Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 16 oktober t/m zo 22 oktober 2023
PiS wint verkiezingen Polen maar voortzetten regering onzeker.
+ Rechts-conservatieve PiS wint de parlementsverkiezingen.
+ De vraag is of de PiS in staat zal zijn een regering te vormen.
+ Het goede resultaat van de oppositionele KO is een opsteker voor de EU.
Bij een opkomst van 72,9% kreeg PiS 36,8% van de stemmen. Maar het is onduidelijk of de rechts-conservatieve partij voor de 3e keer een regering kan vormen. De oppositionele Burgercoalitie (KO) haalde 31,6% van de stemmen, terwijl haar mogelijke partner Derde Weg 13% binnenhaalde, en het linkse blok Gezamenlijk Links 8,6% van de stemmen kreeg. Volgens de exitpoll zou de PiS zo’n 200 zetels in het 460 zetels tellende parlement krijgen, ver verwijderd van de meerderheid. De KO zou zo’n 163 zetels kunnen bezetten. Waarnemers beschouwden de stembusgang van gisteren als cruciaal. Warschau had de afgelopen jaren een steeds groter conflict met de EU over de hervormingen van de rechterlijke macht, die volgens Brussel neerkomen op ondermijning van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Mede om die reden heeft de Europese Commissie tientallen miljarden aan Europese subsidies voor Polen bevroren. Verder blokkeerde Warschau hervorming van het Europese migratiebeleid. Als de PiS aan de macht zou blijven zou Warschau op ramkoers blijven met de EU. Denktank GMFUS noemde de verkiezingen daarom recentelijk ‘de ingrijpendste sinds Polen zijn onafhankelijkheid terug kreeg in 1989’. De verkiezingen zullen niet alleen de toekomst van Polen vormgeven maar ook die van de EU. (FD)
………………………………………………………………..
Australië wijst in referendum grondwettelijke erkenning van oorspronkelijke bevolking af.
De Australische bevolking heeft een verzoek voor grondwettelijke erkenning en meer politieke invloed voor de inheemse bevolking van dat continent afgewezen. In een landelijk referendum stemde een meerderheid van de bewoners in alle provincies nee op de vraag of Aboriginals en Straat Torres-eilanders een speciale adviesraad moeten krijgen die grondwettelijk wordt veranderd.
Het referendum werd voorafgegaan door een maandenlange campagne van voor- en tegenstanders die Australië diep heeft verdeeld. Na het tellen van 70% van de stemmen blijkt 60% van de Australiërs tegen een grondwetswijziging te hebben gestemd. Die uitslag is een klap voor de linkse regering van premier Anthony Albanese. Hij had van de inheemse adviesraad (The Voice) een verkiezingsbelofte gemaakt. Hij stelde in een eerste reactie door te zullen gaan met beleid om de achtergestelde positie van Aboriginals (de oorspronkelijke bewoners van Australië) en Straat Torres-eilanders (de oorspronkelijke bewoners van een archipel ten noorden van Australië) te verbeteren. (VK)
…………………………………………………………………
Eensgezind – maar volledig ontspannen is de sfeer nog niet.
Leden van GroenLinks en PvdA, de twee partijen die met één kieslijst meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen, waren zaterdag opvallend eensgezind. Een amendement voor het afschaffen van de monarchie werd nipt aangenomen.
Het partijcongres begint met een indringende minuut stilte om de slachtoffers in Israël en de Gazastrook te herdenken. Inhoudelijk zorgde het opgelaaide geweld in het Midden-Oosten de afgelopen week voor verdeling binnen de twee partijen. Een groep kritische leden had een scherpe motie ingediend waarin ze de eerste reactie van Timmermans hekelden vorige week op de bloedige aanvallen van Hamas op Israël. Waarom had Timmermans niet ook zijn bezorgdheid geuit over het lot van de Palestijnen in Gaza, die al jarenlang door de Israëlische regering worden onderdrukt. En waarom wordt Israël niet onder druk gezet om de mensenrechten te eerbiedigen. Om tweespalt te voorkomen overlegde de partijleiding met de indieners van de motie hetgeen resulteerde in een aangepaste versie die door besturen en Kamerfracties van beide partijen werd omarmd: de terreur van Hamas en de vergelding van Israël werd veroordeeld hetgeen resulteerde in 96% voor.
Het verkiezingsprogramma werd al even eensgezind aanvaard. Op twee opvallende punten wisten de leden van beide partijen het programma nog wel te amenderen: het minimumloon moet niet stapsgewijs maar ‘per direct’ omhoog. Ook stemde een nipte meerderheid (53%) onder luid applaus voor het afschaffen van de monarchie en het ‘invoeren van een parlementaire republiek’. In de afsluitende speech legde Timmermans de nadruk op de noodzaak van een ambitieus klimaatbeleid Hij pleitte voor een Nederlandse Green Deal naar het omvangrijke programma met maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te stoppen dat hij als Eurocommissaris had geïnitieerd. (NRC)
…………………………………………………………….
Gazprom verliest als machtsmiddel aan waarde voor Poetin.
De Russische gasexport naar Europa is nog maar een fractie van và³à³r de oorlog. De druk op het Kremlin om een alternatieve markt aan te boren, voordat het instorten van de gasexport echt voelbaar wordt in de rest van de economie, is groot.
In het kort:
+ De gasproductie van Gazprom staat op het laagste punt in 30 jaar!
+ Poetins plan om gasleveranties aan Europa als machtsmiddel te gebruiken was misrekening
+ Tijdens zijn bezoek aan China zal Poetin proberen afspraken over gasexport te maken.
+ China kan lang niet zoveel afnemen als Europa voor de oorlog.
+ Ook wil China niet te afhankelijk worden van Rusland.
Het Kremlin wil graag nieuwe exportverdragen sluiten om de internationale positie van Gazprom op te vijzelen. Die heeft ernstige averij opgelopen na Poetins grotendeels mislukte poging om de Europese steun te breken met zijn dreigement om de Europeanen in de kou te zetten. De kans lijkt klein dat Rusland dit jaar een nieuw gascontract sluit met China, hoe graag Rusland dit ook wil. De Chinese leiders hebben geleerd van de grote Europese afhankelijkheid van Rusland en de problemen die daardoor ontstonden.
Geen enkel gascontract ook kan Gazprom zijn oude machtige positie teruggeven. De marktwaarde van het energiebedrijf – ooit het op twee na grootste in de wereld – is nu minder dan de helft dan die van het Noorse Equinor en volgens insiders is er weinig kans op herstel. Over de eerste 6 maanden van dit jaar daalde de productie met 25% ten opzichte van dezelfde periode in 2022, tot het laagste niveau in de 30-jarige geschiedenis van het bedrijf. In het tweede kwartaal van 2023 werd ook verlies geleden.
