Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 20 november t/m zo 27 november 2023
Geerts sprookje!
Eerst Doornroosje, daarna Assepoester. De campagne verloopt voor de PVV als een sprookje. Yesilgöz kuste Wilders liefdevol wakker uit zijn oppositieslaap. Daarna veranderde een toverfee hem in het mooiste meisje van het verkiezingsbal, met een jurk van zacht satijn die alle harde standpunten verhult.
Even is niemand een heks, niemand knettergek en niemand landverrader. Het kabinet wordt even niet weggestuurd en Marokkanen mogen even blijven. Maar straks, als de klok 12 uur slaat en de stembussen sluiten, verandert Assepoester weer in de oude Wilders. In zijn woorden: het zit nou eenmaal in mijn DNA.
Hoe ziet dat er dan uit? Lees zijn programma: geen klimaatbeleid, geen stikstofbeleid. Verbod op Islamitische scholen, korans en moskeeën. Een totale asielstop. Soldaten aan de grens. Hoofddoekjesverbod in overheidsgebouwen. Turkije uit de NAVO. Een Nexit-referendum. Geen wapens voor Oekraïne. En docenten die het over klimaat, gender of de Nederlandse rol in het slavernijverleden willen hebben krijgen een muilkorf.
Maar grootmoeder, waarom heeft u zo’n grote mond? Vraagt de kiezer naïef. Wilders weet wel waarom! (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………………….
Politieke partijen geven minder geld uit aan campagne, VVD grootste adverteerder.
Partijen hebben deze verkiezingscampagne tot nog toe aanmerkelijk minder geld uitgegeven in vergelijking met de landelijke verkiezingen van 2021. Alleen de VVD weet, dankzij enkele grote donaties, veel te besteden aan reclames op radio en tv en sociale media. Terwijl in 2021 door alle partijen 10 dagen voor de verkiezingen al 4,9 miljoen euro was uitgegeven aan reclame bleef dat bedrag steken op 3,1miljoen.
De laatste 10 dagen voor de verkiezingen geven politieke partijen het meeste geld uit. In 2021 werd toen nog voor een waarde van 14,6 miljoen euro advertentieruimte gekocht. Het lijkt erop dat de partijen dit jaar minder budget beschikbaar hebben voor campagnes. Ook op sociale media geven partijen minder uit, blijkt uit het overzicht van de UvA. Waar partijen in 2021 tien dagen voor de verkiezingen al 1,2 miljoen euro hadden uitgegeven aan advertenties op sociale media, bedraagt dat tot nog toe 0,7 miljoen.
Vooral bij het CDA en in mindere mate D66 zijn de uitgaven teruggeschroefd. CDA en D66 hadden in 2021 een miljoenengift ontvangen voor de campagne en behoorden toen tot de grootste adverteerders. De VVD heeft voor deze verkiezingen juist veel geld gekregen van enkele grote donateurs en gaf tot nog toe het meeste geld uit aan advertenties. Op sociale media, waar partijen gericht kunnen adverteren, zijn de verschillen tussen partijen minder groot. Daar zijn ook kleinere partijen actief. (VK)
…………………………………………………………………
Snikheet Rio heeft gelukkig nog de zee.
Officieel is het nog lente maar een vochtige hitte laat Brazilië al zuchten onder gevoelstemperaturen van bijna 60 graden Celsius.
Met temperaturen oplopend tot 42 graden Celsius en een gevoelstemperatuur van 59 graden door de hoge luchtvochtigheid, bereikte de extreme hittegolf die Brazilië al dagen teistert, deze maandag een climax. Veel mensen klagen over hoofdpijn en misselijkheid; op straat lopen mensen met flessen water en waaiers rond en proberen ze zoveel mogelijk onder schaduwbomen verkoeling te vinden. Hoewel het officieel nog lente is, en de zomer pas tegen de jaarwisseling begint, ligt de temperatuur nu al gemiddeld dertien graden hoger dan gebruikelijk in deze periode van het jaar.
Deze hitte is levensgevaarlijk bleek tijdens een concert van de Amerikaanse popster Taylor Swift. Een van haar fans, de 23-jarige studente Ana Clara Benevides, stierf toen ze na zuurstoftekort een hartstilstand kreeg. Bezoekers mochten geen eigen waterflessen mee naar binnen nemen in het stadion waar de gevoelstemperatuur rond de 60 graden lag. Het strand is voor veel inwoners van Rio praktisch de enige plek waar het dezer dagen een beetje uit te houden is maar ook de zee is warmer dan normaal.
De extreme hitte heeft te maken met weerfenomeen El Nià±o, een klimaat cyclus waarbij de Stille Oceaan opwarmt. Daarnaast speelt de klimaatcrisis mee, volgens experts. In de Amazone is het al langere tijd droog, het water in de rivieren staat laag en dieren sterven. Volgens de Braziliaanse meteorologische dienst zou het na het weekend weer wat afkoelen. Veel Brazilianen vragen zich inmiddels bezorgd af wat hen te wachten staat als over een maand de echte zomer begint. (NRC)
……………………………………………………………
Zestig procent bevolking bepaalt de Tweede Kamer.
Bij de verkiezingen mogen 13,3 miljoen mensen stemmen. De vorige keer, in maart 2021, gingen 10,5 miljoen Nederlanders naar de stembus. Dat was 60% van de bevolking, ongeveer gelijk aan eerdere parlementsverkiezingen de afgelopen decennia. Meer dan de helft van hen is 50 jaar of ouder. Twintig jaar geleden was dat ongeveer 42%. Volgens het CBS zijn naar schatting 13,3 miljoen van de bijna 18 miljoen inwoners kiesgerechtigd. Alleen volwassenen met de Nederlandse nationaliteit hebben stemrecht. Daar maakt een vijfde geen gebruik van en daarnaast stemt een klein deel blanco of ongeldig.
