Gelezen!

Alleen bange partijen doen het niet: nog maar 7 partijen laten programma doorberekenen

21 november 2024, 07:31
De traditionele cijfermatige vergelijking door het CPB van de verkiezingsbeloften op financieel en economisch gebied verliest aan waarde doordat er steeds minder grote partijen aan meedoen. Slechts 5 van de partijen legden hun plannen voor aan het Planbureau voor de leefomgeving (PBL) dat de programma’s toetst op de milieu- en klimaateffecten. In 2021 waren dat er nog respectievelijk tien en zes.

Het voordeel van de doorrekening Keuzes in kaart is dat alle verkiezingsprogramma’s langs dezelfde meetlat worden gelegd waardoor de uitkomsten goed vergelijkbaar zijn. Die vergelijking is dit jaar helaas erg incompleet omdat 2 grote nieuwe partijen (BBB en NSC) hun neus ophalen voor de planbureaus. Deelname is vrijwillig en de twee nieuwkomers zien er geen brood in. Partijen die de onafhankelijke inspectie mijden, laden de verdenking op zich dat ze ‘gratis bier’ uitdelen en vrezen voor een slechte uitkomst van de doorrekening. Alleen bange partijen doen dat niet zegt een woordvoerder van een partij die haar programma wel heeft laten toetsen. VVD-lijsttrekker Yesilgöz verweet Omtzigt tijdens het RTL-debat dat zijn NSC-programma een ‘menukaart zonder prijzen’ is.

Omtzigt gebruikte de deadline van het CPB als excuus: zijn programma was niet op tijd klaar om deel te nemen. BBB-leider Van der Plas veroorzaakte hilariteit toen ze tijdens een Kamerdebat verklaarde dat ze haar programma niet laat doorrekenen, ‘omdat het CPB gaat uitrekenen wat het allemaal kost..’

De SP onderwierp zich al een paar verkiezingen met tegenzin aan de CPB-toets, omdat de voorstellen van de partij steevast als duur en slecht voor de overheidsfinanciën werden beoordeeld. ‘De belangrijkste reden is dat wij een ideeën strijd willen voeren en niet een boekhoudersdebat’, zei Marijnissen.

Uit ergernis over dit toenemende duikgedrag heeft pensionado Wim Suyker, tot 2021 programmaleider overheidsfinanciën CPB, de verkiezingsprogramma’s van de afhakers zelf uitgerekend. Zijn conclusie over de programma’s van BBB en NSC luidt dat die op cruciale punten erg vaag en onduidelijk zijn. Over het BBB-programma zei Suyker bij BNR: ‘Voor een potentiële regeringspartij is dit programma te mager en onvoldoende uitgewerkt’. (VK)