Ondanks die problemen houdt Poetin het been stijf. ‘Gazprom is vol vertrouwen, er is geen paniek en de situatie is onder controle.’ China heeft in 2022 een veel kleinere overeenkomst gesloten voor gaslevering, maar een derde gascontract sluiten blijkt moeilijk. Zelfs als Peking als gebaar van goede wil een 3egascontract sluit zal het nooit dezelfde prijs betalen als Europa. Bij Gazprom overheerst dan ook pessimisme. Aan de binnenlandse markt wordt niets verdiend omdat de regering daar de gasprijs vaststelt. Nu zo’n 49 euro per 1.000 kubieke meter.
Maximilian Hess, onderzoeker bij het Foreign Policy Research Institute in Philadelphia, is stellig: ‘Als economisch wapen is Gazprom behoorlijk bot geworden.’ (FD)
……………………………………………………………
Het afbetalen van een studielening valt voor (ex) student 45% hoger uit.
Door de fors gestegen rentepercentages op studieleningen gaan studenten per 1 januari 2024, afhankelijk van de hoogte van hun schuld honderden euro’s meer betalen. Wie in 35 jaar de studieschuld aflost is jaarlijks 45% meer geld kwijt aan rente en aflossing. Bij een studieschuld van 39 duizend euro lost een ex-student in 2023 nog 936 euro per jaar af. Voor wie dit jaar afstudeert geldt het nieuwe rentetarief vanaf 2024 en loopt dat bedrag op naar 1.360 euro per jaar. De compensatie van 1.400 euro voor studenten die geen basisbeurs hebben gekregen valt dus bijna geheel weg tegen de fors hogere wettelijke termijnbedragen. Voor studenten die ervoor kiezen om binnen 15 jaar af te lossen was het rentetarief in 2023 al fors opgelopen en valt de extra stijging in 2024 minder hoog uit.
Na een periode van 5 jaar van een rente op het nulpunt is de rente razendsnel opgelopen van 0,46% in 2023 naar 2,56% per januari 2024. Deze rente voor een schuld met een looptijd van 35 jaar is het hoogste niveau in 14 jaar en een vervijfvoudiging ten opzichte van dit jaar. (!) De afgelopen jaren is het aantal studenten met een studieschuld toegenomen. Een vijfde van de (oud) studenten heeft een hoge studieschuld van 30 duizend of meer. (VK)
………………………………………………………….
Westelijke Sahara of Palestijnen?
Het volk wil een einde aan de normalisatie met Israël, klonk het in een massale betoging in de Marokkaanse hoofdstad Rabat. Nu Gaza wordt gebombardeerd door Israël en een grondoffensief aanstaande lijkt, willen de demonstranten dat hun regering per direct de recent aangehaalde banden met Israël verbreekt. De demonstratie was in eerste instantie verboden door de overheid maar dat hield de Marokkanen niet tegen om de straat op te gaan met Palestijnse vlaggen en spandoeken. ‘Het volk wil de bevrijding van Palestina’, scandeerden ze. Jarenlang steunde Marokko zichtbaar de Palestijnen. De voormalige koning Hassan II (1969-1999) richtte samen met staatshoofden van een aantal Arabische landen het Al-Quds-Comité op, een organisatie die zich inzet voor de bescherming van de Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem. Marokko word als voorzitter van de groep gezien als de beschermer van deze heilige moskee. Door deze rol kwam de klap bij de bevolking extra hard aan toen de Marokkaanse regering in 2020 de diplomatieke banden met Israël aanhaalde. Hoe kun je de banden met Israël aanhalen, vinden de meeste Marokkanen, een land dat nog maar een paar maanden geleden tijdens de Ramadan geweld gebruikte tegen Palestijnen bij de Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem. Afgelopen zomer werd de transactie voor het zogenoemde vredesplan voltrokken. In ruil voor de normalisering en het herstel van de diplomatieke banden door Marokko erkent Israël voortaan de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied. Een belangrijke opsteker voor Rabat omdat de Marokkaanse aanspraak op het gebied internationaal omstreden is. Ook de inlichtingendiensten gingen nauwer samenwerken en het toerisme voor Israëliërs werd beter gefaciliteerd. Marokko hoopt nu ook dat Israël geld gaat investeren in het land. Door de oorlog bevindt Marokko zich nu in een moeilijke positie: de Westelijke Sahara of de Palestijnen?Vooralsnog lijkt de regering geen gehoor te geven aan de roep van het volk om de diplomatieke banden met Israël te verbreken. (NRC)
……………………………………………………………….
Groei aantal zonnepanelen stokt door vol net en onzekere burger.
Huishoudens bezorgd over terugverdientijd, ook rem op grote zonneprojecten.
De snelle toename van het aantal zonnepanelen op Nederlandse daken stagneert. Particulieren zijn sinds de zomer huiverig om panelen te laten leggen, omdat ze niet zeker zijn over de terugverdientijd. Grootschalige zonneprojecten, bijvoorbeeld op het dak van bedrijfspanden of distributiecentra, komen sinds vorig jaar al moeizaam van de grond.
Het volle stroomnet, sterk gestegen materiaalkosten en hogere financieringslasten maakten dat veel geplande projecten in 2022 zijn geschrapt. Installatiebedrijven zien hun omzet snel teruglopen. ‘Binnen de branche is er sprake van lichte paniek’, zegt Peter Debije, directeur van New Energysystems, een groene installateur uit Limburg. De vraag naar panelen is, volgens hem, met zo’n 60% gedaald sinds de zomer. ‘De eerste twee solarbedrijven zijn al omgevallen in het zuiden.’ Vorig jaar lieten huiseigenaren nog massaal zonnepanelen leggen. Het vermogen dat alle panelen bij elkaar kunnen opwekken groeide in een jaar tijd met 30%. Hierdoor werd 31% van het totale energieverbruik van huishoudens in 2022 opgewekt met zonne-energie, tegenover 21% in 2021. Afgelopen zomer kwam daar abrupt verandering in. Elektriciteitsprijzen zijn lager dan vorig jaar, en na een periode van extreme groei is het ook niet vreemd dat de vraag inzakt. Maar Debije wijt de terughoudendheid vooral aan de onzekerheid over de salderingsregeling. De Tweede Kamer stemde in met het afbouwen van deze regeling maar het is de vraag of de Eerste Kamer instemt met de plannen. ‘Hierdoor weten consumenten niet waar ze aan toe zijn en wachten ze af’, zegt Debije. (FD)
…………………………………………………………….
