Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 1 mei t/m zo 7 mei 2023
Gestegen rente zet bouwambities woningcorporaties onder druk.
Door de snel gestegen rente en hogere bouwkosten wordt het voor woningcorporaties lastig om nieuwbouwplannen gefinancierd te krijgen. De komende vijf jaar willen de corporaties €50 mrd extra lenen om huizen te bouwen. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), waar corporaties tegen korting kunnen lenen, voorziet dat dit bedrag niet haalbaar is. Dit zet mogelijk nog meer druk op de ambitieuze bouwplannen van het kabinet. Woningcorporaties zijn cruciaal voor het halen van het kabinetsdoel om 900.000 nieuwe huizen te bouwen in de komende jaren. Zij moeten 350.000 stuks bouwen waarvan 300.000 sociale huurwoningen en 50.000 in de zogeheten middenhuur. De woningbouw loopt stroef. Om de bouw draaiende te houden is de hoop op corporaties gevestigd. Maar zij bouwden de afgelopen jaren weinig. Vorig jaar kwamen er net iets meer dan 16.000 sociale huurwoningen bij, terwijl er 22.500 stonden gepland. Terwijl de rentelasten stijgen verlagen de corporaties de huren voor grote groepen huurders als onderdeel van afspraken met het kabinet. Bovendien moeten ze ook nog veel geld steken in verduurzaming, omdat de isolatie van veel corporatiewoningen ondermaats is. Voor het halen van de bouwdoelstellingen en het verduurzamen van de bestaande huizen willen corporaties veel meer lenen. Zij doen dat door de leningen te laten borgen via het waarborgfonds. (FD)
_____
Lula wijst zes nieuwe inheemse reservaten aan in de strijd tegen ontbossing Amazone. De Braziliaanse president Lula heeft een nieuwe stap gezet in de strijd tegen de ontbossing van onder meer het Amazonegebied. Per decreet wees hij zes nieuwe gebieden aan als inheemse reservaten, waarin bijvoorbeeld mijnbouw verboden is. Met deze beslissing gaat Lula lijnrecht in tegen het beleid van zijn voorganger Bolsonaro, die zwoer ‘geen centimeter land’ meer af te staan aan de inheemse gemeenschappen van Brazilië. Sterker nog, Bolsonaro moedigde de illegale economische exploitatie van de Amazone zelfs aan. Tegelijkertijd verwaarloosde hij bewust de oorspronkelijke bevolking van zijn land. Twee van de nieuwe reservaten liggen in het Amazonegebied, dat al jaren lijdt onder ontbossing. Het grootste beslaat meer dan 550.000 hectare, ongeveer evenveel als de provincies Groningen en Friesland samen. Dit reservaat is toegewezen aan ongeveer 250 leden van de Maku- en Tukano-volkeren. Lula ondertekende de decreten op een bijeenkomst van oorspronkelijke volkeren uit het hele land in de hoofdstad Brasilia. De bewoners van de reservaten krijgen het exclusieve gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Volgens de 77-jarige president was deze ‘belangrijke stap’ de eerste van vele. (VK)
_____
Het voorjaar begint net en Europa is al bijna uitgedroogd.
Vooral in Zuid-Europa is het al vroeg in het jaar extreem droog. ‘Europa moet beter nadenken over de verdeling van het water’. Ruim een kwart van het Europese continent heeft te maken met droogte, terwijl het voorjaar nog maar net begonnen is. De gevolgen hiervan zijn het zichtbaarst rond de Middellandse Zee. Een waterreservoir in de Zuid Spaanse provincie Cà³rdoba, waar de temperatuur afgelopen week tot rond de 50 graden is gestegen, is vrijwel leeg. De overheid deelt drinkwater uit aan de bevolking - vijf liter per persoon per dag - omdat er op sommige plekken nauwelijks nog een druppel water uit de kraan komt. In delen van de Algarve is de hoogste alarmfase voor bosbranden uitgeroepen en het water in de Noord-Italiaanse rivier de Po is gezakt naar hetzelfde lage peil als in juni vorig jaar. Ook in Scandinavië, in het noorden van Polen en in delen van Midden Europa wordt nu al gewaarschuwd voor droogte. Omdat er de afgelopen winter weinig sneeuw en regen is gevallen, is de kans groot dat de situatie van afgelopen zomer zich herhaalt, toen Europa kampte met een van de ergste droogtes sinds het begin van de metingen. Andrea Toreti, klimaatonderzoeker bij het Joint Research Centre van de EU vindt dat Europa veel zuiniger moet omspringen met zijn watervoorraad. Daarom moeten er volgens hem plannen worden gemaakt om de schaarste te verdelen. Gaat het water naar de landbouw of naar het toerisme? Naar de industrie, naar de scheepvaart of als koelwater naar elektriciteitscentrales? Ook voor Nederland zijn deze vragen uiterst relevant. (NRC)
_____
Deze week verhogen de FED en ECB naar verwachting de rente. Volgens analisten is het de laatste voor de FED, maar niet voor de ECB. Dat komt omdat de inflatiedruk in de eurozone voorlopig krachtig blijft. Volgens analisten zal de nog steeds niet geluwde Amerikaanse bankencrisis zorgen voor een verdere verkrapping van de leenmogelijkheden in de VS, terwijl de Europese economie nog behoorlijk veerkrachtig lijkt. Deze week komen zowel de FED als de ECB met rentebesluiten. De verwachting is dat beide centrale banken de rente met 25 basispunten zullen verhogen. Daarmee komt de beleidsrente in de VS binnen een bandbreedte van 5% en 5,25% en die in de eurozone op 3,25%. Daarmee is het voor de FED wel klaar denken analisten. ‘Wij verwachten dat het comité zal aangeven dat ze anticiperen op een pauze in juni’, zegt David Mericle van Goldman Sachs in een vooruitblik op de vergadering. ‘Dat betekent eerder stoppen dan de meeste van de beleidsmakers dachten voor de recente bankenonrust.’ Bij de beleidsmakers van de ECB zijn de kaarten anders geschud. Ook hier verwachten analisten en handelaren een verhoging met 25 basispunten, maar zeker niet dat het daarna afgelopen zal zijn. (FD)
