Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma. 13 t/m zo. 19 februari 2023
Linkse wolk.
Ja, het is allemaal een verkiezingstruc, die angst voor de ‘linkse wolk’. Rutte is altijd op zoek naar tweestrijd omdat zijn VVD daarvan profiteert. Ditmaal is de PvdA-GroenLinks-combinatie de kunstmatige vijand. Alle commentatoren prikken door deze truc heen, want straks gaat de VVD toch weer samenwerken met die linkse wolk.
Maar is dat niet te gemakkelijk?
Ja, in versplinterd Nederland moeten redelijke partijen samenwerken. Rutte moet bijna dagelijks grote concessies doen aan links, om meerderheden in de Eerste Kamer te halen. De komende verkiezingen zijn voor hem de enige kans om daar iets aan te doen!
Want laten we niet doen of er geen verschillen zijn. Hier wat standpunten van GroenLinks:
€10.000 cadeau voor alle 18-jarigen, geen kinderbijslag hogere inkomens, afschaffen hypotheekrenteaftrek. De PvdA: werkgarantie iedereen, hogere belastingen bedrijven met flexwerkers, verplicht pensioen zzp’ers en 100.000 nieuwe ‘basisbanen’ in de publieke sector. Als de VVD over dit soort standpunten al geen strijd meer mag voeren, waarom zouden we dan nog verkiezingen organiseren? (Mathijs Bouman, FD)
………………………………………………………….
Nerveuze VS schieten 3 vliegtuigen uit de lucht boven Alaska en Canada.
Uit nervositeit over mogelijke spionageballonnen hebben Amerikaanse straaljagers dit weekeinde drie ‘ongeïdentificeerde vliegende voorwerpen’ uit de lucht geschoten. Dat gebeurde voor de kust van Alaska, boven Canada en bij het Huronmeer op de grens tussen Canada en de VS.
Biden neemt geen enkel risico meer met vliegende voorwerpen sinds het neerschieten van de Chinese ballon. Mogelijk ook in reactie op de kritiek dat hij te laat zou hebben ingegrepen bij het neerhalen van de eerste ballon, die een week lang door het Amerikaanse luchtruim had getrokken.
Het neerhalen van 4 ‘ufo’s in een week tijd roept vragen op over wat er allemaal in de lucht boven Amerika vliegt. Van de Chinese ballon die vorige week als eerste uit de lucht werd geschoten is volgens The Washington Post komen vast te staan dat die elektronische observatie-apparatuur bevatte en kon worden gebruikt voor spionage.
Volgens het Pentagon zou de ballon deel uitmaken van een ‘omvangrijk observatieprogramma’. In het kader van dit programma zouden al jaren Chinese ballonnen over tientallen landen op vijf werelddelen hebben gevlogen.
China ontkent in alle toonaarden dat er sprake is van spionage en houdt vol dat het om een uit de koers gewaaide, civiele onderzoeksballon gaat. (VK)
………………………………………………………….
Online repressie hindert hulp.
Ankara blokkeerde wegens kritiek even de sociale media, maar zat daarmee hulpverleners dwars.
Toen de Turkse politicoloog à–zgà¼n Emre Koc afgelopen dinsdag de televisietoespraak van Erdogan zag, verwachtte hij al dat de politie zou komen. Diezelfde avond stonden er inderdaad twee agenten aan zijn deur om hem mee te nemen voor verhoor.
Koc had op Twitter kritiek geuit op de traag op gang gekomen noodhulpverlening na de aardbevingen. Volgens hem had het leger in de zwaar getroffen provincie Hatay te hulp moeten schieten met bijvoorbeeld logistieke ondersteuning.
Erdogan had in zijn toespraak gezegd dat iedereen die ‘mensen tegen elkaar op probeert te zetten met nepnieuws en verdraaiingen’ nauwgezet in de gaten wordt gehouden. Daar voegde hij een dreigement aan toe: ‘Onze officieren van justitie stellen vast wie erop uit zijn om met dit soort barbaarse methodes maatschappelijke chaos te creëren, en zetten de noodzakelijke procedures onmiddellijk in werking.’
Door Koc en tientallen andere sociale mediagebruikers te arresteren wil de Turkse regering volgens hem angst onder de bevolking aanwakkeren en de toegang tot nieuw over de (nasleep van de) ramp beperken. (NRC)
………………………………………………………….
Huishoudens zetten kachel lager, maar isoleren mondjesmaat.
+ Minderheid huiseigenaren investeert in energiebesparing.
+ Toch kan 86% zich een flinke verduurzaming veroorloven.
+ DNB bepleit prijsprikkels als stimulans om te verduurzamen.
Huishoudens besparen op grote schaal energie door de verwarming lager te zetten en korter te douchen, maar de bereidheid het huis energiezuiniger te maken laat te wensen over, aldus De Nederlandsche Bank, die aandringt op prijsprikkels.
Dergelijke prikkels werken, zo constateert de centrale bank op basis van een peiling onder bijna tweeduizend huishoudens in oktober en november van 2022, và³à³r de recente prijsdalingen en de invoering van het prijsplafond. De peiling wijst uit dat 84% (!) van de huishoudens het energieverbruik in 2022 heeft verminderd.
Het CBS meldde maandag dat huishoudens in 2022 een kwart minder verbruikten dan in 2021: het laagste niveau in een halve eeuw. Huishoudens waren in 2021 goed voor een kwart van het gasverbruik en 20% van het stroomverbruik.
Maar zijn deze bezuinigingen blijvend? Verduurzaming van het huis heeft een substantieel en langdurig effect, maar juist daar heerst terughoudendheid, constateert de centrale bank: ‘We zien massale gedragsverandering maar minder structurele investeringen.’ Huishoudens zijn terughoudend om extra schulden te maken, ook al levert het per saldo besparingen op. Een tekort aan arbeid speelt ook een rol. Wie zijn huis wil laten isoleren komt bij veel aannemers op een wachtlijst. Maar een groter probleem is dat huishoudens vrezen de investeringen in duurzaamheid niet terug te verdienen. (FD)
………………………………………………………….
Moskou zet Prigozjin en zijn Wagner-leger op het tweede plan.
Hij probeerde de Russische militaire top pootje te lichten om zelf een hoge post op Defensie te bemachtigen. Maar nu moet huurlingenbaas Jevgeni Prigozjin een toontje lager zingen.
Het ziet ernaar uit dat Prigozjin zijn hand heeft overspeeld. Vorige maand werd hij door de Russische media nog als een held geprezen na de inname van de Oekraïense stad Soledar door zijn troepen. Maar langzamerhand stuit hij op het verzet van krachten in de overheid die hij tegen zich in het harnas heeft gejaagd.
