De daling komt boven op een afname van het aantal vakantieboekingen naar de VS in 2024. De eerdere daling kwam, volgens de ANVR, door de dure dollar en een hogere vliegtaks.
Niet alleen vanuit Nederland komen minder toeristen naar de VS. Voor dit jaar wordt een daling van 15% van het aantal buitenlandse reizigers naar de VS voorspeld. Daardoor zal de Amerikaanse economie volgens het bureau 22 miljard(!) mislopen.
De daling lijkt te maken te hebben met beleidskeuzes van Trump. De groeiende antipathie tegen de VS die zich bijvoorbeeld ook uit in boycots van Amerikaanse producten, beïnvloedt volgens het onderzoeksbureau ook de reisbereidheid naar de VS. Bovendien is het douanebeleid scherper als onderdeel van zijn strenge migratiebeleid. Hierdoor worden bijvoorbeeld visa strenger gecontroleerd.
De laatste weken komen er verhalen naar buiten over nare ervaringen bij de grens van toeristen uit landen die voorheen bondgenoten waren van de VS. Reizigers die voorheen probleemloos de VS in kwamen werden bij de grenzen tegengehouden en vastgezet in detentiecentra(!). Velen van hen wisten niet waarom ze worden vastgezet en hoe lang hun detentie zal duren.
De grenspolitie weigerde een Franse wetenschapper toegang tot de VS vanwege kritische berichten op zijn telefoon over Trump. Duitsland, Denemarken en Finland hebben naar aanleiding van de incidenten het reisadvies naar de VS aangescherpt. Duitsland waarschuwt nu expliciet dat een geldig visum en/of een geldige ESTA-machtiging niet automatisch toegang tot de VS verschaffen. De Deense en Finse ministeries wijzen non-binaire reizigers met geslachtsaanduiding ‘X’ in hun paspoort erop dat de Amerikaanse overheid maar 2 geslachten erkent, man en vrouw. (VK)
………………………………………………………….
Mathieu van der Poel wint voor 2e keer Milaan-San Remo.
Hij klopte Tadej Pogacar in een adembenemende finale. In de spectaculairste en mooiste editie van Milan-San Remo in decennia, misschien wel óóit, deed Van der Poel iets wat niet veel wielrenners gegund is: winnen van Pogacar! Op de finish verwees hij de beste renner van de wereld in een sprint naar de 3e plek. De Italiaan Ganna werd tweede.
Van der Poel (30) won Milaan-San-Remo al eens eerder, in 2023. Ook toen klopte hij Pogacar. De zege van dit jaar, zo zei hij na afloop komt misschien wel in de top-3 van al zijn zeges.
Het koersverloop, een meeslepende finale van maar liefst 25 kilometer met de 3 sterkste renners uit koers, noemde hij ‘uniek’ en een beetje ‘geschiedenis’.
Wereldkampioen Pogacar (26) staat nog altijd op nul zeges in ‘la prima Vera’, traditioneel de 1e grote klassieker van het wielerseizoen. Het was de eerste eendagskoers in een jaar waar hij aan de start verscheen en niet won. Hij had nadrukkelijk zijn zinnen gezet op een overwinning. De wedstrijd (verreden op nog geen uur van zijn huis in Monaco) begint onderhand een obsessie te worden voor hem. Hij maakt er geen geheim van dat hij alle belangrijke wielerwedstrijden - grote rondes en dagkoersen – tenminste eenmaal wil winnen. Maar in de 4 keer dat hij meedeed werd hij op de Via Roma in San Remo telkens geklopt: 12e, 5e, 4e en 3e.
De koers is extreem lang – dit jaar 289 kilometer – en voor 90% vlak en wordt traditioneel beslist op de laatste klim, de Poggio, of in de straten van San Remo. Renners zoals Van der Poel afschudden, die een sterke sprint in de benen hebben is praktisch onmogelijk.
Vanaf de voet van de laatste klim, de Poggio, lanceerde Pogacar de ene aanval na de andere maar het lukte hem niet Van der Poel te lossen.
Op de Via Roma in San Remo moest een sprint de beslissing brengen. Van der Poel ging op 300 meter van de finish aan. Ganna moest een gaatje laten vallen en Pogacar volgde in diens wiel. Ze wisten er niet meer bij te komen. ‘Ik sta bekend om de korte sprint’, zei Vander Poel na afloop, ‘dus ik denk dat ik ze wel verrast heb door al vanaf 300 meter aan te gaan. Dat was perfect gespeeld.’
Het was zijn 7e zege in een van de monumenten, de 5 belangrijkste klassiekers van de wielerkalender waarmee hij nu gelijk staat met Pogacar. (NRC)
……………………………………………………….
Musks investeringen…
De cognitieve dissonantie droop van Trump af toen hij onlangs voor het Witte Huis een verkoopdemonstratie(!) van een knalrode Tesla gaf. Waar hij en zijn achterban elektrische auto’s tot voor kort als een links-marxistische hobby zagen, moeten ze die nu vanwege ‘patriot Musk’ toch omarmen.
