Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma. 12 sept t/m zo. 18 sept 2022
In een paar minuten op de hoogte van wat er speelt in de wereld? Wij hebben de hoogtepunten op een rij gezet.
Consumenten nog niet in de besparingsmodus.
- Consumenten blijken nog niet massaal te bezuinigen.
- De echte klap voor consumptie wordt in het najaar verwacht.
- Lagere inkomens hebben het nu al moeilijk.
Ondanks de sterk gestegen energierekening en de duurdere dagelijkse boodschappen zijn consumenten nog niet massaal aan het bezuinigen. Ze blijven geld uitgeven aan etentjes, pretparken, vakanties en goede doelen. Dat is opmerkelijk gezien de ongekende kostenstijgingen die huishoudens op zich af zien komen. Tot nu toe wordt er vooral bespaard in supermarkten, slagerijen en sportclubs. Ook de banken zien in hun betalingsgegevens dat de detailhandel en vrijetijdsindustrie nog niet onder druk staan. ‘Het blijft voor mij een puzzel’, zegt sectoreconoom Gerarda Westerhuis van ABN Amro. ‘Het consumentenvertrouwen is historisch laag, maar de consument blijft uitgeven.’ De echte klap voor de consumptie wordt in het najaar verwacht. Nu al moeten de lagere inkomens wel bezuinigen om de gevolgen van de oplopende inflatie op te vangen. ‘Daar zijn de buffers kleiner en komt de klap dus harder aan. Verder zijn daar meer opzeggingen bij sportclubs en dringen steeds meer mensen aan op een regeling bij het betalen van hun abonnement.’ (FD)
__________
Tijdperk Truss en Charles start met economie in slop
Grote ongelijkheid, te weinig investeringen en lage productiviteit plagen de Britse economie al jaren. De erfenis die bij de nieuwe Britse premier op het bord ligt liegt er niet om. De energiecrisis doet extra pijn in het Verenigd Koninkrijk omdat de gevolgen van 15 jaar stagnatie nu aan de oppervlakte komen. Truss denkt dat bedrijven het land uit het dal kunnen leiden, door ze via lage belastingen te verleiden tot investeringen.
In juli voorspelde het IMF dat het VK komend jaar de laagste groei van de G7 zou hebben. Vlak daarna voorspelde de Bank of England een recessie die 15 maanden zal aanhouden. Tegelijkertijd zijn de Britse inflatieverwachtingen nog iets hoger dan die van vergelijkbare economieën. Het is het gevreesde recept voor stagflatie. Britten met een laag inkomen zijn 22% armer dan hun lotgenoten in Frankrijk, en de inkomensongelijkheid is hoger dan in vergelijkbare Europese landen. De arbeidsproductiviteit nam in de 12 jaar na de crisis toe met slechts 0,4%, slechts half zoveel als in de 25 rijkste landen in de OESO. (FD)
__________
Unieke trilogie wielrenster Annemiek van Vleuten: na Giro en Tour nu ook winst in Vuelta.
In één jaar de Vuelta, Giro en Tour rijden is voor vrijwel geen enkele wielrenner weggelegd, laat staan ze alle 3 winnen! Het lukte de Nederlandse Annemiek van der Vleuten, die zondag de Ronde van Spanje voor vrouwen won in Madrid. Het zei haar overigens niets, dit voltooien van ‘de trilogie’, zei ze tegen de NOS. ‘Ik ben zelf nooit zo bezig met rijtjes.’ Ze is vooral trots op haar hele seizoen, waarin ze vrijwel elke wedstrijd won waaraan ze deelnam. Van Vleuten viert op 8 oktober haar 40e verjaardag, begon op iets latere leeftijd dan andere rensters met wielrennen en fietste vanaf 2011 een stevige erelijst bij elkaar. Bij de laatst Olympische Spelen won ze de tijdrit en werd ze, mede door een communicatiestoring niet eerste maar tweede in de wegwedstrijd. Daarvà³à³r werd ze onder meer 2 keer wereldkampioen tijdrijden en won ze één keer het WK op de weg. Beide wereldtitels nog een keer winnen staat vanaf 18 september op de planning. Het WK-wielrennen is in Australië, te beginnen met een tijdrit over een week. Giro, Tour en WK waren aan het begin van het seizoen hoofddoelen van Annemiek van Vleuten. Ik ga met een lekker gevoel naar Australië, zei ze zondag. Eventuele vraagtekens over haar vormpeil zijn weg. ‘Ik ben eigenlijk nog wel in mijn Tour de France vorm.’ (VK)
__________
Militaire én mentale klap voor Rusland.