Rond 54% van de kiesgerechtigden is 50 jaar of ouder. In 29 van de 342 gemeenten is hun aandeel kleiner dan de helft, voornamelijk in studentensteden als Leiden. Gemeenten met veel miljonairs en gemeenten ver van de Randstad scoren hoog met vijftigplussers. De groep van 18 tot en met 35 jaar is in de minderheid en maakt een kwart uit van alle kiesgerechtigden. In 2002 was dat ruim 30%. Naast studentsteden is het aandeel jongeren ook hoog in gemeenten in de Biblebelt, een strook waar veel orthodoxe christenen wonen.
(FD)
………………………………………………………………..
VN: wereld koerst af op 2,5 tot 2,9 graad opwarming.
Alleen als de internationale gemeenschap ‘meedogenloos’ ingrijpt, kan de opwarming van de aarde beperkt blijven tot de 2 graden die internationaal als uiterste grens is gesteld. Om de opwarming te beperken tot 1,5 graden moeten er vier keer zoveel klimaatmaatregelen komen als tot nu toe afgesproken.
Dat is de dringende boodschap van het maandag verschenen jaarlijkse broeikasgassenrapport van Unep, de milieuorganisatie van de VN. Al het huidige klimaatbeleid bij elkaar is bij lange na niet genoeg om onder de 2 graden te blijven. Het wordt eind deze eeuw eerder 2,5 tot 2,9 graad warmer op aarde, becijferen de VN-experts. Bij die opwarming worden grote rampen waarschijnlijk, zoals het smelten van delen van de ijskap van Groenland en Antarctica, met meters zeespiegelstijging tot gevolg. Ook zal de Noordpool ’s zomers geregeld ijsvrij zijn en zullen de Alpen waarschijnlijk hun gletsjers verliezen en kan de moesson in Afrika stilvallen. Bij het huidige beleid zal de wereldwijde CO2-uitstoot in 2030 naar schatting 2 tot 9% lager uitvallen dan in 2022. Maar om onder de 2 graden opwarming te blijven moet de uitstoot van broeistofgassen met 28% omlaag. Om beneden de 1,5 graad te blijven zou de wereld in 2030 jaarlijks 42% minder broeikasgassen mogen uitstoten dan in 2022.
Dat is ruwweg de uitstoot van de VS, China en de EU bij elkaar, benadrukte de VN secretaris-generaal Guterres bij de presentatie van de cijfers. Hij toonde zich verbolgen over het gat tussen klimaatdoelen en de praktijk. ‘Het gat is meer een gapende kloof, gevuld met verbroken beloften. Dit is een mislukking van leiderschap. Een verraad van de kwetsbaren’. (VK)
…………………………………………………………..
Argentinië kiest ‘anarcho-kapitalist’
De libertaire buitenstaander Javier Milei (53) wil rigoureus snijden in het ambtenarenapparaat. Critici vrezen ‘een sprong in het diepe’.
‘Vandaag is de wederopbouw van Argentinië begonnen. Hier sta ik als jullie eerste libertaire president! Vandaag begint het einde van de Argentijnse decadentie. Het is afgelopen met het vette staatsapparaat dat alleen een klein groepje dient en de massa in armoede heeft gestort’, zo begon de nieuw gekozen ultrarechtse president Javier Milei zijn overwinningsrede.
Zijn centrum-linkse tegenstander, ‘superminister’ van Economie Sergio Massa, kwam nadat 95% van de stemmen geteld was niet boven de 45% uit. Ruim een uur voor Milei’s toespraak had Massa zijn nederlaag erkend en zijn rivaal gefeliciteerd. Met Milei als president breekt een nieuw tijdperk aan in Argentinië waar voor het Peronisme geen plaats meer is. Milei profileert zich als buitenstaander die rigoureus wil snijden in het ambtenarenapparaat. Veel ministeries zullen op de schop gaan en hij wil met een zeer kleine regering het land besturen waarbij ‘privébezit geëerbiedigd wordt en vrijhandel wordt gegarandeerd’, zei hij. ‘Er zal geen ruimte zijn voor geleidelijkheid’. Milei noemt zich een anarcho-kapitalist met radicale ideeën om de economie weer gezond te maken. Zo wil hij de Centrale Bank sluiten! En de dollar invoeren, en op termijn de Argentijnse peso schrappen, die door enorme inflatie amper meer iets voorstelt. Het zijn deze plannen en het feit dat veel Argentijnen hun vertrouwen verloren in de peronisten, die Milei hielpen om vrijwel vanuit het niets zo snel zoveel kiezers achter zich te krijgen.
Argentijnen verloren hun laatste restje vertrouwen in de zittende linkse politiek toen de inflatie dit jaar boven de 140% piekte. Van de 45 miljoen Argentijnen leeft inmiddels 40% in armoede, veel mensen zijn afhankelijk van maaltijden bij gaarkeukens. De afslag naar ultrarechts is volgens analisten niet zozeer een ideologische keuze als wel een tegenstem. Tegelijkertijd heeft Milei met zijn pleidooi voor ultieme vrijheid ook een gevoelige snaar geraakt bij veel jonge Argentijnen, die een relatief groot deel van het electoraat vormen. Milei wordt ‘El loco’, de gek, genoemd, mede om zijn omstreden uitspraken. (NRC)
……………………………………………………..
Nederlanders zijn relatief trouwe stembusgangers.
Nederlanders maken vaak de gang naar de stembus vergeleken met omliggende landen. Een hoog opkomstpercentage geldt als een indicator voor een grote mate van democratie: kiezers hebben het idee dat hun stem waarde heeft. Gaat het om regionale of Europese verkiezingen, dan laat de Nederlandse stemgerechtigde het vaker afweten. België scoort een stuk hoger dan Nederland, maar daar geldt een opkomstplicht voor de parlementsverkiezingen. Ook in Zweden en Denemarken zonder plicht zijn kiezers trouwe stembusgangers. Maar in veel andere Europese landen is de opkomst lager dan hier.
De Tweede Kamerverkiezingen zijn met een opkomst van 78,7% veruit het populairst. Het enthousiasme voor de Provinciale statenverkiezingen is lager, maar lag in 2023 toch op het hoogste niveau in 35 jaar. Ook voor het Europees Parlement steeg de interesse iets. In stedelijke gebieden is de opkomst vaak wat lager dan in de regio. In 2021 gingen ook in Noordoost-Groningen en Midden-Limburg naar verhouding weinig mensen stemmen. Op de Waddeneilanden is vanwege het toerisme de opkomst erg hoog, soms boven 100%. (FD)
……………………………………………………
Orbà¡n dreigt EU-ambities Oekraïne met veto te treffen en steunpakket tegen te houden.
