Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma. 10 t/m 16 okt. 2022
-aardbevingen.jpg)
Explosie Krimbrug:
+ Brug stond symbool voor de ‘hereniging’ de Krim met Rusland
+ Schade hindert toevoer naar Russische troepen op het schiereiland
+ Poetin spreekt van ‘daad van terrorisme’ door Oekraïne
De explosie op de Krimbrug is een vernedering voor Poetin. De verbinding is niet alleen een link met symbolische betekenis voor Russen, maar ook een belangrijke militaire aanvoerlijn voor de oorlog in Oekraïne. De staatsmedia reageerden met furieuze commentaren.
Poetin, die de brug in 2018 nog feestelijk opende, zei dat er ‘geen twijfel’ is dat de aanslag op de brug een ‘daad van terrorisme’ is, gericht op ‘belangrijke civiele infrastructuur’. ‘Dit is uitgedacht, uitgevoerd en bevolen door Oekraïense troepen’.
De Russische media en politieke elite kookten van woede na de explosie op de Krimbrug, Natuurlijk willen ze wraak, maar zonder Kiev de eer te gunnen. Vandaar de reactie van Roeslan Ostasjko, een van de presentatoren van de dagelijkse talkshow ‘De tijd zal het leren’. ‘Hier zitten de VS en Groot-Brittannië achter’, brieste hij vlak na de explosies.
Daar legden het Kremlin en de staatsmedia deze week de nadruk op, zoals men twee weken geleden ook de VS en het VK de schuld gaf van het opblazen van de pijpleidingen Nord Stream 1 en 2. (FD)
(Zie ook: de oorlog in Oekraïne en verderop Raketaanvallen)
……………………………………………………………..
Zo’n top-auto moet je wél verdienen.
Op een regenachtig circuit in Japan prolongeerde Max Verstappen zondag zijn wereldtitel in de Formule 1. Hij kwam, zag en declasseerde de rest. Zelden was een coureur zo oppermachtig in de Formule 1 als Max Verstappen die zondag opnieuw wereldkampioen werd.
Maar wat is eigenlijk de prestatie van een individu als hij zo afhankelijk is van zijn materiaal? Britse dataonderzoekers becijferden eens op basis van alle F1-races tussen 1950 en 2014 dat de invloed van de coureur op de prestatie gemiddeld 14% is(!) De rest komt op het conto van team en auto.
Als 25-jarige bepaalt Verstappen het lot van een onderneming waarin jaarlijks honderden miljoenen omgaan. Coureurs als hij zijn een soort CEO van een multinational: bepalend voor het succes of falen van een omvangrijk team. In de Red Bull-fabriek zijn ruim duizend mensen afhankelijk van zijn input. Hetzelfde geldt voor zo’n 75 monteurs en technici die met hem meereizen naar circuits.
Verstappen is de spil in een proces. Wat hij zegt over zijn auto is cruciaal voor winst of verlies. Zeker nu de budgetplafonds zijn ingesteld (140 miljoen euro). Op dat vlak blinkt hij al jaren uit. ‘Hij zegt fantastisch in detail wat de auto precies doet. Dat is voor een engineer onmisbaar. Hij is in staat in 1 of 2 zinnen een probleem vast te stellen. Hij heeft de technische kennis die veel andere coureurs niet hebben’, zegt Technisch Directeur Pierre Waché.
Dat was met name dit seizoen essentieel toen Verstappen begon met een auto waaraan van alles schortte Binnen een maand waren de grootste problemen opgelost. Zo had hij alsnog een grote invloed op de 86% van zijn prestatie waar hij volgens de Britse dataonderzoekers statistisch niets mee te maken heeft. Hij excelleert op dat vlak om in zijn huidige positie te komen. Het is alleen minder zichtbaar dan een knappe inhaalactie of spectaculaire kwalificatieronde. Verstappens soevereiniteit is goed nieuws voor talenten die hoop putten uit een stokoud autosportadagium: vroeg of laat krijgt een uitzonderlijk coureur de auto die hij verdient. (VK)
………………………………………………………..
419 meldingen van schade na aardbeving Wirdum.
De aardbeving bij het Groningse Wirdum is de zwaarste beving die dit jaar is gemeten. Het Instituut Mijnbouw Schade (IMG) heeft sinds de aardbeving van zaterdag bij Wirdum en Garrelsweer 419 meldingen van schade ontvangen, ook zijn 11 meldingen gedaan van een ‘mogelijk acuut onveilige situatie’.
Tot dichtbij Enschede werden trillingen gemeten. Ook op sociale media melden gebruikers de beving te hebben gevoeld – niet alleen in de directe omgeving maar ook in de stad Groningen.
Twee weken geleden vonden in het noorden van Groningen in korte tijd ook al 2 aardbevingen plaats bij Uithuizen. In de 2 dagen die volgden kwamen toen 335 schademeldingen binnen bij het IMG. (NRC)
…………………………………………………….
Een op de drie Franse benzinestations staat droog door staking.
Overal in Frankrijk staan lange rijen auto’s voor de pompstations. Door een staking bij de raffinaderijen is bij een op de drie tanklocaties geen druppel diesel of benzine meer te krijgen. De salariseisen van vakbonden voeden de discussie over hoge winsten in de energiesector.
Personeel van de raffinaderijen van Esso-ExxonMobil en TotalEnergies legde het werk neer om loonsverhoging af te dwingen. Landelijk gezien staat 30% van de pompstations droog, maar dat kan in sommige delen van het land 10% zijn en in andere – zoals in Parijs – zelfs 90%.
Critici wijzen ook op de goede arbeidsvoorwaarden bij raffinaderijen. Personeel ging er in januari 3,5% op vooruit en ontving een winstuitkering van minimaal €7250. Het gemiddelde inkomen in de sector steeg hierdoor met €5000 bruto per maand!
Op links klinkt een heel ander geluid. ‘De eisen zijn gerechtvaardigd in een tijd waarin bedrijven als Total zulke enorme winsten boeken’, liet Manuel Bompard van La France Insoumise weten. (FD)
……………………………………………………………….
Wiebes wilde gaskraan snel dicht.
Wiebes vertelde de enquàªtecommissie maandag in Den Haag dat het hem bij zijn aantreden als minister eind 2017 al snel duidelijk werd hoe loodzwaar het dossier Groningen was. De NAM had bij zijn komst de regie over de gaswinning, maar ook over het herstel en versterken van huizen die onveilig waren vanwege de aardbevingen. Alleen zat die versterkingsoperatie muurvast en waren 20.000 schademeldingen nog niet afgewikkeld.
Wiebes merkte dat de Groningse bestuurders geen enkel vertrouwen’ hadden in zijn ministerie. Ook bij bewoners was het vertrouwen ver te zoeken. Bij een van zijn bezoeken aan het aardbevingsgebied vroeg een vrouw: ‘Horen wij nog bij Nederland?’ Die uitspraak gaf hem veel inzicht in het wantrouwen: ‘Dan heeft het een betekenis die verder gaat dan alleen een onveilig huis.’
Op eigen houtje besloot Wiebes het ‘rà¼cksichtslos’ anders te gaan doen dan zijn voorganger.
De gaskraan dichtdraaien. ‘Het was klinkklare logica, ik zag geen andere mogelijkheid.’ Doorgaan op de ingeslagen weg zou ‘onbenullig bestuur’ zijn.
Maar voor dat ingrijpende besluit had hij wel de steun van de rest van het pas gevormde kabinet Rutte III nodig. Tot zijn blijdschap was Mark Rutte ‘de eerste die de nul omarmde’. Maar voor de rest van het kabinet had hij financiële argumenten nodig. Uiteindelijk stemde het kabinet in met zijn plan. Wiebes noemde het een overwinning voor Rutte III. Hij complimenteerde zijn collega’s van destijds. Zij kozen ‘overduidelijk voor veiligheid boven euro’s’. (NRC)
……………………………………………………….