Ondertussen verliest Tesla terrein. Niet alleen omdat het merk bij een deel van de consumenten felle haat oproept. Of omdat de Cybertruck (het model dat bij de ‘cryptobro’ aanhang nog enigszins in de smaak viel) letterlijk uit elkaar valt. Maar vooral omdat de concurrenten hard gaan. BYD liet én betere verkoopcijfers zien én had vorige week zijn DeepSeek moment toen het een razendsnelle laadtijd aankondigde.
The Economist vreest al dat ‘Musk Inc.’ gevaar loopt omdat Musk zijn focus heeft verloren met zijn politieke uitstapje. Tegelijk analyseert The New York Times hoe Musk vanuit het centrum van de macht bezig is tientallen miljarden aan overheidscontracten naar zich toe te trekken. Een keurig rendement op de $300 mln die hij in Trumps campagne stak.
Nee, zelfs met een gehavend Tesla lijkt Musks investering in de politiek zich dubbel en dwars uit te betalen. (Anna Bouman in het FD)
……………………………………………………..
Kabinet wil veel groter leger, dat permanent gereed is voor oorlog.
Defensie staat voor ‘wellicht de grootste veranderopgave’ sinds het opschorten van de dienstplicht (in 1997) en de invoering van een beroepsleger zegt staatssecretaris Tuinman aan de 2e Kamer over de ambitie van het kabinet de krijgsmacht snel uit te breiden met tienduizenden reservisten.
Defensie zit al volop in de omslag van een krijgsmacht die vooral op stabilisatiemissies gericht was naar één die zich weer richt op de hoofdtaak: verdediging van het eigen grondgebied en dat van NAVO-bondgenoten. Dat vraagt niet alleen om een permanent inzetbare krijgsmacht maar ook een die in oorlogstijd snel kan worden uitgebreid. Tuinman spreekt van een ‘schaalbare organisatie’ die zo nodig snel kan omschakelen van vredesorganisatie naar oorlogsorganisatie.
Hij hoopt de nieuwe organisatie in 2030 of eerder klaar te hebben en gevuld met aanvankelijk ongeveer 100 duizend mensen (nu 74 duizend): beroepsmilitairen, reservisten (vaak in deeltijd) en burgerpersoneel. ‘Een verdere opschaling en mobilisatie van het personele bestand is noodzakelijk in geval van een crisis- of oorlogssituatie of in de aanloop daar naartoe’, schrijft Tuinman. Dat zal een nieuw kabinetsbesluit vergen.
Over de precieze invulling ontstaat pas later dit jaar duidelijkheid maar voor nu schat Defensie grofweg in ‘dat het noodzakelijk zal zijn over een oorlogsorganisatie te beschikken met een capaciteit van maximaal 200 duizend mensen en vooral veel extra reservisten.
Veel van die extra capaciteit zal nodig zijn om in Nederland taken te verrichten, zoals hulp bij verplaatsing van militairen en materieel van bondgenoten en ‘alles wat nodig is voor de territoriale verdediging binnen Nederland, inclusief bescherming van vitale infrastructuur, logistiek, bevoorrading’. (VK)
……………………………………………………….
Vraag naar energie groeide in 2024 opvallend hard.
De toename werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door het koelen van gebouwen om hitte te doorstaan.
Klimaatopwarming zorgt ervoor dat er meer airco’s worden gebruikt in huizen, winkels, kantoren en scholen. Al die energie slurpende airco’s stoten extra CO2 uit, waardoor de aarde nog sneller opwarmt. En dat leidt opnieuw tot meer vraag naar verkoelende airco’s: een eindeloze neerwaartse spiraal.
Dat 2024 het warmste jaar was sinds het begin van de metingen in 1850 was al bekend. Nu blijkt ook dat de energievraag in dat jaar opvallend hard groeide. De toename lag met 2,2% bijna 2 keer zo hoog als de gemiddelde groei van 1,3% van de afgelopen 10 jaar. De toename werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door meer behoefte aan koeling om de hitte door te komen. Door de toegenomen energievraag raken de klimaatdoelen verder uit zicht. De inzet van energie uit zon en wind, kernenergie, elektrische auto’s en warmtepompen sinds 2019 voorkomt nu jaarlijks 2,6 miljard ton aan CO2-uitstoot. Dat is ongeveer 7% van de wereldwijde emissies. (NRC)
………………………………………………………
Nieuwe deal Moskou-Kiev over bestand Zwarte Zee.
Rusland en Oekraïne hebben met Washington afspraken gemaakt over een tijdelijk 30 dagen durend bestand in de economisch belangrijke Zwarte Zee. Ook onderzoeken beide landen hoe ze een einde kunnen maken aan aanvallen op elkaars energie-infrastructuur.