De Hongaarse premier Viktor Orbà¡n dreigt de start van de onderhandelingen met Oekraïne over het EU-lidmaatschap met een veto te torpederen. Ook wil hij voorlopig geen besluit over 50 miljard euro nieuwe financiële steun voor Kiev. Dat staat in een vertrouwelijke brief van de Hongaarse premier aan EU-president Charles Michel.
De brief werpt een schaduw over de EU-top medio-december wanneer de Europese regeringsleiders zich buigen over de Europese ambities van Oekraïne en Moldavië. Beslissingen kunnen alleen met unanimiteit worden genomen. EU-president Michel zei dat de komende EU-top ‘heel moeilijk’ zal worden. ‘Maar ik geef niet op. Ik zal alles doen om de 27 leiders te overtuigen dat we een positief besluit nodig hebben’, zei Michel, staand naast Zelensky tijdens zijn bezoek aan Kiev. (VK)
……………………………………………………..
Kiev ontslaat topambtenaren bij Zelensky’s strijd tegen corruptie.
Twee functionarissen die de overheid moesten beschermen tegen Russische cyberaanvallen zijn ontslagen op verdenking van verduistering van overheidsgeld. De stap maakt deel uit van een reeks anticorruptiemaatregelen.
Volgens een aanklacht van de Oekraiense justitie zouden de twee tussen 2020 en 2022 ruim 1,5 miljoen euro hebben verduisterd bij de aanschaf van software voor de overheidsdienst. Het ontslag van de functionarissen werd bekendgemaakt door Taras Melnytsjoek, vertegenwoordiger van het kabinet van Zelensky. Volgens hem gaat het om Joeri Sjtsjyhol, hoofd van de betrokken staatsdienst, en diens plaatsvervanger Viktor Zjora. Volgens de aanklacht verduisterden de twee overheidsgeld door te hoge prijzen te betalen voor software en apparatuur. Om dat mogelijk te maken spanden zij samen met twee aan de overheid gelieerde bedrijven. De ontslagen passen in een reeks van anticorruptiemaatregelen die de regering van Zelensky de afgelopen maanden heeft genomen. Dat leidde al tot een golf van ontslagen onder ambtenaren en bewindslieden, onder meer bij het ministerie van Defensie. (NRC)
…………………………………………………………
Werkloosheid migranten in Nederland relatief laag.
Niet alleen in Nederland, ook elders in Europa vestigen steeds meer migranten zich permanent, blijkt uit Oeso-onderzoek. Cijfers van de Parijse denktank laten zien dat migranten in Nederland vaker werk vinden dan in andere Europese landen. Zo ligt de werkloosheid onder migranten op krap 6%, terwijl dat in de EU gemiddeld 10% is. In 2022 vestigden 208.000 migranten zich permanent in Nederland. Dat is 27% meer dan in het pre-coronajaar 2019 en meer dan het Europees gemiddelde van 12%. Het gaat om arbeidsmigranten, asielzoekers, studenten en familieleden van hier al gevestigde migranten.
De werkeloosheid onder migranten is in Nederland met 5,8% laag. Deze bedraagt bijna de helft van het Europees gemiddelde. In Zweden, Griekenland en Spanje is de werkloosheid onder migranten vele malen hoger, met meer dan 15%. Het verschil in werkloosheid tussen migranten en autochtonen is in Nederland ook laag. Van de migranten is 2,7% meer werkloos dan van de geboren Nederlanders, veel minder dan het Europees gemiddelde van 4,4%. In Zweden is dit ruim 11 procentpunt. (FD)
…………………………………………………………………
Opzienbarende comeback Wilders plaatst Binnenhof voor grote dilemma’s.
Met de winst van PVV en NSC is er een rechtse meerderheid in de tweede Kamer. De vraag is of Omtzigt in een kabinet wil met Wilders. Die riep in zijn overwinningstoespraak alvast op tot samenwerking.
De PVV torent met 37 zetels hoog boven alle andere partijen uit. Omtzigt komt met 20 zetels de Kamer in. De vorming van een rechtse coalitie ligt voor de hand. De VVD verliest 10 zetels en is voor het eerst sinds 2010 niet meer de grootste maar zelfs de derde partij. De groenrode coalitie van GroenLinks en PvdA zal ronduit teleurgesteld zijn met 25 zetels; een winst van 8 ten opzichte van de verkiezingen van 2021 maar voor Timmermans veel te weinig om aanspraak te kunnen maken op het Torentje. Ook een rol in de kabinetsformatie zal voor hem nog lastig af te dwingen zijn. VVD, PVV en NSC hebben samen een rechtse meerderheid, zeker als daar ook de 7 zetels van de BoerBurgerBeweging bij worden opgeteld.
Probleem is wel dat NSC niet wil samenwerken met de PVV omdat die partij volgens Omtzigt de ‘rechtsstaat niet heel laat’. Voor een regering zonder Wilders zijn zeker vier partijen nodig, die inhoudelijk grote meningsverschillen hebben. Voor Wilders is het een opzienbarend succes. Negentien jaar na zijn vertrek uit de VVD, nadat hij al vele keren is afgeschreven en jarenlang nauwelijks meer een rol speelde in het spel om de macht, bereikt hij zijn hoogste top, nog veel hoger dan zijn toen al veelbesproken 24 zetels in 2010. Wilders toonde zich opgetogen: ‘De kiezer heeft gezegd: we zijn het spuugzat. Wij gaan ervoor zorgen dat de Nederlander weer op één komt te staan. De mensen willen hun land terugkrijgen. Dat Nederland weer voor de Nederlanders wordt, dat de asieltsunami wordt beperkt.’ Tegelijkertijd sprak hij van een ‘enorme verantwoordelijkheid’ die nu op zijn schouders rust. Hij deed een oproep aan andere partijen. ‘We zullen moeten samenwerken, zoeken naar overeenkomsten.’