_____
VN constateren ‘complete catastrofe’ in Soedan, hulpverlening komt in gevaar. De VN hebben in sterke bewoordingen gewaarschuwd voor de situatie in Soedan. De humanitaire crisis in het land neemt vorm aan van een ‘complete catastrofe’. Ook dreigen meer dan 800 duizend bewoners te vluchten naar de buurlanden. VN-topman Martin Griffiths van humanitaire zaken wilde dinsdag afspraken maken met de strijdende partijen zodat hulpgoederen het land kunnen binnenkomen en kunnen worden verdeeld onder de slachtoffers van de gevechten. ‘De schaal en snelheid van wat zich in Soedan ontvouwt, is ongekend’, aldus de VN-baas. De VN en hulporganisaties hebben hun werkzaamheden beperkt of zelfs stopgezet vanwege de onveilige situatie. Zo kwamen diverse hulpverleners om het leven toen de gevechten losbraken. De hulpverlening, vooral in de hoofdstad Khartoem, heeft ernstig te lijden onder de strijd tussen het leger en strijders van de paramilitaire RSF. (VK)
_____
Weer raketten op doelen in Oekraïne. Opnieuw werd Oekraïne bestookt met Russische raketten. Waar afgelopen winter het platleggen van de energievoorziening het hoofddoel van de aanvallen was lijkt Rusland een nieuwe strategie te hebben gekozen: militaire doelwitten uitschakelen, zoals munitie- en wapenopslagplaatsen, en zo het aanstaande Oekraïense offensief hinderen. ‘Het was een paar weken rustig. We weten dat de Russische luchtmacht afgelopen winter het Oekraïense energiesysteem probeerde aan te vallen. Het lijkt nu wat anders te zijn zegt oud commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif. Het zou kunnen zijn dat ze de voorbereiding van het offensief proberen tegen te gaan. Dat kan door allerlei verkeerscentra aan te vallen, mogelijk zelfs de Oekraïense luchtafweer proberen aan te vallen, aldus de Kruif. De Russisch communicatie ondersteunt deze theorie: ‘Vannacht lanceerden de Russische strijdkrachten een raketaanval met lange afstandswapens vanuit de lucht en vanaf de zee gericht tegen de militair industriële faciliteiten van Oekraïne’, schrijft het Russische ministerie van Defensie ‘Het doel is bereikt. Alle aangewezen objecten zijn geraakt. Het werk van ondernemingen die munitie, wapens en militaire uitrusting maken voor Oekraïense troepen is verstoord’. (NRC)
_____
Inflatie in april weer omhoog. Stijgende inflatie in april is vooral het gevolg van hogere prijzen van voedsel, diensten en industriële goederen. De ECB gebruikt de data morgen bij het nemen van zijn rentebesluit. De prijzen zijn in april met 5,9% gestegen ten opzichte van dezelfde maand een jaar geleden. Daarmee ligt de Nederlandse inflatie op een hoger niveau dan een maand ervoor en komt er een einde aan de dalende trend van de afgelopen maanden. In maart was de inflatie 4,5%, aldus het CPB. In februari bedroeg de geldontwaarding nog 8,9%. Een half jaar daarvoor schoot de inflatie zelfs door tot meer dan 17%, een percentage waarmee Nederland zich tot de Europese kopgroep mocht rekenen. De inflatie wordt net als een maand eerder vooral opgestuwd door hogere voedselprijzen, maar ook diensten en industriële goederen zijn op jaarbasis flink duurder geworden. De energieprijzen liggen juist op een lager niveau dan een jaar geleden, toen de olie- en gasprijzen omhoogschoten vanwege de oorlog in Oekraïne. Het CBS meldde tevens dat het economisch beeld is verslechterd ten opzichte van maart. Het ondernemersvertrouwen daalde van 4,0 in maart naar 3,0 in april. De daling komt vooral doordat ondernemers minder positief waren over de orderportefeuille en de verwachte bedrijvigheid. (FD)
_____
Brussel geeft groen licht voor uitkoop veehouderijen, bedragen zijn ‘gepast’. De Europese commissie geeft het kabinet groen licht om veehouderijen die veel stikstofschade veroorzaken in natuurgebieden uit te kopen. De vergoeding voor de grootste uitstoters (Circa drieduizend piekbelasters) loopt op tot 120 procent van de waarde van hun bedrijf. Het kabinet keek reikhalzend uit naar het oordeel dat Commissaris Margrethe Vestager (Concurrentie) dinsdag bekend maakte. Als zij de door Nederland voorgestelde regelingen had afgewezen, was de stikstofaanpak van het kabinet verder in het slop geraakt. Minister Van der Wal en haar ambtenaren hebben afgelopen maanden intensief contact gehad met Brussel over de regelingen. Daarvoor is in totaal 1,47 miljard euro beschikbaar. De regelingen passen volgens de Commissaris binnen de geldende regels voor staatsteun omdat de positieve milieueffecten opwegen tegen de marktverstoring. Volgens Vestager biedt de sluiting van zware uitstoters meer ruimte voor duurzame veehouderij. Bovendien zijn de uitkoopregelingen volgens de Commissaris ‘gepast’. (VK)
_____
Angst voor oorlog sterk gegroeid bij Nederlanders.
Volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei is de angst voor oorlog met name toe te schrijven aan de inval van Rusland in Oekraïne. Ongeveer een derde van de ondervraagden vreest dat Nederland de komende vijf jaar in een conflict betrokken raakt, vorig jaar was dit nog 8%. Ook vreest 33% dat mensen ‘met wie ze zich verbonden voelen’ bij een oorlog betrokken raken, in 2021 was dit nog 11%. Een op de drie zegt bang te zijn dat Nederlandse militairen worden ingezet in Oekraïne of dat de oorlog zich uitbreidt naar Nederland. Het percentage mensen dat zegt zich in Nederland thuis te voelen daalde van 87 naar 82%. Het percentage mensen dat voelt iets te moeten bijdragen aan Nederland daalde van 41 naar 35%. Nog maar 47% zegt zich verantwoordelijk te voelen voor de directe omgeving tegen 53% in 2021. Ook staan mensen uit de leeftijdscategorie 25-54 jaar het minst vaak stil bij de Dodenherdenking: dat varieert tussen de 84 en 89%. Het belang van de herdenking blijft groot onder de respondenten: 85% hecht veel waarde aan deze dag. Een vergelijkbaar percentage heeft Bevrijdingsdag hoog in het vaandel staan. Net als vorig jaar ligt dit percentage rond de 75%. Het percentage mensen dat op 4 mei de twee minuten stilte in acht neemt steeg licht van 84 naar 86%. (NRC)
_____
Kremlin beticht Oekraïne van droneaanval op Poetin.