Een signaal was de onverwachte bekendmaking dat Wagner stopt met het rekruteren van gevangenen. Die vormen inmiddels het overgrote deel van zijn huurlingenleger. De rekruteringscampagne verliep moeilijk als gevolg van berichten over enorme verliezen onder de ex-gevangenen. Hij riep met zijn gebruikelijke grootspraak dat werven niet meer nodig was omdat al ruim 10 miljoen Amerikanen zich wilden aansluiten bij Wagner maar volgens Igor Girkin, voormalig commandant separatisten in de Donbas, kwam van hogerhand het bevel te stoppen met werving van gevangenen.
Zijn couppoging samen met Kadyrov om Defensieminister Sjojgoe en stafchef Gerasimov ten val te brengen mislukte ook al. Poetin liet Sjojgoe en Gerasimov zitten en gaf Gerasimov zelfs
het bevel over de militaire operatie in Oekraïne in plaats van generaal Soerovkin, de favoriet van Prigozjin. Kennelijk begrijpt Poetin ook dat hij voor een succesvol offensief het professionele leger harder nodig heeft dan Prigozjins nauwelijks getrainde vrijwilligers uit de strafkampen die vooral als kanonnenvoer worden ingezet.
Ook in de Doema is weinig steun voor zijn voorstel om het ‘in diskrediet’ brengen van Wagner strafbaar te stellen. Daarmee zou het huurlingenleger op gelijk niveau komen met de Russische strijdkrachten.
Kennelijk wil men hem niet op het politieke podium omdat hij zo onvoorspelbaar is. Ze zijn een beetje bang voor hem. Hij vindt dat voor de verwinning van Oekraïne noodzakelijk is eerst af te rekenen met wat hij de ‘corrupte, prowesterse elite’ in Rusland noemt. Als Prigozjin te veel macht krijgt zou dat weleens kunnen uitlopen op een bloedige zuivering, denken vele politici en oligarchen. (VK)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
………………………………………………………….
Gebouwen moeten dansen.
Wolkenkrabbers kunnen aardbevingsbestendig zijn mits ze op de juiste manier zijn gebouwd. Dat bewijzen Japan en andere landen.
Hoewel er in Turkije duizenden hoge gebouwen zijn ingestort door de aardbevingen van vorige week, is bevingsbestendige bouwen ook daar goed mogelijk. Dat blijkt niet alleen uit Turkse gebouwen die nog overeind staan, maar ook uit voorbeelden elders in de wereld.
Rijke landen als Japan en de VS maar ook een minder rijk land als Chili, bewijzen dat zelfs wolkenkrabbers zware bevingen kunnen doorstaan mits goed gebouwd. Goede bouwvoorschriften en de naleving daarvan spelen hierbij een hoofdrol. Wel kost het al gauw tien tot twintig procent meer om gebouwen bevingsbestendig te maken.
Voor mensen die zich op de bovenste verdiepingen van een wolkenkrabber in Tokio bevinden op het moment van een stevige aardbeving kan dat een angstaanjagende ervaring zijn. Ze voelen hoe het gebouw in beweging raakt, een beetje als een schip op de golven. Toch is dat slingeren van het gebouw juist hun redding. Een dansend gebouw is juist minder kwetsbaar voor aardbevingen dan een bouwwerk dat niet kan bewegen.
Japanners behoren tot de meest geavanceerde bouwers van aardbevingsbestendige gebouwen. Al geruime tijd is daar duidelijk dat vooral staal een goed bouwmateriaal is voor aardbevingsgebieden omdat het flexibeler is dan steen of beton. Ook kan een gebouw op een soort rollen worden geplaatst zodat het bij een aardbeving kan meebewegen en op die manier de schokken kan verwerken. Ook in Californië is flexibiliteit van gebouwen het uitgangspunt. Maar daar gaan de laatste jaren wel stemmen op om de slingerbewegingen aan maxima te binden. Anders dreigen bij stevige bevingen bijvoorbeeld liften voorgoed onbruikbaar te worden. (NRC)
………………………………………………………….
Nederland weet aan recessie te ontsnappen.
Na krimp in het derde kwartaal, groeit het bbp in het vierde kwartaal met 0,6%. Vooral dankzij consumptie.
Nederland is aan een door economen gevreesde recessie ontsnapt. In het vierde kwartaal groeide het bruto binnenlands product met 0,6% ten opzichte van het kwartaal daarvoor, zo meldde het CBS gisteren.
In het 3e kwartaal was nog sprake van een bbp-krimp van 0,2%. Bij 2 kwartalen krimp op rij is er sprake van een recessie. Eind vorig jaar gingen analisten nog uit van dit scenario, maar sindsdien hebben zij hun verwachtingen naar boven bijgesteld. ING rekende op 0,5%, Rabo en ABN Amro op een kleine plus. Volgens het CBS presteert de Nederlandse economie dus nog beter.
ING noemt vooral de groei van de consumptie verrassend. ‘Daar hadden we eigenlijk wel een krimp verwacht.’
Voor heel 2022 is de economische groei in Nederland uitgekomen op 4,5%. Dat is maar iets minder dan de 4,9% groei in het coronahersteljaar 2021. ‘Twee jaar op rij met deze groeicijfers is deze eeuw nog niet voorgekomen’, zegt het CBS daarover.
Analisten verwachten geen derde hosannajaar op rij. Het ‘succesverhaal’ van enorme banengroei kan niet eindeloos voortduren. Daarnaast blijft het onzeker in hoeverre de rente nog verder oploopt en wat de uitwerking van de forse rentestijgingen tot dusver is op de bouwsector, de woningmarkt en daarmee ook consumptie. ‘En de energieprijzen blijven sowieso slecht te voorspellen’ zegt ING econoom Marcel Klok. (FD)
………………………………………………………….
Schiphol heeft te vroeg gejuicht: Voor meivakantie opnieuw een reizigerslimiet.
Schiphol wil in april en mei het aantal reizigers opnieuw beperken. In weerwil van eerdere positieve berichten is er nog steeds een tekort aan beveiligers. Ook vreest Schiphol tekorten bij het grondpersoneel. Daardoor verwacht de luchthaven dagelijks enkele duizenden passagiers minder te kunnen verwerken.
Een maand geleden blaakte de luchthaven nog van zelfvertrouwen. Schiphol voorzag een probleemloze zomer door de weving van meer beveiligers. Hierdoor verwachtte het de beperking van het aantal reizigers eind maart te kunnen opheffen. Mei, dat gaan we doen’, zei interim-baas Ruud Sondag.