De strijd tussen de vier grote partijen heeft een aanzienlijk effect op de samenstelling van de rest van de Kamer: alle andere partijen lijken uit te komen onder de 10 zetels. Een groot deel van die fracties zal te weinig mankracht hebben om op alle terreinen serieus controlerend weerwerk te bieden aan het nieuwe kabinet. De progressieve bondgenoten in de Kamer kampen vrijwel allemaal met zetelverlies en hebben maar weinig in te brengen in de formatie. GroenLinks en PvdA hebben niet gekregen waarop zij hoopten, ze zijn samen de tweede partij maar moeten vrezen voor een rol in de oppositie. Als Timmermans wil regeren, bijvoorbeeld om de PVV buiten het kabinet te houden, zal hij forse inhoudelijke concessies moeten doen. (VK)
…………………………………………………………..
Zetelwinst PVV en NSC bijna de grootste ooit.
De verkiezingsuitslag laat grote verschuivingen zien. Vooral de winst van 20 zetels voor zowel de PVV als NSC is historisch te noemen. Op de winst van de lijst Pim Fortuyn (LPF) in 2002 na is dit de grootste winst in de recente geschiedenis. In 2002 waren de verliezen van partijen groter dan nu. De opkomst van Pim Fortuyn veroorzaakte in 2002 een politieke aardverschuiving: de LPF kwam met 26 zetels nieuw in de Tweede Kamer. NSC van Pieter Omtzigt is de op één na grootste nieuwe partij. Voor de PVV is het ook de grootste winst. D66 moest deze verkiezingen 15 zetels inleveren. Maar in het verleden hebben partijen veel grotere verliezen geleden. De PvdA beleefde de grootste nederlagen. De kiezer strafte de partij in 2017 voor deelname aan Rutte II met een verlies van 29 zetels!
Een ander resultaat van de stembusgang is dat er weer minder partijen in de Kamer komen. Sinds 2003 was dat aantal juist na elke verkiezing gegroeid. En door afsplitsingen zat er tot aan de verkiezingen zelfs een recordaantal van 21 fracties in de Kamer. (FD)
………………………………………………………….
Verbazing en zorgen bij media in het buitenland.
+ Daily Mail: Een ‘ultrarechtse stokebrand die ooit de toegang werd geweigerd tot het Verenigd Koninkrijk vanwege zijn al te extreme opvattingen’. De 60-jarige, die anti-islam is en bekendstaat als de ‘Nederlandse Trump’ wacht een zwaar gevecht om een coalitieregering te vormen.
+ De ARD wijt de ondergang van de coalitie aan de VVD. In de zomer verliet Rutte de Nederlanders bijna van de ene op de andere dag waardoor het veld werd overgelaten aan een macht die voorheen te zwak was om te regeren en te radicaal.
+ Politico constateert dat Geert Wilders EU’s grootste nachtmerrie is. Wilders zou de dynamiek transformeren, naast andere extreem- rechtse en nationalistische leiders die al in functie zijn. Plotseling zullen allerlei maatregelen uiteenlopend van klimaatactie tot EU-hervormingen en wapens voor Oekraïne ter discussie staan.
+ De Britse zender SKY vraagt zich af of Wilders inderdaad premier wordt. ‘Het antwoord is Ja, in theorie, maar in werkelijkheid is het zeer onwaarschijnlijk. Hij is gewoon te giftig in de hoofden van te veel mensen.’
+ The Sydney Morning Herald: ‘Met zijn manen van blond geverfd haar is de anti-islampopulist Geert Wilders een van de meest herkenbare figuren van mondiaal extreemrechts geworden. Maar over zijn privéleven is weinig bekend behalve dat hij getrouwd is met een Hongaarse en twee katten heeft. (VK)
………………………………………………………….
Pauze in strijd Israël-Hamas met dank aan Qatar en Biden.
Na anderhalve maand niet-aflatend geweld kwamen Israël en Hamas een gevangenenruil en een gevechtspauze overeen.
Er is weken aan gewerkt maar 46 dagen na het begin van de Gaza oorlog zijn Israël en Hamas het na bemiddeling van Qatar, de VS en Egypte eens geworden over een substantiële wapenstilstand die is gekoppeld aan een ruil van Israëlische gijzelaars voor Palestijnse gevangenen. Wereldwijd is dit nieuws met instemming begroet. De Qatarese onderhandelaar, Mohammed al-Khulaifi zei te hopen dat dit ‘een zaadje voor een groter akkoord en een permanent staakt-het-vuren’ zal zijn.
Het akkoord dat donderdag 10.00 lokale tijd inging geldt vooralsnog voor vier dagen. In die periode zullen 50 door Hamas uit Zuid-Israël meegenomen gijzelaars worden vrijgelaten, allen vrouwen en kinderen. In ruil laat Israël zo’n 150 Palestijnse gevangenen gaan. Het bestand kan ook worden verlengd, als Hamas meer gijzelaars loslaat. Ook zouden er dan meer Palestijnen kunnen vrijkomen.
Hamas heeft voor zover bekend nog zo’n 240 gijzelaars in handen, al staat niet vast dat allen nog in leven zijn. Het Internationale Rode Kruis zal tijdens het bestand toegang krijgen tot de overblijvende gijzelaars en zo nodig medische hulp verlenen. Een Amerikaanse functionaris zei dat Hamas ook nog enige tijd nodig heeft om te traceren waar alle gijzelaars nu precies verblijven. Door het bestand kan de humanitaire hulp voor de zwaar beproefde burgers van Gaza weer op gang komen. Velen van hen zitten al weken zonder voldoende voedsel, drinkwater en medicijnen. Aan Israëlische zijde bestaat er bezorgdheid dat Hamas zich dankzij het bestand kan hergroeperen. Ook met drones zal Israël dat slechts deels kunnen checken, want er is -op aandringen van Hamas – een vliegverbod boven het zuidelijk deel van de Gazastrook afgesproken. Militairen zouden daarom liever zijn doorgestoomd in de Gazastrook om zo de druk op Hamas verder te verhogen. Een betrokken Amerikaanse functionaris sprak van een ‘martelend proces van 5 weken’. (NRC)
Eerst Doornroosje, daarna Assepoester. De campagne verloopt voor de PVV als een sprookje. Yesilgöz kuste Wilders liefdevol wakker uit zijn oppositieslaap. Daarna veranderde een toverfee hem in het mooiste meisje van het verkiezingsbal, met een jurk van zacht satijn die alle harde standpunten verhult.