Rusland beweert dat Oekraïne geprobeerd heeft Poetin aan te vallen. Volgens de Russen zouden twee onbemande vliegtuigen die onderweg waren naar diens residentie in het Kremlin in Moskou tijdig zijn uitgeschakeld. Oekraïne ontkent een aanslag te hebben beraamd en denkt dat Rusland een excuus zoekt voor verdere escalatie. Op een persconferentie in Helsinki zei de Oekraïense president Zelensky: ‘Wij vallen Poetin niet aan, of Moskou, wij vechten op ons eigen grondgebied. Er zijn geen slachtoffers gevallen.’ Op sociale media circuleert een video waar een vliegend object ontploft vlak boven de regeringszetel. De Russische overheid spreekt van ‘een geplande terroristische aanval en een aanslag op het leven van de president. Rusland behoudt zich het recht voor op enig moment terug te slaan. Oekraïne ontkent elke betrokkenheid bij het incident. Een aanval op het Kremlin zou op het slagveld geen voordeel opleveren en bovendien ‘radicalere acties’ van de Russen kunnen uitlokken aldus een regeringsfunctionaris. De beschuldigingen zouden een voorbode kunnen zijn voor een grootschalige ‘terroristische’ aanval op Oekraïne de komende dagen, aldus de zegsman. (FD)
_____
Politie gebruikte vaker geweld: ‘Burger overheid vaker tegenover elkaar’.
De politie heeft vorig jaar bijna 34 duizend keer geweld gebruikt. Dat is een toename van ongeveer 12 procent. Het aantal incidenten stijgt al een paar jaar. Dat heeft volgens de politie te maken met toenemende polarisering in de samenleving. Burger en overheid staan steeds vaker tegenover elkaar, constateert de politie. Dat uit zich onder meer in een toename van het aantal protesten. Daarbij gebruikt de politie met enig regelmaat geweld. De laatste jaren gaat het dan bijvoorbeeld om de inzet van geweld bij demonstaties tegen het coronabeleid, protestacties tegen het stikstofbeleid of demonstraties tegen het klimaatbeleid. Een tweede verklaring is dat er meer incidenten zijn waarbij personen verward gedrag vertonen. Het aantal meldingen daarvan steeg met 7 procent tot ruim 138 duizend. De politie hoefde niet in al die gevallen in actie te komen. Korpschef Frank Pauw van de Amsterdamse politie zegt dat de zorg voor hen ‘doorgaans geen politietaak is, aangezien veel mensen met verward gedrag niet of nauwelijks overlast geven, crimineel of gevaarlijk zijn’. De politie wijst erop dat dat het aantal geweldsincidenten weliswaar is toegenomen maar het aantal ernstige incidenten is afgenomen. Dat heeft mogelijk te maken met de uitrol van het stroomstootwapen dat gebruikt kan worden als alternatief voor een vuurwapen. (VK)
_____
Wie minder verdient, krijgt iets meer vakantiegeld.
Lage inkomens gaan er dit jaar wat betreft het vakantiegeld op vooruit, dankzij aanpassingen van de belastingtarieven. Wat betreft het vakantiegeld hebben de lagere inkomens dit jaar geluk: zij houden daarvan netto meer over dan hogere inkomens. Werknemers met een brutoloon tot 3.000 euro per maand ontvangen iets meer dan vorig jaar. Hogere inkomens gaan er netto juist op achteruit. Werknemers met een bruto maandloon van 1.250 euro krijgen bijvoorbeeld 15 euro meer vakantiegeld dan vorig jaar. Alle inkomens boven modaal (3086 euro) krijgen dit jaar minder. Mensen die drie keer modaal verdienen gaan er het meest op achteruit, zij krijgen 579 euro minder. Werkgevers keren het vakantiegeld doorgaans eens per jaar – vaak in mei – uit aan hun werknemers. De toeslag bedraagt minimaal 8% van het brutosalaris. ‘Veel Nederlanders kijken daarom uit naar de maand meid’, zegt Dik van Leeuwen, expert wet- en regelgeving. (NRC)
_____
Zelensky voert diplomatiek offensief op met snel bezoek.
+ Oekraïne verzekert zich van steun voor voorjaarsoffensief.
+ Volgens Rutte is levering F-16’s ‘geen taboe’.
+ Zelensky pleit voor speciaal Oekraïne tribunaal in Den Haag.
Een speciaal Oekraïnetribunaal, F-16-gevechtsvliegtuigen, snelle toetreding tot de NAVO en meer wapenleveranties. Met een uitgebreid wensenlijstje op zak bracht de Oekraïense president Zelensky gisteren een bliksembezoek aan Nederland, een van de meest toegewijde bondgenoten van Oekraïne in zijn strijd tegen de Russische agressor. Het bezoek van Zelensky was niet alleen een erkenning van de ‘onafgebroken steun’ van Nederland voor de Oekraïense vrijheidsstrijd, maar paste ook in het diplomatieke offensief dat Oekraïne de laatste weken heeft opgevoerd. Aan de vooravond van het langverwachte lenteoffensief waarmee Oekraïne hoopt zo veel mogelijk gebied terug te veroveren op de Russen, is het van cruciaal belang dat Oekraïne de aandacht en steun behoudt van de westerse bondgenoten, beseft Zelensky. Vandaar ook dat de president hetzelfde wensenlijstje dinsdag op tafel bracht in Helsinki tijdens een top van de Scandinavische landen. Concrete toezeggingen kreeg Zelensky niet van zijn Europese bondgenoten, althans niet in het openbaar. Zelensky: ‘Als je een contraoffensief voorbereidt dan wil je niet in details treden, maar ik denk dat we de aangevraagde steun zullen krijgen.’ Een van de hete hangijzers is de levering van F-16’s. Rutte herhaalde zijn eerdere uitspraak dat er ‘geen taboe’ rust op het sturen van F-16’s. We werken nauw samen met onze partners om deze discussie af te ronden. Maar zover is het nog niet. Het kost tijd. (FD)
______
Transavia veroorzaakt gros problemen op luchthavens, vakantie verloopt verder soepel.
