Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma. 20 t/m zo. 26 februari 2023
-gasmeter.jpg)
De gaspuzzel gelegd.
Het valt niet te ontkennen: toen Goldman Sachs in september 2022 stelde dat Europa het dreigende tekort aan aardgas had opgelost had de zakenbank volkomen gelijk.
Goldman voorspelde ook een halvering (of meer) van de gasprijs. Die zou begin 2023 onder de €100 per MWh uitkomen. Hier waren ze zelfs aan de voorzichtige kant, want de prijs is inmiddels al onder de €50 beland.
Milde temperaturen, maar zeker ook de snelle opbouw van reserves, uitrol van extra lng-capaciteit en energiebesparing door burgers en bedrijven hielpen Europa de winter door.
Er zat bij Goldman Sachs wel een addertje onder het gras: in de volgende winter zou het weer mis gaan, dacht men in september. Nieuwe gastekorten zouden dan tot hoge prijzen leiden.
Maar dit scenario lijkt nu onwaarschijnlijk. Een maand voor het begin van de lente zijn de Europese gasreserves met 64% nog zeer goed gevuld. Op de termijnmarkt kost gas, geleverd in januari 2024 nu zo’n €60. Het lijkt erop dat we de gaspuzzel inderdaad hebben gelegd.
Of zou in 2025 toch weer……? (Matthijs Bouman in het FD)
…………………………………………………………
Assad gebruikt aardbeving voor eerherstel, oppositie hekelt ‘knieval’ VN.
De Syrische president Assad lijkt de aardbeving in Turkije en Syrië, die inmiddels meer dan 46 duizend slachtoffers heeft gemaakt, aan te grijpen voor politiek eerherstel. De Syrische oppositie is woedend dat landen erin trappen.
Deze week landde voor het eerst sinds het uitbreken van de burgeroorlog in 2011 in Syrië een vliegtuig uit Saoedi-Arabië. Het toestel landde in Damascus om hulpgoederen af te leveren. Tot voor kort was dit een ondenkbaar scenario: Saoedi-Arabië steunde aanvankelijk de opstand tegen de president en is bovendien aartsrivaal van Assads belangrijkste bondgenoot Iran.
Maar ook andere buurlanden, waaronder Jordanië, de belangrijkste bondgenoot van het Westen in de regio, Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten meldden zich live of telefonisch om Assad de helpende hand toe te steken of hun condoleances over te brengen.
De Emiraten hebben al voor 94 miljoen euro aan hulpgoederen naar Damascus gestuurd, waarvan slechts kan worden gehoopt dat die ook de vele slachtoffers in oppositiegebied bereiken.
‘Dit is een keerpunt in een trend die al 4 jaar geleden werd ingezet door partijen die naar een nieuw normaal willen,’ zei Natasha Hall, onderzoeker van het Amerikaanse Centrum van Strategische en Internationale Studies. ‘We zien diplomatieke ontmoetingen met Assad op hoog niveau en materiele steun richting het regime.’
In zijn eerste toespraak sinds de aardbeving bedankte Assad de landen die Syrië hebben bijgestaan en in het bijzonder zijn ‘Arabische broeders en vrienden’. De huidige crisis geeft Assad de macht om de internationale gemeenschap te dwingen tot normalisering van de betrekkingen.
Ook de Syrische oppositie waarschuwt dat Assad de aardbeving aangrijpt om zijn isolement te doorbreken en zich politiek te rehabiliteren. De Witte Helmen, de reddingsbrigade in het door de oppositie gecontroleerde gebied, hekelen daarom de knieval van de VN om Assad toestemming te vragen twee extra grensovergangen te openen. ‘Hij opent ze alleen voor eigen gewin’, aldus de Witte Helmen. ‘Het is schokkend en we zijn verbijsterd dat de VN hierin meegaan. ‘Het regime heeft lang een strategie van belegering en uithongering betracht’, zei analist Lister tegen CNN. ‘Tot nog toe heeft Assad er alles aan gedaan om hulp tegen te houden. Een kleine kans dat dit nu anders is.’ (VK)
……………………………………………….
Relatie met Rusland ontspoort verder.
Nederland zet Russische diplomaten uit, een Nederlands consulaat moet dicht. De relatie tussen de landen verslechtert snel.
De gespannen betrekkingen tussen Nederland en Rusland zijn verder op scherp gezet. Hoekstra schreef aan de Tweede Kamer dat Nederland opnieuw Russische ambassademedewerkers het land zal uitzetten.
Om hoeveel mensen het gaat, is niet bekend. Ze moeten binnen twee weken vertrekken. Volgens Rusland gaat het om diplomaten maar Hoekstra schrijft aan de Kamer dat Rusland heimelijk inlichtingenofficieren in Nederland plaatst. Hij zegt dat Nederland dat niet kan en zal toestaan. ‘Tegelijk is het belangrijk om de ambassades open te houden als communicatiekanaal, zelfs nu de verhouding met Rusland moeizamer is dan ooit.
Achter de uitzetting gaat een ander conflict schuil. Het Nederlandse consulaat in Sint Petersburg moet sluiten, omdat Rusland weigert visa te geven aan Nederlandse diplomaten om daar te kunnen werken. Dat betekent dat Nederland buiten Moskou geen consulaire zaken kan afhandelen, de ambassade is nog wel open. Hoekstra noemt deze situatie onaanvaardbaar, de Russische houding heeft volgens hem tot een onhoudbare situatie geleid. (NRC)
………………………………………………………………………..
President Santokhi hoeft niet weg, maar het moet anders.
Uit onvrede over de politiek van president Santokhi bestormden demonstranten het parlement van Suriname. Santokhi beloofde de Surinaamse economie uit het slop te treken na het wanbeleid van Desi Bouterse, maar slaagt daar volgens tegenstanders niet in.
Eerst de VS, toen Brazilië en nu Suriname. Demonstranten bestormden de Nationale Assemblee in Paramaribo. Duizenden mensen waren op de been voor een demonstratie, gericht tegen de regering.
De politie moest betogers terugdringen met traangas en losse flodders, inmiddels zijn meer dan honderd demonstranten opgepakt. Santokhi legde het leven in de hoofdstad voor een weekend plat.
De onlusten weerspiegelen de maatschappelijke onvrede over de resultaten van de regering die beloofde te breken met het nepotisme van Bouterse en de economie wilde hervormen. Onder leiding van Bouterse was de schuldenberg in handen van buitenlandse schuldeisers gegroeid tot ruim $4 mrd. Een enorm bedrag voor een land met een bbp van nog geen $3 mrd. Inflatie schoot omhoog, wisselkoers zakte in en ambtenaren moesten via leningen betaald worden.
