Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma. 16 t/m zo. 22 jan. 2023
-gasprijs.jpg)
Duitse politie ontruimt Là¼tzerath.
De Duitse politie heeft het dorp Là¼tzerath ontruimd. Daar protesteerden de afgelopen tijd duizenden demonstranten tegen de bruinkoolwinning. Uiteindelijk waren er nog enkele honderden over, waaronder volgens de politie ook de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg. In het mijngebied Garzweiler, waar Là¼tzerath onder valt, wordt al meer dan honderd jaar bruinkool gewonnen in dagbouw. Daarbij graven enorme machines de bodem af. De betogers hadden het verlaten dorp ten zuiden van de stad Mönchengladbach bezet om te voorkomen dat daar ook bruinkool gewonnen kan worden. Een gebied met een oppervlakte van 77,5 vierkante kilometer is de afgelopen eeuw al afgegraven. Meer dan de helft daarvan is na de winning van bruinkool weer in gebruik als akker of bos. (FD)
……………………………………………………
Duitse minister van Defensie stapt op.
De Duitse minister van Defensie vertrekt. Lambrecht lag al sinds haar aantreden, eind 2021 onder vuur. Lambrecht moest de omslag overzien die bondskanselier na de inval van Oekraïne aankondigde: de grootscheepse uitbreiding en modernisering van het Duitse leger. Dat verloopt, ondanks de vrijgemaakte 100 miljard euro stroef. Zelfs haar coalitiegenoten uitten eind vorig jaar kritiek omdat haar ministerie zo traag is in het aanpakken van munitietekorten. Lambrecht is lid van de SDP, de partij van bondskanselier Olaf Scholtz. Die worstelt met het opvoeren van militaire steun aan Oekraïne. (VK)
……………………………………………………..
Britten gaan Kiev tanks leveren.
Vlak voor zware nieuwe Russische aanvallen op burgers maakte Londen bekend dat het Oekraïne veertien tanks plus circa dertig AS90 houwitsers zal sturen.
De Britse regering doorbrak de westerse aarzeling om moderne tanks aan Oekraïne te leveren – afgelopen vrijdag praatten westerse landen daar verder over.
Tegelijkertijd zorgde een Russische raket op een flatgebouw in Dnipro voor tientallen slachtoffers.
Op de dag van het Orthodoxe Nieuwjaar, voerde Rusland voor de tiende keer sinds het begin van de invasie een massale raketaanval uit op Oekraïense steden in het hele land.
Het zwaarst werd de derde stad van Oekraïne getroffen. Een zware Kh-22 kruisraket, afgevuurd door een Tu-22M3 bommenwerper boven Koersk in Zuid Rusland verwoestte een flatgebouw met negen verdiepingen.
Het was een van de dodelijkste aanvallen op burgers sinds Rusland bijna een jaar geleden Oekraïne binnenviel. Mogelijk gaat het om een ‘visitekaartje’ van generaal Valeri Gerasimov, de stafchef van de Russische strijdkrachten die vorige week tot bevelhebber voor de oorlog in Oekraïne werd benoemd.
Volgens de Britse premier Rishi Sunak moet een internationale aanpak een einde maken aan de patstelling op het slagveld in Oekraïne. De Britse minister van Buitenlandse Zaken bezoekt daarom deze week de VS en Canada. Het Britse besluit zorgt voor nog meer druk op Scholtz om Leopard 2-tanks te leveren aan Oekraïne of in ieder geval Polen en Finland toe te staan dat zij deze tanks leveren. Omdat de Leopard van Duitse makelij is, moet Duitsland daar toestemming voor geven. (NRC)
(Zie ook De oorlog in Oekraïne)
………………………………………………………
Gasprijs daalt naar het laagste niveau sinds september 2021.
De gasprijs daalt nog altijd verder. Sinds september 2021 was gas niet meer zo goedkoop. De hoop op energiezekerheid voor komende winter groeit.
De gasprijs is verder omlaag geduikeld op de Amsterdamse groothandelsmarkt. Maandag stond er €55,91 op het koersenbord voor een megawattuur in februari te leveren gas, bijna 13% onder het slotniveau van een week eerder. Sinds september 2011 is gas niet meer zo goedkoop verhandeld.
Hoewel meteorologen waarschuwen voor terugkeer van de winter in Noordwest Europa gaan handelaren er van uit dat de koudegolf niet sterk genoeg zal zijn om de gasvoorraden substantieel te reduceren. Die zijn de afgelopen maand nauwelijks verminderd dankzij het zachte weer en de stevige invoer van vloeibaar aardgas. De Europese voorraden zijn momenteel nog voor 82% gevuld. Dat is 17% hoger dan medio januari normaal is. (FD)
……………………………………………………..
Anderhalve graad opwarming van de aarde mogelijk volgend jaar al een feit.
Klimaatwetenschappers zien de mogelijkheid opdoemen dat de aarde volgend jaar al 1,5 graad warmer is. Ook al is de kans daarop klein, het zou voor het eerst zijn dat een hard klimaatdoel wordt overschreden.
