Gelezen!

Een sterk debat kan de politieke verhoudingen nog steeds veranderen

26 november 2024, 12:28
Het is deze verkiezingscampagne goed zoeken naar de inhoud. Als het debat op stoom komt kunnen verhoudingen verschuiven.

‘Ik heb geen kritiek op de heer Omtzigt, slechts een aanvulling’, zei Groen-Links-PvdA- lijsttrekker Frans Timmermans tegen Pieter Omtzigt. Die uitspraak, in oktober, tekent de tot dusver tamme verkiezingscampagne.

In de laatste campagnedagen besluiten zwevende kiezers op welke partij zij stemmen. Deze groep, die bij elke verkiezing groeit, schuift traditioneel gezien binnen één ideologisch blok. Het kost maar weinig om ze een duwtje extra naar links of naar rechts te geven: van GroenLinks-PvdA naar SP, van VVD naar PVV. In de eindsprint kunnen de politieke verhoudingen nog veranderen.

Deze campagne is anders dan de vorige, want de kiezers schuiven niet alleen binnen links of rechts. Nieuw Sociaal Contact (NSC) heeft daarin een bijzondere positie. De partij trekt kiezers weg bij radicaal- en centrumrechts én bij links. ‘Nu bestaat de kans dat die blokken nog wel echt verschuiven, of het tegenovergestelde: dat Omtzigt een fout maakt en aan die blokken verliest.’

In 2017 verschoven de verhoudingen in het allerlaatste weekend door een gebeurtenis buiten de campagne om. Een Turkse minister wilde in Rotterdam een toespraak houden, maar Nederland verklaarde haar tot ongewenste vreemdeling en zette haar het land uit. Rutte won er ongeveer 5 zetels mee, terwijl migratiehardliner PVV juist wegzakte! In 2021 bleek het RTL Nieuws-debat het keerpunt voor D66. Kaag deed het onverwachts goed en creëerde een scherpe tegenstelling met andere partijleiders bij een vraag over corona. Dat trok media-aandacht en Kaag debatteerde ook daarna goed en de kreet ‘Nieuw Leiderschap’ sloeg aan. Zwevende linkse kiezers zagen bij D66 kans op regeringsdeelname. Eerder stond D66 op 15 zetels in de peilingen, de partij won er 24! (FD)