Vliegreizigers in Nederland ervaren deze meivakantie een stuk minder problemen dan vorig jaar, ondanks het annuleren van 89 vluchten door Transavia. Van de bijna 20.000 vluchten in de eerste anderhalve week van de meivakantie is 1,6% geannuleerd of langer dan 3 uur vertraagd. Dit percentage was vorig jaar ruim twee keer zo hoog. Toen legde het grondpersoneel van KLM vlak voor de meivakantie het werk neer, uit onvrede over het loon en de hoge werkdruk. Mede door de chaos die vervolgens ontstond werden zevenhonderd (!) vluchten geannuleerd van allerlei maatschappijen. Zonder de problemen bij Transavia, dat kampt met en tekort aan vliegtuigen zou deze meivakantie volgens EU-Claim soepeler zijn verlopen dan de ‘gewonde’ jaren voor de coronapandemie. De 89 geschrapte Transavia-vluchten vormen een derde van het geannuleerde totaal. ‘De andere maatschappijen doen het bovengemiddeld goed’, zegt een woordvoerder van EU-claim. (VK)
______
Conflict in Soedan dreigt over te slaan naar de buurlanden.
De strijd in Soedan kan zich als een olievlek uitbreiden naar andere landen in de regio, die toch al worden geplaagd door opstanden en instabiliteit. De hoogste baas van de VS Guterres gebruikte onlangs harde woorden over Soedan. De strijd tussen twee machtige legergeneraals en het geweld waarin het land sindsdien is weggezakt kunnen ‘een catastrofale vuurzee in gang zetten die de hele regio kan overspoelen’. Die vrees wordt. Gedeeld in menig presidentieel paleis in de landen die Soedan omringen, van Tsjaad en Libië tot Zuid Soedan en de Centraal Afrikaanse Republiek (CAR). Nu al zijn hun poreuze grenzen niet bestand tegen de gevolgen van het gevecht tussen Al-Burhan en Hemedti. Honderdduizenden vluchtelingen, strijders en gesmokkelde wapens en brandstof gaan het land in en uit. De regio is toch al chronisch instabiel. Impopulaire leiders kampen met een allegaartje aan milities en rebellengroepen die wegens hun etnische banden of lonkende dollars gemakkelijk in de strijd kunnen worden meegezogen. Dat is in het verleden al vaak gebeurd. Eén van de grootste zorgen is Tsjaad dat ruim 1300 kilometer grens deelt met Soedan. Hier gonst het al van de geruchten over een op handen zijn rebellie tegen Déby voordat de strijd in Soedan losbarstte. Déby sloot meteen de grenzen maar het conflict is al hier, zegt het Institute of Security Studies In Tsjaad. ‘Hoe het ook afloopt, wij gaan de gevolgen voelen.’ Men wijst op de ruim 30.000 Soedanezen die de grens over zijn gevlucht. Men verwacht dat dit tot 30.000 zal oplopen. Op de achtergrond speelt nog de zorg over de Wagner -groep die actief is en de buurland Libië, Soedan en de CAR, waar ze in ruil voor diamanten en goud steun bieden aan de president. Volgens Amerikaanse inlichtingen zou Wagner betrokkenzijn bij plannen om Déby in Tsjaad omver te werpen. (NRC)
_____
Obstakels die Charles III moet overwinnen om zijn regeerperiode succesvol te maken.
Zaterdag werd Charles gekroond tot Koning maar de Britse monarchie staat onder druk. Kan hij het Schots nationalisme, de Australische republikeinen, inheemse leiders en jongeren aan zich binden, welke obstakels moet de 74-jarige Koning overwinnen nadat hij zaterdag in Londen is gekroond, om zijn regeerperiode tot een succes te maken? + Nationalisme. In Schotland en Noord-Ierland willen grote delen van de bevolking onafhankelijk van Engeland worden, en dus uit het Verenigd Koninkrijk stappen. In Schotland stemde 45% voor onafhankelijkheid in 2014 maar daarna kwam Brexit en wil men een nieuw referendum. In Noord-Ierland ligt de steun voor de monarchie nog op 52% maar de katholieken zijn in het algemeen voor aansluiting bij de Ierse Republiek. + Slavernijverleden. Hij moet een antwoord vinden op de steeds luidere verontwaardiging over het Britse slavernijverleden. Inheemse leiders roepen hem op excuus te maken, tot herstelbetalingen en teruggave van geroofde kunstschatten. + Familieruzies. Als hij zijn eigen familie niet eens bij elkaar kan houden, hoe kan hij dan als koning een bindende factor zijn? Dat hoor je veel van de Britten na de afscheiding van prins Harry en zijn vrouw Meghan. Charles heeft ook een probleem met zijn broer prins Andrew, die wordt beschuldigd van seksueel misbruik. + Rijkdom. De Koning is een rijk man. En dat leidt tot weerstand, zeker in deze moeilijke economische tijden ongeveer een derde van de Britten vindt de monarchie te duur. The Guardian concludeert dat Charles voor iets meer dan 2 miljard aan bezittingen heeft. + Jongeren. Voor de monarchie op de lange termijn is de geringe steun onder jongeren het belangrijkste obstakel Van alle Britten zegt 53% dat de monarchie goed is voor het VK. Onder jongeren is dat 26%! Bekend gegeven is echter dat met het verstrijken van de jaren jongeren positiever worden over het koningshuis. Maar het gat tussen jongeren en ouderen was nog nooit zo groot. + Gemenebest. Charles is ook koning van 14 voormalige koloniën: Australië, Nieuw-Zeeland en Canada plus kleinere Caraïbische landen als Jamaica, Antigua en Barbuda. Dit is een groep binnen het grotere Gemenebest, dat 56 landen telt. In veel van deze landen haalt men de schouders op over de kroning. Hij heeft zijn onderdanen daar gevraagd om trouw aan hem te zweren maar daar is vooral op sociale media met hoon op gereageerd. Het is tekenend voor de afnemende invloed van het Britse Rijk. In 2021 werd Barbados al een republiek. Jamaica liet toen weten dat het ook onafhankelijkheid nastreeft. In Canada, Australië en Nieuw- Zeeland roert de republikeinse beweging zich. Drie op de vijf Canadezen wil Charles aan de kant zetten. (NRC)