Dat zeggen klimaatwetenschappers nu het er steeds sterker op lijkt dat het klimaat volgend jaar in een warme ‘El Nià±o’-fase komt.
De aarde is momenteel 1,2 graad warmer dan in de 19e eeuw – de fase voordat de mens op grote schaal broeikasgassen ging uitstoten. Volgens nieuwe modelprognoses is niet uitgesloten dat de El Nià±o het wereldklimaat in 2024 voor het eerst over de grens van 1,5 graad duwt.
Dat zou een schokmoment voor de wereld zijn. Nog maar acht jaar geleden nam de internationale gemeenschap zich plechtig voor de opwarming te beperken tot 1,5 graad. Het VN-klimaatpanel IPCC verwachtte die mate van opwarming eigenlijk pas rond het jaar 2030.
Als geheel was de atmosfeer in2022 gemiddeld 1,18 graden warmer dan voor de industriële revolutie. Daarmee komt 2022 op plek vijf van de warmste jaren ooit gemeten, na achtereenvolgens 2016, 2020, 2019 en 2017. Een klimaatrecord was er ook: in Europa was de zomer in de metingen nog niet eerder zo warm. (VK)
…………………………………………………………..
Veel kritiek op afbouw subsidie op zonnepanelen.
Veel fracties in de Tweede Kamer zetten vraagtekens bij het voorstel van minister Jetten om de salderingsregeling af te bouwen.
Het voornemen van het kabinet om de subsidie voor zonnepanelen af te bouwen krijgt onverwacht veel kritiek uit de Tweede Kamer. Met name PvdA, SP en GroenLinks toonden zich dinsdagavond bijzonder kritisch over het mogelijke einde van de zogeheten salderingsregeling.
De drie partijen maken zich onder meer zorgen voor huurders van corporatiewoningen. Volgens veel woningcorporaties is investeren in zonnepanelen voor hen niet meer rendabel als de huidige regeling wordt afgebouwd. Daardoor lopen de bewoners de kans mis om met zonnepanelen energiearmoede te bestrijden. ‘Eerst moet er een plan komen voor die huishoudens die dit het hardst nodig hebben’, zegt Joris Thijssen. Renske Leijten betoogde dat de overheid zich onbetrouwbaar toont door de regeling af te schaffen, op het moment dat zoveel mensen geld in panelen hebben gestoken.
De kritische houding van de oppositiepartijen kan er later toe leiden dat het wetsvoorstel in de Eerste Kamer strandt. Daar heeft de coalitie geen meerderheid.
[De stroom van panelen mag nu worden geruild (gesaldeerd) met stroom die later wordt afgenomen. Na een geleidelijke afbouw van die regeling kan dat na 2031 niet meer.] (NRC)
……………………………………………………………….
Voor het eerst in ruim zestig jaar krimpt China’s bevolking.
+ De daling is een gevolg van China’s éénkindbeleid.
+ Het geboortecijfer daalde, terwijl het sterftecijfer steeg.
+ India dreigt China voorbij te streven qua inwoneraantal.
De Chinese bevolking krimpt voor het eerst sinds 1961. De Chinese bevolking daalde eind vorig jaar met ongeveer 850.000 tot 1,411 miljard inwoners. Daarmee wordt de kans steeds groter dat India binnenkort China in bevolkingsomvang voorbij zal streven.
Mogelijk is de Indiase bevolking al groter. Volgens de laatste cijfers van de Wereldbank bedroeg de Indiase bevolking 1,407 miljard. Projecties van de VN becijferen de bevolking nu al op 1,422 miljard.
De historische afname zat er al tijden aan te komen, maar de VN voorspelden tot voor kort dat de Chinese bevolkingsomvang pas in 2027 zou verminderen. De directeur van het statistiekbureau Kang Yi zei dat de bevolkingskrimp het gevolg is van de ‘afname van de bereidheid van mensen om baby’s te krijgen, de vertraging in het huwelijk en de zwangerschap evenals een daling van het aantal vrouwen in de vruchtbare leeftijd’. (FD)
…………………………………………………………….
Rutte zegt Biden deelname toe aan Patriot-missie
In een ontspannen sfeer zegde premier Rutte de Amerikaanse president Joe Biden deelname toe aan de Patriot-missie. Het gesprek over de Nederlandse chip-export naar China verliep minder vlotjes.
In de Oval Office, de presidentiële werkkamer schudden Rutte en Biden elkaar de hand. Dit is de derde Amerikaanse president die Rutte als premier bezoekt. Maar, lacht hij: ‘De eerste keer dat de openhaard aanstaat!’
Deze ontvangst is in elk opzicht warmer dan de vorige. Waar Trumps visie op internationale samenwerking vaak botste, delen Biden en Rutte dinsdag juist één groot belang: de oorlog in Oekraïne.
Vlak na binnenkomst zegt Rutte de Nederlandse steun toe aan de Patriotmissie, een initiatief van Duitsland en de VS om geavanceerd luchtafweergeschut naar Oekraïne te sturen. ‘Wij gaan meedoen’, belooft Rutte.
