Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 10 februari t/m zo 16 februari 2025
Zzp’ers houden het voor gezien door handhaving.
De dreiging van de Belastingdienst om boetes op te gaan leggen als er sprake is van schijnzelfstandigheid, lijkt te werken. Nadat er het afgelopen decennium vrijwel maandelijks alleen maar zzp’ers bij waren gekomen is sinds 2 maanden een daling ingezet, volgens cijfers van de KvK. Experts spreken van een trendbreuk, vooral in de zorg.
Sinds 2013 verdubbelde het aantal zzp’ers naar 1,8 miljoen. In mei 2016 trad de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties in werking om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Na onduidelijkheid over de regels werd handhaving opgeschort. Die is 1 januari hervat. In de afgelopen 2 maanden is het aantal zzp‘ers met bijna 12.000 afgenomen. Het aantal stoppers lag in december en januari met 20.000 per maand op het hoogste niveau sinds de KK deze cijfers bijhoudt (2013).
In de gezondheidszorg is de grootste daling: 3.600 in de afgelopen 2 maanden. Vooral in de kinderopvang en de thuiszorg nam het aantal zelfstandigen af. Ook in de zakelijke dienstverlening en in de bouwsector waren er veel meer stoppers dan startende zzp’ers. (FD)
………………………………………………………
Libanon heeft nieuw kabinet onder leiding van hervormer Salam.
Na jaren van politieke stagnatie heeft Libanon een nieuw kabinet. De greep van het militante Hezbollah wordt daarin kleiner dan deze in anderhalf decennium is geweest.
Hervormingsgezinde stemmen in Libanon kraaien victorie en hopen dat het kabinet -Salam de opmaat is naar een definitieve afrekening met Hezbollah. Een revolutie is het niet merkte het dagblad L’orient-Le Jour op, maar het belooft ‘de beste regering’ te worden die Libanon in decennia heeft gehad.
Dat zijn grote woorden en het valt te bezien of Salam in staat zal zijn de hooggespannen verwachtingen waar te maken. In de lente van 2026 staan er al parlementsverkiezingen op de agenda, dus veel tijd heeft zijn kabinet niet.
Een eerste overwinning heeft hij niettemin geboekt. Sinds 2008 had het sjiitische Hezbollah een soort vetorecht over ieder groot besluit. Daarmee hield het de Libanese politiek gegijzeld. Die macht is Hezbollah nu kwijt. Van de in totaal 24 ministers in het nieuwe kabinet zijn er slechts 4 loyaal aan Hezbollah en/of bondgenoot Amal, een andere sjiitische partij. Het gaat onder meer om de ministeries van Gezondheidszorg en Financiën. Via die laatste post houdt Hezbollah wel een vinger in de pap. (VK)
……………………………………………
Na Poetin kijkt nu ook Trump naar zeldzame metalen van Oekraïne.
De Oekraiense bodem is rijk bedeeld met grondstoffen. De zeldzame aardmetalen aldaar kunnen een grote geopolitieke rol spelen.
Het is geen toeval dat Trump plotseling zijn oog liet vallen op de bodem van Oekraïne. Hij ziet er een mooie deal in: zeldzame aardmetalen uit Oekraïne voor hem, financiële steun in de oorlog tegen Rusland voor Kiev. Zelensky staat open voor ‘investeringen’ van bondgenoten, zolang die zijn land helpen in de oorlog tegen Rusland. Amerikaanse wapensteun in ruil voor Oekraiense grondstoffen maakte ook al deel uit van het ‘overwinningsplan’ dat Zelensky eind vorig jaar niet alleen voorlegde aan Biden maar ook aan Trump. Oekraïne schatte de potentiële opbrengst uit mineralen en metalen in 2023 omgerekend op zo’n 14.200 miljard euro(!)
De aardkorst bevat 17 zeldzame aardmetalen met namen als europium, neodymium, dysprosium, cerium en terbium die door hun unieke eigenschapen onmisbaar en onvervangbaar zijn voor nagenoeg alle moderne elektronische apparaten, van mobiele telefoons tot windturbines en van röntgenapparatuur tot geleide raketten. Dat maakt de vraag naar deze aardmetalen bijna oneindig groot.
Trump, transactioneel ingesteld als hij is weet dat de vruchtbare bodem van Oekraïne inderdaad veel meer te bieden heeft dan de landbouwproducten waarmee het land traditioneel in verband wordt gebracht.
De Oekraiense bodem bevat niet alleen verschillende van die zeldzame aardmetalen, maar ook andere elementen die de Europese Commissie op de lijst met ‘kritieke grondstoffen’ heeft gezet. Dat zijn grondstoffen die van essentieel belang zijn voor de moderne industrie en waarbij het risico bestaat dat de aanvoer stokt bijvoorbeeld omdat de voornaamste exporteur, China, ze niet meer wil leveren. Lithium is een voorbeeld van zo’n kritieke grondstof cruciaal voor de fabricage van elektrische auto’s. De Oekraiense grond bevat zo’n 500.000 ton van dit witte goud. (NRC)
…………………………………………
Chef staatsontwrichting Musk en zijn kaalslag.
Met het per decreet stoppen van alle hulp aan Zuid-Afrika en zijn aanbod om de vluchtelingenstatus te verlenen aan witte Zuid-Afrikanen die hun land willen verlaten geeft Trump een inkijkje in wat zijn chef staatsontwrichting Musk drijft.