Met de opmars in het noordoosten toont Oekraïne dat het Russisch leger te verjagen is. De afgelopen dagen is het grootste militaire succes geboekt sinds het begin van de Russische invasie, tweehonderd dagen geleden. De opmars is nog gaande. Met een tempo dat door waarnemers nauwelijks is bij te houden rukt het Oekraïense leger op in het noordoosten, terwijl Russische soldaten hals over kop de regio ontvluchten. Foto’s van soldaten met de Oekraïense vlag en video’s van burgers die hun bevrijders begroeten worden gretig gedeeld op sociale media. In de regio Charkov wint het leger niet alleen terrein ten zuidoosten van Charkov maar sinds dit weekend ook ten noordoosten ervan. De Oekraïense soldaten zijn de Russische grens tot vijftig kilometer genaderd. Het Amerikaanse Institute of War meldt dat Oekraïne in 5 dagen tijd meer grondgebied heeft bevrijd dan Rusland in 5 maanden tijd heeft bezet. Het Russische ministerie van Defensie bevestigt dat het Russische leger zich heeft teruggetrokken uit bijna de volledige provincie Charkov. Met de euforie komt ook de twijfel. Kan Oekraïne het bevrijde gebied wel behouden? Hoe zal Rusland reageren? Met nog meer raketten op Charkov of met zwaardere wapens? (Zondagavond kwam Charkov al zonder stroom te zitten door een aanval op een elektriciteitscentrale) En zijn we in het Westen niet te opgetogen over een relatief klein succesje? Zelfs als Oekraïne weer terrein zou verliezen, heeft het land een belangrijke slag gewonnen. De opmars laat zien dat militaire successen mogelijk zijn, dat Rusland in het defensief gedrongen kan worden. Oekraïne heeft het initiatief, Rusland moet reageren en lijkt in paniek. Dat is een militaire en psychologische klap voor heel Rusland! De impact daarvan lijkt uit de verwarring op de Russische staats-tv en de woede bij Russische militaire bloggers. Sommige analisten voorzien serieuze problemen voor Poetin door deze openlijk getoonde onvrede. Zelensky: De weg naar de overwinning wordt zwaar. ‘Dit wordt de moeilijkste winter in de hele wereld. De komende 90 dagen zijn belangrijker dan de 30 jaren van Oekraïense onafhankelijkheid, en alle jaren dat de Europese Unie bestaat.’ (NRC)
Zie ook: De oorlog in Oekraïne.
__________
Zweden maakt ruk naar rechts om toegenomen gangstergeweld.
Zweden maakt na de verkiezingen zondag een flinke ruk naar rechts. Veel Zweden hebben hun buik vol van straatgeweld in verpauperde stadswijken en hebben daarom rechts gestemd. Een rechtse coalitie die geleid wordt door de voorman van de Gematigden (Moderaterna) Ulf Kristersson stond dinsdagavond op 175 van de 349 parlementszetels. Dat betekent een voorsprong van precies een zetel. Het linkse kamp rond de Sociaaldemocratische Partij van zittend premier Magdalena Andersson blijft steken op 174.