Nu blijkt dat te vroeg is gejuicht. Ondanks de werving van 500 nieuwe medewerkers is er nog steeds een tekort van 300 mensen. Ook is er een tekort van aan personeel bij de bagage- en passagiersafhandeling. Schiphol vreest dat dat tekort nog zal oplopen.
De beperkingen leiden tot een capaciteitsverlaging van 15 procent van de passagiers, zegt ‘Airport Coördination Netherlands’ dat toezicht houdt op de verdeling van start- en landingsrechten. Schiphol zelf zegt 5 procent. Dat zou leiden tot enkele duizenden reizigers minder per dag. Dat valt nog mee in vergelijking met afgelopen zomer: toen wees de luchthaven op de drukste dagen ruim 13 duizend passagiers af. (VK)
………………………………………………………….
Marechaussee mag niet meer etnisch profileren.
Het Haagse hof fluit de rechter terug en benadrukt de negatieve gevolgen van etnisch profileren voor de maatschappij.
De Marechaussee maakt zich bij grenscontroles schuldig aan rassendiscriminatie door onder meer op huidskleur te selecteren en moet daar onmiddellijk mee stoppen stelt het Haagse gerechtshof in een zaak tegen de staat over etnisch profileren aangespannen door Amnesty International, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten en twee slachtoffers.
Anderhalf jaar geleden oordeelde de rechtbank Den Haag dat bij het mobiele vreemdelingen toezicht geen sprake was van discriminatie.
Maar het Hof komt tot een wezenlijk andere weging en interpretatie van de feiten en stelt dat de Marechaussee ras en etniciteit niet als selectiecriterium mag gebruiken, ook niet als tegelijk andere criteria als leeftijd een rol spelen. Er is dan namelijk sprake van discriminatie op grond van ras, ‘een bijzonder ernstige vorm van discriminatie’ aldus het gerechtshof.
Het hof plaatst het etnisch profileren door de Marechaussee in een bredere context en stelt dat het een negatieve uitstraling heeft op de maatschappij als geheel. Het leidt tot gevoelens van pijn en frustratie bij degenen die etnisch geprofileerd worden en zorgt ervoor dat Nederlanders met een andere dan blanke huidskleur zich niet geaccepteerd en tweederangs burger kunnen voelen.
Het grootste verschil met de uitspraak van de rechtbank is de wijze waarop het hof de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uitlegt. Zodra ras of etniciteit als een van de gronden voor controles naar illegaal verblijf worden gebruikt – wat de Marechaussee erkent – is de beslissing iemand te controleren automatisch in grote mate op ras gebaseerd en daarmee per definitie ongeoorloofd. De Marechaussee zegt dat de uitspraak mogelijk verstrekkende gevolgen voor de werkwijze van de organisatie heeft. Staatssecretaris Van der Burg heeft de Marechaussee opdracht gegeven niet meer etnisch te profileren. (NRC)
………………………………………………………….
NAVO en defensie-industrie gaan munitieproductie opvoeren.
De dertig landen van de NAVO willen de militaire steun voor Oekraïne verder opschroeven. Kiev heeft veel behoefte aan munitie, nu Rusland zijn aanval in de Donbasregio opvoert en zich mogelijk opmaakt voor een grootscheeps offensief elders in het land.
Maar de munitiedepots van de NAVO-landen raken almaar leger. Om die reden hebben de NAVO defensieministers besloten de handen ineen te slaan met de defensie-industrie.
Het bondgenootschap is van plan ‘de industriële productiecapaciteit’ te vergroten.
Stoltenberg waarschuwde dat de oorlog ‘een slepende uitputtingsslag’ wordt. ‘En een uitputtingsslag is een logistieke oorlog. Oekraïne heeft een kans om de balans te doen doorslaan, maar tijd is van essentieel belang.
Dat beaamde Zelensky. Hij maande de NAVO-leden opnieuw sneller te besluiten over nieuwe wapenleveranties. Volgens hem probeert Rusland zijn winst op het slagveld te maximaliseren voordat Oekraïne wordt bevoorraad.
‘Daarom is snelheid onontbeerlijk’, aldus Zelensky. ‘Snelheid in alles: beslissingen nemen, deze uitvoeren, voorraden verzenden, training. Snelheid redt mensenlevens.
Oekraïne verbruikt momenteel meer munitie dan de NAVO fabriceert. We moeten meer produceren om genoeg te leveren, maar à³à³k om onze eigen voorraden aan te vullen en ons grondgebied te kunnen beschermen. (FD)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
………………………………………………………….
Basisbeurs keert terug, maar oppositie hekelt compensatie gedupeerde ‘pechgeneratie’
De basisbeurs voor studenten komt terug. In het beslissende debat uitten elf oppositiepartijen woensdag wel kritiek op de voorgenomen compensatie voor de ‘pechgeneratie’. De 1 miljard euro voor studenten die de afgelopen 8 jaar moesten lenen is ‘onvoldoende’, ‘karig’, ‘een fooi’ of een ‘schijntje’.
Kamerleden van de regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zeiden ieder voor zich de hoogte van het beschikbare bedrag niet te kunnen verklaren, omdat zij niet bij de coalitieonderhandelingen betrokken zijn geweest. Dat stuitte op hoon van de oppositie. Ik wil als kamerlid een afweging kunnen maken, zei Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren. ‘Nu hoor ik alleen: het is nou eenmaal zo opgeschreven.’
Minister Robbert Dijkgraaf van onderwijs antwoordde: ‘Het gaat om verdeling van schaarste. Ook ik ben niet aanwezig geweest bij de onderhandelingen, maar zo’n afweging komt vaak voor. Ik ga het bedrag niet door heel lang te praten hoger maken want dit is de financiële enveloppe die ik heb gekregen en waarmee ik het moet doen.
De genoegdoening voor studenten die het zonder basisbeurs moesten stellen, is door de Raad van State ontraden. Het adviesorgaan waarschuwde voor precedentwerking. De oppositie vindt de compensatie juist veel te laag. Die komt in het wetsvoorstel uit op 1.400 per student terwijl zij circa 14 duizend euro zijn misgelopen en zich vaak in hoge schulden hebben gestoken.
CDA-kamerlid Peters benadrukte dat het woord compensatie onjuist is. ‘het is een gebaar, een tegemoetkoming. Ik kan niet andermans beleid ongedaan maken. Als straks de kinderopvang gratis wordt, gaan we ook niet iedereen vergoeden die zich nu scheel betaalt.’ (VK)
…………………………………………………………………..
Sturgeon vertrekt, moegestreden.
De Schotse premier stond onder druk na tegenslagen rond transgenders en onafhankelijkheid, maar is nog wel populair.