Hij is nog altijd de geprivilegieerde witte Zuid-Afrikaan die tijdens de apartheid opgroeide, de afschaffing daarvan kennelijk niet kan verwerking en de zwarte regering racisme verwijt. In reportages over Musk spreekt Fox News van een ‘blanke genocide’ die zijn geboorteland teistert. Minister Rubio van Buitenlandse Zaken gaat uit protest niet naar de G-2- in Zuid Afrika.
Dat er spanningen zijn in Zuid-Afrika valt niet te ontkennen. 7% van de bevolking is wit, welvarend en eigenaar van driekwart van het bouwland. Invoering van een onteigeningswet stuit al jaren op slepende rechtszaken. Er worden inderdaad witte boeren vermoord maar dat valt in het niet bij de zwarte slachtoffers. Organisaties van witte Afrikaners wezen overigens Trumps aanbod subiet af. En de Amerikaanse hulp bestaat slechts uit bijdragen aan het Aidsfonds.
De Musk-agenda heeft een prominente plek in Trumps hervormingen: gigantische besparingen, eliminatie van het ambtenarenapparaat en automatisering van zoveel mogelijk onderdelen van de overheid. Er lopen inmiddels 40 rechtszaken om de decreten hierover te stoppen. In een democratie heeft het parlement het laatste woord maar het Congres hult zich in stilzwijgen!
Maar de kaalslag onder leiding van Musk gaat in moordend tempo door. Alle ontwikkelingshulp wordt gestaakt: ‘Time for it to die’, een bevel aan al het personeel in binnen- en buitenland om onmiddellijk hun werkzaamheden te staken en hun internet af te sluiten. Werknemers on ontwikkelingslanden stonden letterlijk met zakken meel in hun kruiwagen toen ze op non-actief werden gesteld. Miljoenen ambtenaren kunnen kiezen tussen ontslag op staande voet of een oprotpremie van 8 maanden salaris.
In deze gevallen greep de rechter in en gelastte uitstel.
Het wachten is op het moment waarop het Congres inziet dat het buitenspel is gezet. Dat kan niet lang meer duren, want vrij spel van Musk leidt tot onherstelbare schade. (Bernard Hammelburg in het FD)
……………………………………………………………….
Chinezen keren zich af van huwelijk, verdere daling aantal kinderen verwacht.
Ondanks pogingen van China om trouwen te stimuleren gaven in 2023 slechts 6,1 miljoen koppels elkaar het jawoord; het laagste aantal in decennia en ruim 20% minder dan in 2023. Dit baart de regering zorgen. Om de vergrijzing tegen te gaan probeert de overheid jonge stellen ervan te overtuigen veel kinderen te krijgen.
De 1 kind politiek uit de jarenzeventig werd versoepeld tot een 2 kind politiek in 2015 en recentelijk zelfs tot een 3 kind politiek in 2021. De daling van het aantal huwelijken zette ruim 10 jaar geleden in. In 2013, het jaar met de meeste huwelijken in de afgelopen decennia, gaven bijna 13,5 miljoen koppels elkaar het jawoord. Inmiddels is dat aantal gehalveerd(!) Omdat ongehuwde stellen in China zelden kinderen krijgen hangt het aantal huwelijken sterk samen met het aantal geboortes.
Al decennia worden er te weinig kinderen geboren om de bevolking op peil te houden. Het kantelpunt ligt op 2,1 geboortes per vrouw. China kwam in 1990 voor het laatst boven deze vervangingsratio uit. Drie jaar geleden werd de vrees van Chinese autoriteiten bewaarheid: de omvang van de bevolking nam af.
China heeft nu 1,41 miljard inwoners. Sinds vorig jaar is India China gepasseerd als het land met de meeste inwoners. (VK)
…………………………………………………………
Met opgevoerd America First-beleid zet Trump Jordanië onder druk.
Trump wil Jordanië dwingen Palestijnen uit Gaza op te nemen – en draait daartoe de geldkraan dicht.
Met zijn reputatie als een gematigd en prowesters land in een woelige regio is Jordanië al ruim een halve eeuw een belangrijke schakel in de Amerikaanse Midden-Oostenpolitiek. Maar in de 3 weken sinds zijn aantreden als president heeft Trump die relatie onder grote druk gezet!
De Jordaanse koning Abdullah II bezoekt deze week Washington in de hoop de relatie te redden. Daar wacht hem de taak om Trump duidelijk te maken dat Palestijnen uit Gaza opnemen in Egypte of zijn eigen land geen optie is. Ook hoopt hij Trump te overtuigen de geldkraan richting Amman – die dicht ging door de bevriezing van Amerikaanse hulp aan het buitenland – weer open te draaien. De inzet is hoog. Maatschappelijke onrust en economische crisis liggen thuis op de loer.
Dat Trump Jordanië onder druk zet om Palestijnen uit Gaza op te nemen ligt uitermate gevoelig in het Arabische koninkrijk. Meer dan de helft van de 11 miljoen Jordaniërs is van oorsprong Palestijns. Veel van hen zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen en achterkleinkinderen van Palestijnen die sinds de stichting van de staat Israël in 1948 vluchtten of werden gedwongen te vertrekken. Ze leven erg mee met de Gazanen.