Kiev in de greep van de angst nu de Russen het hele land bestoken.
In Kiev en elders sloegen maandagochtend raketten in: een wraakneming van de Russische president op Oekraïense burgers. Hardliners zetten hem onder druk om steeds verder te gaan.
Urenlang vuurde Rusland langeafstandsraketten en gevechtsdrones af op Oekraïne. Ze ontploften in 8 provincies door het hele land, van Lviv in het westen tot Charkov in het oosten. Onder de geraakte plekken: een speeltuin in het centrum van Kiev, een woonwijk in Dnipro, een elektriciteitsvoorziening in Krementsjoek. In straten diep in Oekraïne lagen scherven, bloedplassen, lijken. Zeker 11 burgers kwamen om.
De rakettenregen is Poetins antwoord op de aanslag op de Krimbrug van afgelopen zaterdag. ‘Zo’n misdaad onbestraft laten is simpelweg onmogelijk’, zei Poetin maandag tijdens een spoedzitting van de Russische Veiligheidsraad.
Het Kremlin houdt de Russische bevolking voor dat alle raketten gericht waren op militaire doelwitten maar beelden van de inslagen maken duidelijk dat Poetin zich wreekte op Oekraïense burgers. Raketten sloegen in tijdens de ochtendspits op drukke kruisingen, in parken en kantoorgebouwen. Voor de Universiteit in Kiev werd een stadbusje met forensen geraakt. In Zaporizja weer een klaslokaal van een kleuterschool in de as gelegd.
Ze willen paniek en chaos, zei Zelensky terwijl de Russische raketten nog over Oekraïne vlogen.
Maar van paniek of chaos lijkt geen sprake. Geen vluchtelingenfiles naar het westen, geen lange rijen voor winkels om voedsel in te slaan voor in schuilkelders. In tegenstelling tot februari vrezen weinig inwoners van Kiev en andere steden nu dat hun woonplaats wordt bezet door Rusland.
Militaire analisten verwachte geen grote veranderingen op het slagveld. Daar lijdt Rusland nog steeds terreinverlies. Alleen in de provincie Donetsk boekte het Russische leger de afgelopen dagen enige terreinwinst. (VK)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
…………………………………………………………
Transavia wacht in spanning af of reiziger duurdere vliegtickets koopt.
+ Transavia lijdt veel schade door problemen op Schiphol
+ Drukke herfst waarop de directie hoopte, blijft uit.
+ Vliegtickets gaan meer kosten, mede door vliegtaks.
Het wordt niet de drukke herfst waarop luchtvaartmaatschappij Transavia hoopte en waar ze klaar voor was. ‘De herfstboekingen blijven achter’, zegt ceo Marcel de Nooijer in een gesprek met het FD. Niet omdat reizigers niet willen vliegen, maar door aanhoudende personeelstekorten in de beveiliging en bagageafhandeling op de luchthaven Schiphol.
Transavia heeft de verkoop daardoor moeten afremmen, vluchten geannuleerd of samengevoegd. Dat betekent dat er in de tweede jaarhelft 10% minder wordt gevlogen dan waarop was gerekend, met minder mensen aan boord. ‘Dit heeft heel veel gevolgen voor onze klanten en medewerkers’, zegt De Nooijer. ‘De beveiligingsproblemen hebben ons al tientallen miljoenen gekost.’
Daar komen de gederfde inkomsten van deze herfst en komende winter bovenop. KLM, het moederbedrijf van Transavia, meldde eerder dat de schade voor KLM alleen is opgelopen tot meer dan €100 mln. De maat is vol en KLM bereidt evenals Transavia een claim voor.
De topman maakt zich daarnaast zorgen over een forse verhoging van de vliegtaks en andere prijsstijgingen die op zijn bedrijf afkomen. Als vliegen duurder wordt, wat betekent dit voor het reisgedrag van de vakantieganger? (FD)
………………………………………………………….
Boeren geven advies-Remkes nipte voldoende en zijn vooral in de war over het beëindigen van de piekbelasters.
De leden van LTO Nederland, de werkgeversorganisatie voor boeren, geven het advies van stikstofbemiddelaar Remkes een krappe voldoende. Dat blijkt uit de ledenpeiling die de organisatie deze week afrondde.
De suggestie van stikstofbemiddelaar Remkes om binnen 1 jaar 500 tot 600 piekbelasters – bedrijven die veel stikstofruk op kwetsbare natuurgebieden veroorzaken – vrijwillig uit te kopen of te verplaatsen, krijgt een onvoldoende van de leden. Juist voor het op korte termijn beëindigen van piekbelasters bestaat ‘geen andere route’, schreef Remkes. Gebeurt dat niet, dan blijft de vergunningverlening langer op slot.
Maar LTO-leden achten de termijn van 1 jaar onhaalbaar en vinden dat vrijwilligheid een harde garantie moet zijn. Bovendien heeft de helft van de respondenten geen idee of ze binnen of buiten de groep piekbelaster valt. De definitie van die term is de boeren onduidelijk, blijkt uit de peiling.
De meeste moeite hebben de LTO-leden met het idee om landbouwgebied in 4 zones te verdelen, met elk een andere bestemming, van biologische tot intensieve landbouw. Dat is ‘praktisch niet haalbaar’ vinden respondenten, en ‘de overheid moet zich er niet mee bemoeien’.
Het advies om de stikstofaanpak niet alleen door juridische en ecologische bril te bekijken kan wel op goedkeuring rekenen. De vraag of het rapport bijdraagt aan een betere verstandhouding tussen overheid en agrarische sector werd door de LTO-leden beoordeeld met een 5,5. ‘Het kabinet zal moeten tonen dat ze werken aan het vertrouwen’, zegt LTO-voorzitter Sjaak van der Tak. (VK)
…………………………………………………………………..
Gasvoorraden in de EU raken steeds voller, gemiddelde vulgraad ruim 91% (!)
Terwijl de voorraden aan het begin van het voorjaar behoorlijk leeg waren is de gemiddelde vulgraad in de EU nu ruim 91%. Zo komt een scenario in zicht waarbij het Europese gassysteem ineens helemaal ‘vol’ zit. Maar afgaande op de prijs van het ‘volgende maandgas’ houdt de markt daar dus nog geen rekening mee. ‘Dat komt doordat er wel kouder weer in aantocht is’, zegt marktanalist Gitte Janssen van Vattenfall. ‘Daarom zie je dat de markt 160 euro nog wel als logische prijs ziet. Die 160 euro is overigens al veel lager dan de prijs van de zomer, bijna de helft van de piek in augustus. (De spotprijs – voor gas dat een dag later wordt geleverd – lag dinsdag rond de 100 euro). (VK)
………………………………………………………………
Vijfde deel van de ziekenhuizen blijft financieel ongezond.
Ziekenhuizen kunnen de stijgende zorgvraag niet aan en hun financiële onzekerheden zijn toegenomen concludeert accountantskantoor BDO op basis van jaarverslagen van 63 niet-academische ziekenhuizen. Bijna een vijfde is nog altijd financieel ongezond.
De sector stond er vorig jaar beter voor dan in 2020; het rapportcijfer steeg van 6,9 naar 7,2. Vorig jaar is geen enkel ziekenhuis failliet gegaan. Hun omzet is gestegen en de sector kan beter aan zijn betalingsverplichtingen voldoen. Het merendeel van de ziekenhuizen kreeg voor de financiële gezondheid een voldoende.
Dat er geen ziekenhuizen failliet zijn gegaan is volgens BDO te danken aan de coronasteun. BDO is niettemin bezorgd over de sector omdat investeringen uitblijven, ziekenhuizen een structureel tekort hebben aan gekwalificeerd personeel en niet kunnen voorzien in de stijgend zorgvraag. (NRC)
………………………………………………………………
Rabo: halvering kredietaanvragen van boeren.