Even is niemand een heks, niemand knettergek en niemand landverrader. Het kabinet wordt even niet weggestuurd en Marokkanen mogen even blijven. Maar straks, als de klok 12 uur slaat en de stembussen sluiten, verandert Assepoester weer in de oude Wilders. In zijn woorden: het zit nou eenmaal in mijn DNA.
Hoe ziet dat er dan uit? Lees zijn programma: geen klimaatbeleid, geen stikstofbeleid. Verbod op Islamitische scholen, korans en moskeeën. Een totale asielstop. Soldaten aan de grens. Hoofddoekjesverbod in overheidsgebouwen. Turkije uit de NAVO. Een Nexit-referendum. Geen wapens voor Oekraïne. En docenten die het over klimaat, gender of de Nederlandse rol in het slavernijverleden willen hebben krijgen een muilkorf.
Maar grootmoeder, waarom heeft u zo’n grote mond? Vraagt de kiezer naïef. Wilders weet wel waarom! (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………………….
Politieke partijen geven minder geld uit aan campagne, VVD grootste adverteerder.
Partijen hebben deze verkiezingscampagne tot nog toe aanmerkelijk minder geld uitgegeven in vergelijking met de landelijke verkiezingen van 2021. Alleen de VVD weet, dankzij enkele grote donaties, veel te besteden aan reclames op radio en tv en sociale media. Terwijl in 2021 door alle partijen 10 dagen voor de verkiezingen al 4,9 miljoen euro was uitgegeven aan reclame bleef dat bedrag steken op 3,1miljoen.
De laatste 10 dagen voor de verkiezingen geven politieke partijen het meeste geld uit. In 2021 werd toen nog voor een waarde van 14,6 miljoen euro advertentieruimte gekocht. Het lijkt erop dat de partijen dit jaar minder budget beschikbaar hebben voor campagnes. Ook op sociale media geven partijen minder uit, blijkt uit het overzicht van de UvA. Waar partijen in 2021 tien dagen voor de verkiezingen al 1,2 miljoen euro hadden uitgegeven aan advertenties op sociale media, bedraagt dat tot nog toe 0,7 miljoen.
Vooral bij het CDA en in mindere mate D66 zijn de uitgaven teruggeschroefd. CDA en D66 hadden in 2021 een miljoenengift ontvangen voor de campagne en behoorden toen tot de grootste adverteerders. De VVD heeft voor deze verkiezingen juist veel geld gekregen van enkele grote donateurs en gaf tot nog toe het meeste geld uit aan advertenties. Op sociale media, waar partijen gericht kunnen adverteren, zijn de verschillen tussen partijen minder groot. Daar zijn ook kleinere partijen actief. (VK)
…………………………………………………………………
Snikheet Rio heeft gelukkig nog de zee.
Officieel is het nog lente maar een vochtige hitte laat Brazilië al zuchten onder gevoelstemperaturen van bijna 60 graden Celsius.
Met temperaturen oplopend tot 42 graden Celsius en een gevoelstemperatuur van 59 graden door de hoge luchtvochtigheid, bereikte de extreme hittegolf die Brazilië al dagen teistert, deze maandag een climax. Veel mensen klagen over hoofdpijn en misselijkheid; op straat lopen mensen met flessen water en waaiers rond en proberen ze zoveel mogelijk onder schaduwbomen verkoeling te vinden. Hoewel het officieel nog lente is, en de zomer pas tegen de jaarwisseling begint, ligt de temperatuur nu al gemiddeld dertien graden hoger dan gebruikelijk in deze periode van het jaar.
Deze hitte is levensgevaarlijk bleek tijdens een concert van de Amerikaanse popster Taylor Swift. Een van haar fans, de 23-jarige studente Ana Clara Benevides, stierf toen ze na zuurstoftekort een hartstilstand kreeg. Bezoekers mochten geen eigen waterflessen mee naar binnen nemen in het stadion waar de gevoelstemperatuur rond de 60 graden lag. Het strand is voor veel inwoners van Rio praktisch de enige plek waar het dezer dagen een beetje uit te houden is maar ook de zee is warmer dan normaal.
De extreme hitte heeft te maken met weerfenomeen El Nià±o, een klimaat cyclus waarbij de Stille Oceaan opwarmt. Daarnaast speelt de klimaatcrisis mee, volgens experts. In de Amazone is het al langere tijd droog, het water in de rivieren staat laag en dieren sterven. Volgens de Braziliaanse meteorologische dienst zou het na het weekend weer wat afkoelen. Veel Brazilianen vragen zich inmiddels bezorgd af wat hen te wachten staat als over een maand de echte zomer begint. (NRC)
……………………………………………………………
Zestig procent bevolking bepaalt de Tweede Kamer.
Bij de verkiezingen mogen 13,3 miljoen mensen stemmen. De vorige keer, in maart 2021, gingen 10,5 miljoen Nederlanders naar de stembus. Dat was 60% van de bevolking, ongeveer gelijk aan eerdere parlementsverkiezingen de afgelopen decennia. Meer dan de helft van hen is 50 jaar of ouder. Twintig jaar geleden was dat ongeveer 42%. Volgens het CBS zijn naar schatting 13,3 miljoen van de bijna 18 miljoen inwoners kiesgerechtigd. Alleen volwassenen met de Nederlandse nationaliteit hebben stemrecht. Daar maakt een vijfde geen gebruik van en daarnaast stemt een klein deel blanco of ongeldig.
Rond 54% van de kiesgerechtigden is 50 jaar of ouder. In 29 van de 342 gemeenten is hun aandeel kleiner dan de helft, voornamelijk in studentensteden als Leiden. Gemeenten met veel miljonairs en gemeenten ver van de Randstad scoren hoog met vijftigplussers. De groep van 18 tot en met 35 jaar is in de minderheid en maakt een kwart uit van alle kiesgerechtigden. In 2002 was dat ruim 30%. Naast studentsteden is het aandeel jongeren ook hoog in gemeenten in de Biblebelt, een strook waar veel orthodoxe christenen wonen.