Santokhi’s vertrekpunt was dus niet gemakkelijk en ook de pas gevonden oliebronnen zouden veel later olie uit de grond halen.
Maar, zo is het verwijt: Santokhi doet ook niets, hervormingen gaan te langzaam, de toeristenindustrie komt niet van de grond. Tegenstanders zeggen dat hij en Ronnie Brunswijk net zo corrupt zijn als Bouterse. De afgelopen jaren plaatsten ze veel vrienden en familieleden op belangrijke posities binnen de overheid en bij staatsbedrijven.
Inmiddels is de rust weergekeerd, al zijn de staten nog verdacht leeg.
Steven Debipersad, econoom aan de universiteit in Paramaribo: ‘Santokhi zal de demonstraties politiek wel overleven want politieke alternatieven zijn er niet. Let wel, de demonstranten eisten niet het vertrek van Santokhi. Maar ze willen wel dat hij beter zijn best doet.’ (FD)
……………………………………………………………..
Weer geen akkoord over de jeugdzorg: ‘ Niet uit te leggen aan al die kinderen die wachten’.
Gemeenten en het Rijk slagen er niet in om voor 1 maart een akkoord te sluiten over hoe de jeugdzorg anders in te richten. De Eerste Kamer had dat geëist. Zo wordt opnieuw een deadline niet gehaald in de slepende onderhandelingen, die stuklopen op geld.
Zonder akkoord duren de problemen in de jeugdzorg voort, zoals de lange wachtlijsten bij gespecialiseerde jeugdhulp voor jongeren met de ernstigste problemen. Ondertussen groeien in de politiek en in de sector de zorgen over het uitblijven van nieuwe afspraken.
Jeugdzorg Nederland, de brancheorganisatie, beklemtoont hoe nadelig de patstelling is voor de jongeren in nood. Die staan nu vaak maanden op een wachtlijst. Dat de onderhandelingen zo slepen is volgens een woordvoerder ‘niet uit te leggen aan al die kinderen en gezinnen die nu niet de juiste hulp krijgen’.
In 2021 gingen gemeenten en kabinet in gesprek over de hervorming van de jeugdzorg. Ernstige gevallen moeten sneller en beter hulp krijgen en de gemeenten moeten minder geld kwijt zijn aan hulp voor jongeren met relatief lichte problemen, is kort gezegd het voorstel van staatssecretaris Van Ooijen.
In het regeerakkoord is al een bezuiniging van 370 miljoen euro voor de jeugdzorg vastgelegd. Als de gemeenten het geld voor de jeugdzorg doelmatiger besteden wordt het volgens Van Ooijen vanzelf goedkoper. De gemeenten accepteren echter niet dat het Rijk de besparing al inboekt zonder dat duidelijk is waar dat geld vandaan komt. De gemeenten willen nu de harde garantie dat het Rijk bijspringt, mocht de zorg toch niet goedkoper worden. Daarop lopen nu de gesprekken stuk. (VK)
…………………………………………………………………
Stakingsgolf vakbonden overspoelt Nederland
+ Er waren tot dusver dit jaar al vijftien stakingsacties in Nederland.
+ Cao’s zouden koopkrachtverlies werknemers te weinig compenseren.
+ Vakbond FNV streeft naar een ketting van acties in diverse sectoren.
Nederland beleeft een ongekende periode van arbeidsonrust en het einde is nog niet in zicht. Nu de troep in Utrecht en Rotterdam weer is opgeruimd, stapelt het vuilnis zich deze week op in de straten van Amsterdam. Den Bosch en Maastricht. Medewerkers van warenhuis de Bijenkorf legden voor de vijftiende keer sinds september het werk neer. Het streekvervoer ging deze week twee keer plat. Volgende maand komt ook het ziekenhuispersoneel in actie. Zelfs rechters overwegen het werk neer te leggen.
Bijna alle acties komen voort uit onvrede over cao-onderhandelingen. Werkgevers zouden hun winsten oppotten, terwijl werknemers zeggen niet genoeg betaald te krijgen om hun boodschappen en energienota’s te betalen.
Volgens de FNV is er in anderhalve maand al vijftien keer gestaakt. Veertien keer ging het om loon, één keer, bij Fokker Elmo in Hoogeveen, om een sociaal plan.
Het is nog wachten op de officiële cijfers van het CBS, maar het ziet er nu al naar uit dat 2023 de boeken in zal gaan als een topjaar voor stakingen. Het CBS telde in 2021 al 22 werkstakingen. In recordjaar 2017 waren er 32 stakingen. (FD)
…………………………………………………..
De grachten in Venetië staan nu al droog en dan moet de zomer nog komen.
Een bootje gestrand in de modder van een Venetiaanse gracht, de varende ambulance die tot stilstand komt, gondeliers werkeloos op de kade. Unieke beelden zijn het niet, want laagwater komt in Venetië bijna jaarlijks voor, maar zelden blijven de grachten zo lang leeg als nu.
Het fenomeen ontstaat normaal gesproken door hogedrukgebieden en de maanstand – het is de tegenhanger van het beruchte acqua alta waardoor de stad in het verleden vaak overstroomde – maar bij dat rijtje oorzaken voegt zich nu ook de extreme droogte. Die leidt er volgens experts toe dat het lage water dit jaar ongewoon lang aanhoudt. Er viel slechts een halve millimeter neerslag terwijl het gemiddelde normaal zo’n zestig millimeter is (!).
Heel Noord-Italië zucht al ruim een jaar onder extreme droogte, die volgens experts het gevolg is van klimaatverandering. Er viel in 2022 in het noorden van Italië 40% minder regen dan normaal en die trend zet dus door in 2023 en dat doet de Italianen vrezen voor de zomer. (VK)
…………………………………………………
Poetin vergroot nucleaire dreiging.
Volgens NAVO-baas Stoltenberg is met het opschorten van het START-verdrag de ‘complete architectuur van wapenbeheersing gesloopt’.
Met de aankondiging dat Rusland zijn deelname aan START opschort, heeft Poetin dinsdag opnieuw de nucleaire dreiging in de wereld vergroot.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Blinken, noemde de stap ‘erg ongelukkig en zeer onverantwoordelijk’.
Een jaar na het begin van de invasie in Oekraïne is het conflict ver uitgestraald buiten het slagveld. Niet alleen wordt de inzet van tactische kernwapens voor het eerst sinds de jaren ’80 serieus besproken, ook worden de contouren van de twee machtsblokken uit de koude oorlog weer zichtbaar.