Door de snel gestegen rente en hogere bouwkosten wordt het voor woningcorporaties lastig om nieuwbouwplannen gefinancierd te krijgen. De komende vijf jaar willen de corporaties €50 mrd extra lenen om huizen te bouwen. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), waar corporaties tegen korting kunnen lenen, voorziet dat dit bedrag niet haalbaar is. Dit zet mogelijk nog meer druk op de ambitieuze bouwplannen van het kabinet. Woningcorporaties zijn cruciaal voor het halen van het kabinetsdoel om 900.000 nieuwe huizen te bouwen in de komende jaren. Zij moeten 350.000 stuks bouwen waarvan 300.000 sociale huurwoningen en 50.000 in de zogeheten middenhuur. De woningbouw loopt stroef. Om de bouw draaiende te houden is de hoop op corporaties gevestigd. Maar zij bouwden de afgelopen jaren weinig. Vorig jaar kwamen er net iets meer dan 16.000 sociale huurwoningen bij, terwijl er 22.500 stonden gepland. Terwijl de rentelasten stijgen verlagen de corporaties de huren voor grote groepen huurders als onderdeel van afspraken met het kabinet. Bovendien moeten ze ook nog veel geld steken in verduurzaming, omdat de isolatie van veel corporatiewoningen ondermaats is. Voor het halen van de bouwdoelstellingen en het verduurzamen van de bestaande huizen willen corporaties veel meer lenen. Zij doen dat door de leningen te laten borgen via het waarborgfonds. (FD)
_____
Lula wijst zes nieuwe inheemse reservaten aan in de strijd tegen ontbossing Amazone. De Braziliaanse president Lula heeft een nieuwe stap gezet in de strijd tegen de ontbossing van onder meer het Amazonegebied. Per decreet wees hij zes nieuwe gebieden aan als inheemse reservaten, waarin bijvoorbeeld mijnbouw verboden is. Met deze beslissing gaat Lula lijnrecht in tegen het beleid van zijn voorganger Bolsonaro, die zwoer ‘geen centimeter land’ meer af te staan aan de inheemse gemeenschappen van Brazilië. Sterker nog, Bolsonaro moedigde de illegale economische exploitatie van de Amazone zelfs aan. Tegelijkertijd verwaarloosde hij bewust de oorspronkelijke bevolking van zijn land. Twee van de nieuwe reservaten liggen in het Amazonegebied, dat al jaren lijdt onder ontbossing. Het grootste beslaat meer dan 550.000 hectare, ongeveer evenveel als de provincies Groningen en Friesland samen. Dit reservaat is toegewezen aan ongeveer 250 leden van de Maku- en Tukano-volkeren. Lula ondertekende de decreten op een bijeenkomst van oorspronkelijke volkeren uit het hele land in de hoofdstad Brasilia. De bewoners van de reservaten krijgen het exclusieve gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Volgens de 77-jarige president was deze ‘belangrijke stap’ de eerste van vele. (VK)
_____
Het voorjaar begint net en Europa is al bijna uitgedroogd.
Vooral in Zuid-Europa is het al vroeg in het jaar extreem droog. ‘Europa moet beter nadenken over de verdeling van het water’. Ruim een kwart van het Europese continent heeft te maken met droogte, terwijl het voorjaar nog maar net begonnen is. De gevolgen hiervan zijn het zichtbaarst rond de Middellandse Zee. Een waterreservoir in de Zuid Spaanse provincie Cà³rdoba, waar de temperatuur afgelopen week tot rond de 50 graden is gestegen, is vrijwel leeg. De overheid deelt drinkwater uit aan de bevolking - vijf liter per persoon per dag - omdat er op sommige plekken nauwelijks nog een druppel water uit de kraan komt. In delen van de Algarve is de hoogste alarmfase voor bosbranden uitgeroepen en het water in de Noord-Italiaanse rivier de Po is gezakt naar hetzelfde lage peil als in juni vorig jaar. Ook in Scandinavië, in het noorden van Polen en in delen van Midden Europa wordt nu al gewaarschuwd voor droogte. Omdat er de afgelopen winter weinig sneeuw en regen is gevallen, is de kans groot dat de situatie van afgelopen zomer zich herhaalt, toen Europa kampte met een van de ergste droogtes sinds het begin van de metingen. Andrea Toreti, klimaatonderzoeker bij het Joint Research Centre van de EU vindt dat Europa veel zuiniger moet omspringen met zijn watervoorraad. Daarom moeten er volgens hem plannen worden gemaakt om de schaarste te verdelen. Gaat het water naar de landbouw of naar het toerisme? Naar de industrie, naar de scheepvaart of als koelwater naar elektriciteitscentrales? Ook voor Nederland zijn deze vragen uiterst relevant. (NRC)
_____
Deze week verhogen de FED en ECB naar verwachting de rente. Volgens analisten is het de laatste voor de FED, maar niet voor de ECB. Dat komt omdat de inflatiedruk in de eurozone voorlopig krachtig blijft. Volgens analisten zal de nog steeds niet geluwde Amerikaanse bankencrisis zorgen voor een verdere verkrapping van de leenmogelijkheden in de VS, terwijl de Europese economie nog behoorlijk veerkrachtig lijkt. Deze week komen zowel de FED als de ECB met rentebesluiten. De verwachting is dat beide centrale banken de rente met 25 basispunten zullen verhogen. Daarmee komt de beleidsrente in de VS binnen een bandbreedte van 5% en 5,25% en die in de eurozone op 3,25%. Daarmee is het voor de FED wel klaar denken analisten. ‘Wij verwachten dat het comité zal aangeven dat ze anticiperen op een pauze in juni’, zegt David Mericle van Goldman Sachs in een vooruitblik op de vergadering. ‘Dat betekent eerder stoppen dan de meeste van de beleidsmakers dachten voor de recente bankenonrust.’ Bij de beleidsmakers van de ECB zijn de kaarten anders geschud. Ook hier verwachten analisten en handelaren een verhoging met 25 basispunten, maar zeker niet dat het daarna afgelopen zal zijn. (FD)