Ongeacht welk politiek blok de verkiezingen wint, noemen veel analisten de uitslag nu al historisch. De Sociaaldemocratische Partij maakt al decennia de dienst uit in Zweden. Ook na zondag is de partij van premier Andersson met 30% van de getelde stemmen nog altijd de grootste, maar ze kan niet langer rekenen op een vanzelfsprekende meerderheid van haar centrum-linkse coalitie.
De politieke aardverschuiving komt vooral op het conto van de Zweedse democraten (SD) van populist Jimmie Akeson. Zijn partij kreeg 20% van de getelde stemmen en is daarmee in één klap de 2e partij van het land. Hij ging de straat op met de slogan ‘Make Sweden great again’, pleitend voor een totale asielzoekersstop. Zijn SD is regelmatig in verband gebracht met neonazi’s en extreem-rechts gedachtegoed. Zweedse analisten schrijven het succes van rechts toe aan een campagne gericht op angst voor migratie. (FD)
__________
Noodfonds, tariefplafond of toch via bijstand: kabinet wil noodhulp voor energie-armen.
Het kabinet wil huishoudens die hun energierekening niet meer kunnen betalen zo snel mogelijk te hulp schieten. De energiebedrijven moeten daaraan bijdragen, maar hoe deze noodhulp eruit zal zien is nog niet duidelijk. Drie ministeries werken momenteel voorstellen uit. Het kabinet vreest dat te veel huishoudens deze winter zonder gas en elektriciteit komen te zitten. Dat hebben ingewijden bevestigd. Een van de mogelijkheden waar het kabinet naar kijkt is een energienoodfonds. Daarmee zou de overheid mensen kunnen helpen die van gas en elektriciteit afgesloten dreigen te worden, omdat ze een grote betalingsachterstand hebben. Deze financiële hulp zou ook geregeld kunnen worden via de bijzondere bijstand. Een andere optie is het instellen van een landelijk tariefplafond. Energieleveranciers mogen hun particuliere klanten dan niet meer in rekening brengen dan een door de overheid vastgestelde maximumprijs voor energie. Frankrijk heeft al zo’n beperking: energieleveranciers mogen de prijs daar dit jaar maximaal 4% laten stijgen. Een derde mogelijkheid is mensen met betalingsproblemen extra rechtsbescherming bieden. Huishoudens die een betalingsregeling afspreken zouden dan niet meer van gas en stroom afgesloten mogen worden. Op dit moment geldt zulke bescherming alleen voor gezinnen in de schuldsanering. (VK)
__________
De Noordzee als groene stroomcentrale.
De Noordzeecoöperatie (NSEC) bestaande uit 9 landen waaronder Nederland, wil gezamenlijk 260 gigawatt aan windvermogen op zee bouwen voor 2050. De landen willen van ‘hun’ zee de stroomcentrale van Europa maken. De Noordzee ontwikkelt zich meer en meer tot een kolossaal wingebied voor groene elektriciteit. Negen landen verenigd in de Noordzee Energiecoöperatie kondigden maandag in Dublin aan dat ze tot 2050 voor 260 gigawatt windvermogen op zee willen bouwen. Als de plannen doorgaan, worden er duizenden windturbines gebouwd en komt er straks meer dan 85% van het Europese doel voor zeestroom van de Noordzee. De aankondiging volgt op een afspraak in mei tussen 4 landen, waaronder Nederland, om 180 gigawatt windenergie van zee te gaan oogsten. Frankrijk, Ierland, Noorwegen, Zweden en Luxemburg hebben zich nu ook aangesloten. Klassieke olieconcerns zetten groots in op zeewindenergie, onder meer omdat ze veel ervaring hebben met offshore installaties, zoals boortorens. Bovendien valt er inmiddels goed aan te verdienen, misschien wel beter dan aan olie. (VK)
__________
Weer lange rijen Schiphol na nieuw tekort beveiligers.