(FD)
………………………………………………………………..
VN: wereld koerst af op 2,5 tot 2,9 graad opwarming.
Alleen als de internationale gemeenschap ‘meedogenloos’ ingrijpt, kan de opwarming van de aarde beperkt blijven tot de 2 graden die internationaal als uiterste grens is gesteld. Om de opwarming te beperken tot 1,5 graden moeten er vier keer zoveel klimaatmaatregelen komen als tot nu toe afgesproken.
Dat is de dringende boodschap van het maandag verschenen jaarlijkse broeikasgassenrapport van Unep, de milieuorganisatie van de VN. Al het huidige klimaatbeleid bij elkaar is bij lange na niet genoeg om onder de 2 graden te blijven. Het wordt eind deze eeuw eerder 2,5 tot 2,9 graad warmer op aarde, becijferen de VN-experts. Bij die opwarming worden grote rampen waarschijnlijk, zoals het smelten van delen van de ijskap van Groenland en Antarctica, met meters zeespiegelstijging tot gevolg. Ook zal de Noordpool ’s zomers geregeld ijsvrij zijn en zullen de Alpen waarschijnlijk hun gletsjers verliezen en kan de moesson in Afrika stilvallen. Bij het huidige beleid zal de wereldwijde CO2-uitstoot in 2030 naar schatting 2 tot 9% lager uitvallen dan in 2022. Maar om onder de 2 graden opwarming te blijven moet de uitstoot van broeistofgassen met 28% omlaag. Om beneden de 1,5 graad te blijven zou de wereld in 2030 jaarlijks 42% minder broeikasgassen mogen uitstoten dan in 2022.
Dat is ruwweg de uitstoot van de VS, China en de EU bij elkaar, benadrukte de VN secretaris-generaal Guterres bij de presentatie van de cijfers. Hij toonde zich verbolgen over het gat tussen klimaatdoelen en de praktijk. ‘Het gat is meer een gapende kloof, gevuld met verbroken beloften. Dit is een mislukking van leiderschap. Een verraad van de kwetsbaren’. (VK)
…………………………………………………………..
Argentinië kiest ‘anarcho-kapitalist’
De libertaire buitenstaander Javier Milei (53) wil rigoureus snijden in het ambtenarenapparaat. Critici vrezen ‘een sprong in het diepe’.
‘Vandaag is de wederopbouw van Argentinië begonnen. Hier sta ik als jullie eerste libertaire president! Vandaag begint het einde van de Argentijnse decadentie. Het is afgelopen met het vette staatsapparaat dat alleen een klein groepje dient en de massa in armoede heeft gestort’, zo begon de nieuw gekozen ultrarechtse president Javier Milei zijn overwinningsrede.
Zijn centrum-linkse tegenstander, ‘superminister’ van Economie Sergio Massa, kwam nadat 95% van de stemmen geteld was niet boven de 45% uit. Ruim een uur voor Milei’s toespraak had Massa zijn nederlaag erkend en zijn rivaal gefeliciteerd. Met Milei als president breekt een nieuw tijdperk aan in Argentinië waar voor het Peronisme geen plaats meer is. Milei profileert zich als buitenstaander die rigoureus wil snijden in het ambtenarenapparaat. Veel ministeries zullen op de schop gaan en hij wil met een zeer kleine regering het land besturen waarbij ‘privébezit geëerbiedigd wordt en vrijhandel wordt gegarandeerd’, zei hij. ‘Er zal geen ruimte zijn voor geleidelijkheid’. Milei noemt zich een anarcho-kapitalist met radicale ideeën om de economie weer gezond te maken. Zo wil hij de Centrale Bank sluiten! En de dollar invoeren, en op termijn de Argentijnse peso schrappen, die door enorme inflatie amper meer iets voorstelt. Het zijn deze plannen en het feit dat veel Argentijnen hun vertrouwen verloren in de peronisten, die Milei hielpen om vrijwel vanuit het niets zo snel zoveel kiezers achter zich te krijgen.
Argentijnen verloren hun laatste restje vertrouwen in de zittende linkse politiek toen de inflatie dit jaar boven de 140% piekte. Van de 45 miljoen Argentijnen leeft inmiddels 40% in armoede, veel mensen zijn afhankelijk van maaltijden bij gaarkeukens. De afslag naar ultrarechts is volgens analisten niet zozeer een ideologische keuze als wel een tegenstem. Tegelijkertijd heeft Milei met zijn pleidooi voor ultieme vrijheid ook een gevoelige snaar geraakt bij veel jonge Argentijnen, die een relatief groot deel van het electoraat vormen. Milei wordt ‘El loco’, de gek, genoemd, mede om zijn omstreden uitspraken. (NRC)
……………………………………………………..
Nederlanders zijn relatief trouwe stembusgangers.
Nederlanders maken vaak de gang naar de stembus vergeleken met omliggende landen. Een hoog opkomstpercentage geldt als een indicator voor een grote mate van democratie: kiezers hebben het idee dat hun stem waarde heeft. Gaat het om regionale of Europese verkiezingen, dan laat de Nederlandse stemgerechtigde het vaker afweten. België scoort een stuk hoger dan Nederland, maar daar geldt een opkomstplicht voor de parlementsverkiezingen. Ook in Zweden en Denemarken zonder plicht zijn kiezers trouwe stembusgangers. Maar in veel andere Europese landen is de opkomst lager dan hier.
De Tweede Kamerverkiezingen zijn met een opkomst van 78,7% veruit het populairst. Het enthousiasme voor de Provinciale statenverkiezingen is lager, maar lag in 2023 toch op het hoogste niveau in 35 jaar. Ook voor het Europees Parlement steeg de interesse iets. In stedelijke gebieden is de opkomst vaak wat lager dan in de regio. In 2021 gingen ook in Noordoost-Groningen en Midden-Limburg naar verhouding weinig mensen stemmen. Op de Waddeneilanden is vanwege het toerisme de opkomst erg hoog, soms boven 100%. (FD)
……………………………………………………
Orbà¡n dreigt EU-ambities Oekraïne met veto te treffen en steunpakket tegen te houden.