Ook bij Jordaniërs van niet Palestijnse afkomst vallen de Trump-plannen niet in goede aarde. Zij maken zich zorgen over de demografie binnen Jordanië. Ze willen niet nog een kleinere minderheid worden. Zij zijn bang voor een herhaling van een burgeroorlog zoals in 1970 toen Palestijnse milities vochten met Jordaanse overheidstroepen.
In het voor de koning slechts denkbare scenario eist Trump van Jordanië medewerking aan zijn Gaza-plan als voorwaarde voor het voortzetten van militaire en economische hulp. Het land ontvangt jaarlijks anderhalf miljard dollar aan Amerikaanse hulp en is daarmee na Oekraïne en Israël wereldwijd de derde grootste ontvanger van Amerikaanse steun. Dat Egypte en Israël, via een vrijstelling wel geld blijven ontvangen is zout in de wond. Gevraagd naar de stellige weigering van Jordanië en Egypte om Palestijnen uit Gaza op te nemen antwoordde Trump: ‘Ze zullen het doen. We doen heel veel voor hen, ze zullen het doen.’ (NRC)
……………………………………………………….
Nederland corrupter in 2024 door druk penose.
Nederland deed het vorig jaar opnieuw slechter in de corruptie-index van Transparency International. Dat is een landenlijst gerangschikt van 0 punten (meest corrupt) naar 100 punten (minst corrupt). Nederland zakte met 1 punt naar 78, het laagste niveau in 12 jaar tijd. Een oorzaak is de groeiende druk van de onderwereld op bestuurders.
Nederland scoort het slechtst sinds de index in 2012 van start ging. Toch behoort Nederland nog altijd tot de minst corrupte landen wereldwijd. Hoewel het om een kleine verslechtering is, gaat het de verkeerde kant op, aldus de onderzoekers.
Transparency maakt ook een lijst van minst corrupte landen. Denemarken voert die voor het 7e jaar op rij aan. Luxemburg – dat zijn zwakke plekken heeft aangepakt – toonde de meeste verbetering en steeg van plek 9 naar plek5. Slowakije behoort tot de landen die hun score met 5 punten of meer zagen dalen en waar de corruptie dus aan zienlijk is toegenomen. De VS verloren 4 punten, net als Spanje, Rusland, Frankrijk en België. (FD)
……………………………………………………….
Flink meer studenten op lerarenopleidingen basisscholen, pabo nu op eerste plek.
De Pabo’s verwelkomden vorig jaar 5.838 studenten, bijna 9% meer dan het jaar ervoor. Daarmee verdrongen de Pabo’s de opleidingen tot verpleegkundigen van de 1e plek op de ranglijst van populairste hbo-opleidingen.
Dat is dus goed nieuws voor basisscholen, die staan te springen om nieuwe leerkrachten. Volgens het expertisecentrum Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs bedroeg het lerarentekort in het primair onderwijs in 2023 ongeveer 9.800 voltijdsbanen. ‘De afgelopen jaren hebben we samen met heel veel anderen hard gewerkt aan het aantrekkelijk maken van het beroep van leraar en het werven van studenten voor de lerarenopleidingen’, zegt Vereniging Hogescholen-voorzitter Maurice Limmen. ‘Dat lijkt te werken.’ (VK)
……………………………………………………
Levensverwachting vrouwen gedaald.
In 2024 overleden 172.000 mensen, een toename van 1,5% in vergelijking met 2023. Nederlanders sterven steeds ouder.
De sterfte was vooral hoger onder 80-plussers en vrouwen, aldus het CBS. Doordat de Nederlandse bevolking groeit en vergrijst, neemt het aantal overledenen jaarlijks toe. De sterftecijfers maakten een sprong in 2020 aan het begin van de coronapandemie. In de jaren daarna is de sterfte op dit hogere niveau gebleven.
Nederlanders sterven op steeds hogere leeftijd. De meeste overledenen, 57% van het totaal, zijn 80 jaar of ouder. Er overleden 2.300 meer tachtigplussers in 2024 dan in het jaar ervoor. Het aantal 80-plussers zal de komende jaren sterk toenemen. In 2025 worden babyboomers die geboren zijn in 1945 80 jaar.
Meer vrouwen dan mannen overleden vorig jaar Er zijn meer oudere vrouwen die ook op hogere leeftijd sterven dan mannen. Tijdens de pandemie nam het aantal overleden mannen sterker toe dan het aantal overleden vrouwen. De verwachting is dat het verschil tussen mannen en vrouwen komende jaren kleiner zal worden doordat mannen ook steeds langer leven.
De gemiddelde levensverwachting bij geboorte is 81,9 jaar. Voor vrouwen is de levensverwachting ten opzichte van vorig jaar met een jaar afgenomen naar 83,3 jaar. Nog steeds is de levensverwachting voor vrouwen bijna 3 jaar langer dan die voor mannen. Voor mannen steeg de levensverwachting met 3 maanden maar 80,5 jaar. Het aantal overledenen is in 2024 groter dan het aantal levend geboren kinderen. De Nederlandse bevolking groeit nog door immigratie en niet meer door natuurlijke aanwas. (NRC)
…………………………………………………..
Bestand Gaza even gered: vrijlating gijzelaars gaat door.
Het bestand in Gaza scheerde deze week even langs de afgrond, maar lijkt vooralsnog te zijn gered. Hamas beloofde toch gijzelaars vrij te laten en Israël lijkt de oorlog niet te hervatten.