Oekraïne vormt, voor de buitenwereld, het hoofdmotief van Ruttes bezoek. ‘Samen beschermen wij de democratische waarden wereldwijd’, zegt Biden. ‘Poetin en Rusland mogen hier nooit mee wegkomen’, zegt Rutte. Joe Biden noemt Rutte in de Oval Office ‘een sterke bondgenoot en persoonlijk vriend’.
Onder de oppervlakte schuilt er wel degelijk een conflict. Het gesprek hierover voltrekt zich dinsdag achter gesloten deuren. Biden oefent al langer druk uit op Nederland om de export van ASML naar China te beperken. De VS vrezen dat China de technologie militair zal inzetten. Biden nam in oktober zelf de stap om de Amerikaanse uitvoer naar China flink te beperken. Voor Rutte ligt dit ‘zo simpel niet’, zegt de premier na afloop van het bezoek. ‘Nederland is op dit punt een wereldspeler.’ De export van ASML aan China loopt in de miljarden. ‘Een gevoelige kwestie.’
Wat hij met Biden precies heeft besproken, wil Rutte achteraf niet toelichten. Ook niet hoe hard de eis van Biden achter de schermen was.
Volgens Rutte is Bidens verzoek ‘niet zo zwart wit’ als een totaalverbod. Een toezegging, zoals over de Patriot-missie, heeft hij niet gedaan.
Ander onderwerp van discussie is de Inflation Reduction Act (IRA), het pakket maatregelen dat de Amerikaanse economie moet aanjagen. In Europa bestaat de vrees dat de IRA een verkapte vorm van protectionisme is: de vele groene belastingvoordelen en subsidies zouden de handel met Europa bedreigen. Rutte zegt Biden te hebben gewaarschuwd voor ‘onbedoelde consequenties’.
De ontmoeting met Biden noemt Rutte achteraf ‘uitermate plezierig’ vanwege de ‘essentiële waarden’ die de twee regeringsleiders met elkaar delen. (VK)
……………………………………………………….
De ‘kankeratlas’ toont de ongelijkheid in tumoren.
Nieuwe kaarten tonen voor 24 tumoren op postcodeniveau waar ze voorkomen. Zelfs over kleine afstanden kunnen verschillen enorm zijn.
Kanker is niet gelijk verdeeld over Nederland. In de kuststreken krijgen mensen vaker huidkanker. Darmkanker komt juist iets vaker voor in het oosten van het land. De verschillen zijn goed zichtbaar op een serie kaarten die het Integraal kankercentrum Nederland (IKNL) publiceert. In de online atlas – de kankeratlas – is voor 24 tumoren tot op postcodeniveau op te zoeken waar in Nederland mensen tussen 2011 en 2020 relatief vaak of juist zelden diagnose krijgen.
Zelfs over kleine afstanden kunnen de verschillen enorm zijn. In de wijk Transvaalkwartier in Den Haag, waar het gemiddelde inkomen 23.000 euro is, komt 34 procent meer longkanker voor dan het Nederlandse gemiddelde. En in het rijkere Statenkwartier, met een gemiddeld inkomen van 64.000 euro, ligt het aantal longkankerdiagnoses juist 23% onder de verwachting.
Verschillen in kankerdiagnoses zijn interessant omdat ze vaak laten zien dat hier iets aan te doen is, zegt Otto Visser, manager registratie bij het IKNL. ‘De ontkoppeling tussen roken en longkanker zie je duidelijk. Als je de sociale ongelijkheid kan verkleinen, als je kan voorkomen dat mensen gaan roken, dan pak je het probleem bij de wortel aan.’
Dat is volgens Robin Peeters zelfs de belangrijkste les uit de kankeratlas. Hij is internist in het Erasmus MC en voorzitter van de Nederlandse Internisten Vereniging. (NRC)
……………………………………………………..
Recht om geld uit pensioenpot op te nemen uitgesteld.
Eigenlijk had iedereen die na 2021 met pensioen is gegaan al maximaal 10% uit de eigen pensioenpot moeten kunnen opnemen. Zo was het afgesproken bij het pensioenakkoord en geregeld in het wetsvoorstel voor de opname van een bedrag ineens. Maar de ingangsdatum werd herhaaldelijk uitgesteld en staat nu op 1 juli aanstaande. Maar ook dat gaat niet lukken schreef pensioenminister Carola Schouten deze week aan de Tweede Kamer.
Begin volgend jaar is haalbaar, denkt zij nu, maar ze legt zich daar nog niet op vast. Het hangt ervan af of de parlementaire behandeling de komende maanden soepel gaat, en of er daarna voldoende tijd is voor pensioenuitvoerders om zich voor te bereiden. (FD)
……………………………………………………………..
Positie vicepremier Deri brengt Israëlische regering al na drie weken aan het wankelen.
Nog geen drie weken nadat de nieuwe regering in Israël is geïnstalleerd, dreigt er al een crisis: Het Israëlische Hooggerechtshof heeft woensdag besloten dat een belangrijke minister niet geschikt is voor zijn functie. Zijn partij heeft echter laten weten uit de regering te stappen als Aryeh Deri geen deel mag uitmaken van de ministersploeg.