Rabobank, de grootste financier van de Nederlandse landbouw signaleert een enorme daling van de kredietaanvragen door Nederlandse agrariërs. Het aantal blijkt momenteel 40% (!) lager te liggen dan een jaar geleden. Het volume ligt zelfs 60% onder dat van vorig jaar.
Op ‘verreweg het merendeel van de aanvragen’ reageert de Rabobank nog steeds positief. Het percentage door de bank goedgekeurde lening-aanvragen van Nederlandse agrariërs bleef volgens Kirsten Konst, lid van de groepsdirectie, ‘stabiel’, de afgelopen jaren.
De daling komt volgens haar door alle onzekerheid. Boeren wachten af. (FD)
………………………………………………………………
Vijlbrief ‘razend’ om arbitrage NAM over rekeningen schadeherstel.
Staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw is nog altijd witheet over de weigering van de NAM om de rekeningen voor schadeherstel en de versterking van de huizen volledig te betalen.
‘Ik was razend en eigenlijk ben ik dat nog steeds’, zei Vijlbrief tijdens zijn verhoor door de parlementaire-enquàªtecommissie die de gaswinning in Groningen onderzoekt. ‘De NAM moet gewoon betalen.’
De NAM startte een arbitragezaak over de hoogte van de aardbevingsrekeningen die het rijk neerlegt bij de joint venture van Shell en Exxon Mobil. Als gaswinner moet de NAM de schade vergoeden die een direct gevolg is van de gaswinning, maar volgens de NAM moet het meer kosten vergoeden dan waarvoor het bedrijf wettelijk aansprakelijk is. (FD)
…………………………………………………………….
Dierpopulaties dalen 69% in omvang.
De wereldwijde omvang van populaties gewervelde dieren is de afgelopen 50 jaar afgenomen met 69%. Dat constateert het Wereld Natuur Fonds (WNF) in het Living Planet Report waarin de organisatie elke 2 jaar de balans van de natuur opmaakt.
Het rapport ziet de grootste afname in tropische gebieden en in zoetwaterpopulaties, met name in Latijns-Amerika (94%) en het Caribisch gebied. Wereldwijd is de omvang van zoetwaterpopulaties sinds 1970 met gemiddeld 83% afgenomen. De belangrijkste oorzaken voor de afnamen zijn verlies van leefgebied, ontbossing voor landbouw, overbevissing en klimaatverandering, maar ook obstakels zoals stuwen en dammen in rivieren.
Kirsten Schuijt, directeur van het WNF, noemde de bevindingen een ‘early warning indicator’: de afname van populaties is een voorbode van verdere achteruitgang van de natuur, stelde zij bij de presentatie van het rapport. Volgens het WNF is er sprake van een ‘dubbele noodsituatie’ van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. (VK)
………………………………………………………..
Coronabeleid: Veel discussie vooraf, geen goed onderzoek achteraf.
Tijdens en na de tweede coronagolf heeft het kabinet het effect van belangrijke coronamaatregelen ‘niet of nauwelijks gemonitord’. De Onderzoeksraad voor Veiligheid adviseert dit alsnog te doen.
Het was eind 2020 maandenlang voer voor debat: hoeveel effect zou de invoering van omstreden coronamaatregelen als een mondkapjesplicht, de avondklok of een nieuwe schoolsluiting hebben?
Voor de invoering ervan was dat soms lastig te zeggen, maar tijdens de tweede golf coronabesmettingen heeft het kabinet het effect van deze belangrijke maatregelen ‘niet of nauwelijks gemonitord’, concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid in het tweede deelrapport over de overheidsaanpak van de coronacrisis. Ook na de acute crisis bleef onderzoek naar de effectiviteit van de maatregelen uit. Met als gevolg dat het kabinet nu – tweeënhalf jaar na het begin van de crisis en midden in een nieuwe najaarsgolf – niet ‘een meer geïnformeerde afweging’ kan maken.
De OVV doet het kabinet de aanbeveling alsnog een uitgebreid onderzoek te doen naar de ‘gewenste en ongewenste’ effecten van de afzonderlijke maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen.
Die aanbeveling is uiterst actueel nu Ernst Kuipers betrokken sectoren vraagt mee te denken over mogelijke maatregelen dit najaar en zelf ‘sectorplannen’ op te stellen. Diverse sectoren beklaagden zich tijdens dat proces erover dat de overheid en het IVM niet konden aangeven welke coronamaatregelen in eerdere golven wel of niet effect op de virusbestrijding hebben gehad. (NRC)
………………………………………………………..
Minister: ‘Harder trappen voor 900.000 woningen’.
+ Provincies en kabinet zetten afspraken bouw op papier.
+ Inmiddels is de stemming op de woningmarkt omgeslagen.
+ Provincies: oplossingen voor mobiliteit nodig, en meer geld.
Donderdag zetten gedeputeerden van alle 12 provincies tijdens een feestelijke ceremonie in een Haags hotel hun handtekening onder de bouwdoelen die zij met minister De Jonge hebben opgesteld. Van bijna een kwart miljoen in Zuid-Holland tot dertienduizend in Drenthe, tellen die bij elkaar op tot 917.193 woningen.
Niet geheel toevallig net iets meer dan in het regeerakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie is afgesproken.
‘Een mijlpaal’, vindt De Jonge. Toch kwam de minister meteen met een ‘winstwaarschuwing.’‘Er staat een tegenwind die we niet hadden toen we het regeerakkoord maakten’, hield hij de provinciale bestuurders en verzamelde pers voor. Financiering voor bouwprojecten is een stuk duurder door de opgelopen rente, de torenhoge inflatie maakt materialen prijzig en de woningmarkt is ‘op een keerpunt’ na jaren van opgaande huurprijzen.
De afspraken met de provincies zijn onderdeel van De Jonges aanpak om het tekort aan woningen in Nederland, geraamd op circa 300.000, terug te dringen. Daarvoor moeten er tot 2030 jaarlijks circa 100.000 woningen worden bijgebouwd. Dat doel gaat deze kabinetsperiode, anders dan de minister beloofde, nog niet gehaald worden. Volgend jaar komen er naar verwachting circa 88.000 woningen bij en in 2024 zo’n 99.000, melde De Jonge aan de Tweede Kamer. (FD)
………………………………………………………….
Nederlanders besparen massaal op gasverbruik: thermostaat gemiddeld 1-2 graden lager.
Particulieren besparen de laatste weken fors op hun gasverbruik. Gecorrigeerd voor weersinvloeden gebruiken zij sinds 1 september 20 tot 25% minder gas dan afgelopen jaren.
Het percentage geldt voor ongeveer 2 miljoen particuliere klanten van Eneco samen. Van de ruim 230 duizend klanten die zich een zogeheten ‘slimme meter thermostaat’ kunnen veroorloven ziet Eneco bovendien dat zij de temperatuur in huis sinds 1 september gemiddeld 1 tot 2 graden lager hebben staan dan voorgaande jaren. ‘Maar of dit ook stand gaat houden als het kouder wordt, weten we dan pas.’
Deze zomer schatte het CBS al dat huishoudens in de eerste helft van 2022 ongeveer 16% minder gas hebben verbruikt. Dat was mede het gevolg van de zachte winter, lector energietransitie Martien Visser van de Hanzehogeschool becijfert dat de helft van die daling is toe te schrijven aan zuiniger energieverbruik. ‘Al voor de oorlog in Oekraïne hadden sommige Nederlanders al te maken met zeer hoge energieprijzen, waardoor ze flink gingen bezuinigen.’ Nu prijzen verder zijn gestegen en een meerderheid van de Nederlanders die hoge prijs ook terugziet op zijn rekening is het volgens Visser logisch dat de besparing verder is gegroeid. (VK)
…………………………………………………………
Rutte kan niet alles ‘reconstrueren’.