Het bestand gaat volgens Zelensky onmiddellijk in. Als de afspraak stand houdt kan het een eerste stap zijn op weg naar een breder staakt-het-vuren in de ruim 3 jaar durende oorlog. Dat proces verloopt noodgedwongen langs de weg van deelakkoorden, omdat de Russische president Poetin eerder weigerde in te stemmen met een onledige wapenstilstand van 30 dagen. Zelensky stemde daar, onder Amerikaanse druk, mee in. Washington heeft Moskou nu beloofd de toegang tot de wereldmarkt voor Russische landbouwproducten en kunstmest te herstellen. Volgens het Kremlin is een andere voorwaarde voor het bestand dat sancties tegen banken en bedrijven die betrokken zijn bij de export van landouwproducten worden opgeheven.
Verder zouden beperkingen op de invoer van landbouwmachines opgeheven moeten worden. Of de Amerikanen dat waar kunnen maken is onzeker. Het gaat in de meeste gevallen om internationale sancties waar Washington niet in zijn eentje een eind kan maken. Ook is de toegang van Russische schepen tot Europese havens beperkt. Oekraïne slaagde er na het einde van de graandeal in de Russische marine uit het westelijk deel van de Zwarte Zee te verdrijven waardoor de export uit de haven van Odesa hervat kon worden. Kiev waarschuwde dat de hernieuwde aanwezigheid van de Russen daar geldt als een schending van de afspraken.
Over het einde aan de aanvallen op elkaars energie-infrastructuur is nog steeds onduidelijkheid. Volgens het Kremlin zijn die afspraken al ingegaan, maar daar handelde Moskou niet naar, Volgens Washington worden de afspraken hierover nog geïmplementeerd. (FD)
………………………………………………………..
Palestijnen in Gaza keren zich voor het eerst tegen Hamas.
In de Gazastrook is zelden kritiek op Hamas te horen maar veel Palestijnen hebben hun angst overwonnen door het aanhoudende geweld, de honger en de wanhoop. Dinsdag klonk plotseling uit honderden kelen: ‘Weg met Hamas’ en ‘Hamas, terroristen’.
Protest tegen Hamas is zeldzaam. De enkeling die zich tegen de organisatie uitspreekt wordt over het algemeen direct met geweld tot de orde geroepen. Dat is al het geval sinds de organisatie in 2007 de macht greep in Gaza. In een rapport uit 2018 beschuldigde Human Rights Watch Hamas ervan tegenstanders en critici stelselmatig op te pakken en te martelen. De kleinschalige protesten die er soms waren, werden keihard uiteen geslagen. Daarbij werden armen en benen van demonstranten gebroken(!) Ook tijdens deze oorlog is Hamas opgetreden tegen Palestijnen die zich uitspraken tegen de organisatie. Vorige zomer werd Amin Abed, een van de weinige prominente critici die nog in Gaza verblijft ingesloten door de veiligheidsdienst van Hamas. De gemaskerde mannen sloegen hem met hamers en ijzeren staven in elkaar, vertelt hij. Diverse Palestijnen zeggen ook dat hun eigen leiders hen ook in gevaar brachten door aanvallen vanuit woonwijken uit te voeren, tunnels onder appartementencomplexen te graven en gijzelaars in dichtbevolkt gebied vast te houden. Als ze raketten en kogels afvuren vanuit een gebied waar zich veel burgers bevinden dan geven ze niets om burgers zei Abu Shaker. ‘Als je tegen Israël wilt vechten, is dat prima. Maar waarom verberg je je dan tussen gezinnen?’
De protesten in Beit Lahia kwamen nadat vanuit deze plek raketten op Israël waren afgevuurd. Israël besloot daarop direct dat burgers uit dit gebied geëvacueerd moesten worden, tot woede van de inwoners.
‘We willen voor niemand sterven, ook niet voor de agenda van een of andere partij of belangen van buitenlandse staten’, zei inwoner Mohammed Diab. ‘Hamas moet opstappen en luisteren naar de stem van de mensen die rouwen, de stem die oprijst uit de puinhopen om ons heen. Het is de enige ware stem hier.’ (VK)
……………………………………………………
De VVD is om, vuurwerkverbod heeft een grote kans van slagen.
De partij wil dan wél dat dat er vrijstellingen voor lokale vuurwerkshows worden geregeld, zoals eerder werd voorgesteld door de Christen Unie. Daarmee lijkt een initiatiefwetsvoorstel voor een vuurwerkverbod van GroenLinks-PvdA en de PvdD een grote kans van slagen te hebben: Momenteel zijn 74 Kamerleden voorstander. Volgende week donderdag debatteert de Kamer hierover. NSC en DENK beslissen voorafgaand aan dat debat of ze instemmen met het verbod.
De VVD is om, omdat de partij de hulpverleners en agenten wil beschermen. De partij zegt wel te eisen dat gemeenten intensiever handhaven op illegaal vuurwerk, dat ondernemers op een eerlijke en nette manier gecompenseerd worden en dat burgemeesters vrijstellingen kunnen afgeven aan verenigingen om toch vuurwerkshows te organiseren.
Een echt eisenpakket is het niet te noemen, eerder een bezweringsformule om aan de achterban duidelijk te maken dat de VVD zich niet zomaar heeft laten ompraten. Wat vooral zal helpen voor de VVD is dat inmiddels 61% van de achterban een verbod steunt. (NRC)
