Harriët Tomassen, directeur Crematoria Twente

Een telefooncel, verbonden met… niets

27 september 2024, 01:24
'Kon ik hem nog maar een keer bellen.’ Vooral de eerste jaren na het overlijden van mijn vader – deze maand alweer tien jaar geleden- verzuchtte mijn moeder dit regelmatig. Nog even zijn stem horen, vertellen hoe erg zij en wij hem missen. Praten over de dagelijkse dingen die zij zonder hem moet ondernemen.

Mijn moeder blijkt niet uniek te zijn in haar behoefte om te willen bellen. In Japan staat er sinds 2009 een telefooncel met daarin een telefoon die met niets verbonden is. De bedenker -een Japanse tuinontwerper- miste zijn overleden neef en zocht naar een manier om een boodschap naar zijn neef over te brengen. Hij plaatste een telefooncel op een winderige plaats. Het idee is dat de wind het eenzijdige gesprek overbrengt naar de overledene.

Na de verwoestende tsunami in Japan in 2011 waar 19.000 mensen om het leven kwamen, werd de telefooncel een houvast voor veel nabestaanden. In een ontroerende documentaire, die te vinden is op YouTube, is te zien hoe de windtelefoon voor veel familieleden de enige manier is om toe te geven aan het verdriet. Praten over emoties is niet zo makkelijk in de Japanse cultuur. De telefoon die de boodschap via de wind overbrengt, is een veilige manier om te mogen rouwen.

Het zoeken naar contact met overleden geliefden is niets ongewoons. Een vriendin ging na het overlijden van haar geliefde naar een medium. Er gebeurde niet veel, maar toch troostte het haar. Zelf ging ik een aantal jaar geleden met een andere vriendin naar een tarot kaartlegster. Na ongeveer 10 minuten bleek mijn overleden vader er ook te zijn! Ik moest er stiekem om lachen; ik had niet echt het idee dat hij in de hoek van de kamer stond.

Onlangs was in het nieuws dat er een nieuwe vorm van rouwtherapie is waarbij nabestaanden met behulp van beelden in gesprek gaan met hun overleden dierbare. Een rouwtherapeut zit in een andere kamer en geeft antwoord -zogenaamd namens de overledenen- op de vragen van de achterblijvers. Te zien was hoe twee ouders een gesprek voerden met hun overleden dochter. De dochter lijkt op beeld echt terug te praten.

Van deze nieuwe vorm van rouwtherapie krijg ik de kriebels. Het voelt voor mij als misbruik maken van mensen die op hun kwetsbaarst zijn. Hoe kan iemand die de overledenen niet gekend heeft, antwoord geven? En al ken je de overledene wel, dan valt er alleen maar te speculeren hoe degene zou antwoorden. En voor de gemoedstoestand van de achterblijvers zijn het waarschijnlijk alleen antwoorden die we willen horen. Wat mij betreft komt dit in de buurt van de tarot kaartenlegster.

Tuurlijk zou ik dolgraag nog een keer met mijn vader willen praten. Met hem bellen en vertellen over de afgelopen tien jaar. Hij was altijd in voor een praatje maar aan de telefoon was hij kort van stof. Het was al snel: ‘Hier is je moeder.’ Maar pap, mocht je deze column in het hiernamaals kunnen lezen…. bel nog eens een keer naar huis.

Harriët Tomassen, directeur Crematoria Twente