TukkerTrek
Salem en de Freules van Beckum
In de serie ‘Twentse Trekken op Bijzondere Plekken’ doet Robert Beernink wekelijks voor TKKR met een kritisch-relativerende knipoog verslag van zijn reizen naar bijzondere plekken met Twentse trekken. Onder het motto: ‘In de Tukkers, hun aard, gewoontes en gebruiken, komt de hele wereld samen.’
Route 18
Provincetown - SALEM - Arecibo
Wat Salem, Massachusetts, en Beckum, Twente, verbindt, is een geschiedenis van uitwassen van menselijke onverdraagzaamheid, kortzichtigheid en hebzucht.
In 1544 beval Landvoogdes Maria van Oostenrijk de Staten van Overijssel hard op te treden tegen wederdopers. De laatste Twentse Spaansgezinde drost - een bestuursambtenaar in een bepaald gebied - en heer van Twickel, Goossen van Raesfelt, gaf daar met verve gehoor aan. Een extra drijfveer voor hem was, dat hij een derde van de opbrengst mocht houden. Hij liet twee adellijke dames, de freules Maria en Ursula van Beckum, arresteren omdat ze doopsgezind waren.
Het aanhangen van onder meer de volwassenendoop en hun ontkenning van de persoonlijke aanwezigheid van Christus tijdens het sacrament van de eucharistie, werden hen fataal. Na een aantal ondervragingen werden de dames op 13 november 1544 in Delden, Twente, levend verbrand wegens ketterij.
Anderhalve eeuw later, in 1692, werden in Salem, Massachusetts, processen gevoerd wegens vermeende hekserij. Het begon met twee meisjes die, onder invloed van Tituba Boyer, verdacht gedrag waren gaan vertonen. Deze slavin had ze verteld over het leven op Barbados, toverij en ook wat trucjes geleerd.
De behandelende geneesheer kwam tot de diagnose dat ze behekst waren, waarop de meisjes, op hun beurt, hun buren van hekserij beschuldigden. Toen was het hek van de dam. De vervolgingen kostten uiteindelijk zeker negentien mensen het leven, het merendeel daarvan sociaal verschopte vrouwen. De meesten eindigden aan de galg en een, Giles Cory, bezweek na twee dagen onder een vracht zware stenen.
Tegen de achtergrond van deze processen speelden de vele spanningen onder de pioniers, die in hun nederzettingen aan de rand van de wildernis een zwaar bestaan hadden: botsingen met de Native Americans, ruzies over grond, armoede, sterke sociale controle, het strenge geloof en de angst voor de duivel en onderdrukking.
De gemene deler tussen Beckum en Salem was hoe ver de zittende macht kon gaan in haar streven naar behoud van bestaande zekerheden uit angst voor bedreigende veranderingen. Ze waren niet te beroerd ongewenste elementen, die te veel verstoring veroorzaakten, radicaal en op barbaarse wijze te elimineren.
Het onstuitbare is echter niet te stoppen; dat is de ongeleerde les. Daarin verschillen de Oude en de Nieuwe Wereld maar weinig van elkaar, zowel in het verleden als in het heden. En helaas waarschijnlijk ook in de toekomst.
Wordt vervolgd:
Route 19 Salem - ARECIBO - Salar de Uyuni: Arecibo en de Cosmos Sterrenwacht in Lattrop
Contact: www.robertbeernink.nl
Foto: Het Heksenmuseum in Salem.
Route 18
Provincetown - SALEM - Arecibo
Wat Salem, Massachusetts, en Beckum, Twente, verbindt, is een geschiedenis van uitwassen van menselijke onverdraagzaamheid, kortzichtigheid en hebzucht.
In 1544 beval Landvoogdes Maria van Oostenrijk de Staten van Overijssel hard op te treden tegen wederdopers. De laatste Twentse Spaansgezinde drost - een bestuursambtenaar in een bepaald gebied - en heer van Twickel, Goossen van Raesfelt, gaf daar met verve gehoor aan. Een extra drijfveer voor hem was, dat hij een derde van de opbrengst mocht houden. Hij liet twee adellijke dames, de freules Maria en Ursula van Beckum, arresteren omdat ze doopsgezind waren.
Het aanhangen van onder meer de volwassenendoop en hun ontkenning van de persoonlijke aanwezigheid van Christus tijdens het sacrament van de eucharistie, werden hen fataal. Na een aantal ondervragingen werden de dames op 13 november 1544 in Delden, Twente, levend verbrand wegens ketterij.
Anderhalve eeuw later, in 1692, werden in Salem, Massachusetts, processen gevoerd wegens vermeende hekserij. Het begon met twee meisjes die, onder invloed van Tituba Boyer, verdacht gedrag waren gaan vertonen. Deze slavin had ze verteld over het leven op Barbados, toverij en ook wat trucjes geleerd.
De behandelende geneesheer kwam tot de diagnose dat ze behekst waren, waarop de meisjes, op hun beurt, hun buren van hekserij beschuldigden. Toen was het hek van de dam. De vervolgingen kostten uiteindelijk zeker negentien mensen het leven, het merendeel daarvan sociaal verschopte vrouwen. De meesten eindigden aan de galg en een, Giles Cory, bezweek na twee dagen onder een vracht zware stenen.
Tegen de achtergrond van deze processen speelden de vele spanningen onder de pioniers, die in hun nederzettingen aan de rand van de wildernis een zwaar bestaan hadden: botsingen met de Native Americans, ruzies over grond, armoede, sterke sociale controle, het strenge geloof en de angst voor de duivel en onderdrukking.
De gemene deler tussen Beckum en Salem was hoe ver de zittende macht kon gaan in haar streven naar behoud van bestaande zekerheden uit angst voor bedreigende veranderingen. Ze waren niet te beroerd ongewenste elementen, die te veel verstoring veroorzaakten, radicaal en op barbaarse wijze te elimineren.
Het onstuitbare is echter niet te stoppen; dat is de ongeleerde les. Daarin verschillen de Oude en de Nieuwe Wereld maar weinig van elkaar, zowel in het verleden als in het heden. En helaas waarschijnlijk ook in de toekomst.
Wordt vervolgd:
Route 19 Salem - ARECIBO - Salar de Uyuni: Arecibo en de Cosmos Sterrenwacht in Lattrop
Contact: www.robertbeernink.nl
Foto: Het Heksenmuseum in Salem.