Haar hele leven is ze ‘de politicus Nicola Sturgeon’ geweest en nu hoopt ze dat ze meer tijd krijgt voor de mens Nicola Sturgeon.
Woensdag maakte de Schotse premier bekend dat ze vertrekt. Ze was de eerste vrouwelijke regeringsleider, en de langstzittende uit de Schotse geschiedenis. Haar besluit nam ze ‘bijna instinctief’, zei ze in haar toelichting.
Het leven van een politicus vond ze, ‘durf ik het te zeggen, meedogenloos’, met amper privacy en geen vrije tijd. Haar uitleg deed sterk denken aan die van de Nieuw-Zeelandse oud-premier Jacinda Ardern, die vorige maand een gebrek aan energie als reden gaf om te stoppen.
Ruim 8 jaar was Sturgeon (52) de eerste minister van Schotland. Voor het overgrote deel van die periode wist ze grip te houden op haar partij de Scottish National Party (SNP), én op de publieke opinie – bijzonder voor een politicus die zo lang aan de macht is. Ze bleef populair bij de Schotten.
Tot begin dit jaar dan. Ze stond de afgelopen maanden wel onder druk. De Britse regering verleende geen goedkering aan een omstreden wet (goedgekeurd door het Schotse parlement) waarmee transpersonen geen diagnose van een psychiater meer nodig hebben om de registratie van hun geslacht te wijzigen. Ze noemde het ingrijpen ‘een aanval op de Schotse democratie’ en kondigde een rechtszaak aan. Maar uit peilingen bleek dat veel Schotten aan de kant van de Britse regering staan. Ook in de SNP bestond weerstand. Na deze ophef duikelden de populariteit van Sturgeon en de SNP in de peilingen, net als de steun voor een onafhankelijk Schotland. (NRC)
………………………………………………………………….
Woonminister De Jonge krijgt ‘stok achter de deur”
+ Het kabinet kan met nieuwe wet in de hand nieuwbouw aanjagen.
+ Dat moet gaan leiden tot genoeg betaalbare woningen voor 2030.
+ Minister komt ook met regels voor voorrang bij toewijzen sociale huur.
Neemt een provincie of gemeente niet genoeg of het verkeerde type woningen op in de bouwplannen? Dan wil het Kabinet hen vanaf volgend jaar dwingen om de plannen aan te passen. Het wetsvoorstel ‘Versterking regie op de volkshuisvesting’ moet dat regelen. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om het aanwijzen van een bouwlocatie of afdwingen dat er meer sociale huurwoningen komen.
Met de nieuwe wet in de hand kan De Jonge naar eigen zeggen ‘sturen op wat, waar, voor wie wordt gebouwd’. De bewindsman moet volgens de afspraken in het coalitieakkoord bereiken dat er tot 2030 zo’n 900.000 woningen worden gebouwd. Daarvan moet circa tweederde betaalbaar zijn, 30% sociale huur en 40% voor de middeninkomens.
De nieuwe wet geeft de minister vervolgens ‘de stok achter de deur’ om provincies en gemeenten deals te laten nakomen. Doen zij dat niet, dan kan het Rijk zelf plannen gaan maken voor aan te wijzen locaties. Corporaties maakten al afspraken om weer meer te gaan bouwen inruil voor het afschaffen van de verhuurderheffing. Maar dan moeten zij wel plekken hebben waar die woningen kunnen komen. Die zekerheid wil De Jonge hen met dit wetsvoorstel geven. Hij verwacht overigens in de meeste regio’s niet te hoeven ingrijpen. Alleen al het gegeven dat de stok er is zal vaak al genoeg zijn. (FD)
………………………………………………………….
Detailhandel verkoopt minder, maar maakt meer omzet door prijsstijgingen.
De verkoop van de Nederlandse detailhandel is in het laatste kwartaal van 2022 met 3% gedaald ten opzichte van een jaar eerder. Toch werd er 7% meer omgezet, meldt het CBS. Dat komt door hogere prijzen van de verkochte producten. Dit verschil tussen verkoop- en omzetcijfers was ook al zichtbaar in het tweede en derde kwartaal van 2022, toen de inflatie snel toenam, maar was in het laatste kwartaal het grootst.
Deze discrepantie is het grootst bij supermarkten, met 4,6% minder verkoop en 8,2% meer omzet. Dit betekent niet meteen meer winst: door de inflatie zijn voor veel verkopers ook de kosten gestegen.
Voedselspeciaalzaken, zoals bakkers en slagers zagen de verkoop het meest teruglopen. Verkopers van consumentenelektronica verkochten niet alleen minder maar maakten ook minder omzet. Consumenten kochten wel meer kleding en schoenen dan vorig jaar. (VK)
………………………………………………………….
DNB kritisch op winkels die cash weigeren.
In 4% van de Nederlandse winkels kunnen consumenten niet met contanten betalen. Voor apotheken ligt dat percentage nog hoger. Betalen moet voor iedereen gemakkelijker blijven, vindt toezichthouder DNB.
Veiliger voor personeel, makkelijk voor klanten, minder papieren rompslomp. Dat is waarschijnlijk de redenering van 4% van de Nederlandse winkels als het gaat om het niet toestaan van contante betalingen. Maar De Nederlandsche Bank die dat cijfer donderdag publiceerde, is kritisch op het weigeren van brief- en muntgeld door winkeliers.
Betalen moet ‘voor iedereen gemakkelijk zijn’, vindt DNB. De kritiek richt zich met name op sectoren waar het weigeren van contanten relatief veel voorkomt. Bioscopen staan bovenaan de lijst, 22% weigert cashgeld. Zij worden gevolgd door parkeerfaciliteiten (16%) en apothekers (12%).
De acceptatiegraad voor contant betalen is in deze branches ‘te laag’, aldus DNB. Toch is het weigeren van cash niet verboden: winkeliers moeten alleen goed aangeven, bijvoorbeeld via bordjes of raamstickers, dat betalen met cash geen optie is.
Voor apothekers ligt de maatschappelijke druk hoger dan voor andere sectoren vanwege de belangrijke functie die zij vervullen in de samenleving. Met name voor ouderen zou pinnen of elektronisch betalen minder vaak een optie zijn.