Mark Rutte vertelde de enquàªtecommissie vooral hoe hij zijn rol als premier zag, niet hoe hij handelde in het gasdossier.
‘Dat is echt aan de vakminister’. ‘Dat is iets wat de vakminister regelt’. ‘Dat heb ik doorgezet naar de vakminister’. Heel vaak tijdens het verhoor van Rutte door de parlementaire enquàªtecommissie die de Groningse gaswinning onderzoekt, verwijst hij naar de ministers in zijn kabinetten.
De commissie wordt er tegen het eind van het verhoor een beetje kribbig van, valt te merken aan de toon en vraagstelling van Kamerleden Stieneke van der Graaf (CU) en Peter Kwint (SP).
Rutte legt uit dat het hoort bij zijn ‘rolopvatting’ als premier. Hij heeft een ‘coördinerende rol’, legt hij uit, als voorzitter van de ministerraad. Dat betekent niet dat hij zich nooit ergens mee bemoeit, zegt hij. Maar hij laat zich informeren en gaat op werkbezoeken, en als hij het idee heeft dat er een probleem is dat meer aandacht verdient, dan neemt hij een ‘meer sturende rol’ op zich. Dat is niet dat ik dan het dossier overneem, zegt hij. Soms gaat hij een beetje ’duwen’ op een dossier.
De enquàªtecommissie probeert erachter te komen wat Rutte precies heeft gedaan op ‘cruciale momenten’ in de besluitvorming over de gaswinning, zoals nadat hij begin 2013 hoorde dat het aardbevingsscenario de veiligheid van de Groningers ernstiger bedreigde dan lange tijd werd gedacht.
En hoe hij reageerde toen er in 2013 iets opmerkelijks gebeurde: na de aardbeving werd niet minder, maar juist veel meer gas opgepompt. Bijna 54 miljard kuub, zoveel was er in dertig jaar tijd niet uit het Groningerveld gehaald. Volgens Rutte niet door minister Kamp met hem besproken.
Hij doet ook een bekentenis waar de commissie van opkijkt: Hij las in 2018 (!) een interview met Jan de Jong, oud inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), en realiseerde zich toen pas ‘hoe bizar hoog’ die winning in 2013 was. Het was een ‘dreun’ in mijn gezicht.
Een van de ‘zwarte pagina’s’ in het gasdossier is volgens Rutte de traag verlopend versterkingsoperatie. Ruim 27.000 huizen zijn mogelijk onveilig, maar sinds 2015 is slechts een vijfde van de huizen daadwerkelijk versterkt. Rutte wijt dat aan ‘het rampzalige feit dat de versterkingsoperatie zo complex is’. Die complexiteit heeft hij onderschat. Maar die complexiteit komt door wispelturig overheidsbeleid zoals onder Wiebes die de operatie zelfs tijdelijk stilzette! Rutte bagatelliseert het effect ervan maar hij realiseert zich dat het vertrouwen in Groningen is gezakt naar ‘min dertig, misschien wel min honderd’.
Hij vindt wel dat er meer aandacht moet komen voor de psychische gevolgen. ‘We hebben met elkaar te weinig gesproken over de psychische impact op iedereen, ook op de kinderen.’ Daarvoor wil hij na drie eerdere excuses aan de gedupeerden nog een vierde keer excuses maken. (NRC)
………………………………………………………………..
Overheid steekt 3 miljard in energiesteun voor MKB.
Het kabinet komt met een steunpakket van ruim 3 mrd voor hoge energiekosten in het midden- en kleinbedrijf. Ondernemers die 12,5% of meer van hun omzet kwijt zijn aan energie kunnen bij de overheid aankloppen om de helft van hun rekening betaald te krijgen tot een maximum van €160.000 per bedrijf.
Ondernemerskoepels VNO-NCW en MKB-Nederland betwijfelen of de miljardensteun voldoende zal zijn. Niet alleen dreigt de toelatingsdrempel veel bedrijven uit te sluiten, ook schiet de maximumvergoeding ‘flink tekort’ en is die veel lager ingesteld dan elders in Europa.
De koepels wijzen erop dat de EU volgend jaar de regels rondom crisisvergoedingen van €750.000 tot wel €2 mln per bedrijf toestaan. ‘De compensatie voor bedrijven moet niet uit de pas lopen met andere landen. Daar lijkt het nu wel op’, stellen zij.
De Tegemoetkoming Energiekosten (TEK) is bedoeld voor bedrijven met maximaal 250 mensen in dienst en gaat gelden vanaf november tot en met december volgend jaar.
De regeling is bedoeld voor ‘in de kern gezonde bedrijven’ die door hun productieproces of dienstverlening niet aan een hoog energieverbruik kunnen ontkomen. ‘Bovendien kan niet iedere Mkb’er zijn prijzen voldoende verhogen om de energiekosten te dekken én voldoende afzet te houden’. (FD)
……………………………………………………………..
Gezag Liz Truss is allesbehalve hersteld.
Truss is nog geen 6 weken premier en de politieke en economische chaos in het VK is amper te overzien en de vraag is hoelang ze de steun van haar Conservatieven kan behouden.
Vrijdag offerde Truss haar minister van Financiën Kwarteng en draaide ze 1 kernpunt van haar beleid terug. De belasting voor bedrijven stijgt volgend jaar toch in weerwil van eerdere plannen die verhoging te schrappen.
Zo wil ze de financiële markten geruststellen, waar grote onrust is ontstaan over de vraag of haar aangekondigde belastingverlagingen wel gedekt zijn. Haar besluit hem te ontslaan is een ultieme poging om haar eigen positie te versterken en de geloofwaardigheid van haar regering te herstellen. Punt is alleen dat Truss hiermee een set structurele problemen voor haar en de Conservatieve Partij niet heeft opgelost:
+ Ze heeft na deze chaotische dagen weinig gezag meer over.
+ Haar conservatieve fractie is in het Lagerhuis zwaar verdeeld.
+ De begrotingschaos heeft gevolgen in de echte wereld.
Truss tot aftreden dwingen is overigens lastig. Volgens de partijregels kan de Conservatieve Fractie pas een jaar na aantreden een vertrouwensstemming houden. Die regels kunnen worden aangepast maar daarvoor is een eensgezindheid binnen de partij nodig die nu juist ontbreekt. (NRC)
……………………………………………………………
Kabinet biedt de boeren respijt.
Na maandenlange protesten komt het kabinet de boeren ruimschoots tegemoet met een nieuw stikstofplan, waarin de voorstellen van Remkes worden afgezwakt. Boeren krijgen meer tijd, gedwongen uitkoop is voorlopig van de baan.
Het klip-en-klare advies van Remkes vorige week om de grootste vijf- tot zeshonderd stikstofuitstoters nabij kwetsbare gebieden (de zogenaamde piekbelasters) binnen een jaar desnoods gedwongen uit te kopen is door het kabinet in mildere vorm overgenomen.
De piekbelasters hoeven niet per se binnen 1 jaar hun stikstofuitstoot te beëindigen. Dat kan ook anderhalf jaar zijn, zegt stikstofminister Christianne van de Wal. Het heeft geen zin ons vast te pinnen op een datum, zegt ze. Het kabinet geeft piekbelasters hiermee meer tijd dan Remkes.
Het kabinet zet dus volop in op de route van vrijwillige uitkoop die wél op korte termijn moet leiden tot meer vergunningen voor de bouw en boeren. Het kabinet trekt €7,4 miljard uit voor een aantrekkelijke regeling. Maar ook het succes van die route is allerminst zeker gezien de ervaringen met eerdere uitkoopregelingen.
