Gelezen!
CPB: Partijen bezuinigen nauwelijks en verzwaren lasten voor bedrijven
+ Alle partijen laten overheidsuitgaven stijgen, verzwaren lasten voor bedrijven, en bezuinigen nauwelijks.
+ Dat blijkt uit de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door het CPB.
+ Van de grote partijen in de peilingen hebben NSC, BBB en PVV daar niet aan meegedaan.
De overheidsuitgaven blijven de komende jaren fors groeien bij vrijwel alle politieke partijen. Uit verkiezingsprogramma’s blijkt dat ingrijpende bezuinigingen nergens op het menu staan. Partijen aan de linkerkant willen de overheid het hardst laten groeien, en koppelen dat aan hogere belastingen voor bedrijven.
Daarmee is de kans groot dat het expansieve begrotingsbeleid van de afgelopen jaren grotendeels in stand blijft na de verkiezingen. De partijen die hun programma hebben laten doorrekenen – deelname is niet verplicht – weten het begrotingstekort per 2028 wel terug te dringen ten opzichte van de plannen van het oude kabinet, maar komen nauwelijks onder de Europese drempelwaarde van 3% uit. En dat is dan nog bij een groeiende economie. ‘Je ziet een voorzichtige koerscorrectie’, vat CPB-directeur Pieter Hasekamp het samen. Alleen de VVD komt met een bezuinigingsparagraaf. Het mes gaat in de ontwikkelingshulp. (-5,5 mrd) en verder worden onder meer geplande uitgaven voor het Groeifonds en de gratis kinderopvang geschrapt. Ondanks de ingrepen gaan bij de liberalen de overheidsuitgaven in vier jaar tijd €30 mrd omhoog (exclusief inflatie). Dat is een kleine €10 mrd minder dan bij ongewijzigd beleid.
Bij partijen aan de linkerkant stijgen de uitgaven veel harder ten opzichte van het bestaande beleid. ‘Bij ons bijna €20 mrd extra uitgaven in de publieke sector: dit is links op zijn best’, zei Jesse Klaver. Ook bij D66 is er een forse toename. Uitgaven aan sociale zekerheid en zorg stijgen bij alle partijen. De VVD bevriest wel als enige de inhoud van het basispakket voor de zorgverzekering, zodat deze niet langer automatisch meegroeit met de stand van wetenschap en praktijk.
Het CBS geeft kort in algemene bewoordingen, kritiek op partijen die uitkeringen sterk verhogen. Zulke partijen ‘nemen maatregelen die (meer) werken financieel minder aantrekkelijk maken, waardoor het arbeidsaanbod structureel daalt ten opzichte van het basispad. Op langere termijn leidt een lager arbeidsaanbod tot minder werkgelegenheid.’ En meer overheidsbanen – zoals bij GroenLinks-PvdA gebeurt – verdringen op termijn werkgelegenheid in de marktsector.
De hogere lasten komen vooral bij bedrijven en vermogenden terecht. Bij GL-PvdA gaan bedrijven €25 mrd meer betalen, bij Christen Unie €22 mrd en bij D66 €16 mrd. De VVD is bang dat grote bedrijven daardoor het land uit worden gejaagd. D66 en GroenLinks schaffen ook de maximumpremiegrens voor de IAB en de werknemersverzekeringen af. De CU verschuift een groot deel van de zorgpremies van gezinnen naar bedrijven. D66, GL-PvdA, CU en Volt beperken de hypotheekaftrek. De VVD bevriest de huren van sociale huurwoningen. GL-PvdA breidt ook de aangekondigde huurregulering voor de vrije sector verder uit en maximeert de huurstijging voor alle huurwoningen.
VVD, GL-PvdA, CDA, CU en JA21 schrappen het resterende budget van het Nationaal Groeifonds en zetten dat geld elders in. SGP halveert het fonds. Volt en D66 laten het fonds ongemoeid. GL-PvdA en JA21 schrappen het transitiefonds beter bekend als het stikstoffonds. Bij GL-PvdA staan daar een fonds voor de verduurzaming van de landbouw en andere intensiveringen tegenover. (NRC)
+ Dat blijkt uit de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door het CPB.