Volgens de vakbond FNV zijn veel beveiligers weer elders werk gaan zoeken nu de zomertoeslag van €5,25 is beëindigd. Deze week stonden er lange rijen op de luchthaven, tot buiten de vertrekhallen. Met name voor vertrekhal 1 en 3 liep de wachttijd op. Volgens de luchthaven is er sprake van een ‘onderlevering’ van beveiligingspersoneel. Schiphol besteedt het inhuren van beveiligers uit en vraagt afhankelijk van het aantal reizigers een aantal ‘uren’ op bij de beveiligingsbedrijven. Maandag waren er minder beveiligers aanwezig dan de luchthaven had opgevraagd. Schiphol heeft een aantal luchtvaartmaatschappijen dan ook gevraagd vluchten te annuleren om de druk te verlichten. Als ze dat doen worden ze door Schiphol gecompenseerd. (NRC)
__________
Leveringszekerheid van energie is niet meer te garanderen.
- Groene energie zet druk op capaciteit van het stroomnet
- Tegelijkertijd blijft de vraag naar elektriciteit groen
- Leveringszekerheid staat op het spel, zeggen Rijksadviseurs.
Dat de leveringszekerheid op het spel staat, komt door de energietransitie. De netbeheerders kunnen de vraag van lokale zonne- en windparken niet meer aan. Die willen nieuwe capaciteit om stroom op het net te kunnen zetten. Tegelijkertijd gaat naar verwachting de stroomvraag sterk toenemen de komende jaren, omdat huishoudens en industrie omschakelen van fossiel gas naar groene stroom. ‘Het gevolg is dat het tekort aan netcapaciteit nu op veel plekken nieuwe ontwikkelingen beperkt.’
Tennet vindt de term leveringszekerheid wat ongelukkig gekozen, want er komt echt niemand in het donker te zitten, zegt een woordvoerder in een reactie op het rapport. ‘Maar de kern van het rapport, namelijk dat we van een vraaggestuurd energiesysteem naar een aanbodgestuurd energiesysteem gaan, delen we. We moeten slimmere oplossingen bedenken om met het netwerk om te gaan, want onbeperkt het net verzwaren wordt te kostbaar. Met de groei van weersafhankelijke stroom groeit de uitdaging om het net stabiel te houden. (FD)
__________
Van Lienden besprak al vroeg hoe hij ‘gillend rijk’ zou worden, blijkt uit opnamen.
Het openbaar Ministerie bezit bandopnamen over de mondkapjesdeal waarop te horen is dat Sywert van Lienden en zijn compagnons al in een vroeg stadium plannen maakten voor een commercieel avontuur. ‘We gaan gewoon die shit naar Nederland halen en we worden miljonair. In ieder geval is één eis dat we alle 4 gillend rijk worden, want het is één grote middelvinger van de overheid. Ik ga dit echt serieus voor geen goud vrijwillig doen.’ Het zijn de woorden van Van Lienden op 12 april 2020. Op dat moment is hij nog bezoldigd gemeenteambtenaar in Amsterdam. Hij heeft, na het uitbreken van de coronacrisis, furore gemaakt als kopstuk van de Hulptroepen Alliantie. In samenwerking met tal van vrijwilligers en gerenommeerde partijen als Coolblue, Randstad, beurshandelsbedrijf IMC, Flexport en KLM belooft Van Lienden om ‘om niet’ mondkapjes veilig te stellen voor de zorg. Het is een initiatief zonder winstoogmerk wordt keer op keer benadrukt. Bandopnamen die zijn gemaakt van interne overleggen schetsen een ander beeld en lijken zeer belastend voor de 3 verdachten: Van Lienden en zijn compagnons sturen zelf al in een vroeg stadium aan op een commerciële deal en weten dan ook al dat ze miljonair kunnen worden. Ook bespreken ze dat alles geheim moet blijven. Het OM verdenkt Van Lienden, Damme en Van Gestel van verduistering, oplichting en witwassen en heeft beslag gelegd op hun bankrekeningen en bezittingen in Nederland, Zwitserland en Luxemburg. (VK)
__________
Meisjes geven het leven een lager cijfer.