Zo begeeft minister Van der Wal zich op glad ijs, al heeft ze zelf goede hoop: ‘Hoe mooi is het als we dit op basis van vrijwilligheid kunnen oplossen?’ (VK)
+ Brug stond symbool voor de ‘hereniging’ de Krim met Rusland
+ Schade hindert toevoer naar Russische troepen op het schiereiland
+ Poetin spreekt van ‘daad van terrorisme’ door Oekraïne
De explosie op de Krimbrug is een vernedering voor Poetin. De verbinding is niet alleen een link met symbolische betekenis voor Russen, maar ook een belangrijke militaire aanvoerlijn voor de oorlog in Oekraïne. De staatsmedia reageerden met furieuze commentaren.
Poetin, die de brug in 2018 nog feestelijk opende, zei dat er ‘geen twijfel’ is dat de aanslag op de brug een ‘daad van terrorisme’ is, gericht op ‘belangrijke civiele infrastructuur’. ‘Dit is uitgedacht, uitgevoerd en bevolen door Oekraïense troepen’.
De Russische media en politieke elite kookten van woede na de explosie op de Krimbrug, Natuurlijk willen ze wraak, maar zonder Kiev de eer te gunnen. Vandaar de reactie van Roeslan Ostasjko, een van de presentatoren van de dagelijkse talkshow ‘De tijd zal het leren’. ‘Hier zitten de VS en Groot-Brittannië achter’, brieste hij vlak na de explosies.
Daar legden het Kremlin en de staatsmedia deze week de nadruk op, zoals men twee weken geleden ook de VS en het VK de schuld gaf van het opblazen van de pijpleidingen Nord Stream 1 en 2. (FD)
(Zie ook: de oorlog in Oekraïne en verderop Raketaanvallen)
……………………………………………………………..
Zo’n top-auto moet je wél verdienen.
Op een regenachtig circuit in Japan prolongeerde Max Verstappen zondag zijn wereldtitel in de Formule 1. Hij kwam, zag en declasseerde de rest. Zelden was een coureur zo oppermachtig in de Formule 1 als Max Verstappen die zondag opnieuw wereldkampioen werd.
Maar wat is eigenlijk de prestatie van een individu als hij zo afhankelijk is van zijn materiaal? Britse dataonderzoekers becijferden eens op basis van alle F1-races tussen 1950 en 2014 dat de invloed van de coureur op de prestatie gemiddeld 14% is(!) De rest komt op het conto van team en auto.
Als 25-jarige bepaalt Verstappen het lot van een onderneming waarin jaarlijks honderden miljoenen omgaan. Coureurs als hij zijn een soort CEO van een multinational: bepalend voor het succes of falen van een omvangrijk team. In de Red Bull-fabriek zijn ruim duizend mensen afhankelijk van zijn input. Hetzelfde geldt voor zo’n 75 monteurs en technici die met hem meereizen naar circuits.
Verstappen is de spil in een proces. Wat hij zegt over zijn auto is cruciaal voor winst of verlies. Zeker nu de budgetplafonds zijn ingesteld (140 miljoen euro). Op dat vlak blinkt hij al jaren uit. ‘Hij zegt fantastisch in detail wat de auto precies doet. Dat is voor een engineer onmisbaar. Hij is in staat in 1 of 2 zinnen een probleem vast te stellen. Hij heeft de technische kennis die veel andere coureurs niet hebben’, zegt Technisch Directeur Pierre Waché.
Dat was met name dit seizoen essentieel toen Verstappen begon met een auto waaraan van alles schortte Binnen een maand waren de grootste problemen opgelost. Zo had hij alsnog een grote invloed op de 86% van zijn prestatie waar hij volgens de Britse dataonderzoekers statistisch niets mee te maken heeft. Hij excelleert op dat vlak om in zijn huidige positie te komen. Het is alleen minder zichtbaar dan een knappe inhaalactie of spectaculaire kwalificatieronde. Verstappens soevereiniteit is goed nieuws voor talenten die hoop putten uit een stokoud autosportadagium: vroeg of laat krijgt een uitzonderlijk coureur de auto die hij verdient. (VK)
………………………………………………………..
419 meldingen van schade na aardbeving Wirdum.
De aardbeving bij het Groningse Wirdum is de zwaarste beving die dit jaar is gemeten. Het Instituut Mijnbouw Schade (IMG) heeft sinds de aardbeving van zaterdag bij Wirdum en Garrelsweer 419 meldingen van schade ontvangen, ook zijn 11 meldingen gedaan van een ‘mogelijk acuut onveilige situatie’.
Tot dichtbij Enschede werden trillingen gemeten. Ook op sociale media melden gebruikers de beving te hebben gevoeld – niet alleen in de directe omgeving maar ook in de stad Groningen.
Twee weken geleden vonden in het noorden van Groningen in korte tijd ook al 2 aardbevingen plaats bij Uithuizen. In de 2 dagen die volgden kwamen toen 335 schademeldingen binnen bij het IMG. (NRC)
…………………………………………………….
Een op de drie Franse benzinestations staat droog door staking.
Overal in Frankrijk staan lange rijen auto’s voor de pompstations. Door een staking bij de raffinaderijen is bij een op de drie tanklocaties geen druppel diesel of benzine meer te krijgen. De salariseisen van vakbonden voeden de discussie over hoge winsten in de energiesector.
Personeel van de raffinaderijen van Esso-ExxonMobil en TotalEnergies legde het werk neer om loonsverhoging af te dwingen. Landelijk gezien staat 30% van de pompstations droog, maar dat kan in sommige delen van het land 10% zijn en in andere – zoals in Parijs – zelfs 90%.
Critici wijzen ook op de goede arbeidsvoorwaarden bij raffinaderijen. Personeel ging er in januari 3,5% op vooruit en ontving een winstuitkering van minimaal €7250. Het gemiddelde inkomen in de sector steeg hierdoor met €5000 bruto per maand!
Op links klinkt een heel ander geluid. ‘De eisen zijn gerechtvaardigd in een tijd waarin bedrijven als Total zulke enorme winsten boeken’, liet Manuel Bompard van La France Insoumise weten. (FD)
……………………………………………………………….
Wiebes wilde gaskraan snel dicht.
Wiebes vertelde de enquàªtecommissie maandag in Den Haag dat het hem bij zijn aantreden als minister eind 2017 al snel duidelijk werd hoe loodzwaar het dossier Groningen was. De NAM had bij zijn komst de regie over de gaswinning, maar ook over het herstel en versterken van huizen die onveilig waren vanwege de aardbevingen. Alleen zat die versterkingsoperatie muurvast en waren 20.000 schademeldingen nog niet afgewikkeld.
Wiebes merkte dat de Groningse bestuurders geen enkel vertrouwen’ hadden in zijn ministerie. Ook bij bewoners was het vertrouwen ver te zoeken. Bij een van zijn bezoeken aan het aardbevingsgebied vroeg een vrouw: ‘Horen wij nog bij Nederland?’ Die uitspraak gaf hem veel inzicht in het wantrouwen: ‘Dan heeft het een betekenis die verder gaat dan alleen een onveilig huis.’
Op eigen houtje besloot Wiebes het ‘rà¼cksichtslos’ anders te gaan doen dan zijn voorganger.
De gaskraan dichtdraaien. ‘Het was klinkklare logica, ik zag geen andere mogelijkheid.’ Doorgaan op de ingeslagen weg zou ‘onbenullig bestuur’ zijn.
Maar voor dat ingrijpende besluit had hij wel de steun van de rest van het pas gevormde kabinet Rutte III nodig. Tot zijn blijdschap was Mark Rutte ‘de eerste die de nul omarmde’. Maar voor de rest van het kabinet had hij financiële argumenten nodig. Uiteindelijk stemde het kabinet in met zijn plan. Wiebes noemde het een overwinning voor Rutte III. Hij complimenteerde zijn collega’s van destijds. Zij kozen ‘overduidelijk voor veiligheid boven euro’s’. (NRC)
……………………………………………………….