Deri is vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken en Gezondheid en leider van de ultraorthodoxe Shas-partij. Deze is goed voor elf zetels in het parlement en daarmee een van de pijlers onder de regering van Netanyahu. Zonder Shas heeft zijn coalitie geen meerderheid.
Maar hij is ook al drie keer door een rechter veroordeeld, vorig jaar februari nog wegens belastingontduiking. De laatste keer kwam hij ervan af met een boete en een voorwaardelijke gevangenisstraf, maar volgens tien van de elf rechters moet zijn benoeming om die reden worden teruggedraaid. (VK)
……………………………………………………………..
Veel verenigingen zien de toekomst somber in
Verenigingen zien het tekort aan bestuurders en kaderleden als grootste zorg. Samen met factoren als vergrijzing, inflatie en stijgende energiekosten zorgt dat volgens het derde Nationaal Verenigings Onderzoek voor een somber toekomstbeeld bij veel vrijwilligersverenigingen.
‘Anders dan verwacht, is 2022 niet het jaar van herstel na de coronacrisis gebleken’, concludeert Peter Noordhoek, mede initiator van het onderzoek. ‘Daarmee verliest de maatschappij het bindend vermogen dat dergelijke verenigingen bieden.’ Zo geeft 17% van de ondervraagde kunst- cultuur- en hobbyverenigingen aan dat het voortbestaan van de vereniging de komende jaren in gevaar is. Dat geldt ook voor 13% van de sportverenigingen. (NRC)
…………………………………………………………
Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern kondigt onverwachts heer vertrek aan.
Jacinda Ardern, sinds 2017 premier van Nieuw Zeeland, heeft tijdens een persconferentie plotseling haar vertrek aangekondigd. Ardern heeft ‘niet langer genoeg in de tank’, zei ze.
Het leiden van haar land noemde de 42-jarige politicus van de centrum linkse Labourpartij het grootste beroepsmatige privilege dat er is. Maar ze vindt ook dat zo’n verantwoordelijke functie alleen met een volle tank en wat reserve voor extra uitdagingen kan vervullen.
Ze moest concluderen dat die krachten ontbreken na zes jaren regeren. Ze zei het met tranen in haar ogen.
Ardern, met 37 jaar bij haar aantreden de jongste Nieuw-Zeelandse regeringsleider ooit, groeide tijdens haar premierschap internationaal uit tot een baken van progressief, inclusief, vrouwelijk en bovenal menselijk leiderschap. Ook in de manier waarop ze haar afscheid aankondigt, de afwezigheid van zelfoverschatting en de open communicatie over haar uitputting oogst ze internationaal lof.
Ardern leidde Nieuw Zeeland in de roerigste periode in de recente geschiedenis van het land. Haar internationale ster rees toen de wereld in 2017 toezag hoe ze als kersverse premier omging met de terroristische aansla op een moskee in Christchurch. Enerzijds was ze de gevoelige en benaderbare leider die oog en oor had voor het leed van de nabestaanden en de angst van landgenoten, maar kreeg ze voor elkaar dat de wapenwetten in het land in een paar weken werden aangescherpt. Ook tijdens de coronapandemie oogstte Ardern internationale bewondering. Ze besloot snel de grenzen te sluiten waardoor het aantal coronadoden in Nieuw-Zeeland beperkt bleef.
Aan het einde van haar toespraak richtte Ardern zich tot haar dochter. Ze zei dat zich verheugde aanwezig te zijn op haar eerste schooldag later dit jaar. Daarna richtte ze zich tot haar vriend: of ze nu eindelijk gingen trouwen. (VK)
…………………………………………………….
Geen uitstel voor boeren bij uitrijden van mest.
Het geduld van Brussel met het Nederlandse mestbeleid was al op: ruimte voor versoepeling krijgen de boeren niet.
Het leest als een pijnlijke excuusbrief voor het geven van valse hoop in onzekere tijden. ‘Ik betreur het zeer dat dat ik terug moet komen op de ruimte die ik eerder gaf’, schreef landbouwminister Piet Adema vrijdagmiddag aan de Tweede Kamer – en indirect aan de boeren in Nederland.
De agrarische sector krijgt van Brussel geen verder uitstel bij de afbouw van het uitrijden van mest tot 2026, was het nieuws dat Adema kwam brengen. Er komt geen ‘overgangsjaar’: boeren moeten al vanaf dit jaar specifieke maatregelen nemen om milieuschade door meststoffen zoals nitraat tegen te gaan, in plaats van per 1 januari 2024.