Tweede Kamer wil geen uitstel meer van belasting op e-sigaret.
De Tweede Kamer neemt geen genoegen met het kabinetsbesluit de accijnsverhoging op e-sigaretten uit te stellen tot de volgende regering aantreedt. Onder aanvoering van CDA-Kamerlid Anne Kuik komt er een amendement om die verhoging toch snel af te dwingen.
Staatsecretaris Maarten van Ooijen (VWS, Christen Unie) maakte maandag bekend de accijnsverhoging uit te stellen en werd prompt naar het vragenuur geroepen. Kamerleden stelden dat het kabinetsbesluit voorbijgaat aan de zorgen van long- en verslavingsartsen over de opmars van vapende jongeren. Hoewel de e-sigaret geen tabak verbrandt en er daardoor minder schadelijke stoffen vrijkomen, is deze door de hoge concentratie aan nicotine wel schadelijk voor de gezondheid. Eerder deze maand doken er zorgwekkende cijfers op uit een studie van het onderzoeksinstituut Trimbos: 1 op de 10 jongeren tussen 12 en 25 jaar gebruikt maandelijks e-sigaretten en ruim 1 op de 5 heeft afgelopen jaar wel eens gevapet. Daarnaast stelt Trimbos dat vapen een opstapje is naar het gewone roken.
Vanwege de wetenschappelijke consensus over het feit dat prijsverhogingen een effectieve manier zijn om tabaksgebruik tegen te gaan, zijn meerdere Kamerleden kritisch over het uitblijven van dergelijke maatregelen. ‘Al een paar jaar geleden constateerden we dat we slagen moeten maken. Nu horen we dat het wel even gaat duren’, zei GroenLinks-PvdA Kamerlid Mohammed Mohandis. Van Ooijen stelt nu dat de nieuwe regering dat pas kan doen, omdat een demissionair kabinet niet zomaar een nieuwe belasting kan heffen. Kuik reageerde hierop met de belofte zo snel mogelijk een amendement in te dienen. ‘Ik verwacht ook, gezien mijn collega’s, dat we een meerderheid kunnen regelen’, aldus Kuik.
Van Ooijen deelde verder mee dat de overheid hogere boetes gaat uitdelen voor online verkoop van e-sigaretten. Sinds juli is dit verboden maar volgens een recent onderzoek van RTL Nieuws kunnen e-sigaretten nog makkelijk online gekocht worden. Het moet voor bedrijven duidelijk zijn dat de online verkoop van e-sigaretten geen wassen neus meer is. ‘Op termijn kunnen we ook gaan werken met dwangsommen’, aldus Van Ooijen. (VK)
………………………………………………………….
Orbà¡n spreekt met Poetin, tegen EU-afspraken in!
In strijd met het diplomatieke cordon-sanitaire dat het Westen heeft uitgeroepen heeft de Hongaarse premier Orbà¡n de hand van Poetin geschud op een diplomatieke top in Beijing. Hij is de eerste EU-leider die Poetin op vriendschappelijke wijze ontmoet sinds Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel. Volgens Russische staatsmedia zei Orbà¡n tegen Poetin dat ‘Hongarije nooit een confrontatie wilde met Rusland’ maar dat het land ‘juist graag de banden met Rusland wilde aanhalen’. Europese collega’s hebben niet direct gereageerd op de ontmoeting. De contacten tussen Moskou en Boedapest zijn geschaad door de Europese sancties tegen Rusland aldus Orbà¡n. Hijzelf heeft zich steeds verzet tegen die sancties en wapenleveringen aan Oekraïne, tot grote frustratie van andere Europese leiders. Sinds mei blokkeert de rechts-conservatieve Orbà¡n met zijn vetorecht een militaire levering van de EU aan Oekraïne ter waarde van een half miljard euro. Ook laat hij geen westerse wapenleveringen aan Oekraïne toe via zijn land. De ontmoeting tussen Orban en Poetin is uitgebreid getoond op de Russische staatstelevisie als overwinning van Poetin op wie hem wil isoleren. (NRC)
………………………………………………………….
Kabinet kondigt drastische maatregelen aan om elektriciteitsnet te ontlasten.
Het kabinet komt met een ingrijpend pakket maatregelen om problemen rond het overvolle stroomnet het hoofd te bieden. Zo moet bedrijven verplicht kunnen worden om tegen een vergoeding minder elektriciteit te gebruiken op piekmomenten. Netbeheerder TenneT mag in sommige gevallen al hoogspanningsstations gaan bouwen voordat de vergunning rond is. De ‘onorthodoxe’ ingrepen zijn nodig om te voorkomen dat ‘we over enkele jaren op piekmomenten in het donker komen te zitten’, liet minister Jetten de Tweede Kamer weten. Dat het kabinet bereid is zover te gaan, tekent de omvang van het probleem. In grote delen van Nederland is het elektriciteitsnet al zo vol, dat grote bedrijven zich er de komende jaren niet kunnen vestigen. Er staan 6.600 ondernemingen op een wachtlijst. Ook kleinverbruikers, zoals huishoudens en het MKB in de Flevopolder, Gelderland en Utrecht kunnen vanaf 2026 in de problemen te komen. Zij kunnen dan bijvoorbeeld geen zonnepanelen op hun dak leggen of hun elektrische auto’s niet laden. ‘Het is een ongemakkelijke waarheid waarvan we de komende jaren last zullen blijven houden”, zei Manon van Beek, bestuursvoorzitter van TenneT. Kabinet en netbeheerders willen problemen terugdringen door:
+ Het net sneller uit te breiden.
+ Het net beter te benutten.
Bedrijven zullen offers moeten brengen door op piekmomenten minder stroom te gaan gebruiken tegen een vergoeding aangezien het net alleen op bepaalde momenten van de dag echt vol is. Ondernemers toonden weinig animo om flexibeler te worden in hun stroomgebruik. De netbeheerders gaan het daarom financieel aantrekkelijker maken om de spits te mijden. Levert dat onvoldoende op dan grijpt het kabinet terug op de deelnameplicht. Er zijn dan twee smaken. Bedrijven moeten aantonen welk deel van het gecontracteerde vermogen zij flexibel kunnen inzetten en aangeven tegen welke prijs ze bereid zijn minder stroom te gebruiken. Het alternatief is dat zij de plicht krijgen om tegen een vast bedrag hun stroomverbruik op bepaalde momenten te verminderen. Beide opties werkt het kabinet nu verder uit. Het is volgens TenneT geen dreigement maar een ‘oproep aan de BV Nederland: als je vermogen beschikbaar hebt dat flexibel kan worden ingezet, ben je aan je stand verplicht om mee te doen’. Het kabinet reserveert daarnaast 166 mln euro voor energiehubs waarin bedrijven lokaal hun elektriciteitsvraag – en aanbod op elkaar afstemmen waardoor er minder ruimte op het stroomnet nodig is. (FD)
…………………………………………………………………
Verkenner moet zich klein houden bij formatie, geen terugkeer naar de koning.
