TukkerTrek
Waitangi, de Haka en de Driekusman
In de serie ‘Twentse Trekken op Bijzondere Plekken’ doet Robert Beernink wekelijks voor TKKR met een kritisch-relativerende knipoog verslag van zijn reizen naar bijzondere plekken met Twentse trekken. Onder het motto: ‘In de Tukkers, hun aard, gewoontes en gebruiken, komt de hele wereld samen.’
Route 23
Thebe - WAITANGI - Uluru
Veel verder kun je niet gaan vanuit Twente, het is echter meer dan de moeite waard: Nieuw-Zeeland. Vanaf de hoofdstad Wellington, op het zuidpuntje van het Noordereiland, reis ik bijna helemaal naar het noorden en bereik het plaatsje Waitangi.
In het Maori betekent Waitangi ‘huilend water’. Ik heb er een dubbel gevoel bij. Op 6 februari 1840 werd hier het verdrag getekend tussen afgevaardigden van de Britse kroon en vertegenwoordigers van de autochtone inheemse bevolking, de Maori’s, waardoor Nieuw-Zeeland onderdeel werd van het Gemenebest van Naties.
Volgens hun eigen overlevering zijn de Maori’s niet de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland. Eeuwen voordat blanken er voet aan wal zetten, hadden zij dat al gedaan, op zoek naar meer ruimte om te kunnen leven en eten. Ze verdrongen daarbij de werkelijke oorspronkelijke bewoners.
Onenigheid met de invasieve blanken, die ze kansloos gewapenderhand wilden beslechten, en vanuit Europa geïmporteerde ziektes decimeerden het aantal Maori’s eind negentiende eeuw tot 42.000. Inmiddels is hun aantal weer gestegen tot zo’n 500.000.
Wij kennen de Maori’s vooral van hun tradities: de diepgewortelde voorouder cultus en gezichtsschilderingen, hun officiële begroeting - voorhoofd (de plaats van herinneringen en gedachten aan de voorouders) en neus tegen elkaar drukken - en natuurlijk de haka.
Deze ceremoniële dans bestaat uit een reeks van gebaren en bewegingen, verschillende posities en gelaatsuitdrukkingen, het aanspannen van spieren en het opzeggen van een tekst. Het is allemaal gericht aan de goden, met als doel de voorouders aan te roepen. De haka wordt ingezet bij verschillende gelegenheden, onder andere bij welkomstmaaltijden, festiviteiten, begrafenissen en sportwedstrijden.
In het westen is vooral de haka Ka Mate bekend van de All Blacks, het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, dat zijn tegenstanders wil imponeren met deze dans en de tekst: ‘Deze dood! Deze dood! Dit leven! Dit leven! Deze dood! Deze dood! Dit leven! Dit leven! Aanschouw! Daar staat een behaarde man. Die de zon bracht. En haar liet schijnen. Een voorwaartse stap! Nog een voorwaartse stap! Een voorwaartse stap, nog een. De zon schijnt!! Ha!!!’
In Twente kennen we ook een traditionele dans, die vooral nog door de echte oorspronkelijke bewoners - boeren - wordt uitgevoerd: de Driekusman. Het liedje bij deze gemengde dans in vierkwartsmaat, gaat over de onmogelijke liefde tussen Driekusman en Hendrieksken.
De mannen en vrouwen staan tegenover elkaar in een kring en dansen in paren, de mannen stampen daarbij vervaarlijk op de grond. Daarna gaan de stellen uit elkaar, zoeken weer toenadering, klappen in de handen, draaien naar elkaar toe en manen de ander met hun wijsvinger tot voorzichtigheid. Ondertussen zingen ze het lied: ‘Wilde ik wel eens weten van de Driekusman, de Driekusman, de Driekusman. Pa en ma die willen me slaan. Ik mag niet met Hendrieksken gaan, Driekusman, driekusman. Draai je eens om en kijk me eens aan.’
Waar de Maori’s hun intenties versterken met lichaamstaal en expressieve gezichtsuitdrukkingen, doen de boerendansers dat met klompen, petten en knipmutsen.
Het uitvoeren van zo’n traditionele dans zal wel degelijk invloed hebben op de prestaties van bijvoorbeeld sportteams omdat het de opponent verzwakt.
Voetbalclubs FC Twente en Heracles Almelo zouden het in een wat minder goed lopend seizoen kunnen proberen. Zoals de haka intimideert en angst en ontzag oproept bij de tegenstander, zal de Driekusman compassie, meewarigheid en vooral verwarring veroorzaken.