De Tweede Kamer nam in 2019 een motie van 50Plus en CDA aan waarin werd gepleit om apothekers te verplichten cash te accepteren. Die werd niet uitgevoerd. Toenmalig minister voor Medische Zorg Bruno Bruins zei niet aan de motie te kunnen voldoen, omdat het nu eenmaal wettelijk is vastgelegd dat winkeliers cash niet hoeven te accepteren. (NRC)
Ja, het is allemaal een verkiezingstruc, die angst voor de ‘linkse wolk’. Rutte is altijd op zoek naar tweestrijd omdat zijn VVD daarvan profiteert. Ditmaal is de PvdA-GroenLinks-combinatie de kunstmatige vijand. Alle commentatoren prikken door deze truc heen, want straks gaat de VVD toch weer samenwerken met die linkse wolk.
Maar is dat niet te gemakkelijk?
Ja, in versplinterd Nederland moeten redelijke partijen samenwerken. Rutte moet bijna dagelijks grote concessies doen aan links, om meerderheden in de Eerste Kamer te halen. De komende verkiezingen zijn voor hem de enige kans om daar iets aan te doen!
Want laten we niet doen of er geen verschillen zijn. Hier wat standpunten van GroenLinks:
€10.000 cadeau voor alle 18-jarigen, geen kinderbijslag hogere inkomens, afschaffen hypotheekrenteaftrek. De PvdA: werkgarantie iedereen, hogere belastingen bedrijven met flexwerkers, verplicht pensioen zzp’ers en 100.000 nieuwe ‘basisbanen’ in de publieke sector. Als de VVD over dit soort standpunten al geen strijd meer mag voeren, waarom zouden we dan nog verkiezingen organiseren? (Mathijs Bouman, FD)
………………………………………………………….
Nerveuze VS schieten 3 vliegtuigen uit de lucht boven Alaska en Canada.
Uit nervositeit over mogelijke spionageballonnen hebben Amerikaanse straaljagers dit weekeinde drie ‘ongeïdentificeerde vliegende voorwerpen’ uit de lucht geschoten. Dat gebeurde voor de kust van Alaska, boven Canada en bij het Huronmeer op de grens tussen Canada en de VS.
Biden neemt geen enkel risico meer met vliegende voorwerpen sinds het neerschieten van de Chinese ballon. Mogelijk ook in reactie op de kritiek dat hij te laat zou hebben ingegrepen bij het neerhalen van de eerste ballon, die een week lang door het Amerikaanse luchtruim had getrokken.
Het neerhalen van 4 ‘ufo’s in een week tijd roept vragen op over wat er allemaal in de lucht boven Amerika vliegt. Van de Chinese ballon die vorige week als eerste uit de lucht werd geschoten is volgens The Washington Post komen vast te staan dat die elektronische observatie-apparatuur bevatte en kon worden gebruikt voor spionage.
Volgens het Pentagon zou de ballon deel uitmaken van een ‘omvangrijk observatieprogramma’. In het kader van dit programma zouden al jaren Chinese ballonnen over tientallen landen op vijf werelddelen hebben gevlogen.
China ontkent in alle toonaarden dat er sprake is van spionage en houdt vol dat het om een uit de koers gewaaide, civiele onderzoeksballon gaat. (VK)
………………………………………………………….
Online repressie hindert hulp.
Ankara blokkeerde wegens kritiek even de sociale media, maar zat daarmee hulpverleners dwars.
Toen de Turkse politicoloog à–zgà¼n Emre Koc afgelopen dinsdag de televisietoespraak van Erdogan zag, verwachtte hij al dat de politie zou komen. Diezelfde avond stonden er inderdaad twee agenten aan zijn deur om hem mee te nemen voor verhoor.
Koc had op Twitter kritiek geuit op de traag op gang gekomen noodhulpverlening na de aardbevingen. Volgens hem had het leger in de zwaar getroffen provincie Hatay te hulp moeten schieten met bijvoorbeeld logistieke ondersteuning.
Erdogan had in zijn toespraak gezegd dat iedereen die ‘mensen tegen elkaar op probeert te zetten met nepnieuws en verdraaiingen’ nauwgezet in de gaten wordt gehouden. Daar voegde hij een dreigement aan toe: ‘Onze officieren van justitie stellen vast wie erop uit zijn om met dit soort barbaarse methodes maatschappelijke chaos te creëren, en zetten de noodzakelijke procedures onmiddellijk in werking.’
Door Koc en tientallen andere sociale mediagebruikers te arresteren wil de Turkse regering volgens hem angst onder de bevolking aanwakkeren en de toegang tot nieuw over de (nasleep van de) ramp beperken. (NRC)
………………………………………………………….
Huishoudens zetten kachel lager, maar isoleren mondjesmaat.
+ Minderheid huiseigenaren investeert in energiebesparing.
+ Toch kan 86% zich een flinke verduurzaming veroorloven.
+ DNB bepleit prijsprikkels als stimulans om te verduurzamen.
Huishoudens besparen op grote schaal energie door de verwarming lager te zetten en korter te douchen, maar de bereidheid het huis energiezuiniger te maken laat te wensen over, aldus De Nederlandsche Bank, die aandringt op prijsprikkels.
Dergelijke prikkels werken, zo constateert de centrale bank op basis van een peiling onder bijna tweeduizend huishoudens in oktober en november van 2022, và³à³r de recente prijsdalingen en de invoering van het prijsplafond. De peiling wijst uit dat 84% (!) van de huishoudens het energieverbruik in 2022 heeft verminderd.
Het CBS meldde maandag dat huishoudens in 2022 een kwart minder verbruikten dan in 2021: het laagste niveau in een halve eeuw. Huishoudens waren in 2021 goed voor een kwart van het gasverbruik en 20% van het stroomverbruik.
Maar zijn deze bezuinigingen blijvend? Verduurzaming van het huis heeft een substantieel en langdurig effect, maar juist daar heerst terughoudendheid, constateert de centrale bank: ‘We zien massale gedragsverandering maar minder structurele investeringen.’ Huishoudens zijn terughoudend om extra schulden te maken, ook al levert het per saldo besparingen op. Een tekort aan arbeid speelt ook een rol. Wie zijn huis wil laten isoleren komt bij veel aannemers op een wachtlijst. Maar een groter probleem is dat huishoudens vrezen de investeringen in duurzaamheid niet terug te verdienen. (FD)
………………………………………………………….
Moskou zet Prigozjin en zijn Wagner-leger op het tweede plan.
Hij probeerde de Russische militaire top pootje te lichten om zelf een hoge post op Defensie te bemachtigen. Maar nu moet huurlingenbaas Jevgeni Prigozjin een toontje lager zingen.
Het ziet ernaar uit dat Prigozjin zijn hand heeft overspeeld. Vorige maand werd hij door de Russische media nog als een held geprezen na de inname van de Oekraïense stad Soledar door zijn troepen. Maar langzamerhand stuit hij op het verzet van krachten in de overheid die hij tegen zich in het harnas heeft gejaagd.