De spanning tussen China en de VS is sinds de open-deur politiek uit de jaren 70 ook niet zo hoog opgelopen als de afgelopen weken. En dat in een tijd dat incidenten de verhoudingen tussen China en de VS onder druk zetten. Beijing weersprak op hoge toon (‘stop met het verspreiden van vals nieuws’) de bekendmaking van minister Blinken dit weekend dat China ernstig overweegt wapens te leveren aan Rusland. De regeringswoordvoerder zei ook, kennelijk in reactie op de Amerikaanse waarschuwing dat Chinese wapenleveranties ‘onacceptabel’ en ‘een rode lijn’ zijn, dat het niet aan wapengroothandelaar VS is om China op te dragen hoe het zich dient te gedragen.
Na een jaar van aarzelen lijken de Chinezen steeds meer partij te kiezen. Xi bereidt een bezoek aan Poetin voor en zijn land wil een actievere rol spelen bij de beëindiging van het conflict. Xi zou daarbij willen onderstrepen dat kernwapens niet mogen worden ingezet in de oorlog. (NRC)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
……………………………………………………………
Moldavië kijkt naar Europa, maar vreest Russische coup.
+ President Moldavië vreest coup op initiatief van Rusland.
+ Vermeende buitenlandse saboteurs mochten land niet in.
+ Pro-Russische oppositie hield betoging in hoofdstad.
Kandidaat-EU-lidstaat Moldavië worstelt al met een energiecrisis, een vluchtelingencrisis en de oorlog in buurland Oekraïne. Nu komt daar de dreiging van een staatsgreep bij. Volgens president Maia Sandu smeedt Rusland plannen om haar pro-westerse regering omver te werpen. Deze informatie had zij rechtstreeks van de Oekraïense president Zelensky.
Door middel van ‘gewelddadige acties’ vermomd als protesten van de zogenaamde oppositie’ zou een machtswisseling worden afgedwongen, zei Sandu vorige week. Ze voegde eraan toe dat Rusland aanvallen voorbereidt op staatsinstellingen in Moldavië en dat getrainde saboteurs uit Wit Rusland, Servië en Montenegro mogelijk het land zullen infiltreren. Moskou heeft ontkend dat het zulke plannen heeft. Het weerhield de Russisch-gezinde oppositie er niet van om een grote demonstratie tegen Sandu te organiseren in de straten van de hoofdstad Chisinau (FD)
………………………………………………………….
Dodelijke inval Israël dreigt geweld verder te escaleren.
Het Israëlische leger heeft woensdag zeker tien Palestijnen gedood bij een inval in Nablus op de bezette Westelijke Jordaanoever. Tijdens het urenlange vuurgevecht in de oude binnenstad zijn ten minste honderd mensen gewond geraakt, onder wie veel omwonenden.
Gevreesd wordt nu voor meer geweld: een dag na een vergelijkbare inval in januari, waarbij negen doden vielen, vermoordde een Palestijnse man zeven mensen bij een synagoge in Jeruzalem.
Het risico is bovendien groot dat Hamas zich roert en vanuit Gaza raketten op Israël zal afvuren. De terreurorganisatie heeft al gezegd dat ‘deze moorden niet onbeantwoord zullen blijven’.
Na een reeks aanslagen in Israël vorige zomer waarbij 19 mensen om het leven kwamen begon het Israëlische leger een operatie op de bezette Westelijke Jordaanoever. Bijna dagelijks vallen soldaten Palestijnse steden en dorpen binnen om mensen te arresteren die een gevaar voor Israël zouden vormen. Deze operaties gaan gepaard met veel geweld: in 2022 zijn zeker 171 Palestijnen omgekomen en dit jaar alleen al zijn minstens zestig slachtoffers gevallen. In Israël zijn dit jaar zijn zeker elf burgers gedood bij aanvallen van Palestijnen.
Het geweld valt samen met de verkiezing van een nieuwe, uiterst rechtse regering in Israël. Hierin zitten 2 partijen die het aantal nederzettingen in bezet gebied willen uitbreiden, de westelijke Jordaanoever liefst zouden annexeren en willen dat veel harder tegen Palestijnen wordt opgetreden.
Het risico op escalatie is groot: er wordt al maanden gevreesd voor een derde intifada, zoals de Palestijnse opstanden worden genoemd. (VK)
……………………………………………………………….
TikTok: we zijn geen Chinees bedrijf.
Met 150 miljoen gebruikers in Europa groeien de zorgen over TikTok. Zijn gebruikers en hun data er wel veilig?
De populaire sociale media-app TikTok ligt in Europa en de VS zwaar onder vuur. Of in de diplomatieke formulering van Theo Bertram, bij TikTok vicepresident government relations for Europe: ‘Er is veel belangstelling voor ons bedrijf.’
In politiek en media gaan steeds meer stemmen op om de uit China afkomstige video-app te verbieden, vooral omdat persoonlijke gegevens er niet veilig zouden zijn. Een meerderheid van de Tweede Kamer wil, in navolging van het Amerikaanse congres, verbieden dat rijksambtenaren TikTok gebruiken op werktelefoons.
TikTok slaat data van Amerikaanse gebruikers tegenwoordig in de VS op en gaat in Europa datacentra bouwen voor de gegevens van Europese gebruikers. Maar iemand uit China kan er dan nog steeds bij.
Bertram: ‘We hebben meer gedaan dan alle data van Amerikaanse gebruikers overbrengen naar servers in de VS. Het Amerikaanse bedrijf Oracle heeft de controle over toegang tot die data. Zonder toestemming van Oracle kan niemand van buiten de VS erbij. Die operatie heeft twee jaar en 1,5 miljard dollar gekost. In Europa gaan we dit ook doen.’
Blijft nog de vraag: kan het algoritme op een of andere manier vanuit China gemanipuleerd worden? ‘In de VS heeft Oracle volledige toegang tot de broncode. Alle aanpassingen moeten via Oracle lopen. Updates krijg je voortaan van Oracle, niet van TikTok’, aldus Bertram. (NRC)
………………………………………………………….
Westerse bedrijven zijn nog volop actief in Rusland.
+ Amper 9% van westerse bedrijven heeft Russische filialen gesloten.
+ Na het uitbreken van de oorlog vorig jaar kondigden ze dat massaal aan.
+ De export naar Rusland vanuit Nederland is met 38% gedaald.
Veel westerse bedrijven zijn een jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne nog altijd actief in Rusland en hebben zelfs geen terugtrekkende beweging gemaakt. Nog geen 9% heeft één of meerdere vestigingen in het land gesloten, aldus het economenvakblad ESB. Van de Nederlandse bedrijven is 12% uit Rusland vertrokken.