Deze week wankelde het fragiele bestand toen Hamas aankondigde de geplande overdracht van 3 gijzelaars uit te stellen. Israël zou in Gaza nog steeds op burgers schieten en minder hulpgoederen toelaten dan afgesproken. Trump pookte het vuurtje vervolgens op door te stellen dat hij dat druppelsgewijs vrijlaten van gijzelaars maar niks vindt. Zaterdag voor 12.00 uur moesten ze allemaal worden overgedragen. Als dat niet gebeurt mag Israël wat hem betreft de ‘poorten van de hel’ openen. Hierop zei Netanyahu te verwachten dat ‘onze gijzelaars’ vrijkomen waarmee hij leek voor te sorteren op hogere aantallen dan de afgesproken drie.
De afgelopen dagen is achter de schermen koortsachtig onderhandeld om de boel te redden. Vooralsnog lijkt dat te zijn gelukt. Hamas liet zaterdag gijzelaars vrij. Vooralsnog lijken de oorspronkelijke afspraken van de deal te blijven gelden. (VK)
………………………………………………………..
Oekraïne belandt in geopolitieke achtbaan na Amerikaanse ‘vredesplannen’.
Na een week vol Amerikaanse plannen om de oorlog tussen Rusland en Oekraïne te beëindigen is de onzekerheid over de toekomst van Oekraïne niet verminderd.
Na een tumultueuze week van Amerikaanse diplomatie met heen en weer zwabberende plannen blijft Oekraïne achter met cruciale vragen: wat betekent dit allemaal voor de oorlog en voor de toekomst van Oekraïne.
Aan de frontlinies in de Donbas en Koersk werd intussen gewoon doorgevochten. Rusland bestookte de kerncentrale in Tsjernobyl en verschillende burgerdoelen terwijl Oekraiense drones de Russische olie-industrie onder vuur namen. Zelensky hield de moed erin. Hij schreef dat ‘wij nu al voelen dat succes mogelijk is sinds we aan de slag zijn met team Trump’.
Sinds Trump is Oekraïne in een geopolitieke achtbaan beland. Enerzijds bestaat in Kiev de hoop dat Washington werkelijk zijn macht zal laten gelden, anderzijds bestaat de vrees dat de Amerikanen hun biezen pakken in Europa en Oekraïne onder de bus gooien. Trump zei deze week achteloos dat het best mogelijk was dat Oekraïne op een dag Russisch wordt!
Wat te denken van de bizarre onderhandelingen over de zeldzame aardmetalen zoals lithium die deze week werden gevoerd. Toen Trump liet blijken belangstelling te hebben voor die bodemschatten leek het er even op dat Washington een nieuw betaalmiddel had ontdekt waarmee Kiev de lening van Amerikaanse wapens kon financieren. Naar nu blijkt wil Trump dat Oekraïne maar liefst 50% van zijn bodemschatten overdraagt aan de VS. Om een beeld te krijgen van de Amerikaanse koopmansgeest: volgens schattingen bedragen de potentiële opbrengsten uit mineralen en metalen omgerekend zo’n 14.200 miljard euro! Oekraiense leiders vergeleken de voorgestelde aardmetalendeal met de Europese koloniale uitbuiting van Afrika in de achttiende eeuw.
Zelensky wil Amerikaanse en Europese veiligheidsgaranties best koppelen aan toekomstige opbrengsten maar de deal van Trump bleek te gaan over vergoeding van de kosten die de VS tot nu toe hebben gemaakt bij de verdediging van Oekraïne. De Oekraiense regering denkt eerder aan een deal die voor enkele tientallen jaren zal gelden. Daarmee zoekt Kiev dus ook de veiligheidsgarantie die het zoekt om nieuwe aanvallen vanuit Rusland te voorkomen.
Zelensky is zich zeer bewust van de militaire afhankelijkheid van de VS: Het wordt voor Oekraïne heel, heel moeilijk om te overleven zonder de VS. Kiev maakt zich de meeste zorgen nu het land moet toekijken bij de aanstaande besprekingen tussen Trump en Poetin. Volgens Zelensky is Poetin allerminst uit op vrede maar zal hij toezeggingen doen om onder de internationale sancties uit te komen zodat hij zich kan voorbereiden op nieuwe agressie. Zelensky: Rusland zal een staakt- het-vuren gebruiken om zijn krijgsmacht weer op te bouwen.
Tal van gebroken Russische beloftes en verscheurde verdragen in de laatste decennia vormen de reden voor de Oekraiense nadruk op veiligheidsgaranties. Als de VS die niet kunnen geven is men aangewezen op de Europese partners en het is maar de vraag of die klaar zijn voor de verdediging van meer dan 1200 kilometer frontlijn waar Rusland honderdduizenden soldaten heeft gelegerd.
Daarnaast zou Europa zich ook zorgen moeten maken over de 3 NAVO-lidstaten die grenzen aan Wit-Rusland: Polen, Letland en Litouwen. Hij zegt over duidelijke inlichtingen te beschikken dat Rusland komende zomer op nieuw militairen wil sturen naar Wit Rusland onder het mom van oefeningen. Maar dat is precies hoe ze 3 jaar geleden hun grootschalige invasie opzetten zei Zelensky. ‘Is die Russische troepenmacht in Wit Rusland bedoeld om Oekraïne aan te vallen? Misschien, maar misschien ook niet. Misschien zijn ze voor jullie bestemd’, zei hij in München. (NRC)
De dreiging van de Belastingdienst om boetes op te gaan leggen als er sprake is van schijnzelfstandigheid, lijkt te werken. Nadat er het afgelopen decennium vrijwel maandelijks alleen maar zzp’ers bij waren gekomen is sinds 2 maanden een daling ingezet, volgens cijfers van de KvK. Experts spreken van een trendbreuk, vooral in de zorg.