De Hongaarse premier Viktor Orbà¡n dreigt de start van de onderhandelingen met Oekraïne over het EU-lidmaatschap met een veto te torpederen. Ook wil hij voorlopig geen besluit over 50 miljard euro nieuwe financiële steun voor Kiev. Dat staat in een vertrouwelijke brief van de Hongaarse premier aan EU-president Charles Michel.
De brief werpt een schaduw over de EU-top medio-december wanneer de Europese regeringsleiders zich buigen over de Europese ambities van Oekraïne en Moldavië. Beslissingen kunnen alleen met unanimiteit worden genomen. EU-president Michel zei dat de komende EU-top ‘heel moeilijk’ zal worden. ‘Maar ik geef niet op. Ik zal alles doen om de 27 leiders te overtuigen dat we een positief besluit nodig hebben’, zei Michel, staand naast Zelensky tijdens zijn bezoek aan Kiev. (VK)
……………………………………………………..
Kiev ontslaat topambtenaren bij Zelensky’s strijd tegen corruptie.
Twee functionarissen die de overheid moesten beschermen tegen Russische cyberaanvallen zijn ontslagen op verdenking van verduistering van overheidsgeld. De stap maakt deel uit van een reeks anticorruptiemaatregelen.
Volgens een aanklacht van de Oekraiense justitie zouden de twee tussen 2020 en 2022 ruim 1,5 miljoen euro hebben verduisterd bij de aanschaf van software voor de overheidsdienst. Het ontslag van de functionarissen werd bekendgemaakt door Taras Melnytsjoek, vertegenwoordiger van het kabinet van Zelensky. Volgens hem gaat het om Joeri Sjtsjyhol, hoofd van de betrokken staatsdienst, en diens plaatsvervanger Viktor Zjora. Volgens de aanklacht verduisterden de twee overheidsgeld door te hoge prijzen te betalen voor software en apparatuur. Om dat mogelijk te maken spanden zij samen met twee aan de overheid gelieerde bedrijven. De ontslagen passen in een reeks van anticorruptiemaatregelen die de regering van Zelensky de afgelopen maanden heeft genomen. Dat leidde al tot een golf van ontslagen onder ambtenaren en bewindslieden, onder meer bij het ministerie van Defensie. (NRC)
…………………………………………………………
Werkloosheid migranten in Nederland relatief laag.
Niet alleen in Nederland, ook elders in Europa vestigen steeds meer migranten zich permanent, blijkt uit Oeso-onderzoek. Cijfers van de Parijse denktank laten zien dat migranten in Nederland vaker werk vinden dan in andere Europese landen. Zo ligt de werkloosheid onder migranten op krap 6%, terwijl dat in de EU gemiddeld 10% is. In 2022 vestigden 208.000 migranten zich permanent in Nederland. Dat is 27% meer dan in het pre-coronajaar 2019 en meer dan het Europees gemiddelde van 12%. Het gaat om arbeidsmigranten, asielzoekers, studenten en familieleden van hier al gevestigde migranten.
De werkeloosheid onder migranten is in Nederland met 5,8% laag. Deze bedraagt bijna de helft van het Europees gemiddelde. In Zweden, Griekenland en Spanje is de werkloosheid onder migranten vele malen hoger, met meer dan 15%. Het verschil in werkloosheid tussen migranten en autochtonen is in Nederland ook laag. Van de migranten is 2,7% meer werkloos dan van de geboren Nederlanders, veel minder dan het Europees gemiddelde van 4,4%. In Zweden is dit ruim 11 procentpunt. (FD)
…………………………………………………………………
Opzienbarende comeback Wilders plaatst Binnenhof voor grote dilemma’s.
Met de winst van PVV en NSC is er een rechtse meerderheid in de tweede Kamer. De vraag is of Omtzigt in een kabinet wil met Wilders. Die riep in zijn overwinningstoespraak alvast op tot samenwerking.
De PVV torent met 37 zetels hoog boven alle andere partijen uit. Omtzigt komt met 20 zetels de Kamer in. De vorming van een rechtse coalitie ligt voor de hand. De VVD verliest 10 zetels en is voor het eerst sinds 2010 niet meer de grootste maar zelfs de derde partij. De groenrode coalitie van GroenLinks en PvdA zal ronduit teleurgesteld zijn met 25 zetels; een winst van 8 ten opzichte van de verkiezingen van 2021 maar voor Timmermans veel te weinig om aanspraak te kunnen maken op het Torentje. Ook een rol in de kabinetsformatie zal voor hem nog lastig af te dwingen zijn. VVD, PVV en NSC hebben samen een rechtse meerderheid, zeker als daar ook de 7 zetels van de BoerBurgerBeweging bij worden opgeteld.
Probleem is wel dat NSC niet wil samenwerken met de PVV omdat die partij volgens Omtzigt de ‘rechtsstaat niet heel laat’. Voor een regering zonder Wilders zijn zeker vier partijen nodig, die inhoudelijk grote meningsverschillen hebben. Voor Wilders is het een opzienbarend succes. Negentien jaar na zijn vertrek uit de VVD, nadat hij al vele keren is afgeschreven en jarenlang nauwelijks meer een rol speelde in het spel om de macht, bereikt hij zijn hoogste top, nog veel hoger dan zijn toen al veelbesproken 24 zetels in 2010. Wilders toonde zich opgetogen: ‘De kiezer heeft gezegd: we zijn het spuugzat. Wij gaan ervoor zorgen dat de Nederlander weer op één komt te staan. De mensen willen hun land terugkrijgen. Dat Nederland weer voor de Nederlanders wordt, dat de asieltsunami wordt beperkt.’ Tegelijkertijd sprak hij van een ‘enorme verantwoordelijkheid’ die nu op zijn schouders rust. Hij deed een oproep aan andere partijen. ‘We zullen moeten samenwerken, zoeken naar overeenkomsten.’