Kiev in de greep van de angst nu de Russen het hele land bestoken.
In Kiev en elders sloegen maandagochtend raketten in: een wraakneming van de Russische president op Oekraïense burgers. Hardliners zetten hem onder druk om steeds verder te gaan.
Urenlang vuurde Rusland langeafstandsraketten en gevechtsdrones af op Oekraïne. Ze ontploften in 8 provincies door het hele land, van Lviv in het westen tot Charkov in het oosten. Onder de geraakte plekken: een speeltuin in het centrum van Kiev, een woonwijk in Dnipro, een elektriciteitsvoorziening in Krementsjoek. In straten diep in Oekraïne lagen scherven, bloedplassen, lijken. Zeker 11 burgers kwamen om.
De rakettenregen is Poetins antwoord op de aanslag op de Krimbrug van afgelopen zaterdag. ‘Zo’n misdaad onbestraft laten is simpelweg onmogelijk’, zei Poetin maandag tijdens een spoedzitting van de Russische Veiligheidsraad.
Het Kremlin houdt de Russische bevolking voor dat alle raketten gericht waren op militaire doelwitten maar beelden van de inslagen maken duidelijk dat Poetin zich wreekte op Oekraïense burgers. Raketten sloegen in tijdens de ochtendspits op drukke kruisingen, in parken en kantoorgebouwen. Voor de Universiteit in Kiev werd een stadbusje met forensen geraakt. In Zaporizja weer een klaslokaal van een kleuterschool in de as gelegd.
Ze willen paniek en chaos, zei Zelensky terwijl de Russische raketten nog over Oekraïne vlogen.
Maar van paniek of chaos lijkt geen sprake. Geen vluchtelingenfiles naar het westen, geen lange rijen voor winkels om voedsel in te slaan voor in schuilkelders. In tegenstelling tot februari vrezen weinig inwoners van Kiev en andere steden nu dat hun woonplaats wordt bezet door Rusland.
Militaire analisten verwachte geen grote veranderingen op het slagveld. Daar lijdt Rusland nog steeds terreinverlies. Alleen in de provincie Donetsk boekte het Russische leger de afgelopen dagen enige terreinwinst. (VK)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
…………………………………………………………
Transavia wacht in spanning af of reiziger duurdere vliegtickets koopt.
+ Transavia lijdt veel schade door problemen op Schiphol
+ Drukke herfst waarop de directie hoopte, blijft uit.
+ Vliegtickets gaan meer kosten, mede door vliegtaks.
Het wordt niet de drukke herfst waarop luchtvaartmaatschappij Transavia hoopte en waar ze klaar voor was. ‘De herfstboekingen blijven achter’, zegt ceo Marcel de Nooijer in een gesprek met het FD. Niet omdat reizigers niet willen vliegen, maar door aanhoudende personeelstekorten in de beveiliging en bagageafhandeling op de luchthaven Schiphol.
Transavia heeft de verkoop daardoor moeten afremmen, vluchten geannuleerd of samengevoegd. Dat betekent dat er in de tweede jaarhelft 10% minder wordt gevlogen dan waarop was gerekend, met minder mensen aan boord. ‘Dit heeft heel veel gevolgen voor onze klanten en medewerkers’, zegt De Nooijer. ‘De beveiligingsproblemen hebben ons al tientallen miljoenen gekost.’
Daar komen de gederfde inkomsten van deze herfst en komende winter bovenop. KLM, het moederbedrijf van Transavia, meldde eerder dat de schade voor KLM alleen is opgelopen tot meer dan €100 mln. De maat is vol en KLM bereidt evenals Transavia een claim voor.
De topman maakt zich daarnaast zorgen over een forse verhoging van de vliegtaks en andere prijsstijgingen die op zijn bedrijf afkomen. Als vliegen duurder wordt, wat betekent dit voor het reisgedrag van de vakantieganger? (FD)
………………………………………………………….
Boeren geven advies-Remkes nipte voldoende en zijn vooral in de war over het beëindigen van de piekbelasters.
De leden van LTO Nederland, de werkgeversorganisatie voor boeren, geven het advies van stikstofbemiddelaar Remkes een krappe voldoende. Dat blijkt uit de ledenpeiling die de organisatie deze week afrondde.
De suggestie van stikstofbemiddelaar Remkes om binnen 1 jaar 500 tot 600 piekbelasters – bedrijven die veel stikstofruk op kwetsbare natuurgebieden veroorzaken – vrijwillig uit te kopen of te verplaatsen, krijgt een onvoldoende van de leden. Juist voor het op korte termijn beëindigen van piekbelasters bestaat ‘geen andere route’, schreef Remkes. Gebeurt dat niet, dan blijft de vergunningverlening langer op slot.
Maar LTO-leden achten de termijn van 1 jaar onhaalbaar en vinden dat vrijwilligheid een harde garantie moet zijn. Bovendien heeft de helft van de respondenten geen idee of ze binnen of buiten de groep piekbelaster valt. De definitie van die term is de boeren onduidelijk, blijkt uit de peiling.
De meeste moeite hebben de LTO-leden met het idee om landbouwgebied in 4 zones te verdelen, met elk een andere bestemming, van biologische tot intensieve landbouw. Dat is ‘praktisch niet haalbaar’ vinden respondenten, en ‘de overheid moet zich er niet mee bemoeien’.
Het advies om de stikstofaanpak niet alleen door juridische en ecologische bril te bekijken kan wel op goedkeuring rekenen. De vraag of het rapport bijdraagt aan een betere verstandhouding tussen overheid en agrarische sector werd door de LTO-leden beoordeeld met een 5,5. ‘Het kabinet zal moeten tonen dat ze werken aan het vertrouwen’, zegt LTO-voorzitter Sjaak van der Tak. (VK)
…………………………………………………………………..
Gasvoorraden in de EU raken steeds voller, gemiddelde vulgraad ruim 91% (!)
Terwijl de voorraden aan het begin van het voorjaar behoorlijk leeg waren is de gemiddelde vulgraad in de EU nu ruim 91%. Zo komt een scenario in zicht waarbij het Europese gassysteem ineens helemaal ‘vol’ zit. Maar afgaande op de prijs van het ‘volgende maandgas’ houdt de markt daar dus nog geen rekening mee. ‘Dat komt doordat er wel kouder weer in aantocht is’, zegt marktanalist Gitte Janssen van Vattenfall. ‘Daarom zie je dat de markt 160 euro nog wel als logische prijs ziet. Die 160 euro is overigens al veel lager dan de prijs van de zomer, bijna de helft van de piek in augustus. (De spotprijs – voor gas dat een dag later wordt geleverd – lag dinsdag rond de 100 euro). (VK)
………………………………………………………………
Vijfde deel van de ziekenhuizen blijft financieel ongezond.
Ziekenhuizen kunnen de stijgende zorgvraag niet aan en hun financiële onzekerheden zijn toegenomen concludeert accountantskantoor BDO op basis van jaarverslagen van 63 niet-academische ziekenhuizen. Bijna een vijfde is nog altijd financieel ongezond.
De sector stond er vorig jaar beter voor dan in 2020; het rapportcijfer steeg van 6,9 naar 7,2. Vorig jaar is geen enkel ziekenhuis failliet gegaan. Hun omzet is gestegen en de sector kan beter aan zijn betalingsverplichtingen voldoen. Het merendeel van de ziekenhuizen kreeg voor de financiële gezondheid een voldoende.
Dat er geen ziekenhuizen failliet zijn gegaan is volgens BDO te danken aan de coronasteun. BDO is niettemin bezorgd over de sector omdat investeringen uitblijven, ziekenhuizen een structureel tekort hebben aan gekwalificeerd personeel en niet kunnen voorzien in de stijgend zorgvraag. (NRC)
………………………………………………………………
Rabo: halvering kredietaanvragen van boeren.