Wordt vervolgd: Route 24 Waitangi - ULURU – Mekka: Eenzaam maar niet alleen: Uluru en de Kroezeboom
Contact: www.robertbeernink.nl
Route 23
Thebe - WAITANGI - Uluru
Veel verder kun je niet gaan vanuit Twente, het is echter meer dan de moeite waard: Nieuw-Zeeland. Vanaf de hoofdstad Wellington, op het zuidpuntje van het Noordereiland, reis ik bijna helemaal naar het noorden en bereik het plaatsje Waitangi.
In het Maori betekent Waitangi ‘huilend water’. Ik heb er een dubbel gevoel bij. Op 6 februari 1840 werd hier het verdrag getekend tussen afgevaardigden van de Britse kroon en vertegenwoordigers van de autochtone inheemse bevolking, de Maori’s, waardoor Nieuw-Zeeland onderdeel werd van het Gemenebest van Naties.
Volgens hun eigen overlevering zijn de Maori’s niet de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland. Eeuwen voordat blanken er voet aan wal zetten, hadden zij dat al gedaan, op zoek naar meer ruimte om te kunnen leven en eten. Ze verdrongen daarbij de werkelijke oorspronkelijke bewoners.
Onenigheid met de invasieve blanken, die ze kansloos gewapenderhand wilden beslechten, en vanuit Europa geïmporteerde ziektes decimeerden het aantal Maori’s eind negentiende eeuw tot 42.000. Inmiddels is hun aantal weer gestegen tot zo’n 500.000.
Wij kennen de Maori’s vooral van hun tradities: de diepgewortelde voorouder cultus en gezichtsschilderingen, hun officiële begroeting - voorhoofd (de plaats van herinneringen en gedachten aan de voorouders) en neus tegen elkaar drukken - en natuurlijk de haka.
Deze ceremoniële dans bestaat uit een reeks van gebaren en bewegingen, verschillende posities en gelaatsuitdrukkingen, het aanspannen van spieren en het opzeggen van een tekst. Het is allemaal gericht aan de goden, met als doel de voorouders aan te roepen. De haka wordt ingezet bij verschillende gelegenheden, onder andere bij welkomstmaaltijden, festiviteiten, begrafenissen en sportwedstrijden.
In het westen is vooral de haka Ka Mate bekend van de All Blacks, het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, dat zijn tegenstanders wil imponeren met deze dans en de tekst: ‘Deze dood! Deze dood! Dit leven! Dit leven! Deze dood! Deze dood! Dit leven! Dit leven! Aanschouw! Daar staat een behaarde man. Die de zon bracht. En haar liet schijnen. Een voorwaartse stap! Nog een voorwaartse stap! Een voorwaartse stap, nog een. De zon schijnt!! Ha!!!’
In Twente kennen we ook een traditionele dans, die vooral nog door de echte oorspronkelijke bewoners - boeren - wordt uitgevoerd: de Driekusman. Het liedje bij deze gemengde dans in vierkwartsmaat, gaat over de onmogelijke liefde tussen Driekusman en Hendrieksken.
De mannen en vrouwen staan tegenover elkaar in een kring en dansen in paren, de mannen stampen daarbij vervaarlijk op de grond. Daarna gaan de stellen uit elkaar, zoeken weer toenadering, klappen in de handen, draaien naar elkaar toe en manen de ander met hun wijsvinger tot voorzichtigheid. Ondertussen zingen ze het lied: ‘Wilde ik wel eens weten van de Driekusman, de Driekusman, de Driekusman. Pa en ma die willen me slaan. Ik mag niet met Hendrieksken gaan, Driekusman, driekusman. Draai je eens om en kijk me eens aan.’
Waar de Maori’s hun intenties versterken met lichaamstaal en expressieve gezichtsuitdrukkingen, doen de boerendansers dat met klompen, petten en knipmutsen.
Het uitvoeren van zo’n traditionele dans zal wel degelijk invloed hebben op de prestaties van bijvoorbeeld sportteams omdat het de opponent verzwakt.
Voetbalclubs FC Twente en Heracles Almelo zouden het in een wat minder goed lopend seizoen kunnen proberen. Zoals de haka intimideert en angst en ontzag oproept bij de tegenstander, zal de Driekusman compassie, meewarigheid en vooral verwarring veroorzaken.
Wordt vervolgd: Route 24 Waitangi - ULURU – Mekka: Eenzaam maar niet alleen: Uluru en de Kroezeboom
Contact: www.robertbeernink.nl