Coronatijd en prestatiedruk zorgen voor meer angst, piekeren en depressieve gevoelens. De mentale gezondheid van meisjes is de afgelopen 4 jaar sterk verslechterd. Het percentage meisjes in het voortgezet onderwijs dat met forse emotionele problemen kampt, zoals angsten, piekeren en depressieve gevoelens steeg sinds 2017 van 28 naar 43%. Dat is een van de belangrijkste conclusies uit het rapport ‘Health Behaviour in School-aged Children’ dat deze week werd gepresenteerd. Hierin staan de resultaten van 20 jaar onderzoek naar het welzijn en de gezondheid van Nederlandse jongeren tussen de 11 en 16 jaar.
De onderzoekers spreken van een ‘ongekende daling’ in de mentale gezondheid van meisjes. Ook onder jongens in het voortgezet onderwijs is de mentale gezondheid gedaald, ‘maar de omvang hiervan staat niet in verhouding tot de daling onder meisjes’, schrijven de onderzoekers. Het cijfer dat meisjes in het voortgezet onderwijs aan hun leven geven is gedaald: van een 7,3 in 2017 naar een 6,7 in 2021. In de afgelopen 20 jaar is dit cijfer nooit onder de 7 gekomen. Sterker nog: in 2001 gaven Nederlandse jongeren hun leven nog bijna een 8, hoger dan in de meeste andere landen.
Corona speelt waarschijnlijk een grote rol. Vooral meisjes hebben last gehad van het gebrek aan sociaal contact met leeftijdgenoten, jongens in mindere mate, die zijn meer gaan gamen. Er is bovendien meer aan de hand dan corona. Tussen 2001 en 2021 is het percentage jongeren dat stress en druk ervaart door school bijna verdrievoudigd, van 16 naar 43%. En ook hier zijn het vooral de meisjes die er last van hebben: 54% tegenover 36% van de jongens. De stijging van de druk komt door het toegenomen belang dat door jongeren, hun ouders en de maatschappij in het algemeen gehecht wordt aan het behalen van een zo hoog mogelijk opleidingsniveau. Er lijkt een stigma te rusten op het VMBO en op beroepsopleidingen. Dà¡à¡r moeten we een maatschappelijke discussie over voeren maar hoe verander je iets wat zo diep in mensen zit? Dat verander je niet zomaar, maar je kunt wel zorgen dat het gemakkelijker wordt voor scholieren om in hun eigen tempo te leren. Dat ze makkelijker kunnen overstappen naar een ander schooltype. Er ligt ook een taak voor de ouders. Wat vind je belangrijk? Dat je kind het VWO doet of dat het goed in z’n vel zit en naar de HAVO gaat waarbij het minder op z’n tenen loopt? (NRC)
__________
EU te afhankelijk van buitenlandse grondstoffen.
De Europese Unie is te afhankelijk van andere landen en regio’s voor gas en andere essentiële grondstoffen zoals lithium. Het landenblok moet dat nu pijlsnel afbouwen, zei voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie gisteren in haar ‘State of the Union’. In deze toespraak uitgesproken voor het Europees Parlement in Straatsburg ontvouwde Von der Leyen haar plannen voor 2023 en blikte ze terug op het afgelopen jaar, vooral de oorlog in Oekraïne. ‘Hadden we maar geluisterd naar degenen die Poetin kennen’ was haar belangrijkste les. Geplaagde buurlanden en kritische journalisten en oppositie waarschuwden al jaren dat Poetin niet zou stoppen. Op 24 februari kregen zij gelijk, toen Rusland Oekraïne binnenviel.
- Von der Leyen zei dat Rusland nog maar goed is voor 9% van de Europese import van gas door pijpleidingen. Vorig jaar was dat nog 40% van de hele gasinvoer.