_____
VN constateren ‘complete catastrofe’ in Soedan, hulpverlening komt in gevaar. De VN hebben in sterke bewoordingen gewaarschuwd voor de situatie in Soedan. De humanitaire crisis in het land neemt vorm aan van een ‘complete catastrofe’. Ook dreigen meer dan 800 duizend bewoners te vluchten naar de buurlanden. VN-topman Martin Griffiths van humanitaire zaken wilde dinsdag afspraken maken met de strijdende partijen zodat hulpgoederen het land kunnen binnenkomen en kunnen worden verdeeld onder de slachtoffers van de gevechten. ‘De schaal en snelheid van wat zich in Soedan ontvouwt, is ongekend’, aldus de VN-baas. De VN en hulporganisaties hebben hun werkzaamheden beperkt of zelfs stopgezet vanwege de onveilige situatie. Zo kwamen diverse hulpverleners om het leven toen de gevechten losbraken. De hulpverlening, vooral in de hoofdstad Khartoem, heeft ernstig te lijden onder de strijd tussen het leger en strijders van de paramilitaire RSF. (VK)
_____
Weer raketten op doelen in Oekraïne. Opnieuw werd Oekraïne bestookt met Russische raketten. Waar afgelopen winter het platleggen van de energievoorziening het hoofddoel van de aanvallen was lijkt Rusland een nieuwe strategie te hebben gekozen: militaire doelwitten uitschakelen, zoals munitie- en wapenopslagplaatsen, en zo het aanstaande Oekraïense offensief hinderen. ‘Het was een paar weken rustig. We weten dat de Russische luchtmacht afgelopen winter het Oekraïense energiesysteem probeerde aan te vallen. Het lijkt nu wat anders te zijn zegt oud commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif. Het zou kunnen zijn dat ze de voorbereiding van het offensief proberen tegen te gaan. Dat kan door allerlei verkeerscentra aan te vallen, mogelijk zelfs de Oekraïense luchtafweer proberen aan te vallen, aldus de Kruif. De Russisch communicatie ondersteunt deze theorie: ‘Vannacht lanceerden de Russische strijdkrachten een raketaanval met lange afstandswapens vanuit de lucht en vanaf de zee gericht tegen de militair industriële faciliteiten van Oekraïne’, schrijft het Russische ministerie van Defensie ‘Het doel is bereikt. Alle aangewezen objecten zijn geraakt. Het werk van ondernemingen die munitie, wapens en militaire uitrusting maken voor Oekraïense troepen is verstoord’. (NRC)
_____
Inflatie in april weer omhoog. Stijgende inflatie in april is vooral het gevolg van hogere prijzen van voedsel, diensten en industriële goederen. De ECB gebruikt de data morgen bij het nemen van zijn rentebesluit. De prijzen zijn in april met 5,9% gestegen ten opzichte van dezelfde maand een jaar geleden. Daarmee ligt de Nederlandse inflatie op een hoger niveau dan een maand ervoor en komt er een einde aan de dalende trend van de afgelopen maanden. In maart was de inflatie 4,5%, aldus het CPB. In februari bedroeg de geldontwaarding nog 8,9%. Een half jaar daarvoor schoot de inflatie zelfs door tot meer dan 17%, een percentage waarmee Nederland zich tot de Europese kopgroep mocht rekenen. De inflatie wordt net als een maand eerder vooral opgestuwd door hogere voedselprijzen, maar ook diensten en industriële goederen zijn op jaarbasis flink duurder geworden. De energieprijzen liggen juist op een lager niveau dan een jaar geleden, toen de olie- en gasprijzen omhoogschoten vanwege de oorlog in Oekraïne. Het CBS meldde tevens dat het economisch beeld is verslechterd ten opzichte van maart. Het ondernemersvertrouwen daalde van 4,0 in maart naar 3,0 in april. De daling komt vooral doordat ondernemers minder positief waren over de orderportefeuille en de verwachte bedrijvigheid. (FD)
_____
Brussel geeft groen licht voor uitkoop veehouderijen, bedragen zijn ‘gepast’. De Europese commissie geeft het kabinet groen licht om veehouderijen die veel stikstofschade veroorzaken in natuurgebieden uit te kopen. De vergoeding voor de grootste uitstoters (Circa drieduizend piekbelasters) loopt op tot 120 procent van de waarde van hun bedrijf. Het kabinet keek reikhalzend uit naar het oordeel dat Commissaris Margrethe Vestager (Concurrentie) dinsdag bekend maakte. Als zij de door Nederland voorgestelde regelingen had afgewezen, was de stikstofaanpak van het kabinet verder in het slop geraakt. Minister Van der Wal en haar ambtenaren hebben afgelopen maanden intensief contact gehad met Brussel over de regelingen. Daarvoor is in totaal 1,47 miljard euro beschikbaar. De regelingen passen volgens de Commissaris binnen de geldende regels voor staatsteun omdat de positieve milieueffecten opwegen tegen de marktverstoring. Volgens Vestager biedt de sluiting van zware uitstoters meer ruimte voor duurzame veehouderij. Bovendien zijn de uitkoopregelingen volgens de Commissaris ‘gepast’. (VK)
_____
Angst voor oorlog sterk gegroeid bij Nederlanders.
Volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei is de angst voor oorlog met name toe te schrijven aan de inval van Rusland in Oekraïne. Ongeveer een derde van de ondervraagden vreest dat Nederland de komende vijf jaar in een conflict betrokken raakt, vorig jaar was dit nog 8%. Ook vreest 33% dat mensen ‘met wie ze zich verbonden voelen’ bij een oorlog betrokken raken, in 2021 was dit nog 11%. Een op de drie zegt bang te zijn dat Nederlandse militairen worden ingezet in Oekraïne of dat de oorlog zich uitbreidt naar Nederland. Het percentage mensen dat zegt zich in Nederland thuis te voelen daalde van 87 naar 82%. Het percentage mensen dat voelt iets te moeten bijdragen aan Nederland daalde van 41 naar 35%. Nog maar 47% zegt zich verantwoordelijk te voelen voor de directe omgeving tegen 53% in 2021. Ook staan mensen uit de leeftijdscategorie 25-54 jaar het minst vaak stil bij de Dodenherdenking: dat varieert tussen de 84 en 89%. Het belang van de herdenking blijft groot onder de respondenten: 85% hecht veel waarde aan deze dag. Een vergelijkbaar percentage heeft Bevrijdingsdag hoog in het vaandel staan. Net als vorig jaar ligt dit percentage rond de 75%. Het percentage mensen dat op 4 mei de twee minuten stilte in acht neemt steeg licht van 84 naar 86%. (NRC)
_____
Kremlin beticht Oekraïne van droneaanval op Poetin.