Nu er geen uitstel komt, moeten boeren per 1 maart bijvoorbeeld al verplicht ‘bufferstroken’ van in principe 3 meter aanleggen tussen hun land en water. Boeren mogen hierop wel telen, maar ze niet bemesten of gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. Verder moeten boeren uiterlijk 1 oktober ‘vanggewassen’ inzaaien, zoals gras of bladkool. Dit is groen dat stikstof uit de bodem opneemt, na bijvoorbeeld maïsteelt op zand en lössgrond. De maatregelen betekenen voor de boeren minder opbrengst van hun land. (NRC)
De Duitse politie heeft het dorp Là¼tzerath ontruimd. Daar protesteerden de afgelopen tijd duizenden demonstranten tegen de bruinkoolwinning. Uiteindelijk waren er nog enkele honderden over, waaronder volgens de politie ook de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg. In het mijngebied Garzweiler, waar Là¼tzerath onder valt, wordt al meer dan honderd jaar bruinkool gewonnen in dagbouw. Daarbij graven enorme machines de bodem af. De betogers hadden het verlaten dorp ten zuiden van de stad Mönchengladbach bezet om te voorkomen dat daar ook bruinkool gewonnen kan worden. Een gebied met een oppervlakte van 77,5 vierkante kilometer is de afgelopen eeuw al afgegraven. Meer dan de helft daarvan is na de winning van bruinkool weer in gebruik als akker of bos. (FD)
……………………………………………………
Duitse minister van Defensie stapt op.
De Duitse minister van Defensie vertrekt. Lambrecht lag al sinds haar aantreden, eind 2021 onder vuur. Lambrecht moest de omslag overzien die bondskanselier na de inval van Oekraïne aankondigde: de grootscheepse uitbreiding en modernisering van het Duitse leger. Dat verloopt, ondanks de vrijgemaakte 100 miljard euro stroef. Zelfs haar coalitiegenoten uitten eind vorig jaar kritiek omdat haar ministerie zo traag is in het aanpakken van munitietekorten. Lambrecht is lid van de SDP, de partij van bondskanselier Olaf Scholtz. Die worstelt met het opvoeren van militaire steun aan Oekraïne. (VK)
……………………………………………………..
Britten gaan Kiev tanks leveren.
Vlak voor zware nieuwe Russische aanvallen op burgers maakte Londen bekend dat het Oekraïne veertien tanks plus circa dertig AS90 houwitsers zal sturen.
De Britse regering doorbrak de westerse aarzeling om moderne tanks aan Oekraïne te leveren – afgelopen vrijdag praatten westerse landen daar verder over.
Tegelijkertijd zorgde een Russische raket op een flatgebouw in Dnipro voor tientallen slachtoffers.
Op de dag van het Orthodoxe Nieuwjaar, voerde Rusland voor de tiende keer sinds het begin van de invasie een massale raketaanval uit op Oekraïense steden in het hele land.
Het zwaarst werd de derde stad van Oekraïne getroffen. Een zware Kh-22 kruisraket, afgevuurd door een Tu-22M3 bommenwerper boven Koersk in Zuid Rusland verwoestte een flatgebouw met negen verdiepingen.
Het was een van de dodelijkste aanvallen op burgers sinds Rusland bijna een jaar geleden Oekraïne binnenviel. Mogelijk gaat het om een ‘visitekaartje’ van generaal Valeri Gerasimov, de stafchef van de Russische strijdkrachten die vorige week tot bevelhebber voor de oorlog in Oekraïne werd benoemd.
Volgens de Britse premier Rishi Sunak moet een internationale aanpak een einde maken aan de patstelling op het slagveld in Oekraïne. De Britse minister van Buitenlandse Zaken bezoekt daarom deze week de VS en Canada. Het Britse besluit zorgt voor nog meer druk op Scholtz om Leopard 2-tanks te leveren aan Oekraïne of in ieder geval Polen en Finland toe te staan dat zij deze tanks leveren. Omdat de Leopard van Duitse makelij is, moet Duitsland daar toestemming voor geven. (NRC)
(Zie ook De oorlog in Oekraïne)
………………………………………………………
Gasprijs daalt naar het laagste niveau sinds september 2021.
De gasprijs daalt nog altijd verder. Sinds september 2021 was gas niet meer zo goedkoop. De hoop op energiezekerheid voor komende winter groeit.
De gasprijs is verder omlaag geduikeld op de Amsterdamse groothandelsmarkt. Maandag stond er €55,91 op het koersenbord voor een megawattuur in februari te leveren gas, bijna 13% onder het slotniveau van een week eerder. Sinds september 2011 is gas niet meer zo goedkoop verhandeld.
Hoewel meteorologen waarschuwen voor terugkeer van de winter in Noordwest Europa gaan handelaren er van uit dat de koudegolf niet sterk genoeg zal zijn om de gasvoorraden substantieel te reduceren. Die zijn de afgelopen maand nauwelijks verminderd dankzij het zachte weer en de stevige invoer van vloeibaar aardgas. De Europese voorraden zijn momenteel nog voor 82% gevuld. Dat is 17% hoger dan medio januari normaal is. (FD)
……………………………………………………..
Anderhalve graad opwarming van de aarde mogelijk volgend jaar al een feit.
Klimaatwetenschappers zien de mogelijkheid opdoemen dat de aarde volgend jaar al 1,5 graad warmer is. Ook al is de kans daarop klein, het zou voor het eerst zijn dat een hard klimaatdoel wordt overschreden.
Dat zeggen klimaatwetenschappers nu het er steeds sterker op lijkt dat het klimaat volgend jaar in een warme ‘El Nià±o’-fase komt.