Sinds 2013 verdubbelde het aantal zzp’ers naar 1,8 miljoen. In mei 2016 trad de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties in werking om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Na onduidelijkheid over de regels werd handhaving opgeschort. Die is 1 januari hervat. In de afgelopen 2 maanden is het aantal zzp‘ers met bijna 12.000 afgenomen. Het aantal stoppers lag in december en januari met 20.000 per maand op het hoogste niveau sinds de KK deze cijfers bijhoudt (2013).
In de gezondheidszorg is de grootste daling: 3.600 in de afgelopen 2 maanden. Vooral in de kinderopvang en de thuiszorg nam het aantal zelfstandigen af. Ook in de zakelijke dienstverlening en in de bouwsector waren er veel meer stoppers dan startende zzp’ers. (FD)
………………………………………………………
Libanon heeft nieuw kabinet onder leiding van hervormer Salam.
Na jaren van politieke stagnatie heeft Libanon een nieuw kabinet. De greep van het militante Hezbollah wordt daarin kleiner dan deze in anderhalf decennium is geweest.
Hervormingsgezinde stemmen in Libanon kraaien victorie en hopen dat het kabinet -Salam de opmaat is naar een definitieve afrekening met Hezbollah. Een revolutie is het niet merkte het dagblad L’orient-Le Jour op, maar het belooft ‘de beste regering’ te worden die Libanon in decennia heeft gehad.
Dat zijn grote woorden en het valt te bezien of Salam in staat zal zijn de hooggespannen verwachtingen waar te maken. In de lente van 2026 staan er al parlementsverkiezingen op de agenda, dus veel tijd heeft zijn kabinet niet.
Een eerste overwinning heeft hij niettemin geboekt. Sinds 2008 had het sjiitische Hezbollah een soort vetorecht over ieder groot besluit. Daarmee hield het de Libanese politiek gegijzeld. Die macht is Hezbollah nu kwijt. Van de in totaal 24 ministers in het nieuwe kabinet zijn er slechts 4 loyaal aan Hezbollah en/of bondgenoot Amal, een andere sjiitische partij. Het gaat onder meer om de ministeries van Gezondheidszorg en Financiën. Via die laatste post houdt Hezbollah wel een vinger in de pap. (VK)
……………………………………………
Na Poetin kijkt nu ook Trump naar zeldzame metalen van Oekraïne.
De Oekraiense bodem is rijk bedeeld met grondstoffen. De zeldzame aardmetalen aldaar kunnen een grote geopolitieke rol spelen.
Het is geen toeval dat Trump plotseling zijn oog liet vallen op de bodem van Oekraïne. Hij ziet er een mooie deal in: zeldzame aardmetalen uit Oekraïne voor hem, financiële steun in de oorlog tegen Rusland voor Kiev. Zelensky staat open voor ‘investeringen’ van bondgenoten, zolang die zijn land helpen in de oorlog tegen Rusland. Amerikaanse wapensteun in ruil voor Oekraiense grondstoffen maakte ook al deel uit van het ‘overwinningsplan’ dat Zelensky eind vorig jaar niet alleen voorlegde aan Biden maar ook aan Trump. Oekraïne schatte de potentiële opbrengst uit mineralen en metalen in 2023 omgerekend op zo’n 14.200 miljard euro(!)
De aardkorst bevat 17 zeldzame aardmetalen met namen als europium, neodymium, dysprosium, cerium en terbium die door hun unieke eigenschapen onmisbaar en onvervangbaar zijn voor nagenoeg alle moderne elektronische apparaten, van mobiele telefoons tot windturbines en van röntgenapparatuur tot geleide raketten. Dat maakt de vraag naar deze aardmetalen bijna oneindig groot.
Trump, transactioneel ingesteld als hij is weet dat de vruchtbare bodem van Oekraïne inderdaad veel meer te bieden heeft dan de landbouwproducten waarmee het land traditioneel in verband wordt gebracht.
De Oekraiense bodem bevat niet alleen verschillende van die zeldzame aardmetalen, maar ook andere elementen die de Europese Commissie op de lijst met ‘kritieke grondstoffen’ heeft gezet. Dat zijn grondstoffen die van essentieel belang zijn voor de moderne industrie en waarbij het risico bestaat dat de aanvoer stokt bijvoorbeeld omdat de voornaamste exporteur, China, ze niet meer wil leveren. Lithium is een voorbeeld van zo’n kritieke grondstof cruciaal voor de fabricage van elektrische auto’s. De Oekraiense grond bevat zo’n 500.000 ton van dit witte goud. (NRC)
…………………………………………
Chef staatsontwrichting Musk en zijn kaalslag.
Met het per decreet stoppen van alle hulp aan Zuid-Afrika en zijn aanbod om de vluchtelingenstatus te verlenen aan witte Zuid-Afrikanen die hun land willen verlaten geeft Trump een inkijkje in wat zijn chef staatsontwrichting Musk drijft.