- ‘We moeten af van alle afhankelijkheid van Rusland want Moskou manipuleert de markt.’ De EC wil daarvoor beslist niet buigen door de sancties tegen het land te verzachten. Brussel blijft onvermurwbaar pal achter Kiev staan.
- Kwetsbare burgers en bedrijven moet financiële hulp krijgen om de hoge elektriciteitsrekeningen te betalen.
- Ze kondigde een ‘grondige en brede’ hervorming aan, die de elektriciteitsprijs minder afhankelijk maakt van die van gas. Brussel zinspeelt op het instellen van een prijsplafond van €180 per megawattuur voor bedrijven die stroom opwekken via zon, wind, bepaalde vormen van waterkracht en kernenergie.
- Alle winsten die deze ondernemingen maken boven dit bedrag worden afgeroomd. Ook komt er een verplichte ‘solidariteitsbijdrage’ voor olie- en gasbedrijven van 33% over hun ‘overwinsten’.
- Deze maatregelen leveren de lidstaten gezamenlijk in totaal €140 mrd op voor noodsteun aan burgers en bedrijven.
- China heeft 90% van de wereldwijde markt in zeldzame metalen in handen en 60% van de lithiumproductie en- bewerking. De EU staat dus flink op achterstand!
- Dus nieuwe afhankelijkheid dreigt: Van China dat de metalenmarkt beheerst. De EC komt daarom spoedig met wetgeving voor het verplicht aanleggen van strategische reserves van aardmetalen en om de Europese productie op poten te krijgen zoals de 5 jaren geleden gelanceerde ‘Batterijenalliantie’. ‘Binnenkort maken we twee derde van de batterijen die we in de EU nodig hebben.’
- De EU zet ook een ‘waterstofbank’ op die de investeringen in deze schone brandstof moet aanjagen. Zodoende moet waterstof uitgroeien tot een serieuze markt in plaats van de niche die het nu nog is. Brussel maakt er €3 mrd voor vrij uit het Europese innovatiefonds.
__________
Kazachstan neemt afstand van Poetin.
De landen van Centraal-Azië kijken met wantrouwen naar Poetins oorlog. ‘Ze vormen niet meer Ruslands achtertuin, maar gaan hun eigen weg’. Oezbekistan, het meest centrale land van de 5 Centraal-Aziatische republieken is de trotse gastheer van de 22e bijeenkomst van de Sjanghai Cooperation Organisation. Veertien staatshoofden onder andere die van India en Pakistan praten 2 dagen over samenwerking op het gebied van economie en veiligheid. Veel aandacht gaat naar de ontmoeting tussen Xi Jinping en Poetin.
Poetin zoekt steun bij de landen die hij vanouds beschouwt als Ruslands achtertuin: Kazachstan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Kirgizië en Turkmenistan. Veel kan hij niet verwachten. Vanuit de hoofdsteden klinkt geen kritiek maar ook geen steun. Zonder Moskou openlijk af te vallen is duidelijk dat de autocratische leiders de Russische inval in een andere voormalige Sovjetrepubliek met wantrouwen bekijken: Wat Oekraïne overkomt kan hun ook overkomen! Ze willen niet gemangeld worden tussen de grote buren China en Rusland en opereren behoedzaam. Ze hebben zich sterk ontwikkeld en gaan hun eigen weg. Ze hebben hun eigen belangen en wensen en daar gebruiken ze hun banden met Rusland en China voor. Als de EU, de VS en het VK meer betrokken zouden zijn zouden ze ook naar die landen kijken. (NRC)
__________
Schiphol topman Benschop vertrekt om problemen.
- Dick Benschop stapt ‘uit eigen initiatief op’ bij luchthaven.
- Positie topman was onhoudbaar door voortdurende chaos.
- Schiphol kondigt aan dat er ook in oktober vluchten geschrapt worden.
