Gelezen!

Haaksbergen durft zoutwinning niet aan: energietransitie in gevaar

26 juni 2024, 12:17
De zoutwinning in Twente, goed voor een kwart van de Europese vraag (!) lijkt vrijwel zeker stil te vallen door toedoen van het dorp Haaksbergen. Uit angst voor een instabiele bodem schermt het gemeentebestuur met het enige machtsmiddel dat het heeft.

Dat blijkt uit een gesprek met verantwoordelijk wethouder Jan-Herman Scholten. Het heeft verstrekkende gevolgen als de gemeente zich op 5 juli achter Scholten schaart, wat gezien eerdere stemmingen te verwachten valt.

Zoutproducent Nobian (voorheen onderdeel Akzo Nobel) heeft de zoutvelden rond Haaksbergen binnen twee jaar nodig om de winning van zuiver zout op peil te houden. Stokt na ruim 100 jaar de aanvoer uit Twente, dan valt bovendien in Hengelo een van de grootste Europese zoutfabrieken stil. Daarmee eindigt dan ook de levering aan vooral de chemische industrie, die het zout verwerkt in allerlei producten, van medicijnen tot windturbines en elektrische auto’s.

Vanwege het belang van het Twentse zout voor de energietransitie speelt staatssecretaris Vijlbrief met de gedachte meer greep te krijgen op de zoutwinning door die tot een zaak van nationaal belang te maken.

Daar heeft Nobian niets aan. Omgevingsvergunningen voor mijnbouw worden verleend door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dat ministerie vraagt betreffende gemeenten soms een ‘verklaring van geen bedenkingen” om een strijdig bestemmingsplan te mogen negeren. Normaal gesproken is dit klein puzzelstukje van het vergunningsproces een formaliteit, maar niet in Haaksbergen(!)

Eind vorig jaar stemde de gemeenteraad al tegen het afgeven van de verklaring. Uiterlijk half juli wil het ministerie van Haaksbergen het definitieve oordeel weten. Het college heeft dat nu uitgesproken: Gemeenteraad, geef die verklaring niet af.

Haaksbergen begeeft zich op glad ijs met de redenering dat ‘de veiligheid van zoutwinning in Haaksbergen niet is geborgd’ maar die omgevingsvergunning gaat met name over het inpassen van projecten in het landschap. Over veiligheid oordelen vooral de adviseurs van het ministerie: TNO, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en de Technische Commissie Bodembeweging.

Haaksbergen koppelt veiligheid toch aan de leefomgeving door op basis van nog vertrouwelijke rapporten te stellen dat ‘niet is geborgd dat er geen sprake is van bodemdaling door het ontwikkelen van cavernes en het winnen van zout’. Daardoor kan dan ook niet worden geoordeeld dat hier sprake is van een goede ruimtelijke ordening.

De vrees voor Nobian is niet ongegrond. Vanwege een groot aantal diesel- en pekellekkages, en het gebrek aan haast bij het opruimen van oude cavernes staat het bedrijf sinds 2016 onder verscherpt toezicht bij het SodM. Volgens Nobian is er geleerd van het verleden en zal er rond Haaksbergen juist ‘veiliger dan ooit’ worden gewerkt. Maar de angst is al gewekt bij bewoners en ook bij wethouder Scholten (VK)