+ Van de grote partijen in de peilingen hebben NSC, BBB en PVV daar niet aan meegedaan.
De overheidsuitgaven blijven de komende jaren fors groeien bij vrijwel alle politieke partijen. Uit verkiezingsprogramma’s blijkt dat ingrijpende bezuinigingen nergens op het menu staan. Partijen aan de linkerkant willen de overheid het hardst laten groeien, en koppelen dat aan hogere belastingen voor bedrijven.
Daarmee is de kans groot dat het expansieve begrotingsbeleid van de afgelopen jaren grotendeels in stand blijft na de verkiezingen. De partijen die hun programma hebben laten doorrekenen – deelname is niet verplicht – weten het begrotingstekort per 2028 wel terug te dringen ten opzichte van de plannen van het oude kabinet, maar komen nauwelijks onder de Europese drempelwaarde van 3% uit. En dat is dan nog bij een groeiende economie. ‘Je ziet een voorzichtige koerscorrectie’, vat CPB-directeur Pieter Hasekamp het samen. Alleen de VVD komt met een bezuinigingsparagraaf. Het mes gaat in de ontwikkelingshulp. (-5,5 mrd) en verder worden onder meer geplande uitgaven voor het Groeifonds en de gratis kinderopvang geschrapt. Ondanks de ingrepen gaan bij de liberalen de overheidsuitgaven in vier jaar tijd €30 mrd omhoog (exclusief inflatie). Dat is een kleine €10 mrd minder dan bij ongewijzigd beleid.
Bij partijen aan de linkerkant stijgen de uitgaven veel harder ten opzichte van het bestaande beleid. ‘Bij ons bijna €20 mrd extra uitgaven in de publieke sector: dit is links op zijn best’, zei Jesse Klaver. Ook bij D66 is er een forse toename. Uitgaven aan sociale zekerheid en zorg stijgen bij alle partijen. De VVD bevriest wel als enige de inhoud van het basispakket voor de zorgverzekering, zodat deze niet langer automatisch meegroeit met de stand van wetenschap en praktijk.
Het CBS geeft kort in algemene bewoordingen, kritiek op partijen die uitkeringen sterk verhogen. Zulke partijen ‘nemen maatregelen die (meer) werken financieel minder aantrekkelijk maken, waardoor het arbeidsaanbod structureel daalt ten opzichte van het basispad. Op langere termijn leidt een lager arbeidsaanbod tot minder werkgelegenheid.’ En meer overheidsbanen – zoals bij GroenLinks-PvdA gebeurt – verdringen op termijn werkgelegenheid in de marktsector.
De hogere lasten komen vooral bij bedrijven en vermogenden terecht. Bij GL-PvdA gaan bedrijven €25 mrd meer betalen, bij Christen Unie €22 mrd en bij D66 €16 mrd. De VVD is bang dat grote bedrijven daardoor het land uit worden gejaagd. D66 en GroenLinks schaffen ook de maximumpremiegrens voor de IAB en de werknemersverzekeringen af. De CU verschuift een groot deel van de zorgpremies van gezinnen naar bedrijven. D66, GL-PvdA, CU en Volt beperken de hypotheekaftrek. De VVD bevriest de huren van sociale huurwoningen. GL-PvdA breidt ook de aangekondigde huurregulering voor de vrije sector verder uit en maximeert de huurstijging voor alle huurwoningen.
VVD, GL-PvdA, CDA, CU en JA21 schrappen het resterende budget van het Nationaal Groeifonds en zetten dat geld elders in. SGP halveert het fonds. Volt en D66 laten het fonds ongemoeid. GL-PvdA en JA21 schrappen het transitiefonds beter bekend als het stikstoffonds. Bij GL-PvdA staan daar een fonds voor de verduurzaming van de landbouw en andere intensiveringen tegenover. (NRC)