De Tweede Kamer blijft zelf het initiatief houden bij de kabinetsformatie. De partij die de verkiezingen wint, komt met een voorstel voor een verkenner.
Dat was deze week voorlopig de uitkomst van een debat over verbetering van het formatieproces. De verkenner moet zijn rol klein houden. Hij of zij krijgt de opdracht in de dertien dagen voordat de nieuwe Kamer wordt geïnstalleerd de duiding van de verkiezingsuitslag bij alle fracties te inventariseren. Ook mag de verkenner inventariseren uit welke politieke partijen informateurs benoemd kunnen worden. Na de moeizame formatie van 2021-2022, met 299 dagen de langste uit de parlementaire geschiedenis, uitten partijen hun zorgen daarover. Sinds 2012 heeft niet langer de koning de regie in de formatie maar de Kamer. Een evaluatiecommissie van wetenschappers adviseerde de verkenning voortaan weer uit te laten voeren door één persoon. (In 2012 en 2017 wees de VVD Henk Kamp en Edith Schippers als verkenner aan. In 2021 werd daarvan afgeweken met het aanwijzen van 2 verkenners: Jorritsma en Ollongren die hun rol te breed maakten door al over de contouren van een kabinet te spreken).
Op verzoek van de Kamer bracht vorige week ook de Raad van State een spoedadvies uit. Het college stelde dat de verkenner ofwel aan vaste criteria moet voldoen, ofwel aan vaste criteria moet voldoen, ofwel uit een bestaand ambt moet voorkomen. Voor CDA, SGP, Christen Unie en BBB was dit reden om voor te stellen om terug te grijpen op de koning. Een Kamermeerderheid voelt daar niets voor. Ook de suggestie van Klaver om de vicepresident van de Raad van State met de verkenning te belasten kon niet op brede instemming rekenen. (VK)
……………………………………………………………….
Biden zoekt balans tussen Israëliërs en Palestijnen.
Amerikaanse president beloofde steunpakket, maar waarschuwde voor overhaaste inval in Gaza.
Op aandringen van Biden ging Israël woensdag akkoord met humanitaire transporten naar Gaza, waar 2 miljoen mensen in benarde omstandigheden opgesloten zitten. De toezegging was het tastbare resultaat van Bidens opzienbarende deels gefnuikte bliksembezoek aan het Midden Oosten. De reis werd al geamputeerd nog voordat Bidens vliegtuig in de VS was opgestegen. De president zou woensdag een bezoek brengen aan Netanyahu én een topontmoeting van vier uur hebben in Jordanië met de leiders van Jordanië, Egypte en Palestina. Na de dodelijke explosie, dinsdagavond in een ziekenhuis in Gaza ging de ontmoeting in Jordanië niet door. Aanvankelijk gingen de Palestijnen ervan uit dat Israël achter de ontploffing zat, waardoor de emoties in de toch al gespannen regio nà³g verder opliepen. Vooral in Beiroet was het onrustig. Biden zei bij aankomst in Tel Aviv dat de VS denken dat de explosie is veroorzaakt door een afgezwaaide raket van Palestijnse groepering.
Biden had twee doelen met zijn bezoek: Israël steunen en aan de Arabische wereld tonen dat de VS Tel Aviv niet blind volgen en ook oog hebben voor de Palestijnse kant van de zaak. Nu moest hij die twee boodschappen opeens brengen in Israël. Tijdens een persoonlijk getinte toespraak zei hij tegen de Israëlische bevolking: ‘U bent niet alleen. De VS zullen altijd naast Israël staan en Israël voorzien van wat het nodig heeft om zich te verdedigen, zoals genoeg munitie voor luchtafweerschild Iron Dome.’ Hij beloofde dat hij het congres zou vragen een ongekend steunpakket voor Israël goed te keuren.
Biden had ook een paar waarschuwingen op zak. Israël, zei hij, is een joodse staat, maar het is ook een democratie. Democratische landen houden zich aan het recht en respecteren in crisissituaties het oorlogsrecht. Hij onderstreepte ook dat Hamas niet spreekt voor alle Palestijnen. De VS zijn al van meet af aan bezorgd dat Israël overhaast begint aan een inval in Gaza zonder precies te weten wat er met Gaza en haar bevolking moet gebeuren na uitschakeling van Hamas. Hij onderstreepte begrip te hebben voor een alles omvattende woede, vergelijkbaar met de woede die de VS voelden na de aanslagen in New York en Washington. Maar hij haalde ook aan dat de VS na 9/11 verblind door woede fouten hebben gemaakt. Woede, zei Biden, is geen strategie. (NRC)
……………………………………………………………….
Werkloosheid stijgt, vooral onder jongeren.
Na een periode van grote arbeidskrapte is de werkloosheid in Nederland het afgelopen kwartaal gestegen aldus het CBS De afgelopen 3 maanden zijn er per maand ongeveer 6.000 werklozen bijgekomen, tot een totaal van 371.000 werklozen in september. De werkloosheid steeg het snelst onder jongeren. Volgens het CBS past de groei van de werkloosheid bij het ‘slechtere conjunctuurbeeld van de afgelopen maanden’. Consumenten waren volgens gegevens van het CBS in september een fractie minder negatief dan een maand eerder. Maar hun vertrouwen lag ver onder het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar. Het vertrouwen van producenten was in september even negatief als in augustus en lag ook onder het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar.
In het tweede kwartaal van dit jaar nam de werkloosheid licht toe van 3,4 naar 3,5%. Die stijging zette in het 3ekwartaal door waardoor het werkloosheidspercentage in september op 3,7% uitkwam. Vooral de jeugdwerkloosheid steeg afgelopen kwartaal. Het aantal jongeren tussen de 15 en 25 jaar oud dat op zoek is naar werk en geen baan heeft nam toe van 8,3% naar 8,8%. Ruim 80% van de werkloze jongeren is scholier of student. (NRC)
+ Rechts-conservatieve PiS wint de parlementsverkiezingen.