Hij is nog altijd de geprivilegieerde witte Zuid-Afrikaan die tijdens de apartheid opgroeide, de afschaffing daarvan kennelijk niet kan verwerking en de zwarte regering racisme verwijt. In reportages over Musk spreekt Fox News van een ‘blanke genocide’ die zijn geboorteland teistert. Minister Rubio van Buitenlandse Zaken gaat uit protest niet naar de G-2- in Zuid Afrika.
Dat er spanningen zijn in Zuid-Afrika valt niet te ontkennen. 7% van de bevolking is wit, welvarend en eigenaar van driekwart van het bouwland. Invoering van een onteigeningswet stuit al jaren op slepende rechtszaken. Er worden inderdaad witte boeren vermoord maar dat valt in het niet bij de zwarte slachtoffers. Organisaties van witte Afrikaners wezen overigens Trumps aanbod subiet af. En de Amerikaanse hulp bestaat slechts uit bijdragen aan het Aidsfonds.
De Musk-agenda heeft een prominente plek in Trumps hervormingen: gigantische besparingen, eliminatie van het ambtenarenapparaat en automatisering van zoveel mogelijk onderdelen van de overheid. Er lopen inmiddels 40 rechtszaken om de decreten hierover te stoppen. In een democratie heeft het parlement het laatste woord maar het Congres hult zich in stilzwijgen!
Maar de kaalslag onder leiding van Musk gaat in moordend tempo door. Alle ontwikkelingshulp wordt gestaakt: ‘Time for it to die’, een bevel aan al het personeel in binnen- en buitenland om onmiddellijk hun werkzaamheden te staken en hun internet af te sluiten. Werknemers on ontwikkelingslanden stonden letterlijk met zakken meel in hun kruiwagen toen ze op non-actief werden gesteld. Miljoenen ambtenaren kunnen kiezen tussen ontslag op staande voet of een oprotpremie van 8 maanden salaris.
In deze gevallen greep de rechter in en gelastte uitstel.
Het wachten is op het moment waarop het Congres inziet dat het buitenspel is gezet. Dat kan niet lang meer duren, want vrij spel van Musk leidt tot onherstelbare schade. (Bernard Hammelburg in het FD)
……………………………………………………………….
Chinezen keren zich af van huwelijk, verdere daling aantal kinderen verwacht.
Ondanks pogingen van China om trouwen te stimuleren gaven in 2023 slechts 6,1 miljoen koppels elkaar het jawoord; het laagste aantal in decennia en ruim 20% minder dan in 2023. Dit baart de regering zorgen. Om de vergrijzing tegen te gaan probeert de overheid jonge stellen ervan te overtuigen veel kinderen te krijgen.
De 1 kind politiek uit de jarenzeventig werd versoepeld tot een 2 kind politiek in 2015 en recentelijk zelfs tot een 3 kind politiek in 2021. De daling van het aantal huwelijken zette ruim 10 jaar geleden in. In 2013, het jaar met de meeste huwelijken in de afgelopen decennia, gaven bijna 13,5 miljoen koppels elkaar het jawoord. Inmiddels is dat aantal gehalveerd(!) Omdat ongehuwde stellen in China zelden kinderen krijgen hangt het aantal huwelijken sterk samen met het aantal geboortes.
Al decennia worden er te weinig kinderen geboren om de bevolking op peil te houden. Het kantelpunt ligt op 2,1 geboortes per vrouw. China kwam in 1990 voor het laatst boven deze vervangingsratio uit. Drie jaar geleden werd de vrees van Chinese autoriteiten bewaarheid: de omvang van de bevolking nam af.
China heeft nu 1,41 miljard inwoners. Sinds vorig jaar is India China gepasseerd als het land met de meeste inwoners. (VK)
…………………………………………………………
Met opgevoerd America First-beleid zet Trump Jordanië onder druk.
Trump wil Jordanië dwingen Palestijnen uit Gaza op te nemen – en draait daartoe de geldkraan dicht.
Met zijn reputatie als een gematigd en prowesters land in een woelige regio is Jordanië al ruim een halve eeuw een belangrijke schakel in de Amerikaanse Midden-Oostenpolitiek. Maar in de 3 weken sinds zijn aantreden als president heeft Trump die relatie onder grote druk gezet!
De Jordaanse koning Abdullah II bezoekt deze week Washington in de hoop de relatie te redden. Daar wacht hem de taak om Trump duidelijk te maken dat Palestijnen uit Gaza opnemen in Egypte of zijn eigen land geen optie is. Ook hoopt hij Trump te overtuigen de geldkraan richting Amman – die dicht ging door de bevriezing van Amerikaanse hulp aan het buitenland – weer open te draaien. De inzet is hoog. Maatschappelijke onrust en economische crisis liggen thuis op de loer.
Dat Trump Jordanië onder druk zet om Palestijnen uit Gaza op te nemen ligt uitermate gevoelig in het Arabische koninkrijk. Meer dan de helft van de 11 miljoen Jordaniërs is van oorsprong Palestijns. Veel van hen zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen en achterkleinkinderen van Palestijnen die sinds de stichting van de staat Israël in 1948 vluchtten of werden gedwongen te vertrekken. Ze leven erg mee met de Gazanen.