Rabobank, de grootste financier van de Nederlandse landbouw signaleert een enorme daling van de kredietaanvragen door Nederlandse agrariërs. Het aantal blijkt momenteel 40% (!) lager te liggen dan een jaar geleden. Het volume ligt zelfs 60% onder dat van vorig jaar.
Op ‘verreweg het merendeel van de aanvragen’ reageert de Rabobank nog steeds positief. Het percentage door de bank goedgekeurde lening-aanvragen van Nederlandse agrariërs bleef volgens Kirsten Konst, lid van de groepsdirectie, ‘stabiel’, de afgelopen jaren.
De daling komt volgens haar door alle onzekerheid. Boeren wachten af. (FD)
………………………………………………………………
Vijlbrief ‘razend’ om arbitrage NAM over rekeningen schadeherstel.
Staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw is nog altijd witheet over de weigering van de NAM om de rekeningen voor schadeherstel en de versterking van de huizen volledig te betalen.
‘Ik was razend en eigenlijk ben ik dat nog steeds’, zei Vijlbrief tijdens zijn verhoor door de parlementaire-enquàªtecommissie die de gaswinning in Groningen onderzoekt. ‘De NAM moet gewoon betalen.’
De NAM startte een arbitragezaak over de hoogte van de aardbevingsrekeningen die het rijk neerlegt bij de joint venture van Shell en Exxon Mobil. Als gaswinner moet de NAM de schade vergoeden die een direct gevolg is van de gaswinning, maar volgens de NAM moet het meer kosten vergoeden dan waarvoor het bedrijf wettelijk aansprakelijk is. (FD)
…………………………………………………………….
Dierpopulaties dalen 69% in omvang.
De wereldwijde omvang van populaties gewervelde dieren is de afgelopen 50 jaar afgenomen met 69%. Dat constateert het Wereld Natuur Fonds (WNF) in het Living Planet Report waarin de organisatie elke 2 jaar de balans van de natuur opmaakt.
Het rapport ziet de grootste afname in tropische gebieden en in zoetwaterpopulaties, met name in Latijns-Amerika (94%) en het Caribisch gebied. Wereldwijd is de omvang van zoetwaterpopulaties sinds 1970 met gemiddeld 83% afgenomen. De belangrijkste oorzaken voor de afnamen zijn verlies van leefgebied, ontbossing voor landbouw, overbevissing en klimaatverandering, maar ook obstakels zoals stuwen en dammen in rivieren.
Kirsten Schuijt, directeur van het WNF, noemde de bevindingen een ‘early warning indicator’: de afname van populaties is een voorbode van verdere achteruitgang van de natuur, stelde zij bij de presentatie van het rapport. Volgens het WNF is er sprake van een ‘dubbele noodsituatie’ van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. (VK)
………………………………………………………..
Coronabeleid: Veel discussie vooraf, geen goed onderzoek achteraf.
Tijdens en na de tweede coronagolf heeft het kabinet het effect van belangrijke coronamaatregelen ‘niet of nauwelijks gemonitord’. De Onderzoeksraad voor Veiligheid adviseert dit alsnog te doen.
Het was eind 2020 maandenlang voer voor debat: hoeveel effect zou de invoering van omstreden coronamaatregelen als een mondkapjesplicht, de avondklok of een nieuwe schoolsluiting hebben?
Voor de invoering ervan was dat soms lastig te zeggen, maar tijdens de tweede golf coronabesmettingen heeft het kabinet het effect van deze belangrijke maatregelen ‘niet of nauwelijks gemonitord’, concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid in het tweede deelrapport over de overheidsaanpak van de coronacrisis. Ook na de acute crisis bleef onderzoek naar de effectiviteit van de maatregelen uit. Met als gevolg dat het kabinet nu – tweeënhalf jaar na het begin van de crisis en midden in een nieuwe najaarsgolf – niet ‘een meer geïnformeerde afweging’ kan maken.
De OVV doet het kabinet de aanbeveling alsnog een uitgebreid onderzoek te doen naar de ‘gewenste en ongewenste’ effecten van de afzonderlijke maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen.
Die aanbeveling is uiterst actueel nu Ernst Kuipers betrokken sectoren vraagt mee te denken over mogelijke maatregelen dit najaar en zelf ‘sectorplannen’ op te stellen. Diverse sectoren beklaagden zich tijdens dat proces erover dat de overheid en het IVM niet konden aangeven welke coronamaatregelen in eerdere golven wel of niet effect op de virusbestrijding hebben gehad. (NRC)
………………………………………………………..
Minister: ‘Harder trappen voor 900.000 woningen’.
+ Provincies en kabinet zetten afspraken bouw op papier.
+ Inmiddels is de stemming op de woningmarkt omgeslagen.
+ Provincies: oplossingen voor mobiliteit nodig, en meer geld.
Donderdag zetten gedeputeerden van alle 12 provincies tijdens een feestelijke ceremonie in een Haags hotel hun handtekening onder de bouwdoelen die zij met minister De Jonge hebben opgesteld. Van bijna een kwart miljoen in Zuid-Holland tot dertienduizend in Drenthe, tellen die bij elkaar op tot 917.193 woningen.
Niet geheel toevallig net iets meer dan in het regeerakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie is afgesproken.
‘Een mijlpaal’, vindt De Jonge. Toch kwam de minister meteen met een ‘winstwaarschuwing.’‘Er staat een tegenwind die we niet hadden toen we het regeerakkoord maakten’, hield hij de provinciale bestuurders en verzamelde pers voor. Financiering voor bouwprojecten is een stuk duurder door de opgelopen rente, de torenhoge inflatie maakt materialen prijzig en de woningmarkt is ‘op een keerpunt’ na jaren van opgaande huurprijzen.
De afspraken met de provincies zijn onderdeel van De Jonges aanpak om het tekort aan woningen in Nederland, geraamd op circa 300.000, terug te dringen. Daarvoor moeten er tot 2030 jaarlijks circa 100.000 woningen worden bijgebouwd. Dat doel gaat deze kabinetsperiode, anders dan de minister beloofde, nog niet gehaald worden. Volgend jaar komen er naar verwachting circa 88.000 woningen bij en in 2024 zo’n 99.000, melde De Jonge aan de Tweede Kamer. (FD)
………………………………………………………….
Nederlanders besparen massaal op gasverbruik: thermostaat gemiddeld 1-2 graden lager.
Particulieren besparen de laatste weken fors op hun gasverbruik. Gecorrigeerd voor weersinvloeden gebruiken zij sinds 1 september 20 tot 25% minder gas dan afgelopen jaren.
Het percentage geldt voor ongeveer 2 miljoen particuliere klanten van Eneco samen. Van de ruim 230 duizend klanten die zich een zogeheten ‘slimme meter thermostaat’ kunnen veroorloven ziet Eneco bovendien dat zij de temperatuur in huis sinds 1 september gemiddeld 1 tot 2 graden lager hebben staan dan voorgaande jaren. ‘Maar of dit ook stand gaat houden als het kouder wordt, weten we dan pas.’
Deze zomer schatte het CBS al dat huishoudens in de eerste helft van 2022 ongeveer 16% minder gas hebben verbruikt. Dat was mede het gevolg van de zachte winter, lector energietransitie Martien Visser van de Hanzehogeschool becijfert dat de helft van die daling is toe te schrijven aan zuiniger energieverbruik. ‘Al voor de oorlog in Oekraïne hadden sommige Nederlanders al te maken met zeer hoge energieprijzen, waardoor ze flink gingen bezuinigen.’ Nu prijzen verder zijn gestegen en een meerderheid van de Nederlanders die hoge prijs ook terugziet op zijn rekening is het volgens Visser logisch dat de besparing verder is gegroeid. (VK)
…………………………………………………………
Rutte kan niet alles ‘reconstrueren’.