Dat lage percentage contrasteert met de aankondiging van veel bedrijven kort na het uitbreken van de oorlog, dat ze Rusland zouden verlaten als protest tegen de Russische inval in Oekraïne. Internationale ondernemingen die bij het grote publiek bekend zijn hebben zich inderdaad geheel of gedeeltelijk teruggetrokken, maar veel andere bedrijven hebben hun activiteiten enkel bevroren.
Het zijn vooral Amerikaanse bedrijven die voortvarend zijn geweest met het sluiten van Russische dochters: daarvan heeft 15% het land verlaten. Van de Finse bedrijven heeft maar liefst de helft die stap gezet. China is ondervertegenwoordigd, evenals Italië.
Op een eerder genoemde lijst van Yale University staan 50 Nederlandse bedrijven met activiteiten in Rusland – waaronder Fugro, Heineken en Aegon – gemeld dat zij zich uit het land willen terugtrekken. Een aantal daarvan, zoals Heineken, is nog aanwezig omdat er tot nu toe geen koper is gevonden.
De brouwer kwam in het nieuws omdat de lokale vestiging afgelopen jaar nieuwe biertjes heeft geïntroduceerd. Volgens Heineken betreffen die geen investering vanuit het moederbedrijf en hebben ‘onze collega’s gedaan wat ze kunnen om de zaak draaiende te houden’. Het merkpils Heineken mogen ze niet meer verkopen en wordt ook niet meer geëxporteerd.
Bedrijven verlaten Rusland om morele of publicitaire redenen, maar in lang niet alle gevallen is vertrek verplicht op grond van internationale sancties. Zaken als voedsel en medische apparatuur vallen erbuiten. (FD)
……………………………………………………………..
Duizenden Groningers wachten nog op compensatie voor bevingsschade, soms al jaren.
Er zijn momenteel 25 duizend meldingen in behandeling van schade als gevolg van de Groningse gaswinning. Dit blijkt uit gegevens van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG), verantwoordelijk voor schadevergoeding.
Van de Groningers die een claim hebben ingediend vanwege fysieke schade wachten er bijna vierduizend al langer dan een jaar en 1.400 al langer dan twee jaar. Sinds 2018 heeft het IMG ruim 325 duizend schademeldingen afgehandeld.
In 2022 is er 367 miljoen euro aan schade gecompenseerd, minder dan de 606 miljoen in het jaar ervoor. Wel werd er meer gebruik gemaakt van de regeling voor Immateriële schade. Er werd veel minder geld uitgekeerd ter compensatie van gedaalde woningwaarde, vooral omdat hier minder aanvragen voor zijn gedaan. (VK)
………………………………………………………..
Minister zal dwang ‘niet schuwen’.
Als nieuwe provinciebesturen zich na de verkiezingen tegen de stikstofaanpak van het kabinet verzetten, zal stikstofminister Van der Wal ze uiteindelijk dwingen, bevestigde zij in de Tweede Kamer. ‘Dat zal ik niet schuwen’, zei Van der Wal. ‘Er is een pallet aan mogelijkheden.’
Zeven provinciale afdelingen van het CDA en vijf van de VVD verzetten zich nu al tegen het landelijke stikstofbeleid, blijkt uit de stemwijzer van Kieskompas.
Welke dwangmaatregelen de minister kan nemen om provincies toch te dwingen, zal ze in een ‘escalatieladder’ aan de Tweede Kamer beschrijven, zegde Van de Wal toe. Het kunnen ook generieke maatregelen zijn, gaf ze als voorbeeld. Zo trekt het kabinet 24,3 miljard euro tot 2035 uit voor de duurzame hervorming van de landbouw – maar dat geld is alleen voor provincies die meewerken.
De nadruk op dwang wil Van der Wal zelf helemaal niet leggen, zei ze. ‘Het is zoals als een kies trekken, terwijl we nog gaatjes kunnen vullen’, zei ze. Indien nieuwe provinciebesturen weigeren, wil ze eerst in gesprek. (NRC)
…………………………………………………………..
In ‘old boys network’ van de gaswinning speelden belangen Groningers geen enkele rol.
De voor de schatkist zeer lucratieve gaswinning in Groningen is uitgemond in een ‘ongekend systeem falen’, waarbij de belangen van zo’n tweehonderdduizend gedeputeerde Groningse burgers door achtereenvolgende kabinetten ‘structureel zijn genegeerd’, aldus de parlementaire enquàªtecommissie. Hoe heeft het zover kunnen komen?
Zestig jaar gaswinning in Groningen is het verhaal van twee werelden die elkaar in de loop van de tijd volledig zijn kwijtgeraakt, schetst de parlementaire enquàªtecommissie Groningen in haar deze week verschenen eindrapport.
In de ene wereld, die van de politici, ambtenaren en oliebedrijven, domineren winst- en verliesrekeningen, protocollen, regels en processen. De andere wereld is die van Groningers, die zich zorgen maken over hun gezondheid, de vele aardbevingen en de schade aan huizen.
‘Die twee werelden liggen inmiddels mijlenver uit elkaar’, zei commissievoorzitter Tom van der Lee bij de presentatie van het rapport in Zeerijp, hartje aardbevingsgebied. De bijna tweeduizend pagina’s tellende studie velt een spijkerhard oordeel over een overheid die, samen met gasexploitant NAM, jarenlang de zorgen van gewone burgers negeerde, bagatelliseerde of onder het tapijt schoof.
Politici, ambtenaren en de olie- en gasbedrijven Shell en Exxon hebben in Groningen een ‘rampzalige situatie’ gecreëerd door keer op keer de ‘ernst en urgentie van de problematiek’ te onderschatten en zich vooral te laten leiden door financiële belangen stelt de commissie.
Een verwijt dat ook Mark Rutte treft, ruim twaalf jaar minister-president. Rutte maakte weliswaar herhaaldelijk excuses, legde werkbezoeken af en hevelde de besluitvorming over ‘Groningen’ naar de ministerraad, maar zorgde niet voor ‘wezenlijke verandering’ die Groningers vooruithielp. Hij wekte slechts ‘verwachtingen’, is het venijnige oordeel van de Kamerleden.
De conclusies roepen herinneringen op aan de kinderopvangtoeslagaffaire, waarbij een parlementaire ondervragingscommissie sprak over ‘ongekend onrecht’. Ook toen klonk het verwijt dat de overheid burgers tot wanhoop dreef door niet te (willen) luisteren naar hun verhalen.