Rusland beweert dat Oekraïne geprobeerd heeft Poetin aan te vallen. Volgens de Russen zouden twee onbemande vliegtuigen die onderweg waren naar diens residentie in het Kremlin in Moskou tijdig zijn uitgeschakeld. Oekraïne ontkent een aanslag te hebben beraamd en denkt dat Rusland een excuus zoekt voor verdere escalatie. Op een persconferentie in Helsinki zei de Oekraïense president Zelensky: ‘Wij vallen Poetin niet aan, of Moskou, wij vechten op ons eigen grondgebied. Er zijn geen slachtoffers gevallen.’ Op sociale media circuleert een video waar een vliegend object ontploft vlak boven de regeringszetel. De Russische overheid spreekt van ‘een geplande terroristische aanval en een aanslag op het leven van de president. Rusland behoudt zich het recht voor op enig moment terug te slaan. Oekraïne ontkent elke betrokkenheid bij het incident. Een aanval op het Kremlin zou op het slagveld geen voordeel opleveren en bovendien ‘radicalere acties’ van de Russen kunnen uitlokken aldus een regeringsfunctionaris. De beschuldigingen zouden een voorbode kunnen zijn voor een grootschalige ‘terroristische’ aanval op Oekraïne de komende dagen, aldus de zegsman. (FD)
_____
Politie gebruikte vaker geweld: ‘Burger overheid vaker tegenover elkaar’.
De politie heeft vorig jaar bijna 34 duizend keer geweld gebruikt. Dat is een toename van ongeveer 12 procent. Het aantal incidenten stijgt al een paar jaar. Dat heeft volgens de politie te maken met toenemende polarisering in de samenleving. Burger en overheid staan steeds vaker tegenover elkaar, constateert de politie. Dat uit zich onder meer in een toename van het aantal protesten. Daarbij gebruikt de politie met enig regelmaat geweld. De laatste jaren gaat het dan bijvoorbeeld om de inzet van geweld bij demonstaties tegen het coronabeleid, protestacties tegen het stikstofbeleid of demonstraties tegen het klimaatbeleid. Een tweede verklaring is dat er meer incidenten zijn waarbij personen verward gedrag vertonen. Het aantal meldingen daarvan steeg met 7 procent tot ruim 138 duizend. De politie hoefde niet in al die gevallen in actie te komen. Korpschef Frank Pauw van de Amsterdamse politie zegt dat de zorg voor hen ‘doorgaans geen politietaak is, aangezien veel mensen met verward gedrag niet of nauwelijks overlast geven, crimineel of gevaarlijk zijn’. De politie wijst erop dat dat het aantal geweldsincidenten weliswaar is toegenomen maar het aantal ernstige incidenten is afgenomen. Dat heeft mogelijk te maken met de uitrol van het stroomstootwapen dat gebruikt kan worden als alternatief voor een vuurwapen. (VK)
_____
Wie minder verdient, krijgt iets meer vakantiegeld.
Lage inkomens gaan er dit jaar wat betreft het vakantiegeld op vooruit, dankzij aanpassingen van de belastingtarieven. Wat betreft het vakantiegeld hebben de lagere inkomens dit jaar geluk: zij houden daarvan netto meer over dan hogere inkomens. Werknemers met een brutoloon tot 3.000 euro per maand ontvangen iets meer dan vorig jaar. Hogere inkomens gaan er netto juist op achteruit. Werknemers met een bruto maandloon van 1.250 euro krijgen bijvoorbeeld 15 euro meer vakantiegeld dan vorig jaar. Alle inkomens boven modaal (3086 euro) krijgen dit jaar minder. Mensen die drie keer modaal verdienen gaan er het meest op achteruit, zij krijgen 579 euro minder. Werkgevers keren het vakantiegeld doorgaans eens per jaar – vaak in mei – uit aan hun werknemers. De toeslag bedraagt minimaal 8% van het brutosalaris. ‘Veel Nederlanders kijken daarom uit naar de maand meid’, zegt Dik van Leeuwen, expert wet- en regelgeving. (NRC)
_____
Zelensky voert diplomatiek offensief op met snel bezoek.
+ Oekraïne verzekert zich van steun voor voorjaarsoffensief.
+ Volgens Rutte is levering F-16’s ‘geen taboe’.
+ Zelensky pleit voor speciaal Oekraïne tribunaal in Den Haag.
Een speciaal Oekraïnetribunaal, F-16-gevechtsvliegtuigen, snelle toetreding tot de NAVO en meer wapenleveranties. Met een uitgebreid wensenlijstje op zak bracht de Oekraïense president Zelensky gisteren een bliksembezoek aan Nederland, een van de meest toegewijde bondgenoten van Oekraïne in zijn strijd tegen de Russische agressor. Het bezoek van Zelensky was niet alleen een erkenning van de ‘onafgebroken steun’ van Nederland voor de Oekraïense vrijheidsstrijd, maar paste ook in het diplomatieke offensief dat Oekraïne de laatste weken heeft opgevoerd. Aan de vooravond van het langverwachte lenteoffensief waarmee Oekraïne hoopt zo veel mogelijk gebied terug te veroveren op de Russen, is het van cruciaal belang dat Oekraïne de aandacht en steun behoudt van de westerse bondgenoten, beseft Zelensky. Vandaar ook dat de president hetzelfde wensenlijstje dinsdag op tafel bracht in Helsinki tijdens een top van de Scandinavische landen. Concrete toezeggingen kreeg Zelensky niet van zijn Europese bondgenoten, althans niet in het openbaar. Zelensky: ‘Als je een contraoffensief voorbereidt dan wil je niet in details treden, maar ik denk dat we de aangevraagde steun zullen krijgen.’ Een van de hete hangijzers is de levering van F-16’s. Rutte herhaalde zijn eerdere uitspraak dat er ‘geen taboe’ rust op het sturen van F-16’s. We werken nauw samen met onze partners om deze discussie af te ronden. Maar zover is het nog niet. Het kost tijd. (FD)
______
Transavia veroorzaakt gros problemen op luchthavens, vakantie verloopt verder soepel.