Ook bij Jordaniërs van niet Palestijnse afkomst vallen de Trump-plannen niet in goede aarde. Zij maken zich zorgen over de demografie binnen Jordanië. Ze willen niet nog een kleinere minderheid worden. Zij zijn bang voor een herhaling van een burgeroorlog zoals in 1970 toen Palestijnse milities vochten met Jordaanse overheidstroepen.
In het voor de koning slechts denkbare scenario eist Trump van Jordanië medewerking aan zijn Gaza-plan als voorwaarde voor het voortzetten van militaire en economische hulp. Het land ontvangt jaarlijks anderhalf miljard dollar aan Amerikaanse hulp en is daarmee na Oekraïne en Israël wereldwijd de derde grootste ontvanger van Amerikaanse steun. Dat Egypte en Israël, via een vrijstelling wel geld blijven ontvangen is zout in de wond. Gevraagd naar de stellige weigering van Jordanië en Egypte om Palestijnen uit Gaza op te nemen antwoordde Trump: ‘Ze zullen het doen. We doen heel veel voor hen, ze zullen het doen.’ (NRC)
……………………………………………………….
Nederland corrupter in 2024 door druk penose.
Nederland deed het vorig jaar opnieuw slechter in de corruptie-index van Transparency International. Dat is een landenlijst gerangschikt van 0 punten (meest corrupt) naar 100 punten (minst corrupt). Nederland zakte met 1 punt naar 78, het laagste niveau in 12 jaar tijd. Een oorzaak is de groeiende druk van de onderwereld op bestuurders.
Nederland scoort het slechtst sinds de index in 2012 van start ging. Toch behoort Nederland nog altijd tot de minst corrupte landen wereldwijd. Hoewel het om een kleine verslechtering is, gaat het de verkeerde kant op, aldus de onderzoekers.
Transparency maakt ook een lijst van minst corrupte landen. Denemarken voert die voor het 7e jaar op rij aan. Luxemburg – dat zijn zwakke plekken heeft aangepakt – toonde de meeste verbetering en steeg van plek 9 naar plek5. Slowakije behoort tot de landen die hun score met 5 punten of meer zagen dalen en waar de corruptie dus aan zienlijk is toegenomen. De VS verloren 4 punten, net als Spanje, Rusland, Frankrijk en België. (FD)
……………………………………………………….
Flink meer studenten op lerarenopleidingen basisscholen, pabo nu op eerste plek.
De Pabo’s verwelkomden vorig jaar 5.838 studenten, bijna 9% meer dan het jaar ervoor. Daarmee verdrongen de Pabo’s de opleidingen tot verpleegkundigen van de 1e plek op de ranglijst van populairste hbo-opleidingen.
Dat is dus goed nieuws voor basisscholen, die staan te springen om nieuwe leerkrachten. Volgens het expertisecentrum Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs bedroeg het lerarentekort in het primair onderwijs in 2023 ongeveer 9.800 voltijdsbanen. ‘De afgelopen jaren hebben we samen met heel veel anderen hard gewerkt aan het aantrekkelijk maken van het beroep van leraar en het werven van studenten voor de lerarenopleidingen’, zegt Vereniging Hogescholen-voorzitter Maurice Limmen. ‘Dat lijkt te werken.’ (VK)
……………………………………………………
Levensverwachting vrouwen gedaald.
In 2024 overleden 172.000 mensen, een toename van 1,5% in vergelijking met 2023. Nederlanders sterven steeds ouder.
De sterfte was vooral hoger onder 80-plussers en vrouwen, aldus het CBS. Doordat de Nederlandse bevolking groeit en vergrijst, neemt het aantal overledenen jaarlijks toe. De sterftecijfers maakten een sprong in 2020 aan het begin van de coronapandemie. In de jaren daarna is de sterfte op dit hogere niveau gebleven.
Nederlanders sterven op steeds hogere leeftijd. De meeste overledenen, 57% van het totaal, zijn 80 jaar of ouder. Er overleden 2.300 meer tachtigplussers in 2024 dan in het jaar ervoor. Het aantal 80-plussers zal de komende jaren sterk toenemen. In 2025 worden babyboomers die geboren zijn in 1945 80 jaar.
Meer vrouwen dan mannen overleden vorig jaar Er zijn meer oudere vrouwen die ook op hogere leeftijd sterven dan mannen. Tijdens de pandemie nam het aantal overleden mannen sterker toe dan het aantal overleden vrouwen. De verwachting is dat het verschil tussen mannen en vrouwen komende jaren kleiner zal worden doordat mannen ook steeds langer leven.
De gemiddelde levensverwachting bij geboorte is 81,9 jaar. Voor vrouwen is de levensverwachting ten opzichte van vorig jaar met een jaar afgenomen naar 83,3 jaar. Nog steeds is de levensverwachting voor vrouwen bijna 3 jaar langer dan die voor mannen. Voor mannen steeg de levensverwachting met 3 maanden maar 80,5 jaar. Het aantal overledenen is in 2024 groter dan het aantal levend geboren kinderen. De Nederlandse bevolking groeit nog door immigratie en niet meer door natuurlijke aanwas. (NRC)
…………………………………………………..
Bestand Gaza even gered: vrijlating gijzelaars gaat door.
Het bestand in Gaza scheerde deze week even langs de afgrond, maar lijkt vooralsnog te zijn gered. Hamas beloofde toch gijzelaars vrij te laten en Israël lijkt de oorlog niet te hervatten.