Nederland heeft een ‘ereschuld’ aan Groningen die vooral door de staat en de NAM moet worden ingelost, stelt de commissie. Hoe dat moet gebeuren moet worden bepaald in een dialoog met de Groningers. (FD)
Het valt niet te ontkennen: toen Goldman Sachs in september 2022 stelde dat Europa het dreigende tekort aan aardgas had opgelost had de zakenbank volkomen gelijk.
Goldman voorspelde ook een halvering (of meer) van de gasprijs. Die zou begin 2023 onder de €100 per MWh uitkomen. Hier waren ze zelfs aan de voorzichtige kant, want de prijs is inmiddels al onder de €50 beland.
Milde temperaturen, maar zeker ook de snelle opbouw van reserves, uitrol van extra lng-capaciteit en energiebesparing door burgers en bedrijven hielpen Europa de winter door.
Er zat bij Goldman Sachs wel een addertje onder het gras: in de volgende winter zou het weer mis gaan, dacht men in september. Nieuwe gastekorten zouden dan tot hoge prijzen leiden.
Maar dit scenario lijkt nu onwaarschijnlijk. Een maand voor het begin van de lente zijn de Europese gasreserves met 64% nog zeer goed gevuld. Op de termijnmarkt kost gas, geleverd in januari 2024 nu zo’n €60. Het lijkt erop dat we de gaspuzzel inderdaad hebben gelegd.
Of zou in 2025 toch weer……? (Matthijs Bouman in het FD)
…………………………………………………………
Assad gebruikt aardbeving voor eerherstel, oppositie hekelt ‘knieval’ VN.
De Syrische president Assad lijkt de aardbeving in Turkije en Syrië, die inmiddels meer dan 46 duizend slachtoffers heeft gemaakt, aan te grijpen voor politiek eerherstel. De Syrische oppositie is woedend dat landen erin trappen.
Deze week landde voor het eerst sinds het uitbreken van de burgeroorlog in 2011 in Syrië een vliegtuig uit Saoedi-Arabië. Het toestel landde in Damascus om hulpgoederen af te leveren. Tot voor kort was dit een ondenkbaar scenario: Saoedi-Arabië steunde aanvankelijk de opstand tegen de president en is bovendien aartsrivaal van Assads belangrijkste bondgenoot Iran.
Maar ook andere buurlanden, waaronder Jordanië, de belangrijkste bondgenoot van het Westen in de regio, Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten meldden zich live of telefonisch om Assad de helpende hand toe te steken of hun condoleances over te brengen.
De Emiraten hebben al voor 94 miljoen euro aan hulpgoederen naar Damascus gestuurd, waarvan slechts kan worden gehoopt dat die ook de vele slachtoffers in oppositiegebied bereiken.
‘Dit is een keerpunt in een trend die al 4 jaar geleden werd ingezet door partijen die naar een nieuw normaal willen,’ zei Natasha Hall, onderzoeker van het Amerikaanse Centrum van Strategische en Internationale Studies. ‘We zien diplomatieke ontmoetingen met Assad op hoog niveau en materiele steun richting het regime.’
In zijn eerste toespraak sinds de aardbeving bedankte Assad de landen die Syrië hebben bijgestaan en in het bijzonder zijn ‘Arabische broeders en vrienden’. De huidige crisis geeft Assad de macht om de internationale gemeenschap te dwingen tot normalisering van de betrekkingen.
Ook de Syrische oppositie waarschuwt dat Assad de aardbeving aangrijpt om zijn isolement te doorbreken en zich politiek te rehabiliteren. De Witte Helmen, de reddingsbrigade in het door de oppositie gecontroleerde gebied, hekelen daarom de knieval van de VN om Assad toestemming te vragen twee extra grensovergangen te openen. ‘Hij opent ze alleen voor eigen gewin’, aldus de Witte Helmen. ‘Het is schokkend en we zijn verbijsterd dat de VN hierin meegaan. ‘Het regime heeft lang een strategie van belegering en uithongering betracht’, zei analist Lister tegen CNN. ‘Tot nog toe heeft Assad er alles aan gedaan om hulp tegen te houden. Een kleine kans dat dit nu anders is.’ (VK)
……………………………………………….
Relatie met Rusland ontspoort verder.
Nederland zet Russische diplomaten uit, een Nederlands consulaat moet dicht. De relatie tussen de landen verslechtert snel.
De gespannen betrekkingen tussen Nederland en Rusland zijn verder op scherp gezet. Hoekstra schreef aan de Tweede Kamer dat Nederland opnieuw Russische ambassademedewerkers het land zal uitzetten.
Om hoeveel mensen het gaat, is niet bekend. Ze moeten binnen twee weken vertrekken. Volgens Rusland gaat het om diplomaten maar Hoekstra schrijft aan de Kamer dat Rusland heimelijk inlichtingenofficieren in Nederland plaatst. Hij zegt dat Nederland dat niet kan en zal toestaan. ‘Tegelijk is het belangrijk om de ambassades open te houden als communicatiekanaal, zelfs nu de verhouding met Rusland moeizamer is dan ooit.
Achter de uitzetting gaat een ander conflict schuil. Het Nederlandse consulaat in Sint Petersburg moet sluiten, omdat Rusland weigert visa te geven aan Nederlandse diplomaten om daar te kunnen werken. Dat betekent dat Nederland buiten Moskou geen consulaire zaken kan afhandelen, de ambassade is nog wel open. Hoekstra noemt deze situatie onaanvaardbaar, de Russische houding heeft volgens hem tot een onhoudbare situatie geleid. (NRC)
………………………………………………………………………..
President Santokhi hoeft niet weg, maar het moet anders.
Uit onvrede over de politiek van president Santokhi bestormden demonstranten het parlement van Suriname. Santokhi beloofde de Surinaamse economie uit het slop te treken na het wanbeleid van Desi Bouterse, maar slaagt daar volgens tegenstanders niet in.
Eerst de VS, toen Brazilië en nu Suriname. Demonstranten bestormden de Nationale Assemblee in Paramaribo. Duizenden mensen waren op de been voor een demonstratie, gericht tegen de regering.
De politie moest betogers terugdringen met traangas en losse flodders, inmiddels zijn meer dan honderd demonstranten opgepakt. Santokhi legde het leven in de hoofdstad voor een weekend plat.