Een signaal was de onverwachte bekendmaking dat Wagner stopt met het rekruteren van gevangenen. Die vormen inmiddels het overgrote deel van zijn huurlingenleger. De rekruteringscampagne verliep moeilijk als gevolg van berichten over enorme verliezen onder de ex-gevangenen. Hij riep met zijn gebruikelijke grootspraak dat werven niet meer nodig was omdat al ruim 10 miljoen Amerikanen zich wilden aansluiten bij Wagner maar volgens Igor Girkin, voormalig commandant separatisten in de Donbas, kwam van hogerhand het bevel te stoppen met werving van gevangenen.
Zijn couppoging samen met Kadyrov om Defensieminister Sjojgoe en stafchef Gerasimov ten val te brengen mislukte ook al. Poetin liet Sjojgoe en Gerasimov zitten en gaf Gerasimov zelfs
het bevel over de militaire operatie in Oekraïne in plaats van generaal Soerovkin, de favoriet van Prigozjin. Kennelijk begrijpt Poetin ook dat hij voor een succesvol offensief het professionele leger harder nodig heeft dan Prigozjins nauwelijks getrainde vrijwilligers uit de strafkampen die vooral als kanonnenvoer worden ingezet.
Ook in de Doema is weinig steun voor zijn voorstel om het ‘in diskrediet’ brengen van Wagner strafbaar te stellen. Daarmee zou het huurlingenleger op gelijk niveau komen met de Russische strijdkrachten.
Kennelijk wil men hem niet op het politieke podium omdat hij zo onvoorspelbaar is. Ze zijn een beetje bang voor hem. Hij vindt dat voor de verwinning van Oekraïne noodzakelijk is eerst af te rekenen met wat hij de ‘corrupte, prowesterse elite’ in Rusland noemt. Als Prigozjin te veel macht krijgt zou dat weleens kunnen uitlopen op een bloedige zuivering, denken vele politici en oligarchen. (VK)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
………………………………………………………….
Gebouwen moeten dansen.
Wolkenkrabbers kunnen aardbevingsbestendig zijn mits ze op de juiste manier zijn gebouwd. Dat bewijzen Japan en andere landen.
Hoewel er in Turkije duizenden hoge gebouwen zijn ingestort door de aardbevingen van vorige week, is bevingsbestendige bouwen ook daar goed mogelijk. Dat blijkt niet alleen uit Turkse gebouwen die nog overeind staan, maar ook uit voorbeelden elders in de wereld.
Rijke landen als Japan en de VS maar ook een minder rijk land als Chili, bewijzen dat zelfs wolkenkrabbers zware bevingen kunnen doorstaan mits goed gebouwd. Goede bouwvoorschriften en de naleving daarvan spelen hierbij een hoofdrol. Wel kost het al gauw tien tot twintig procent meer om gebouwen bevingsbestendig te maken.
Voor mensen die zich op de bovenste verdiepingen van een wolkenkrabber in Tokio bevinden op het moment van een stevige aardbeving kan dat een angstaanjagende ervaring zijn. Ze voelen hoe het gebouw in beweging raakt, een beetje als een schip op de golven. Toch is dat slingeren van het gebouw juist hun redding. Een dansend gebouw is juist minder kwetsbaar voor aardbevingen dan een bouwwerk dat niet kan bewegen.
Japanners behoren tot de meest geavanceerde bouwers van aardbevingsbestendige gebouwen. Al geruime tijd is daar duidelijk dat vooral staal een goed bouwmateriaal is voor aardbevingsgebieden omdat het flexibeler is dan steen of beton. Ook kan een gebouw op een soort rollen worden geplaatst zodat het bij een aardbeving kan meebewegen en op die manier de schokken kan verwerken. Ook in Californië is flexibiliteit van gebouwen het uitgangspunt. Maar daar gaan de laatste jaren wel stemmen op om de slingerbewegingen aan maxima te binden. Anders dreigen bij stevige bevingen bijvoorbeeld liften voorgoed onbruikbaar te worden. (NRC)
………………………………………………………….
Nederland weet aan recessie te ontsnappen.
Na krimp in het derde kwartaal, groeit het bbp in het vierde kwartaal met 0,6%. Vooral dankzij consumptie.
Nederland is aan een door economen gevreesde recessie ontsnapt. In het vierde kwartaal groeide het bruto binnenlands product met 0,6% ten opzichte van het kwartaal daarvoor, zo meldde het CBS gisteren.
In het 3e kwartaal was nog sprake van een bbp-krimp van 0,2%. Bij 2 kwartalen krimp op rij is er sprake van een recessie. Eind vorig jaar gingen analisten nog uit van dit scenario, maar sindsdien hebben zij hun verwachtingen naar boven bijgesteld. ING rekende op 0,5%, Rabo en ABN Amro op een kleine plus. Volgens het CBS presteert de Nederlandse economie dus nog beter.
ING noemt vooral de groei van de consumptie verrassend. ‘Daar hadden we eigenlijk wel een krimp verwacht.’
Voor heel 2022 is de economische groei in Nederland uitgekomen op 4,5%. Dat is maar iets minder dan de 4,9% groei in het coronahersteljaar 2021. ‘Twee jaar op rij met deze groeicijfers is deze eeuw nog niet voorgekomen’, zegt het CBS daarover.
Analisten verwachten geen derde hosannajaar op rij. Het ‘succesverhaal’ van enorme banengroei kan niet eindeloos voortduren. Daarnaast blijft het onzeker in hoeverre de rente nog verder oploopt en wat de uitwerking van de forse rentestijgingen tot dusver is op de bouwsector, de woningmarkt en daarmee ook consumptie. ‘En de energieprijzen blijven sowieso slecht te voorspellen’ zegt ING econoom Marcel Klok. (FD)
………………………………………………………….
Schiphol heeft te vroeg gejuicht: Voor meivakantie opnieuw een reizigerslimiet.
Schiphol wil in april en mei het aantal reizigers opnieuw beperken. In weerwil van eerdere positieve berichten is er nog steeds een tekort aan beveiligers. Ook vreest Schiphol tekorten bij het grondpersoneel. Daardoor verwacht de luchthaven dagelijks enkele duizenden passagiers minder te kunnen verwerken.
Een maand geleden blaakte de luchthaven nog van zelfvertrouwen. Schiphol voorzag een probleemloze zomer door de weving van meer beveiligers. Hierdoor verwachtte het de beperking van het aantal reizigers eind maart te kunnen opheffen. Mei, dat gaan we doen’, zei interim-baas Ruud Sondag.