Benschop (64) heeft woensdagavond bij de raad van commissarissen zijn functie ter beschikking gesteld. De topman had dit voorjaar nog getekend voor een tweede termijn van 4 jaar bij de luchthaven.
Volgens Arjan Kers, ceo van TUI Nederland, zijn de problemen met het vertrek van de topman niet opgelost maar de positie van Benschop was onhoudbaar geworden. Het was onmogelijk voor hem om nog aan te blijven. Na de crisismaatregelen donderdag op een ingelaste bijeenkomst van Schiphol met de luchtvaartsector zei hij: ‘Dan zit de Schipholdirectie daar naar iedereen te wijzen, behalve naar Schiphol zelf.’ (FD)
__________
Zorgen om Iran na afketsen van nucleaire deal.
De VS en Iran waren dicht bij een nieuw akkoord. Dat is voorlopig van de baan, dus is de vraag: Wat wil Iran en kan het gestopt worden? Blijft Iran zijn nucleaire programma uitbreiden, zodat het binnenkort over een kernwapen beschikt? Die ongemakkelijke vraag dringt zich op aan de internationale gemeenschap, nu alles erop wijst dat een nieuw akkoord voorlopig van de baan is, mogelijk voorgoed.
Anderhalf jaar hebben beide zijden met Europese bemiddeling getracht het akkoord van 2015 nieuw leven in te blazen. Dit pact door Trump in 2018 eenzijdig opgezegd voorzag in de beperking van Irans nucleaire activiteiten in ruil voor opheffing van de economische sancties en inspecties van zijn nucleaire activiteiten. Dit voorjaar waren de onderhandelaars eruit, heette het. Het wachten was op de handtekeningen van de politieke bazen. Maar die bleven uit. Begin augustus overhandigde EU-buitenlandchef Borrell de Iraniërs namens de VS een laatste bod. Iran reageerde met een nieuwe eis.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken sprak van ‘een stap terug’. Duitsland, Frankrijk en het VK uitten ‘ernstige twijfels’ over Irans bedoelingen. Een akkoord is voorlopig niet meer aan de orde. ‘Het hele proces is in gevaar’ verklaarde Borrell. (NRC)
__________
Einde coronapandemie komt inzicht, de WHO durft het voor het eerst hardop te zeggen.
‘Niet eerder stonden we er zo goed voor als het erom gaat de pandemie te beëindigen. We zijn er nog niet, maar het einde is in zicht.’ Dat meldde WHO-baas Tedros Ghebreyesus donderdag. Ghebreyesus sloeg met deze woorden voor het eerst in tweeënhalf jaar een opmerkelijk nieuwe toon aan: corona begint zowaar een normale, beheersbare ziekte te worden. Wél een ziekte die permanent onderhoud behoeft, voegt de topman daar in één adem aan toe: Alleen al dit jaar zijn tot nu toe wereldwijd een miljoen mensen overleden aan corona.
Toch is het wekelijks aantal sterfgevallen, zo’n tienduizend, voor het eerst teruggezakt tot onder het niveau van maart 2020, toen de lockdowns begonnen. ‘We kunnen de eindstreep zien. We liggen voor’, aldus Ghebreyesus. Maar het is nu de slechtste tijd om te stoppen met hardlopen. Een marathonloper houdt niet op als de eindstreep in zicht komt. Hij rent harder, met alle energie die hij nog in zich heeft.
Weg gaat corona niet meer, benadrukt de WHO! In een aantal adviezen raadt de organisatie aan hoe landen moeten omgaan met het virus: streef ernaar om alle risicogroepen volledig te vaccineren, blijf testen en het virus volgen, wees voorbereid op nieuwe oplevingen en leg eventuele maatregelen goed uit. (VK)
__________
Van Lienden stelde zaken ‘onjuist’ voor.