De onlusten weerspiegelen de maatschappelijke onvrede over de resultaten van de regering die beloofde te breken met het nepotisme van Bouterse en de economie wilde hervormen. Onder leiding van Bouterse was de schuldenberg in handen van buitenlandse schuldeisers gegroeid tot ruim $4 mrd. Een enorm bedrag voor een land met een bbp van nog geen $3 mrd. Inflatie schoot omhoog, wisselkoers zakte in en ambtenaren moesten via leningen betaald worden.
Santokhi’s vertrekpunt was dus niet gemakkelijk en ook de pas gevonden oliebronnen zouden veel later olie uit de grond halen.
Maar, zo is het verwijt: Santokhi doet ook niets, hervormingen gaan te langzaam, de toeristenindustrie komt niet van de grond. Tegenstanders zeggen dat hij en Ronnie Brunswijk net zo corrupt zijn als Bouterse. De afgelopen jaren plaatsten ze veel vrienden en familieleden op belangrijke posities binnen de overheid en bij staatsbedrijven.
Inmiddels is de rust weergekeerd, al zijn de staten nog verdacht leeg.
Steven Debipersad, econoom aan de universiteit in Paramaribo: ‘Santokhi zal de demonstraties politiek wel overleven want politieke alternatieven zijn er niet. Let wel, de demonstranten eisten niet het vertrek van Santokhi. Maar ze willen wel dat hij beter zijn best doet.’ (FD)
……………………………………………………………..
Weer geen akkoord over de jeugdzorg: ‘ Niet uit te leggen aan al die kinderen die wachten’.
Gemeenten en het Rijk slagen er niet in om voor 1 maart een akkoord te sluiten over hoe de jeugdzorg anders in te richten. De Eerste Kamer had dat geëist. Zo wordt opnieuw een deadline niet gehaald in de slepende onderhandelingen, die stuklopen op geld.
Zonder akkoord duren de problemen in de jeugdzorg voort, zoals de lange wachtlijsten bij gespecialiseerde jeugdhulp voor jongeren met de ernstigste problemen. Ondertussen groeien in de politiek en in de sector de zorgen over het uitblijven van nieuwe afspraken.
Jeugdzorg Nederland, de brancheorganisatie, beklemtoont hoe nadelig de patstelling is voor de jongeren in nood. Die staan nu vaak maanden op een wachtlijst. Dat de onderhandelingen zo slepen is volgens een woordvoerder ‘niet uit te leggen aan al die kinderen en gezinnen die nu niet de juiste hulp krijgen’.
In 2021 gingen gemeenten en kabinet in gesprek over de hervorming van de jeugdzorg. Ernstige gevallen moeten sneller en beter hulp krijgen en de gemeenten moeten minder geld kwijt zijn aan hulp voor jongeren met relatief lichte problemen, is kort gezegd het voorstel van staatssecretaris Van Ooijen.
In het regeerakkoord is al een bezuiniging van 370 miljoen euro voor de jeugdzorg vastgelegd. Als de gemeenten het geld voor de jeugdzorg doelmatiger besteden wordt het volgens Van Ooijen vanzelf goedkoper. De gemeenten accepteren echter niet dat het Rijk de besparing al inboekt zonder dat duidelijk is waar dat geld vandaan komt. De gemeenten willen nu de harde garantie dat het Rijk bijspringt, mocht de zorg toch niet goedkoper worden. Daarop lopen nu de gesprekken stuk. (VK)
…………………………………………………………………
Stakingsgolf vakbonden overspoelt Nederland
+ Er waren tot dusver dit jaar al vijftien stakingsacties in Nederland.
+ Cao’s zouden koopkrachtverlies werknemers te weinig compenseren.
+ Vakbond FNV streeft naar een ketting van acties in diverse sectoren.
Nederland beleeft een ongekende periode van arbeidsonrust en het einde is nog niet in zicht. Nu de troep in Utrecht en Rotterdam weer is opgeruimd, stapelt het vuilnis zich deze week op in de straten van Amsterdam. Den Bosch en Maastricht. Medewerkers van warenhuis de Bijenkorf legden voor de vijftiende keer sinds september het werk neer. Het streekvervoer ging deze week twee keer plat. Volgende maand komt ook het ziekenhuispersoneel in actie. Zelfs rechters overwegen het werk neer te leggen.
Bijna alle acties komen voort uit onvrede over cao-onderhandelingen. Werkgevers zouden hun winsten oppotten, terwijl werknemers zeggen niet genoeg betaald te krijgen om hun boodschappen en energienota’s te betalen.
Volgens de FNV is er in anderhalve maand al vijftien keer gestaakt. Veertien keer ging het om loon, één keer, bij Fokker Elmo in Hoogeveen, om een sociaal plan.
Het is nog wachten op de officiële cijfers van het CBS, maar het ziet er nu al naar uit dat 2023 de boeken in zal gaan als een topjaar voor stakingen. Het CBS telde in 2021 al 22 werkstakingen. In recordjaar 2017 waren er 32 stakingen. (FD)
…………………………………………………..
De grachten in Venetië staan nu al droog en dan moet de zomer nog komen.
Een bootje gestrand in de modder van een Venetiaanse gracht, de varende ambulance die tot stilstand komt, gondeliers werkeloos op de kade. Unieke beelden zijn het niet, want laagwater komt in Venetië bijna jaarlijks voor, maar zelden blijven de grachten zo lang leeg als nu.
Het fenomeen ontstaat normaal gesproken door hogedrukgebieden en de maanstand – het is de tegenhanger van het beruchte acqua alta waardoor de stad in het verleden vaak overstroomde – maar bij dat rijtje oorzaken voegt zich nu ook de extreme droogte. Die leidt er volgens experts toe dat het lage water dit jaar ongewoon lang aanhoudt. Er viel slechts een halve millimeter neerslag terwijl het gemiddelde normaal zo’n zestig millimeter is (!).
Heel Noord-Italië zucht al ruim een jaar onder extreme droogte, die volgens experts het gevolg is van klimaatverandering. Er viel in 2022 in het noorden van Italië 40% minder regen dan normaal en die trend zet dus door in 2023 en dat doet de Italianen vrezen voor de zomer. (VK)
…………………………………………………
Poetin vergroot nucleaire dreiging.
Volgens NAVO-baas Stoltenberg is met het opschorten van het START-verdrag de ‘complete architectuur van wapenbeheersing gesloopt’.
Met de aankondiging dat Rusland zijn deelname aan START opschort, heeft Poetin dinsdag opnieuw de nucleaire dreiging in de wereld vergroot.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Blinken, noemde de stap ‘erg ongelukkig en zeer onverantwoordelijk’.