+ De vraag is of de PiS in staat zal zijn een regering te vormen.
+ Het goede resultaat van de oppositionele KO is een opsteker voor de EU.
Bij een opkomst van 72,9% kreeg PiS 36,8% van de stemmen. Maar het is onduidelijk of de rechts-conservatieve partij voor de 3e keer een regering kan vormen. De oppositionele Burgercoalitie (KO) haalde 31,6% van de stemmen, terwijl haar mogelijke partner Derde Weg 13% binnenhaalde, en het linkse blok Gezamenlijk Links 8,6% van de stemmen kreeg. Volgens de exitpoll zou de PiS zo’n 200 zetels in het 460 zetels tellende parlement krijgen, ver verwijderd van de meerderheid. De KO zou zo’n 163 zetels kunnen bezetten. Waarnemers beschouwden de stembusgang van gisteren als cruciaal. Warschau had de afgelopen jaren een steeds groter conflict met de EU over de hervormingen van de rechterlijke macht, die volgens Brussel neerkomen op ondermijning van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Mede om die reden heeft de Europese Commissie tientallen miljarden aan Europese subsidies voor Polen bevroren. Verder blokkeerde Warschau hervorming van het Europese migratiebeleid. Als de PiS aan de macht zou blijven zou Warschau op ramkoers blijven met de EU. Denktank GMFUS noemde de verkiezingen daarom recentelijk ‘de ingrijpendste sinds Polen zijn onafhankelijkheid terug kreeg in 1989’. De verkiezingen zullen niet alleen de toekomst van Polen vormgeven maar ook die van de EU. (FD)
………………………………………………………………..
Australië wijst in referendum grondwettelijke erkenning van oorspronkelijke bevolking af.
De Australische bevolking heeft een verzoek voor grondwettelijke erkenning en meer politieke invloed voor de inheemse bevolking van dat continent afgewezen. In een landelijk referendum stemde een meerderheid van de bewoners in alle provincies nee op de vraag of Aboriginals en Straat Torres-eilanders een speciale adviesraad moeten krijgen die grondwettelijk wordt veranderd.
Het referendum werd voorafgegaan door een maandenlange campagne van voor- en tegenstanders die Australië diep heeft verdeeld. Na het tellen van 70% van de stemmen blijkt 60% van de Australiërs tegen een grondwetswijziging te hebben gestemd. Die uitslag is een klap voor de linkse regering van premier Anthony Albanese. Hij had van de inheemse adviesraad (The Voice) een verkiezingsbelofte gemaakt. Hij stelde in een eerste reactie door te zullen gaan met beleid om de achtergestelde positie van Aboriginals (de oorspronkelijke bewoners van Australië) en Straat Torres-eilanders (de oorspronkelijke bewoners van een archipel ten noorden van Australië) te verbeteren. (VK)
…………………………………………………………………
Eensgezind – maar volledig ontspannen is de sfeer nog niet.
Leden van GroenLinks en PvdA, de twee partijen die met één kieslijst meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen, waren zaterdag opvallend eensgezind. Een amendement voor het afschaffen van de monarchie werd nipt aangenomen.
Het partijcongres begint met een indringende minuut stilte om de slachtoffers in Israël en de Gazastrook te herdenken. Inhoudelijk zorgde het opgelaaide geweld in het Midden-Oosten de afgelopen week voor verdeling binnen de twee partijen. Een groep kritische leden had een scherpe motie ingediend waarin ze de eerste reactie van Timmermans hekelden vorige week op de bloedige aanvallen van Hamas op Israël. Waarom had Timmermans niet ook zijn bezorgdheid geuit over het lot van de Palestijnen in Gaza, die al jarenlang door de Israëlische regering worden onderdrukt. En waarom wordt Israël niet onder druk gezet om de mensenrechten te eerbiedigen. Om tweespalt te voorkomen overlegde de partijleiding met de indieners van de motie hetgeen resulteerde in een aangepaste versie die door besturen en Kamerfracties van beide partijen werd omarmd: de terreur van Hamas en de vergelding van Israël werd veroordeeld hetgeen resulteerde in 96% voor.
Het verkiezingsprogramma werd al even eensgezind aanvaard. Op twee opvallende punten wisten de leden van beide partijen het programma nog wel te amenderen: het minimumloon moet niet stapsgewijs maar ‘per direct’ omhoog. Ook stemde een nipte meerderheid (53%) onder luid applaus voor het afschaffen van de monarchie en het ‘invoeren van een parlementaire republiek’. In de afsluitende speech legde Timmermans de nadruk op de noodzaak van een ambitieus klimaatbeleid Hij pleitte voor een Nederlandse Green Deal naar het omvangrijke programma met maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te stoppen dat hij als Eurocommissaris had geïnitieerd. (NRC)
…………………………………………………………….
Gazprom verliest als machtsmiddel aan waarde voor Poetin.
De Russische gasexport naar Europa is nog maar een fractie van và³à³r de oorlog. De druk op het Kremlin om een alternatieve markt aan te boren, voordat het instorten van de gasexport echt voelbaar wordt in de rest van de economie, is groot.
In het kort:
+ De gasproductie van Gazprom staat op het laagste punt in 30 jaar!
+ Poetins plan om gasleveranties aan Europa als machtsmiddel te gebruiken was misrekening
+ Tijdens zijn bezoek aan China zal Poetin proberen afspraken over gasexport te maken.
+ China kan lang niet zoveel afnemen als Europa voor de oorlog.
+ Ook wil China niet te afhankelijk worden van Rusland.
Het Kremlin wil graag nieuwe exportverdragen sluiten om de internationale positie van Gazprom op te vijzelen. Die heeft ernstige averij opgelopen na Poetins grotendeels mislukte poging om de Europese steun te breken met zijn dreigement om de Europeanen in de kou te zetten. De kans lijkt klein dat Rusland dit jaar een nieuw gascontract sluit met China, hoe graag Rusland dit ook wil. De Chinese leiders hebben geleerd van de grote Europese afhankelijkheid van Rusland en de problemen die daardoor ontstonden.
Geen enkel gascontract ook kan Gazprom zijn oude machtige positie teruggeven. De marktwaarde van het energiebedrijf – ooit het op twee na grootste in de wereld – is nu minder dan de helft dan die van het Noorse Equinor en volgens insiders is er weinig kans op herstel. Over de eerste 6 maanden van dit jaar daalde de productie met 25% ten opzichte van dezelfde periode in 2022, tot het laagste niveau in de 30-jarige geschiedenis van het bedrijf. In het tweede kwartaal van 2023 werd ook verlies geleden.