De aarde is momenteel 1,2 graad warmer dan in de 19e eeuw – de fase voordat de mens op grote schaal broeikasgassen ging uitstoten. Volgens nieuwe modelprognoses is niet uitgesloten dat de El Nià±o het wereldklimaat in 2024 voor het eerst over de grens van 1,5 graad duwt.
Dat zou een schokmoment voor de wereld zijn. Nog maar acht jaar geleden nam de internationale gemeenschap zich plechtig voor de opwarming te beperken tot 1,5 graad. Het VN-klimaatpanel IPCC verwachtte die mate van opwarming eigenlijk pas rond het jaar 2030.
Als geheel was de atmosfeer in2022 gemiddeld 1,18 graden warmer dan voor de industriële revolutie. Daarmee komt 2022 op plek vijf van de warmste jaren ooit gemeten, na achtereenvolgens 2016, 2020, 2019 en 2017. Een klimaatrecord was er ook: in Europa was de zomer in de metingen nog niet eerder zo warm. (VK)
…………………………………………………………..
Veel kritiek op afbouw subsidie op zonnepanelen.
Veel fracties in de Tweede Kamer zetten vraagtekens bij het voorstel van minister Jetten om de salderingsregeling af te bouwen.
Het voornemen van het kabinet om de subsidie voor zonnepanelen af te bouwen krijgt onverwacht veel kritiek uit de Tweede Kamer. Met name PvdA, SP en GroenLinks toonden zich dinsdagavond bijzonder kritisch over het mogelijke einde van de zogeheten salderingsregeling.
De drie partijen maken zich onder meer zorgen voor huurders van corporatiewoningen. Volgens veel woningcorporaties is investeren in zonnepanelen voor hen niet meer rendabel als de huidige regeling wordt afgebouwd. Daardoor lopen de bewoners de kans mis om met zonnepanelen energiearmoede te bestrijden. ‘Eerst moet er een plan komen voor die huishoudens die dit het hardst nodig hebben’, zegt Joris Thijssen. Renske Leijten betoogde dat de overheid zich onbetrouwbaar toont door de regeling af te schaffen, op het moment dat zoveel mensen geld in panelen hebben gestoken.
De kritische houding van de oppositiepartijen kan er later toe leiden dat het wetsvoorstel in de Eerste Kamer strandt. Daar heeft de coalitie geen meerderheid.
[De stroom van panelen mag nu worden geruild (gesaldeerd) met stroom die later wordt afgenomen. Na een geleidelijke afbouw van die regeling kan dat na 2031 niet meer.] (NRC)
……………………………………………………………….
Voor het eerst in ruim zestig jaar krimpt China’s bevolking.
+ De daling is een gevolg van China’s éénkindbeleid.
+ Het geboortecijfer daalde, terwijl het sterftecijfer steeg.
+ India dreigt China voorbij te streven qua inwoneraantal.
De Chinese bevolking krimpt voor het eerst sinds 1961. De Chinese bevolking daalde eind vorig jaar met ongeveer 850.000 tot 1,411 miljard inwoners. Daarmee wordt de kans steeds groter dat India binnenkort China in bevolkingsomvang voorbij zal streven.
Mogelijk is de Indiase bevolking al groter. Volgens de laatste cijfers van de Wereldbank bedroeg de Indiase bevolking 1,407 miljard. Projecties van de VN becijferen de bevolking nu al op 1,422 miljard.
De historische afname zat er al tijden aan te komen, maar de VN voorspelden tot voor kort dat de Chinese bevolkingsomvang pas in 2027 zou verminderen. De directeur van het statistiekbureau Kang Yi zei dat de bevolkingskrimp het gevolg is van de ‘afname van de bereidheid van mensen om baby’s te krijgen, de vertraging in het huwelijk en de zwangerschap evenals een daling van het aantal vrouwen in de vruchtbare leeftijd’. (FD)
…………………………………………………………….
Rutte zegt Biden deelname toe aan Patriot-missie
In een ontspannen sfeer zegde premier Rutte de Amerikaanse president Joe Biden deelname toe aan de Patriot-missie. Het gesprek over de Nederlandse chip-export naar China verliep minder vlotjes.
In de Oval Office, de presidentiële werkkamer schudden Rutte en Biden elkaar de hand. Dit is de derde Amerikaanse president die Rutte als premier bezoekt. Maar, lacht hij: ‘De eerste keer dat de openhaard aanstaat!’
Deze ontvangst is in elk opzicht warmer dan de vorige. Waar Trumps visie op internationale samenwerking vaak botste, delen Biden en Rutte dinsdag juist één groot belang: de oorlog in Oekraïne.
Vlak na binnenkomst zegt Rutte de Nederlandse steun toe aan de Patriotmissie, een initiatief van Duitsland en de VS om geavanceerd luchtafweergeschut naar Oekraïne te sturen. ‘Wij gaan meedoen’, belooft Rutte.