Een jaar na het begin van de invasie in Oekraïne is het conflict ver uitgestraald buiten het slagveld. Niet alleen wordt de inzet van tactische kernwapens voor het eerst sinds de jaren ’80 serieus besproken, ook worden de contouren van de twee machtsblokken uit de koude oorlog weer zichtbaar.
De spanning tussen China en de VS is sinds de open-deur politiek uit de jaren 70 ook niet zo hoog opgelopen als de afgelopen weken. En dat in een tijd dat incidenten de verhoudingen tussen China en de VS onder druk zetten. Beijing weersprak op hoge toon (‘stop met het verspreiden van vals nieuws’) de bekendmaking van minister Blinken dit weekend dat China ernstig overweegt wapens te leveren aan Rusland. De regeringswoordvoerder zei ook, kennelijk in reactie op de Amerikaanse waarschuwing dat Chinese wapenleveranties ‘onacceptabel’ en ‘een rode lijn’ zijn, dat het niet aan wapengroothandelaar VS is om China op te dragen hoe het zich dient te gedragen.
Na een jaar van aarzelen lijken de Chinezen steeds meer partij te kiezen. Xi bereidt een bezoek aan Poetin voor en zijn land wil een actievere rol spelen bij de beëindiging van het conflict. Xi zou daarbij willen onderstrepen dat kernwapens niet mogen worden ingezet in de oorlog. (NRC)
(Zie ook: De oorlog in Oekraïne)
……………………………………………………………
Moldavië kijkt naar Europa, maar vreest Russische coup.
+ President Moldavië vreest coup op initiatief van Rusland.
+ Vermeende buitenlandse saboteurs mochten land niet in.
+ Pro-Russische oppositie hield betoging in hoofdstad.
Kandidaat-EU-lidstaat Moldavië worstelt al met een energiecrisis, een vluchtelingencrisis en de oorlog in buurland Oekraïne. Nu komt daar de dreiging van een staatsgreep bij. Volgens president Maia Sandu smeedt Rusland plannen om haar pro-westerse regering omver te werpen. Deze informatie had zij rechtstreeks van de Oekraïense president Zelensky.
Door middel van ‘gewelddadige acties’ vermomd als protesten van de zogenaamde oppositie’ zou een machtswisseling worden afgedwongen, zei Sandu vorige week. Ze voegde eraan toe dat Rusland aanvallen voorbereidt op staatsinstellingen in Moldavië en dat getrainde saboteurs uit Wit Rusland, Servië en Montenegro mogelijk het land zullen infiltreren. Moskou heeft ontkend dat het zulke plannen heeft. Het weerhield de Russisch-gezinde oppositie er niet van om een grote demonstratie tegen Sandu te organiseren in de straten van de hoofdstad Chisinau (FD)
………………………………………………………….
Dodelijke inval Israël dreigt geweld verder te escaleren.
Het Israëlische leger heeft woensdag zeker tien Palestijnen gedood bij een inval in Nablus op de bezette Westelijke Jordaanoever. Tijdens het urenlange vuurgevecht in de oude binnenstad zijn ten minste honderd mensen gewond geraakt, onder wie veel omwonenden.
Gevreesd wordt nu voor meer geweld: een dag na een vergelijkbare inval in januari, waarbij negen doden vielen, vermoordde een Palestijnse man zeven mensen bij een synagoge in Jeruzalem.
Het risico is bovendien groot dat Hamas zich roert en vanuit Gaza raketten op Israël zal afvuren. De terreurorganisatie heeft al gezegd dat ‘deze moorden niet onbeantwoord zullen blijven’.
Na een reeks aanslagen in Israël vorige zomer waarbij 19 mensen om het leven kwamen begon het Israëlische leger een operatie op de bezette Westelijke Jordaanoever. Bijna dagelijks vallen soldaten Palestijnse steden en dorpen binnen om mensen te arresteren die een gevaar voor Israël zouden vormen. Deze operaties gaan gepaard met veel geweld: in 2022 zijn zeker 171 Palestijnen omgekomen en dit jaar alleen al zijn minstens zestig slachtoffers gevallen. In Israël zijn dit jaar zijn zeker elf burgers gedood bij aanvallen van Palestijnen.
Het geweld valt samen met de verkiezing van een nieuwe, uiterst rechtse regering in Israël. Hierin zitten 2 partijen die het aantal nederzettingen in bezet gebied willen uitbreiden, de westelijke Jordaanoever liefst zouden annexeren en willen dat veel harder tegen Palestijnen wordt opgetreden.
Het risico op escalatie is groot: er wordt al maanden gevreesd voor een derde intifada, zoals de Palestijnse opstanden worden genoemd. (VK)
……………………………………………………………….
TikTok: we zijn geen Chinees bedrijf.
Met 150 miljoen gebruikers in Europa groeien de zorgen over TikTok. Zijn gebruikers en hun data er wel veilig?
De populaire sociale media-app TikTok ligt in Europa en de VS zwaar onder vuur. Of in de diplomatieke formulering van Theo Bertram, bij TikTok vicepresident government relations for Europe: ‘Er is veel belangstelling voor ons bedrijf.’
In politiek en media gaan steeds meer stemmen op om de uit China afkomstige video-app te verbieden, vooral omdat persoonlijke gegevens er niet veilig zouden zijn. Een meerderheid van de Tweede Kamer wil, in navolging van het Amerikaanse congres, verbieden dat rijksambtenaren TikTok gebruiken op werktelefoons.
TikTok slaat data van Amerikaanse gebruikers tegenwoordig in de VS op en gaat in Europa datacentra bouwen voor de gegevens van Europese gebruikers. Maar iemand uit China kan er dan nog steeds bij.
Bertram: ‘We hebben meer gedaan dan alle data van Amerikaanse gebruikers overbrengen naar servers in de VS. Het Amerikaanse bedrijf Oracle heeft de controle over toegang tot die data. Zonder toestemming van Oracle kan niemand van buiten de VS erbij. Die operatie heeft twee jaar en 1,5 miljard dollar gekost. In Europa gaan we dit ook doen.’
Blijft nog de vraag: kan het algoritme op een of andere manier vanuit China gemanipuleerd worden? ‘In de VS heeft Oracle volledige toegang tot de broncode. Alle aanpassingen moeten via Oracle lopen. Updates krijg je voortaan van Oracle, niet van TikTok’, aldus Bertram. (NRC)
………………………………………………………….
Westerse bedrijven zijn nog volop actief in Rusland.
+ Amper 9% van westerse bedrijven heeft Russische filialen gesloten.
+ Na het uitbreken van de oorlog vorig jaar kondigden ze dat massaal aan.
+ De export naar Rusland vanuit Nederland is met 38% gedaald.