Bij de mondkapjesdeal met VWS hielden Van Lienden c.s. onduidelijkheid over commerciële bedoelingen ‘bewust in stand’. Tijdens de onderhandelingen was wel degelijk sprake van een ‘onjuiste voorstelling van zaken’ en hielden Van Lienden en zijn partners onduidelijkheid over de verhouding tussen hun stichting en bv ‘bewust in stand’ schreef minister Conny Helder (Langdurige Zorg en Sport) vrijdag in een reactie op het rapport van Deloitte. De minister zegt zich te beraden op juridische stappen. (NRC)
__________
Duitsland pakt nu ook controle bij oliebedrijf.
In een nieuwe stap om de greep terug te veroveren op de energievoorziening, heeft Duitsland de controle overgenomen bij 3 olieraffinaderijen die deels Russisch eigendom zijn.
De Duitse dochteronderneming van de Russische oliegigant Rosneft is onder staatstoezicht geplaatst. Volgens Duitsland werkte Rosneft niet mee aan de aanpassing van het bedrijf aan de nieuwe realiteit dat de toevoer uit Rusland wegvalt. De topman van Rosneft Igor Setsjin is een trouwe bondgenoot van Poetin.
De Duitse regering is al langer bezig de zeggenschap op te eisen bij bedrijven die kritieke energie-infrastructuur beheren maar hun taken niet meer naar behoren vervullen. In april is de dochter van Gazprom op eenzelfde manier onder curatele gesteld. Gazprom wilde de gasopslag in Rheden niet vullen. Na de ingreep is dat alsnog gebeurd.
Een onteigening of nationalisatie zou een volgende stap kunnen zijn. Dat ligt in Duitsland als optie op tafel voor de 3 grote inkopers van gas Uniper, VNG en het voormalige Gazprom Germania, nu Securing Energy for Europe genoemd. Duitsland vindt de zeggenschap overnemen fundamenteel om de energieleverantie veilig te stellen. (FD)
Zie ook de oorlog in Oekraïne
__________
Minima zien hun koopkracht volgend jaar aanzienlijk stijgen.
Aanstaande dinsdag is het Prinsjesdag en wordt de begroting voor volgend jaar gepresenteerd. Vanwege de hoge inflatie is koopkrachtreparatie het toverwoord in de Troonrede. Met name de minima gaan er in 2023 op vooruit. Volgens Haagse bronnen gaan vooral de armste huishoudens er volgend jaar aanzienlijk op vooruit door het koopkrachtpakket dat de regering zal bekendmaken.
De armste huishoudens zien hun koopkracht met 7,4% stijgen. Bij uitkeringsgerechtigden is de plus zelfs 8,5%. Daarmee maken de laagste inkomens de enorme klap in de koopkracht als gevolg van de energieprijzen meer dan goed. Dit jaar daalt de koopkracht met 6,8%, de grootste daling sinds de Tweede Wereldoorlog. De mediane stijging is 3,9%. Zo’n sterke stijging, vrijwel volledig door maatregelen uit Den Haag, is zeer ongewoon. De middeninkomens gaan er 3,1% op vooruit en de rijkste 20% ziet een koopkrachtplus van slechts 1,9% tegemoet. Door de sprong in koopkracht daalt het aantal mensen in armoede van 6,7% naar 4,9%. De consumptie gaat met 1,8% omhoog. Zonder maatregelen zou dat een min van 0,3% zijn. Het kabinet maakt dus flink werk van koopkrachtreparatie. Niet alleen worden oude, tijdelijke bedoelde subsidies verlengd, zoals lagere energiebelasting en lagere benzineaccijns, ook gaan zorg- en huurtoeslag omhoog. Het minimumloon stijgt met 10% en dat geldt ook voor bijstandsuitkeringen en AOW. Het hele pakket kost €15 à 16 mrd en wordt deels betaald uit vermogensbelastingen inclusief een hogere winstbelasting en deels uit meevallers. Daardoor loopt het tekort op tot 2,5%. Zonder maatregelen zou dit 1,1% bedragen. De staatsschuld blijft dalen en gaat naar 48,8%. (FD)