Oekraïne vormt, voor de buitenwereld, het hoofdmotief van Ruttes bezoek. ‘Samen beschermen wij de democratische waarden wereldwijd’, zegt Biden. ‘Poetin en Rusland mogen hier nooit mee wegkomen’, zegt Rutte. Joe Biden noemt Rutte in de Oval Office ‘een sterke bondgenoot en persoonlijk vriend’.
Onder de oppervlakte schuilt er wel degelijk een conflict. Het gesprek hierover voltrekt zich dinsdag achter gesloten deuren. Biden oefent al langer druk uit op Nederland om de export van ASML naar China te beperken. De VS vrezen dat China de technologie militair zal inzetten. Biden nam in oktober zelf de stap om de Amerikaanse uitvoer naar China flink te beperken. Voor Rutte ligt dit ‘zo simpel niet’, zegt de premier na afloop van het bezoek. ‘Nederland is op dit punt een wereldspeler.’ De export van ASML aan China loopt in de miljarden. ‘Een gevoelige kwestie.’
Wat hij met Biden precies heeft besproken, wil Rutte achteraf niet toelichten. Ook niet hoe hard de eis van Biden achter de schermen was.
Volgens Rutte is Bidens verzoek ‘niet zo zwart wit’ als een totaalverbod. Een toezegging, zoals over de Patriot-missie, heeft hij niet gedaan.
Ander onderwerp van discussie is de Inflation Reduction Act (IRA), het pakket maatregelen dat de Amerikaanse economie moet aanjagen. In Europa bestaat de vrees dat de IRA een verkapte vorm van protectionisme is: de vele groene belastingvoordelen en subsidies zouden de handel met Europa bedreigen. Rutte zegt Biden te hebben gewaarschuwd voor ‘onbedoelde consequenties’.
De ontmoeting met Biden noemt Rutte achteraf ‘uitermate plezierig’ vanwege de ‘essentiële waarden’ die de twee regeringsleiders met elkaar delen. (VK)
……………………………………………………….
De ‘kankeratlas’ toont de ongelijkheid in tumoren.
Nieuwe kaarten tonen voor 24 tumoren op postcodeniveau waar ze voorkomen. Zelfs over kleine afstanden kunnen verschillen enorm zijn.
Kanker is niet gelijk verdeeld over Nederland. In de kuststreken krijgen mensen vaker huidkanker. Darmkanker komt juist iets vaker voor in het oosten van het land. De verschillen zijn goed zichtbaar op een serie kaarten die het Integraal kankercentrum Nederland (IKNL) publiceert. In de online atlas – de kankeratlas – is voor 24 tumoren tot op postcodeniveau op te zoeken waar in Nederland mensen tussen 2011 en 2020 relatief vaak of juist zelden diagnose krijgen.
Zelfs over kleine afstanden kunnen de verschillen enorm zijn. In de wijk Transvaalkwartier in Den Haag, waar het gemiddelde inkomen 23.000 euro is, komt 34 procent meer longkanker voor dan het Nederlandse gemiddelde. En in het rijkere Statenkwartier, met een gemiddeld inkomen van 64.000 euro, ligt het aantal longkankerdiagnoses juist 23% onder de verwachting.
Verschillen in kankerdiagnoses zijn interessant omdat ze vaak laten zien dat hier iets aan te doen is, zegt Otto Visser, manager registratie bij het IKNL. ‘De ontkoppeling tussen roken en longkanker zie je duidelijk. Als je de sociale ongelijkheid kan verkleinen, als je kan voorkomen dat mensen gaan roken, dan pak je het probleem bij de wortel aan.’
Dat is volgens Robin Peeters zelfs de belangrijkste les uit de kankeratlas. Hij is internist in het Erasmus MC en voorzitter van de Nederlandse Internisten Vereniging. (NRC)
……………………………………………………..
Recht om geld uit pensioenpot op te nemen uitgesteld.
Eigenlijk had iedereen die na 2021 met pensioen is gegaan al maximaal 10% uit de eigen pensioenpot moeten kunnen opnemen. Zo was het afgesproken bij het pensioenakkoord en geregeld in het wetsvoorstel voor de opname van een bedrag ineens. Maar de ingangsdatum werd herhaaldelijk uitgesteld en staat nu op 1 juli aanstaande. Maar ook dat gaat niet lukken schreef pensioenminister Carola Schouten deze week aan de Tweede Kamer.
Begin volgend jaar is haalbaar, denkt zij nu, maar ze legt zich daar nog niet op vast. Het hangt ervan af of de parlementaire behandeling de komende maanden soepel gaat, en of er daarna voldoende tijd is voor pensioenuitvoerders om zich voor te bereiden. (FD)
……………………………………………………………..
Positie vicepremier Deri brengt Israëlische regering al na drie weken aan het wankelen.
Nog geen drie weken nadat de nieuwe regering in Israël is geïnstalleerd, dreigt er al een crisis: Het Israëlische Hooggerechtshof heeft woensdag besloten dat een belangrijke minister niet geschikt is voor zijn functie. Zijn partij heeft echter laten weten uit de regering te stappen als Aryeh Deri geen deel mag uitmaken van de ministersploeg.