Mark Rutte vertelde de enquàªtecommissie vooral hoe hij zijn rol als premier zag, niet hoe hij handelde in het gasdossier.
‘Dat is echt aan de vakminister’. ‘Dat is iets wat de vakminister regelt’. ‘Dat heb ik doorgezet naar de vakminister’. Heel vaak tijdens het verhoor van Rutte door de parlementaire enquàªtecommissie die de Groningse gaswinning onderzoekt, verwijst hij naar de ministers in zijn kabinetten.
De commissie wordt er tegen het eind van het verhoor een beetje kribbig van, valt te merken aan de toon en vraagstelling van Kamerleden Stieneke van der Graaf (CU) en Peter Kwint (SP).
Rutte legt uit dat het hoort bij zijn ‘rolopvatting’ als premier. Hij heeft een ‘coördinerende rol’, legt hij uit, als voorzitter van de ministerraad. Dat betekent niet dat hij zich nooit ergens mee bemoeit, zegt hij. Maar hij laat zich informeren en gaat op werkbezoeken, en als hij het idee heeft dat er een probleem is dat meer aandacht verdient, dan neemt hij een ‘meer sturende rol’ op zich. Dat is niet dat ik dan het dossier overneem, zegt hij. Soms gaat hij een beetje ’duwen’ op een dossier.
De enquàªtecommissie probeert erachter te komen wat Rutte precies heeft gedaan op ‘cruciale momenten’ in de besluitvorming over de gaswinning, zoals nadat hij begin 2013 hoorde dat het aardbevingsscenario de veiligheid van de Groningers ernstiger bedreigde dan lange tijd werd gedacht.
En hoe hij reageerde toen er in 2013 iets opmerkelijks gebeurde: na de aardbeving werd niet minder, maar juist veel meer gas opgepompt. Bijna 54 miljard kuub, zoveel was er in dertig jaar tijd niet uit het Groningerveld gehaald. Volgens Rutte niet door minister Kamp met hem besproken.
Hij doet ook een bekentenis waar de commissie van opkijkt: Hij las in 2018 (!) een interview met Jan de Jong, oud inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), en realiseerde zich toen pas ‘hoe bizar hoog’ die winning in 2013 was. Het was een ‘dreun’ in mijn gezicht.
Een van de ‘zwarte pagina’s’ in het gasdossier is volgens Rutte de traag verlopend versterkingsoperatie. Ruim 27.000 huizen zijn mogelijk onveilig, maar sinds 2015 is slechts een vijfde van de huizen daadwerkelijk versterkt. Rutte wijt dat aan ‘het rampzalige feit dat de versterkingsoperatie zo complex is’. Die complexiteit heeft hij onderschat. Maar die complexiteit komt door wispelturig overheidsbeleid zoals onder Wiebes die de operatie zelfs tijdelijk stilzette! Rutte bagatelliseert het effect ervan maar hij realiseert zich dat het vertrouwen in Groningen is gezakt naar ‘min dertig, misschien wel min honderd’.
Hij vindt wel dat er meer aandacht moet komen voor de psychische gevolgen. ‘We hebben met elkaar te weinig gesproken over de psychische impact op iedereen, ook op de kinderen.’ Daarvoor wil hij na drie eerdere excuses aan de gedupeerden nog een vierde keer excuses maken. (NRC)
………………………………………………………………..
Overheid steekt 3 miljard in energiesteun voor MKB.
Het kabinet komt met een steunpakket van ruim 3 mrd voor hoge energiekosten in het midden- en kleinbedrijf. Ondernemers die 12,5% of meer van hun omzet kwijt zijn aan energie kunnen bij de overheid aankloppen om de helft van hun rekening betaald te krijgen tot een maximum van €160.000 per bedrijf.
Ondernemerskoepels VNO-NCW en MKB-Nederland betwijfelen of de miljardensteun voldoende zal zijn. Niet alleen dreigt de toelatingsdrempel veel bedrijven uit te sluiten, ook schiet de maximumvergoeding ‘flink tekort’ en is die veel lager ingesteld dan elders in Europa.
De koepels wijzen erop dat de EU volgend jaar de regels rondom crisisvergoedingen van €750.000 tot wel €2 mln per bedrijf toestaan. ‘De compensatie voor bedrijven moet niet uit de pas lopen met andere landen. Daar lijkt het nu wel op’, stellen zij.
De Tegemoetkoming Energiekosten (TEK) is bedoeld voor bedrijven met maximaal 250 mensen in dienst en gaat gelden vanaf november tot en met december volgend jaar.
De regeling is bedoeld voor ‘in de kern gezonde bedrijven’ die door hun productieproces of dienstverlening niet aan een hoog energieverbruik kunnen ontkomen. ‘Bovendien kan niet iedere Mkb’er zijn prijzen voldoende verhogen om de energiekosten te dekken én voldoende afzet te houden’. (FD)
……………………………………………………………..
Gezag Liz Truss is allesbehalve hersteld.
Truss is nog geen 6 weken premier en de politieke en economische chaos in het VK is amper te overzien en de vraag is hoelang ze de steun van haar Conservatieven kan behouden.
Vrijdag offerde Truss haar minister van Financiën Kwarteng en draaide ze 1 kernpunt van haar beleid terug. De belasting voor bedrijven stijgt volgend jaar toch in weerwil van eerdere plannen die verhoging te schrappen.
Zo wil ze de financiële markten geruststellen, waar grote onrust is ontstaan over de vraag of haar aangekondigde belastingverlagingen wel gedekt zijn. Haar besluit hem te ontslaan is een ultieme poging om haar eigen positie te versterken en de geloofwaardigheid van haar regering te herstellen. Punt is alleen dat Truss hiermee een set structurele problemen voor haar en de Conservatieve Partij niet heeft opgelost:
+ Ze heeft na deze chaotische dagen weinig gezag meer over.
+ Haar conservatieve fractie is in het Lagerhuis zwaar verdeeld.
+ De begrotingschaos heeft gevolgen in de echte wereld.
Truss tot aftreden dwingen is overigens lastig. Volgens de partijregels kan de Conservatieve Fractie pas een jaar na aantreden een vertrouwensstemming houden. Die regels kunnen worden aangepast maar daarvoor is een eensgezindheid binnen de partij nodig die nu juist ontbreekt. (NRC)
……………………………………………………………
Kabinet biedt de boeren respijt.
Na maandenlange protesten komt het kabinet de boeren ruimschoots tegemoet met een nieuw stikstofplan, waarin de voorstellen van Remkes worden afgezwakt. Boeren krijgen meer tijd, gedwongen uitkoop is voorlopig van de baan.
Het klip-en-klare advies van Remkes vorige week om de grootste vijf- tot zeshonderd stikstofuitstoters nabij kwetsbare gebieden (de zogenaamde piekbelasters) binnen een jaar desnoods gedwongen uit te kopen is door het kabinet in mildere vorm overgenomen.
De piekbelasters hoeven niet per se binnen 1 jaar hun stikstofuitstoot te beëindigen. Dat kan ook anderhalf jaar zijn, zegt stikstofminister Christianne van de Wal. Het heeft geen zin ons vast te pinnen op een datum, zegt ze. Het kabinet geeft piekbelasters hiermee meer tijd dan Remkes.
Het kabinet zet dus volop in op de route van vrijwillige uitkoop die wél op korte termijn moet leiden tot meer vergunningen voor de bouw en boeren. Het kabinet trekt €7,4 miljard uit voor een aantrekkelijke regeling. Maar ook het succes van die route is allerminst zeker gezien de ervaringen met eerdere uitkoopregelingen.
Zo begeeft minister Van der Wal zich op glad ijs, al heeft ze zelf goede hoop: ‘Hoe mooi is het als we dit op basis van vrijwilligheid kunnen oplossen?’ (VK)