Deze week wankelde het fragiele bestand toen Hamas aankondigde de geplande overdracht van 3 gijzelaars uit te stellen. Israël zou in Gaza nog steeds op burgers schieten en minder hulpgoederen toelaten dan afgesproken. Trump pookte het vuurtje vervolgens op door te stellen dat hij dat druppelsgewijs vrijlaten van gijzelaars maar niks vindt. Zaterdag voor 12.00 uur moesten ze allemaal worden overgedragen. Als dat niet gebeurt mag Israël wat hem betreft de ‘poorten van de hel’ openen. Hierop zei Netanyahu te verwachten dat ‘onze gijzelaars’ vrijkomen waarmee hij leek voor te sorteren op hogere aantallen dan de afgesproken drie.
De afgelopen dagen is achter de schermen koortsachtig onderhandeld om de boel te redden. Vooralsnog lijkt dat te zijn gelukt. Hamas liet zaterdag gijzelaars vrij. Vooralsnog lijken de oorspronkelijke afspraken van de deal te blijven gelden. (VK)
………………………………………………………..
Oekraïne belandt in geopolitieke achtbaan na Amerikaanse ‘vredesplannen’.
Na een week vol Amerikaanse plannen om de oorlog tussen Rusland en Oekraïne te beëindigen is de onzekerheid over de toekomst van Oekraïne niet verminderd.
Na een tumultueuze week van Amerikaanse diplomatie met heen en weer zwabberende plannen blijft Oekraïne achter met cruciale vragen: wat betekent dit allemaal voor de oorlog en voor de toekomst van Oekraïne.
Aan de frontlinies in de Donbas en Koersk werd intussen gewoon doorgevochten. Rusland bestookte de kerncentrale in Tsjernobyl en verschillende burgerdoelen terwijl Oekraiense drones de Russische olie-industrie onder vuur namen. Zelensky hield de moed erin. Hij schreef dat ‘wij nu al voelen dat succes mogelijk is sinds we aan de slag zijn met team Trump’.
Sinds Trump is Oekraïne in een geopolitieke achtbaan beland. Enerzijds bestaat in Kiev de hoop dat Washington werkelijk zijn macht zal laten gelden, anderzijds bestaat de vrees dat de Amerikanen hun biezen pakken in Europa en Oekraïne onder de bus gooien. Trump zei deze week achteloos dat het best mogelijk was dat Oekraïne op een dag Russisch wordt!
Wat te denken van de bizarre onderhandelingen over de zeldzame aardmetalen zoals lithium die deze week werden gevoerd. Toen Trump liet blijken belangstelling te hebben voor die bodemschatten leek het er even op dat Washington een nieuw betaalmiddel had ontdekt waarmee Kiev de lening van Amerikaanse wapens kon financieren. Naar nu blijkt wil Trump dat Oekraïne maar liefst 50% van zijn bodemschatten overdraagt aan de VS. Om een beeld te krijgen van de Amerikaanse koopmansgeest: volgens schattingen bedragen de potentiële opbrengsten uit mineralen en metalen omgerekend zo’n 14.200 miljard euro! Oekraiense leiders vergeleken de voorgestelde aardmetalendeal met de Europese koloniale uitbuiting van Afrika in de achttiende eeuw.
Zelensky wil Amerikaanse en Europese veiligheidsgaranties best koppelen aan toekomstige opbrengsten maar de deal van Trump bleek te gaan over vergoeding van de kosten die de VS tot nu toe hebben gemaakt bij de verdediging van Oekraïne. De Oekraiense regering denkt eerder aan een deal die voor enkele tientallen jaren zal gelden. Daarmee zoekt Kiev dus ook de veiligheidsgarantie die het zoekt om nieuwe aanvallen vanuit Rusland te voorkomen.
Zelensky is zich zeer bewust van de militaire afhankelijkheid van de VS: Het wordt voor Oekraïne heel, heel moeilijk om te overleven zonder de VS. Kiev maakt zich de meeste zorgen nu het land moet toekijken bij de aanstaande besprekingen tussen Trump en Poetin. Volgens Zelensky is Poetin allerminst uit op vrede maar zal hij toezeggingen doen om onder de internationale sancties uit te komen zodat hij zich kan voorbereiden op nieuwe agressie. Zelensky: Rusland zal een staakt- het-vuren gebruiken om zijn krijgsmacht weer op te bouwen.
Tal van gebroken Russische beloftes en verscheurde verdragen in de laatste decennia vormen de reden voor de Oekraiense nadruk op veiligheidsgaranties. Als de VS die niet kunnen geven is men aangewezen op de Europese partners en het is maar de vraag of die klaar zijn voor de verdediging van meer dan 1200 kilometer frontlijn waar Rusland honderdduizenden soldaten heeft gelegerd.
Daarnaast zou Europa zich ook zorgen moeten maken over de 3 NAVO-lidstaten die grenzen aan Wit-Rusland: Polen, Letland en Litouwen. Hij zegt over duidelijke inlichtingen te beschikken dat Rusland komende zomer op nieuw militairen wil sturen naar Wit Rusland onder het mom van oefeningen. Maar dat is precies hoe ze 3 jaar geleden hun grootschalige invasie opzetten zei Zelensky. ‘Is die Russische troepenmacht in Wit Rusland bedoeld om Oekraïne aan te vallen? Misschien, maar misschien ook niet. Misschien zijn ze voor jullie bestemd’, zei hij in München. (NRC)