Nu blijkt dat te vroeg is gejuicht. Ondanks de werving van 500 nieuwe medewerkers is er nog steeds een tekort van 300 mensen. Ook is er een tekort van aan personeel bij de bagage- en passagiersafhandeling. Schiphol vreest dat dat tekort nog zal oplopen.
De beperkingen leiden tot een capaciteitsverlaging van 15 procent van de passagiers, zegt ‘Airport Coördination Netherlands’ dat toezicht houdt op de verdeling van start- en landingsrechten. Schiphol zelf zegt 5 procent. Dat zou leiden tot enkele duizenden reizigers minder per dag. Dat valt nog mee in vergelijking met afgelopen zomer: toen wees de luchthaven op de drukste dagen ruim 13 duizend passagiers af. (VK)
………………………………………………………….
Marechaussee mag niet meer etnisch profileren.
Het Haagse hof fluit de rechter terug en benadrukt de negatieve gevolgen van etnisch profileren voor de maatschappij.
De Marechaussee maakt zich bij grenscontroles schuldig aan rassendiscriminatie door onder meer op huidskleur te selecteren en moet daar onmiddellijk mee stoppen stelt het Haagse gerechtshof in een zaak tegen de staat over etnisch profileren aangespannen door Amnesty International, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten en twee slachtoffers.
Anderhalf jaar geleden oordeelde de rechtbank Den Haag dat bij het mobiele vreemdelingen toezicht geen sprake was van discriminatie.
Maar het Hof komt tot een wezenlijk andere weging en interpretatie van de feiten en stelt dat de Marechaussee ras en etniciteit niet als selectiecriterium mag gebruiken, ook niet als tegelijk andere criteria als leeftijd een rol spelen. Er is dan namelijk sprake van discriminatie op grond van ras, ‘een bijzonder ernstige vorm van discriminatie’ aldus het gerechtshof.
Het hof plaatst het etnisch profileren door de Marechaussee in een bredere context en stelt dat het een negatieve uitstraling heeft op de maatschappij als geheel. Het leidt tot gevoelens van pijn en frustratie bij degenen die etnisch geprofileerd worden en zorgt ervoor dat Nederlanders met een andere dan blanke huidskleur zich niet geaccepteerd en tweederangs burger kunnen voelen.
Het grootste verschil met de uitspraak van de rechtbank is de wijze waarop het hof de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uitlegt. Zodra ras of etniciteit als een van de gronden voor controles naar illegaal verblijf worden gebruikt – wat de Marechaussee erkent – is de beslissing iemand te controleren automatisch in grote mate op ras gebaseerd en daarmee per definitie ongeoorloofd. De Marechaussee zegt dat de uitspraak mogelijk verstrekkende gevolgen voor de werkwijze van de organisatie heeft. Staatssecretaris Van der Burg heeft de Marechaussee opdracht gegeven niet meer etnisch te profileren. (NRC)
………………………………………………………….
NAVO en defensie-industrie gaan munitieproductie opvoeren.
De dertig landen van de NAVO willen de militaire steun voor Oekraïne verder opschroeven. Kiev heeft veel behoefte aan munitie, nu Rusland zijn aanval in de Donbasregio opvoert en zich mogelijk opmaakt voor een grootscheeps offensief elders in het land.
Maar de munitiedepots van de NAVO-landen raken almaar leger. Om die reden hebben de NAVO defensieministers besloten de handen ineen te slaan met de defensie-industrie.
Het bondgenootschap is van plan ‘de industriële productiecapaciteit’ te vergroten.
Stoltenberg waarschuwde dat de oorlog ‘een slepende uitputtingsslag’ wordt. ‘En een uitputtingsslag is een logistieke oorlog. Oekraïne heeft een kans om de balans te doen doorslaan, maar tijd is van essentieel belang.
Dat beaamde Zelensky. Hij maande de NAVO-leden opnieuw sneller te besluiten over nieuwe wapenleveranties. Volgens hem probeert Rusland zijn winst op het slagveld te maximaliseren voordat Oekraïne wordt bevoorraad.
‘Daarom is snelheid onontbeerlijk’, aldus Zelensky. ‘Snelheid in alles: beslissingen nemen, deze uitvoeren, voorraden verzenden, training. Snelheid redt mensenlevens.
Oekraïne verbruikt momenteel meer munitie dan de NAVO fabriceert. We moeten meer produceren om genoeg te leveren, maar à³à³k om onze eigen voorraden aan te vullen en ons grondgebied te kunnen beschermen. (FD)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
………………………………………………………….
Basisbeurs keert terug, maar oppositie hekelt compensatie gedupeerde ‘pechgeneratie’
De basisbeurs voor studenten komt terug. In het beslissende debat uitten elf oppositiepartijen woensdag wel kritiek op de voorgenomen compensatie voor de ‘pechgeneratie’. De 1 miljard euro voor studenten die de afgelopen 8 jaar moesten lenen is ‘onvoldoende’, ‘karig’, ‘een fooi’ of een ‘schijntje’.
Kamerleden van de regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zeiden ieder voor zich de hoogte van het beschikbare bedrag niet te kunnen verklaren, omdat zij niet bij de coalitieonderhandelingen betrokken zijn geweest. Dat stuitte op hoon van de oppositie. Ik wil als kamerlid een afweging kunnen maken, zei Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren. ‘Nu hoor ik alleen: het is nou eenmaal zo opgeschreven.’
Minister Robbert Dijkgraaf van onderwijs antwoordde: ‘Het gaat om verdeling van schaarste. Ook ik ben niet aanwezig geweest bij de onderhandelingen, maar zo’n afweging komt vaak voor. Ik ga het bedrag niet door heel lang te praten hoger maken want dit is de financiële enveloppe die ik heb gekregen en waarmee ik het moet doen.
De genoegdoening voor studenten die het zonder basisbeurs moesten stellen, is door de Raad van State ontraden. Het adviesorgaan waarschuwde voor precedentwerking. De oppositie vindt de compensatie juist veel te laag. Die komt in het wetsvoorstel uit op 1.400 per student terwijl zij circa 14 duizend euro zijn misgelopen en zich vaak in hoge schulden hebben gestoken.
CDA-kamerlid Peters benadrukte dat het woord compensatie onjuist is. ‘het is een gebaar, een tegemoetkoming. Ik kan niet andermans beleid ongedaan maken. Als straks de kinderopvang gratis wordt, gaan we ook niet iedereen vergoeden die zich nu scheel betaalt.’ (VK)
…………………………………………………………………..
Sturgeon vertrekt, moegestreden.
De Schotse premier stond onder druk na tegenslagen rond transgenders en onafhankelijkheid, maar is nog wel populair.