Ondanks die problemen houdt Poetin het been stijf. ‘Gazprom is vol vertrouwen, er is geen paniek en de situatie is onder controle.’ China heeft in 2022 een veel kleinere overeenkomst gesloten voor gaslevering, maar een derde gascontract sluiten blijkt moeilijk. Zelfs als Peking als gebaar van goede wil een 3egascontract sluit zal het nooit dezelfde prijs betalen als Europa. Bij Gazprom overheerst dan ook pessimisme. Aan de binnenlandse markt wordt niets verdiend omdat de regering daar de gasprijs vaststelt. Nu zo’n 49 euro per 1.000 kubieke meter.
Maximilian Hess, onderzoeker bij het Foreign Policy Research Institute in Philadelphia, is stellig: ‘Als economisch wapen is Gazprom behoorlijk bot geworden.’ (FD)
……………………………………………………………
Het afbetalen van een studielening valt voor (ex) student 45% hoger uit.
Door de fors gestegen rentepercentages op studieleningen gaan studenten per 1 januari 2024, afhankelijk van de hoogte van hun schuld honderden euro’s meer betalen. Wie in 35 jaar de studieschuld aflost is jaarlijks 45% meer geld kwijt aan rente en aflossing. Bij een studieschuld van 39 duizend euro lost een ex-student in 2023 nog 936 euro per jaar af. Voor wie dit jaar afstudeert geldt het nieuwe rentetarief vanaf 2024 en loopt dat bedrag op naar 1.360 euro per jaar. De compensatie van 1.400 euro voor studenten die geen basisbeurs hebben gekregen valt dus bijna geheel weg tegen de fors hogere wettelijke termijnbedragen. Voor studenten die ervoor kiezen om binnen 15 jaar af te lossen was het rentetarief in 2023 al fors opgelopen en valt de extra stijging in 2024 minder hoog uit.
Na een periode van 5 jaar van een rente op het nulpunt is de rente razendsnel opgelopen van 0,46% in 2023 naar 2,56% per januari 2024. Deze rente voor een schuld met een looptijd van 35 jaar is het hoogste niveau in 14 jaar en een vervijfvoudiging ten opzichte van dit jaar. (!) De afgelopen jaren is het aantal studenten met een studieschuld toegenomen. Een vijfde van de (oud) studenten heeft een hoge studieschuld van 30 duizend of meer. (VK)
………………………………………………………….
Westelijke Sahara of Palestijnen?
Het volk wil een einde aan de normalisatie met Israël, klonk het in een massale betoging in de Marokkaanse hoofdstad Rabat. Nu Gaza wordt gebombardeerd door Israël en een grondoffensief aanstaande lijkt, willen de demonstranten dat hun regering per direct de recent aangehaalde banden met Israël verbreekt. De demonstratie was in eerste instantie verboden door de overheid maar dat hield de Marokkanen niet tegen om de straat op te gaan met Palestijnse vlaggen en spandoeken. ‘Het volk wil de bevrijding van Palestina’, scandeerden ze. Jarenlang steunde Marokko zichtbaar de Palestijnen. De voormalige koning Hassan II (1969-1999) richtte samen met staatshoofden van een aantal Arabische landen het Al-Quds-Comité op, een organisatie die zich inzet voor de bescherming van de Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem. Marokko word als voorzitter van de groep gezien als de beschermer van deze heilige moskee. Door deze rol kwam de klap bij de bevolking extra hard aan toen de Marokkaanse regering in 2020 de diplomatieke banden met Israël aanhaalde. Hoe kun je de banden met Israël aanhalen, vinden de meeste Marokkanen, een land dat nog maar een paar maanden geleden tijdens de Ramadan geweld gebruikte tegen Palestijnen bij de Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem. Afgelopen zomer werd de transactie voor het zogenoemde vredesplan voltrokken. In ruil voor de normalisering en het herstel van de diplomatieke banden door Marokko erkent Israël voortaan de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied. Een belangrijke opsteker voor Rabat omdat de Marokkaanse aanspraak op het gebied internationaal omstreden is. Ook de inlichtingendiensten gingen nauwer samenwerken en het toerisme voor Israëliërs werd beter gefaciliteerd. Marokko hoopt nu ook dat Israël geld gaat investeren in het land. Door de oorlog bevindt Marokko zich nu in een moeilijke positie: de Westelijke Sahara of de Palestijnen?Vooralsnog lijkt de regering geen gehoor te geven aan de roep van het volk om de diplomatieke banden met Israël te verbreken. (NRC)
……………………………………………………………….
Groei aantal zonnepanelen stokt door vol net en onzekere burger.
Huishoudens bezorgd over terugverdientijd, ook rem op grote zonneprojecten.
De snelle toename van het aantal zonnepanelen op Nederlandse daken stagneert. Particulieren zijn sinds de zomer huiverig om panelen te laten leggen, omdat ze niet zeker zijn over de terugverdientijd. Grootschalige zonneprojecten, bijvoorbeeld op het dak van bedrijfspanden of distributiecentra, komen sinds vorig jaar al moeizaam van de grond.
Het volle stroomnet, sterk gestegen materiaalkosten en hogere financieringslasten maakten dat veel geplande projecten in 2022 zijn geschrapt. Installatiebedrijven zien hun omzet snel teruglopen. ‘Binnen de branche is er sprake van lichte paniek’, zegt Peter Debije, directeur van New Energysystems, een groene installateur uit Limburg. De vraag naar panelen is, volgens hem, met zo’n 60% gedaald sinds de zomer. ‘De eerste twee solarbedrijven zijn al omgevallen in het zuiden.’ Vorig jaar lieten huiseigenaren nog massaal zonnepanelen leggen. Het vermogen dat alle panelen bij elkaar kunnen opwekken groeide in een jaar tijd met 30%. Hierdoor werd 31% van het totale energieverbruik van huishoudens in 2022 opgewekt met zonne-energie, tegenover 21% in 2021. Afgelopen zomer kwam daar abrupt verandering in. Elektriciteitsprijzen zijn lager dan vorig jaar, en na een periode van extreme groei is het ook niet vreemd dat de vraag inzakt. Maar Debije wijt de terughoudendheid vooral aan de onzekerheid over de salderingsregeling. De Tweede Kamer stemde in met het afbouwen van deze regeling maar het is de vraag of de Eerste Kamer instemt met de plannen. ‘Hierdoor weten consumenten niet waar ze aan toe zijn en wachten ze af’, zegt Debije. (FD)
…………………………………………………………….