Vliegreizigers in Nederland ervaren deze meivakantie een stuk minder problemen dan vorig jaar, ondanks het annuleren van 89 vluchten door Transavia. Van de bijna 20.000 vluchten in de eerste anderhalve week van de meivakantie is 1,6% geannuleerd of langer dan 3 uur vertraagd. Dit percentage was vorig jaar ruim twee keer zo hoog. Toen legde het grondpersoneel van KLM vlak voor de meivakantie het werk neer, uit onvrede over het loon en de hoge werkdruk. Mede door de chaos die vervolgens ontstond werden zevenhonderd (!) vluchten geannuleerd van allerlei maatschappijen. Zonder de problemen bij Transavia, dat kampt met en tekort aan vliegtuigen zou deze meivakantie volgens EU-Claim soepeler zijn verlopen dan de ‘gewonde’ jaren voor de coronapandemie. De 89 geschrapte Transavia-vluchten vormen een derde van het geannuleerde totaal. ‘De andere maatschappijen doen het bovengemiddeld goed’, zegt een woordvoerder van EU-claim. (VK)
______
Conflict in Soedan dreigt over te slaan naar de buurlanden.
De strijd in Soedan kan zich als een olievlek uitbreiden naar andere landen in de regio, die toch al worden geplaagd door opstanden en instabiliteit. De hoogste baas van de VS Guterres gebruikte onlangs harde woorden over Soedan. De strijd tussen twee machtige legergeneraals en het geweld waarin het land sindsdien is weggezakt kunnen ‘een catastrofale vuurzee in gang zetten die de hele regio kan overspoelen’. Die vrees wordt. Gedeeld in menig presidentieel paleis in de landen die Soedan omringen, van Tsjaad en Libië tot Zuid Soedan en de Centraal Afrikaanse Republiek (CAR). Nu al zijn hun poreuze grenzen niet bestand tegen de gevolgen van het gevecht tussen Al-Burhan en Hemedti. Honderdduizenden vluchtelingen, strijders en gesmokkelde wapens en brandstof gaan het land in en uit. De regio is toch al chronisch instabiel. Impopulaire leiders kampen met een allegaartje aan milities en rebellengroepen die wegens hun etnische banden of lonkende dollars gemakkelijk in de strijd kunnen worden meegezogen. Dat is in het verleden al vaak gebeurd. Eén van de grootste zorgen is Tsjaad dat ruim 1300 kilometer grens deelt met Soedan. Hier gonst het al van de geruchten over een op handen zijn rebellie tegen Déby voordat de strijd in Soedan losbarstte. Déby sloot meteen de grenzen maar het conflict is al hier, zegt het Institute of Security Studies In Tsjaad. ‘Hoe het ook afloopt, wij gaan de gevolgen voelen.’ Men wijst op de ruim 30.000 Soedanezen die de grens over zijn gevlucht. Men verwacht dat dit tot 30.000 zal oplopen. Op de achtergrond speelt nog de zorg over de Wagner -groep die actief is en de buurland Libië, Soedan en de CAR, waar ze in ruil voor diamanten en goud steun bieden aan de president. Volgens Amerikaanse inlichtingen zou Wagner betrokkenzijn bij plannen om Déby in Tsjaad omver te werpen. (NRC)
_____
Obstakels die Charles III moet overwinnen om zijn regeerperiode succesvol te maken.
Zaterdag werd Charles gekroond tot Koning maar de Britse monarchie staat onder druk. Kan hij het Schots nationalisme, de Australische republikeinen, inheemse leiders en jongeren aan zich binden, welke obstakels moet de 74-jarige Koning overwinnen nadat hij zaterdag in Londen is gekroond, om zijn regeerperiode tot een succes te maken? + Nationalisme. In Schotland en Noord-Ierland willen grote delen van de bevolking onafhankelijk van Engeland worden, en dus uit het Verenigd Koninkrijk stappen. In Schotland stemde 45% voor onafhankelijkheid in 2014 maar daarna kwam Brexit en wil men een nieuw referendum. In Noord-Ierland ligt de steun voor de monarchie nog op 52% maar de katholieken zijn in het algemeen voor aansluiting bij de Ierse Republiek. + Slavernijverleden. Hij moet een antwoord vinden op de steeds luidere verontwaardiging over het Britse slavernijverleden. Inheemse leiders roepen hem op excuus te maken, tot herstelbetalingen en teruggave van geroofde kunstschatten. + Familieruzies. Als hij zijn eigen familie niet eens bij elkaar kan houden, hoe kan hij dan als koning een bindende factor zijn? Dat hoor je veel van de Britten na de afscheiding van prins Harry en zijn vrouw Meghan. Charles heeft ook een probleem met zijn broer prins Andrew, die wordt beschuldigd van seksueel misbruik. + Rijkdom. De Koning is een rijk man. En dat leidt tot weerstand, zeker in deze moeilijke economische tijden ongeveer een derde van de Britten vindt de monarchie te duur. The Guardian concludeert dat Charles voor iets meer dan 2 miljard aan bezittingen heeft. + Jongeren. Voor de monarchie op de lange termijn is de geringe steun onder jongeren het belangrijkste obstakel Van alle Britten zegt 53% dat de monarchie goed is voor het VK. Onder jongeren is dat 26%! Bekend gegeven is echter dat met het verstrijken van de jaren jongeren positiever worden over het koningshuis. Maar het gat tussen jongeren en ouderen was nog nooit zo groot. + Gemenebest. Charles is ook koning van 14 voormalige koloniën: Australië, Nieuw-Zeeland en Canada plus kleinere Caraïbische landen als Jamaica, Antigua en Barbuda. Dit is een groep binnen het grotere Gemenebest, dat 56 landen telt. In veel van deze landen haalt men de schouders op over de kroning. Hij heeft zijn onderdanen daar gevraagd om trouw aan hem te zweren maar daar is vooral op sociale media met hoon op gereageerd. Het is tekenend voor de afnemende invloed van het Britse Rijk. In 2021 werd Barbados al een republiek. Jamaica liet toen weten dat het ook onafhankelijkheid nastreeft. In Canada, Australië en Nieuw- Zeeland roert de republikeinse beweging zich. Drie op de vijf Canadezen wil Charles aan de kant zetten. (NRC)