Haar hele leven is ze ‘de politicus Nicola Sturgeon’ geweest en nu hoopt ze dat ze meer tijd krijgt voor de mens Nicola Sturgeon.
Woensdag maakte de Schotse premier bekend dat ze vertrekt. Ze was de eerste vrouwelijke regeringsleider, en de langstzittende uit de Schotse geschiedenis. Haar besluit nam ze ‘bijna instinctief’, zei ze in haar toelichting.
Het leven van een politicus vond ze, ‘durf ik het te zeggen, meedogenloos’, met amper privacy en geen vrije tijd. Haar uitleg deed sterk denken aan die van de Nieuw-Zeelandse oud-premier Jacinda Ardern, die vorige maand een gebrek aan energie als reden gaf om te stoppen.
Ruim 8 jaar was Sturgeon (52) de eerste minister van Schotland. Voor het overgrote deel van die periode wist ze grip te houden op haar partij de Scottish National Party (SNP), én op de publieke opinie – bijzonder voor een politicus die zo lang aan de macht is. Ze bleef populair bij de Schotten.
Tot begin dit jaar dan. Ze stond de afgelopen maanden wel onder druk. De Britse regering verleende geen goedkering aan een omstreden wet (goedgekeurd door het Schotse parlement) waarmee transpersonen geen diagnose van een psychiater meer nodig hebben om de registratie van hun geslacht te wijzigen. Ze noemde het ingrijpen ‘een aanval op de Schotse democratie’ en kondigde een rechtszaak aan. Maar uit peilingen bleek dat veel Schotten aan de kant van de Britse regering staan. Ook in de SNP bestond weerstand. Na deze ophef duikelden de populariteit van Sturgeon en de SNP in de peilingen, net als de steun voor een onafhankelijk Schotland. (NRC)
………………………………………………………………….
Woonminister De Jonge krijgt ‘stok achter de deur”
+ Het kabinet kan met nieuwe wet in de hand nieuwbouw aanjagen.
+ Dat moet gaan leiden tot genoeg betaalbare woningen voor 2030.
+ Minister komt ook met regels voor voorrang bij toewijzen sociale huur.
Neemt een provincie of gemeente niet genoeg of het verkeerde type woningen op in de bouwplannen? Dan wil het Kabinet hen vanaf volgend jaar dwingen om de plannen aan te passen. Het wetsvoorstel ‘Versterking regie op de volkshuisvesting’ moet dat regelen. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om het aanwijzen van een bouwlocatie of afdwingen dat er meer sociale huurwoningen komen.
Met de nieuwe wet in de hand kan De Jonge naar eigen zeggen ‘sturen op wat, waar, voor wie wordt gebouwd’. De bewindsman moet volgens de afspraken in het coalitieakkoord bereiken dat er tot 2030 zo’n 900.000 woningen worden gebouwd. Daarvan moet circa tweederde betaalbaar zijn, 30% sociale huur en 40% voor de middeninkomens.
De nieuwe wet geeft de minister vervolgens ‘de stok achter de deur’ om provincies en gemeenten deals te laten nakomen. Doen zij dat niet, dan kan het Rijk zelf plannen gaan maken voor aan te wijzen locaties. Corporaties maakten al afspraken om weer meer te gaan bouwen inruil voor het afschaffen van de verhuurderheffing. Maar dan moeten zij wel plekken hebben waar die woningen kunnen komen. Die zekerheid wil De Jonge hen met dit wetsvoorstel geven. Hij verwacht overigens in de meeste regio’s niet te hoeven ingrijpen. Alleen al het gegeven dat de stok er is zal vaak al genoeg zijn. (FD)
………………………………………………………….
Detailhandel verkoopt minder, maar maakt meer omzet door prijsstijgingen.
De verkoop van de Nederlandse detailhandel is in het laatste kwartaal van 2022 met 3% gedaald ten opzichte van een jaar eerder. Toch werd er 7% meer omgezet, meldt het CBS. Dat komt door hogere prijzen van de verkochte producten. Dit verschil tussen verkoop- en omzetcijfers was ook al zichtbaar in het tweede en derde kwartaal van 2022, toen de inflatie snel toenam, maar was in het laatste kwartaal het grootst.
Deze discrepantie is het grootst bij supermarkten, met 4,6% minder verkoop en 8,2% meer omzet. Dit betekent niet meteen meer winst: door de inflatie zijn voor veel verkopers ook de kosten gestegen.
Voedselspeciaalzaken, zoals bakkers en slagers zagen de verkoop het meest teruglopen. Verkopers van consumentenelektronica verkochten niet alleen minder maar maakten ook minder omzet. Consumenten kochten wel meer kleding en schoenen dan vorig jaar. (VK)
………………………………………………………….
DNB kritisch op winkels die cash weigeren.
In 4% van de Nederlandse winkels kunnen consumenten niet met contanten betalen. Voor apotheken ligt dat percentage nog hoger. Betalen moet voor iedereen gemakkelijker blijven, vindt toezichthouder DNB.
Veiliger voor personeel, makkelijk voor klanten, minder papieren rompslomp. Dat is waarschijnlijk de redenering van 4% van de Nederlandse winkels als het gaat om het niet toestaan van contante betalingen. Maar De Nederlandsche Bank die dat cijfer donderdag publiceerde, is kritisch op het weigeren van brief- en muntgeld door winkeliers.
Betalen moet ‘voor iedereen gemakkelijk zijn’, vindt DNB. De kritiek richt zich met name op sectoren waar het weigeren van contanten relatief veel voorkomt. Bioscopen staan bovenaan de lijst, 22% weigert cashgeld. Zij worden gevolgd door parkeerfaciliteiten (16%) en apothekers (12%).
De acceptatiegraad voor contant betalen is in deze branches ‘te laag’, aldus DNB. Toch is het weigeren van cash niet verboden: winkeliers moeten alleen goed aangeven, bijvoorbeeld via bordjes of raamstickers, dat betalen met cash geen optie is.
Voor apothekers ligt de maatschappelijke druk hoger dan voor andere sectoren vanwege de belangrijke functie die zij vervullen in de samenleving. Met name voor ouderen zou pinnen of elektronisch betalen minder vaak een optie zijn.
De Tweede Kamer nam in 2019 een motie van 50Plus en CDA aan waarin werd gepleit om apothekers te verplichten cash te accepteren. Die werd niet uitgevoerd. Toenmalig minister voor Medische Zorg Bruno Bruins zei niet aan de motie te kunnen voldoen, omdat het nu eenmaal wettelijk is vastgelegd dat winkeliers cash niet hoeven te accepteren. (NRC)