Tweede Kamer wil geen uitstel meer van belasting op e-sigaret.
De Tweede Kamer neemt geen genoegen met het kabinetsbesluit de accijnsverhoging op e-sigaretten uit te stellen tot de volgende regering aantreedt. Onder aanvoering van CDA-Kamerlid Anne Kuik komt er een amendement om die verhoging toch snel af te dwingen.
Staatsecretaris Maarten van Ooijen (VWS, Christen Unie) maakte maandag bekend de accijnsverhoging uit te stellen en werd prompt naar het vragenuur geroepen. Kamerleden stelden dat het kabinetsbesluit voorbijgaat aan de zorgen van long- en verslavingsartsen over de opmars van vapende jongeren. Hoewel de e-sigaret geen tabak verbrandt en er daardoor minder schadelijke stoffen vrijkomen, is deze door de hoge concentratie aan nicotine wel schadelijk voor de gezondheid. Eerder deze maand doken er zorgwekkende cijfers op uit een studie van het onderzoeksinstituut Trimbos: 1 op de 10 jongeren tussen 12 en 25 jaar gebruikt maandelijks e-sigaretten en ruim 1 op de 5 heeft afgelopen jaar wel eens gevapet. Daarnaast stelt Trimbos dat vapen een opstapje is naar het gewone roken.
Vanwege de wetenschappelijke consensus over het feit dat prijsverhogingen een effectieve manier zijn om tabaksgebruik tegen te gaan, zijn meerdere Kamerleden kritisch over het uitblijven van dergelijke maatregelen. ‘Al een paar jaar geleden constateerden we dat we slagen moeten maken. Nu horen we dat het wel even gaat duren’, zei GroenLinks-PvdA Kamerlid Mohammed Mohandis. Van Ooijen stelt nu dat de nieuwe regering dat pas kan doen, omdat een demissionair kabinet niet zomaar een nieuwe belasting kan heffen. Kuik reageerde hierop met de belofte zo snel mogelijk een amendement in te dienen. ‘Ik verwacht ook, gezien mijn collega’s, dat we een meerderheid kunnen regelen’, aldus Kuik.
Van Ooijen deelde verder mee dat de overheid hogere boetes gaat uitdelen voor online verkoop van e-sigaretten. Sinds juli is dit verboden maar volgens een recent onderzoek van RTL Nieuws kunnen e-sigaretten nog makkelijk online gekocht worden. Het moet voor bedrijven duidelijk zijn dat de online verkoop van e-sigaretten geen wassen neus meer is. ‘Op termijn kunnen we ook gaan werken met dwangsommen’, aldus Van Ooijen. (VK)
………………………………………………………….
Orbà¡n spreekt met Poetin, tegen EU-afspraken in!
In strijd met het diplomatieke cordon-sanitaire dat het Westen heeft uitgeroepen heeft de Hongaarse premier Orbà¡n de hand van Poetin geschud op een diplomatieke top in Beijing. Hij is de eerste EU-leider die Poetin op vriendschappelijke wijze ontmoet sinds Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel. Volgens Russische staatsmedia zei Orbà¡n tegen Poetin dat ‘Hongarije nooit een confrontatie wilde met Rusland’ maar dat het land ‘juist graag de banden met Rusland wilde aanhalen’. Europese collega’s hebben niet direct gereageerd op de ontmoeting. De contacten tussen Moskou en Boedapest zijn geschaad door de Europese sancties tegen Rusland aldus Orbà¡n. Hijzelf heeft zich steeds verzet tegen die sancties en wapenleveringen aan Oekraïne, tot grote frustratie van andere Europese leiders. Sinds mei blokkeert de rechts-conservatieve Orbà¡n met zijn vetorecht een militaire levering van de EU aan Oekraïne ter waarde van een half miljard euro. Ook laat hij geen westerse wapenleveringen aan Oekraïne toe via zijn land. De ontmoeting tussen Orban en Poetin is uitgebreid getoond op de Russische staatstelevisie als overwinning van Poetin op wie hem wil isoleren. (NRC)
………………………………………………………….
Kabinet kondigt drastische maatregelen aan om elektriciteitsnet te ontlasten.
Het kabinet komt met een ingrijpend pakket maatregelen om problemen rond het overvolle stroomnet het hoofd te bieden. Zo moet bedrijven verplicht kunnen worden om tegen een vergoeding minder elektriciteit te gebruiken op piekmomenten. Netbeheerder TenneT mag in sommige gevallen al hoogspanningsstations gaan bouwen voordat de vergunning rond is. De ‘onorthodoxe’ ingrepen zijn nodig om te voorkomen dat ‘we over enkele jaren op piekmomenten in het donker komen te zitten’, liet minister Jetten de Tweede Kamer weten. Dat het kabinet bereid is zover te gaan, tekent de omvang van het probleem. In grote delen van Nederland is het elektriciteitsnet al zo vol, dat grote bedrijven zich er de komende jaren niet kunnen vestigen. Er staan 6.600 ondernemingen op een wachtlijst. Ook kleinverbruikers, zoals huishoudens en het MKB in de Flevopolder, Gelderland en Utrecht kunnen vanaf 2026 in de problemen te komen. Zij kunnen dan bijvoorbeeld geen zonnepanelen op hun dak leggen of hun elektrische auto’s niet laden. ‘Het is een ongemakkelijke waarheid waarvan we de komende jaren last zullen blijven houden”, zei Manon van Beek, bestuursvoorzitter van TenneT. Kabinet en netbeheerders willen problemen terugdringen door:
+ Het net sneller uit te breiden.
+ Het net beter te benutten.
Bedrijven zullen offers moeten brengen door op piekmomenten minder stroom te gaan gebruiken tegen een vergoeding aangezien het net alleen op bepaalde momenten van de dag echt vol is. Ondernemers toonden weinig animo om flexibeler te worden in hun stroomgebruik. De netbeheerders gaan het daarom financieel aantrekkelijker maken om de spits te mijden. Levert dat onvoldoende op dan grijpt het kabinet terug op de deelnameplicht. Er zijn dan twee smaken. Bedrijven moeten aantonen welk deel van het gecontracteerde vermogen zij flexibel kunnen inzetten en aangeven tegen welke prijs ze bereid zijn minder stroom te gebruiken. Het alternatief is dat zij de plicht krijgen om tegen een vast bedrag hun stroomverbruik op bepaalde momenten te verminderen. Beide opties werkt het kabinet nu verder uit. Het is volgens TenneT geen dreigement maar een ‘oproep aan de BV Nederland: als je vermogen beschikbaar hebt dat flexibel kan worden ingezet, ben je aan je stand verplicht om mee te doen’. Het kabinet reserveert daarnaast 166 mln euro voor energiehubs waarin bedrijven lokaal hun elektriciteitsvraag – en aanbod op elkaar afstemmen waardoor er minder ruimte op het stroomnet nodig is. (FD)
…………………………………………………………………
Verkenner moet zich klein houden bij formatie, geen terugkeer naar de koning.