Deri is vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken en Gezondheid en leider van de ultraorthodoxe Shas-partij. Deze is goed voor elf zetels in het parlement en daarmee een van de pijlers onder de regering van Netanyahu. Zonder Shas heeft zijn coalitie geen meerderheid.
Maar hij is ook al drie keer door een rechter veroordeeld, vorig jaar februari nog wegens belastingontduiking. De laatste keer kwam hij ervan af met een boete en een voorwaardelijke gevangenisstraf, maar volgens tien van de elf rechters moet zijn benoeming om die reden worden teruggedraaid. (VK)
……………………………………………………………..
Veel verenigingen zien de toekomst somber in
Verenigingen zien het tekort aan bestuurders en kaderleden als grootste zorg. Samen met factoren als vergrijzing, inflatie en stijgende energiekosten zorgt dat volgens het derde Nationaal Verenigings Onderzoek voor een somber toekomstbeeld bij veel vrijwilligersverenigingen.
‘Anders dan verwacht, is 2022 niet het jaar van herstel na de coronacrisis gebleken’, concludeert Peter Noordhoek, mede initiator van het onderzoek. ‘Daarmee verliest de maatschappij het bindend vermogen dat dergelijke verenigingen bieden.’ Zo geeft 17% van de ondervraagde kunst- cultuur- en hobbyverenigingen aan dat het voortbestaan van de vereniging de komende jaren in gevaar is. Dat geldt ook voor 13% van de sportverenigingen. (NRC)
…………………………………………………………
Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern kondigt onverwachts heer vertrek aan.
Jacinda Ardern, sinds 2017 premier van Nieuw Zeeland, heeft tijdens een persconferentie plotseling haar vertrek aangekondigd. Ardern heeft ‘niet langer genoeg in de tank’, zei ze.
Het leiden van haar land noemde de 42-jarige politicus van de centrum linkse Labourpartij het grootste beroepsmatige privilege dat er is. Maar ze vindt ook dat zo’n verantwoordelijke functie alleen met een volle tank en wat reserve voor extra uitdagingen kan vervullen.
Ze moest concluderen dat die krachten ontbreken na zes jaren regeren. Ze zei het met tranen in haar ogen.
Ardern, met 37 jaar bij haar aantreden de jongste Nieuw-Zeelandse regeringsleider ooit, groeide tijdens haar premierschap internationaal uit tot een baken van progressief, inclusief, vrouwelijk en bovenal menselijk leiderschap. Ook in de manier waarop ze haar afscheid aankondigt, de afwezigheid van zelfoverschatting en de open communicatie over haar uitputting oogst ze internationaal lof.
Ardern leidde Nieuw Zeeland in de roerigste periode in de recente geschiedenis van het land. Haar internationale ster rees toen de wereld in 2017 toezag hoe ze als kersverse premier omging met de terroristische aansla op een moskee in Christchurch. Enerzijds was ze de gevoelige en benaderbare leider die oog en oor had voor het leed van de nabestaanden en de angst van landgenoten, maar kreeg ze voor elkaar dat de wapenwetten in het land in een paar weken werden aangescherpt. Ook tijdens de coronapandemie oogstte Ardern internationale bewondering. Ze besloot snel de grenzen te sluiten waardoor het aantal coronadoden in Nieuw-Zeeland beperkt bleef.
Aan het einde van haar toespraak richtte Ardern zich tot haar dochter. Ze zei dat zich verheugde aanwezig te zijn op haar eerste schooldag later dit jaar. Daarna richtte ze zich tot haar vriend: of ze nu eindelijk gingen trouwen. (VK)
…………………………………………………….
Geen uitstel voor boeren bij uitrijden van mest.
Het geduld van Brussel met het Nederlandse mestbeleid was al op: ruimte voor versoepeling krijgen de boeren niet.
Het leest als een pijnlijke excuusbrief voor het geven van valse hoop in onzekere tijden. ‘Ik betreur het zeer dat dat ik terug moet komen op de ruimte die ik eerder gaf’, schreef landbouwminister Piet Adema vrijdagmiddag aan de Tweede Kamer – en indirect aan de boeren in Nederland.
De agrarische sector krijgt van Brussel geen verder uitstel bij de afbouw van het uitrijden van mest tot 2026, was het nieuws dat Adema kwam brengen. Er komt geen ‘overgangsjaar’: boeren moeten al vanaf dit jaar specifieke maatregelen nemen om milieuschade door meststoffen zoals nitraat tegen te gaan, in plaats van per 1 januari 2024.
Nu er geen uitstel komt, moeten boeren per 1 maart bijvoorbeeld al verplicht ‘bufferstroken’ van in principe 3 meter aanleggen tussen hun land en water. Boeren mogen hierop wel telen, maar ze niet bemesten of gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. Verder moeten boeren uiterlijk 1 oktober ‘vanggewassen’ inzaaien, zoals gras of bladkool. Dit is groen dat stikstof uit de bodem opneemt, na bijvoorbeeld maïsteelt op zand en lössgrond. De maatregelen betekenen voor de boeren minder opbrengst van hun land. (NRC)