De strijd tussen de vier grote partijen heeft een aanzienlijk effect op de samenstelling van de rest van de Kamer: alle andere partijen lijken uit te komen onder de 10 zetels. Een groot deel van die fracties zal te weinig mankracht hebben om op alle terreinen serieus controlerend weerwerk te bieden aan het nieuwe kabinet. De progressieve bondgenoten in de Kamer kampen vrijwel allemaal met zetelverlies en hebben maar weinig in te brengen in de formatie. GroenLinks en PvdA hebben niet gekregen waarop zij hoopten, ze zijn samen de tweede partij maar moeten vrezen voor een rol in de oppositie. Als Timmermans wil regeren, bijvoorbeeld om de PVV buiten het kabinet te houden, zal hij forse inhoudelijke concessies moeten doen. (VK)
…………………………………………………………..
Zetelwinst PVV en NSC bijna de grootste ooit.
De verkiezingsuitslag laat grote verschuivingen zien. Vooral de winst van 20 zetels voor zowel de PVV als NSC is historisch te noemen. Op de winst van de lijst Pim Fortuyn (LPF) in 2002 na is dit de grootste winst in de recente geschiedenis. In 2002 waren de verliezen van partijen groter dan nu. De opkomst van Pim Fortuyn veroorzaakte in 2002 een politieke aardverschuiving: de LPF kwam met 26 zetels nieuw in de Tweede Kamer. NSC van Pieter Omtzigt is de op één na grootste nieuwe partij. Voor de PVV is het ook de grootste winst. D66 moest deze verkiezingen 15 zetels inleveren. Maar in het verleden hebben partijen veel grotere verliezen geleden. De PvdA beleefde de grootste nederlagen. De kiezer strafte de partij in 2017 voor deelname aan Rutte II met een verlies van 29 zetels!
Een ander resultaat van de stembusgang is dat er weer minder partijen in de Kamer komen. Sinds 2003 was dat aantal juist na elke verkiezing gegroeid. En door afsplitsingen zat er tot aan de verkiezingen zelfs een recordaantal van 21 fracties in de Kamer. (FD)
………………………………………………………….
Verbazing en zorgen bij media in het buitenland.
+ Daily Mail: Een ‘ultrarechtse stokebrand die ooit de toegang werd geweigerd tot het Verenigd Koninkrijk vanwege zijn al te extreme opvattingen’. De 60-jarige, die anti-islam is en bekendstaat als de ‘Nederlandse Trump’ wacht een zwaar gevecht om een coalitieregering te vormen.
+ De ARD wijt de ondergang van de coalitie aan de VVD. In de zomer verliet Rutte de Nederlanders bijna van de ene op de andere dag waardoor het veld werd overgelaten aan een macht die voorheen te zwak was om te regeren en te radicaal.
+ Politico constateert dat Geert Wilders EU’s grootste nachtmerrie is. Wilders zou de dynamiek transformeren, naast andere extreem- rechtse en nationalistische leiders die al in functie zijn. Plotseling zullen allerlei maatregelen uiteenlopend van klimaatactie tot EU-hervormingen en wapens voor Oekraïne ter discussie staan.
+ De Britse zender SKY vraagt zich af of Wilders inderdaad premier wordt. ‘Het antwoord is Ja, in theorie, maar in werkelijkheid is het zeer onwaarschijnlijk. Hij is gewoon te giftig in de hoofden van te veel mensen.’
+ The Sydney Morning Herald: ‘Met zijn manen van blond geverfd haar is de anti-islampopulist Geert Wilders een van de meest herkenbare figuren van mondiaal extreemrechts geworden. Maar over zijn privéleven is weinig bekend behalve dat hij getrouwd is met een Hongaarse en twee katten heeft. (VK)
………………………………………………………….
Pauze in strijd Israël-Hamas met dank aan Qatar en Biden.
Na anderhalve maand niet-aflatend geweld kwamen Israël en Hamas een gevangenenruil en een gevechtspauze overeen.
Er is weken aan gewerkt maar 46 dagen na het begin van de Gaza oorlog zijn Israël en Hamas het na bemiddeling van Qatar, de VS en Egypte eens geworden over een substantiële wapenstilstand die is gekoppeld aan een ruil van Israëlische gijzelaars voor Palestijnse gevangenen. Wereldwijd is dit nieuws met instemming begroet. De Qatarese onderhandelaar, Mohammed al-Khulaifi zei te hopen dat dit ‘een zaadje voor een groter akkoord en een permanent staakt-het-vuren’ zal zijn.
Het akkoord dat donderdag 10.00 lokale tijd inging geldt vooralsnog voor vier dagen. In die periode zullen 50 door Hamas uit Zuid-Israël meegenomen gijzelaars worden vrijgelaten, allen vrouwen en kinderen. In ruil laat Israël zo’n 150 Palestijnse gevangenen gaan. Het bestand kan ook worden verlengd, als Hamas meer gijzelaars loslaat. Ook zouden er dan meer Palestijnen kunnen vrijkomen.
Hamas heeft voor zover bekend nog zo’n 240 gijzelaars in handen, al staat niet vast dat allen nog in leven zijn. Het Internationale Rode Kruis zal tijdens het bestand toegang krijgen tot de overblijvende gijzelaars en zo nodig medische hulp verlenen. Een Amerikaanse functionaris zei dat Hamas ook nog enige tijd nodig heeft om te traceren waar alle gijzelaars nu precies verblijven. Door het bestand kan de humanitaire hulp voor de zwaar beproefde burgers van Gaza weer op gang komen. Velen van hen zitten al weken zonder voldoende voedsel, drinkwater en medicijnen. Aan Israëlische zijde bestaat er bezorgdheid dat Hamas zich dankzij het bestand kan hergroeperen. Ook met drones zal Israël dat slechts deels kunnen checken, want er is -op aandringen van Hamas – een vliegverbod boven het zuidelijk deel van de Gazastrook afgesproken. Militairen zouden daarom liever zijn doorgestoomd in de Gazastrook om zo de druk op Hamas verder te verhogen. Een betrokken Amerikaanse functionaris sprak van een ‘martelend proces van 5 weken’. (NRC)