De Tweede Kamer blijft zelf het initiatief houden bij de kabinetsformatie. De partij die de verkiezingen wint, komt met een voorstel voor een verkenner.
Dat was deze week voorlopig de uitkomst van een debat over verbetering van het formatieproces. De verkenner moet zijn rol klein houden. Hij of zij krijgt de opdracht in de dertien dagen voordat de nieuwe Kamer wordt geïnstalleerd de duiding van de verkiezingsuitslag bij alle fracties te inventariseren. Ook mag de verkenner inventariseren uit welke politieke partijen informateurs benoemd kunnen worden. Na de moeizame formatie van 2021-2022, met 299 dagen de langste uit de parlementaire geschiedenis, uitten partijen hun zorgen daarover. Sinds 2012 heeft niet langer de koning de regie in de formatie maar de Kamer. Een evaluatiecommissie van wetenschappers adviseerde de verkenning voortaan weer uit te laten voeren door één persoon. (In 2012 en 2017 wees de VVD Henk Kamp en Edith Schippers als verkenner aan. In 2021 werd daarvan afgeweken met het aanwijzen van 2 verkenners: Jorritsma en Ollongren die hun rol te breed maakten door al over de contouren van een kabinet te spreken).
Op verzoek van de Kamer bracht vorige week ook de Raad van State een spoedadvies uit. Het college stelde dat de verkenner ofwel aan vaste criteria moet voldoen, ofwel aan vaste criteria moet voldoen, ofwel uit een bestaand ambt moet voorkomen. Voor CDA, SGP, Christen Unie en BBB was dit reden om voor te stellen om terug te grijpen op de koning. Een Kamermeerderheid voelt daar niets voor. Ook de suggestie van Klaver om de vicepresident van de Raad van State met de verkenning te belasten kon niet op brede instemming rekenen. (VK)
……………………………………………………………….
Biden zoekt balans tussen Israëliërs en Palestijnen.
Amerikaanse president beloofde steunpakket, maar waarschuwde voor overhaaste inval in Gaza.
Op aandringen van Biden ging Israël woensdag akkoord met humanitaire transporten naar Gaza, waar 2 miljoen mensen in benarde omstandigheden opgesloten zitten. De toezegging was het tastbare resultaat van Bidens opzienbarende deels gefnuikte bliksembezoek aan het Midden Oosten. De reis werd al geamputeerd nog voordat Bidens vliegtuig in de VS was opgestegen. De president zou woensdag een bezoek brengen aan Netanyahu én een topontmoeting van vier uur hebben in Jordanië met de leiders van Jordanië, Egypte en Palestina. Na de dodelijke explosie, dinsdagavond in een ziekenhuis in Gaza ging de ontmoeting in Jordanië niet door. Aanvankelijk gingen de Palestijnen ervan uit dat Israël achter de ontploffing zat, waardoor de emoties in de toch al gespannen regio nà³g verder opliepen. Vooral in Beiroet was het onrustig. Biden zei bij aankomst in Tel Aviv dat de VS denken dat de explosie is veroorzaakt door een afgezwaaide raket van Palestijnse groepering.
Biden had twee doelen met zijn bezoek: Israël steunen en aan de Arabische wereld tonen dat de VS Tel Aviv niet blind volgen en ook oog hebben voor de Palestijnse kant van de zaak. Nu moest hij die twee boodschappen opeens brengen in Israël. Tijdens een persoonlijk getinte toespraak zei hij tegen de Israëlische bevolking: ‘U bent niet alleen. De VS zullen altijd naast Israël staan en Israël voorzien van wat het nodig heeft om zich te verdedigen, zoals genoeg munitie voor luchtafweerschild Iron Dome.’ Hij beloofde dat hij het congres zou vragen een ongekend steunpakket voor Israël goed te keuren.
Biden had ook een paar waarschuwingen op zak. Israël, zei hij, is een joodse staat, maar het is ook een democratie. Democratische landen houden zich aan het recht en respecteren in crisissituaties het oorlogsrecht. Hij onderstreepte ook dat Hamas niet spreekt voor alle Palestijnen. De VS zijn al van meet af aan bezorgd dat Israël overhaast begint aan een inval in Gaza zonder precies te weten wat er met Gaza en haar bevolking moet gebeuren na uitschakeling van Hamas. Hij onderstreepte begrip te hebben voor een alles omvattende woede, vergelijkbaar met de woede die de VS voelden na de aanslagen in New York en Washington. Maar hij haalde ook aan dat de VS na 9/11 verblind door woede fouten hebben gemaakt. Woede, zei Biden, is geen strategie. (NRC)
……………………………………………………………….
Werkloosheid stijgt, vooral onder jongeren.
Na een periode van grote arbeidskrapte is de werkloosheid in Nederland het afgelopen kwartaal gestegen aldus het CBS De afgelopen 3 maanden zijn er per maand ongeveer 6.000 werklozen bijgekomen, tot een totaal van 371.000 werklozen in september. De werkloosheid steeg het snelst onder jongeren. Volgens het CBS past de groei van de werkloosheid bij het ‘slechtere conjunctuurbeeld van de afgelopen maanden’. Consumenten waren volgens gegevens van het CBS in september een fractie minder negatief dan een maand eerder. Maar hun vertrouwen lag ver onder het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar. Het vertrouwen van producenten was in september even negatief als in augustus en lag ook onder het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar.
In het tweede kwartaal van dit jaar nam de werkloosheid licht toe van 3,4 naar 3,5%. Die stijging zette in het 3ekwartaal door waardoor het werkloosheidspercentage in september op 3,7% uitkwam. Vooral de jeugdwerkloosheid steeg afgelopen kwartaal. Het aantal jongeren tussen de 15 en 25 jaar oud dat op zoek is naar werk en geen baan heeft nam toe van 8,3% naar 8,8%. Ruim 80% van de werkloze jongeren is scholier of student. (NRC)