Veel westerse bedrijven zijn een jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne nog altijd actief in Rusland en hebben zelfs geen terugtrekkende beweging gemaakt. Nog geen 9% heeft één of meerdere vestigingen in het land gesloten, aldus het economenvakblad ESB. Van de Nederlandse bedrijven is 12% uit Rusland vertrokken.
Dat lage percentage contrasteert met de aankondiging van veel bedrijven kort na het uitbreken van de oorlog, dat ze Rusland zouden verlaten als protest tegen de Russische inval in Oekraïne. Internationale ondernemingen die bij het grote publiek bekend zijn hebben zich inderdaad geheel of gedeeltelijk teruggetrokken, maar veel andere bedrijven hebben hun activiteiten enkel bevroren.
Het zijn vooral Amerikaanse bedrijven die voortvarend zijn geweest met het sluiten van Russische dochters: daarvan heeft 15% het land verlaten. Van de Finse bedrijven heeft maar liefst de helft die stap gezet. China is ondervertegenwoordigd, evenals Italië.
Op een eerder genoemde lijst van Yale University staan 50 Nederlandse bedrijven met activiteiten in Rusland – waaronder Fugro, Heineken en Aegon – gemeld dat zij zich uit het land willen terugtrekken. Een aantal daarvan, zoals Heineken, is nog aanwezig omdat er tot nu toe geen koper is gevonden.
De brouwer kwam in het nieuws omdat de lokale vestiging afgelopen jaar nieuwe biertjes heeft geïntroduceerd. Volgens Heineken betreffen die geen investering vanuit het moederbedrijf en hebben ‘onze collega’s gedaan wat ze kunnen om de zaak draaiende te houden’. Het merkpils Heineken mogen ze niet meer verkopen en wordt ook niet meer geëxporteerd.
Bedrijven verlaten Rusland om morele of publicitaire redenen, maar in lang niet alle gevallen is vertrek verplicht op grond van internationale sancties. Zaken als voedsel en medische apparatuur vallen erbuiten. (FD)
……………………………………………………………..
Duizenden Groningers wachten nog op compensatie voor bevingsschade, soms al jaren.
Er zijn momenteel 25 duizend meldingen in behandeling van schade als gevolg van de Groningse gaswinning. Dit blijkt uit gegevens van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG), verantwoordelijk voor schadevergoeding.
Van de Groningers die een claim hebben ingediend vanwege fysieke schade wachten er bijna vierduizend al langer dan een jaar en 1.400 al langer dan twee jaar. Sinds 2018 heeft het IMG ruim 325 duizend schademeldingen afgehandeld.
In 2022 is er 367 miljoen euro aan schade gecompenseerd, minder dan de 606 miljoen in het jaar ervoor. Wel werd er meer gebruik gemaakt van de regeling voor Immateriële schade. Er werd veel minder geld uitgekeerd ter compensatie van gedaalde woningwaarde, vooral omdat hier minder aanvragen voor zijn gedaan. (VK)
………………………………………………………..
Minister zal dwang ‘niet schuwen’.
Als nieuwe provinciebesturen zich na de verkiezingen tegen de stikstofaanpak van het kabinet verzetten, zal stikstofminister Van der Wal ze uiteindelijk dwingen, bevestigde zij in de Tweede Kamer. ‘Dat zal ik niet schuwen’, zei Van der Wal. ‘Er is een pallet aan mogelijkheden.’
Zeven provinciale afdelingen van het CDA en vijf van de VVD verzetten zich nu al tegen het landelijke stikstofbeleid, blijkt uit de stemwijzer van Kieskompas.
Welke dwangmaatregelen de minister kan nemen om provincies toch te dwingen, zal ze in een ‘escalatieladder’ aan de Tweede Kamer beschrijven, zegde Van de Wal toe. Het kunnen ook generieke maatregelen zijn, gaf ze als voorbeeld. Zo trekt het kabinet 24,3 miljard euro tot 2035 uit voor de duurzame hervorming van de landbouw – maar dat geld is alleen voor provincies die meewerken.
De nadruk op dwang wil Van der Wal zelf helemaal niet leggen, zei ze. ‘Het is zoals als een kies trekken, terwijl we nog gaatjes kunnen vullen’, zei ze. Indien nieuwe provinciebesturen weigeren, wil ze eerst in gesprek. (NRC)
…………………………………………………………..
In ‘old boys network’ van de gaswinning speelden belangen Groningers geen enkele rol.
De voor de schatkist zeer lucratieve gaswinning in Groningen is uitgemond in een ‘ongekend systeem falen’, waarbij de belangen van zo’n tweehonderdduizend gedeputeerde Groningse burgers door achtereenvolgende kabinetten ‘structureel zijn genegeerd’, aldus de parlementaire enquàªtecommissie. Hoe heeft het zover kunnen komen?
Zestig jaar gaswinning in Groningen is het verhaal van twee werelden die elkaar in de loop van de tijd volledig zijn kwijtgeraakt, schetst de parlementaire enquàªtecommissie Groningen in haar deze week verschenen eindrapport.
In de ene wereld, die van de politici, ambtenaren en oliebedrijven, domineren winst- en verliesrekeningen, protocollen, regels en processen. De andere wereld is die van Groningers, die zich zorgen maken over hun gezondheid, de vele aardbevingen en de schade aan huizen.
‘Die twee werelden liggen inmiddels mijlenver uit elkaar’, zei commissievoorzitter Tom van der Lee bij de presentatie van het rapport in Zeerijp, hartje aardbevingsgebied. De bijna tweeduizend pagina’s tellende studie velt een spijkerhard oordeel over een overheid die, samen met gasexploitant NAM, jarenlang de zorgen van gewone burgers negeerde, bagatelliseerde of onder het tapijt schoof.
Politici, ambtenaren en de olie- en gasbedrijven Shell en Exxon hebben in Groningen een ‘rampzalige situatie’ gecreëerd door keer op keer de ‘ernst en urgentie van de problematiek’ te onderschatten en zich vooral te laten leiden door financiële belangen stelt de commissie.
Een verwijt dat ook Mark Rutte treft, ruim twaalf jaar minister-president. Rutte maakte weliswaar herhaaldelijk excuses, legde werkbezoeken af en hevelde de besluitvorming over ‘Groningen’ naar de ministerraad, maar zorgde niet voor ‘wezenlijke verandering’ die Groningers vooruithielp. Hij wekte slechts ‘verwachtingen’, is het venijnige oordeel van de Kamerleden.
De conclusies roepen herinneringen op aan de kinderopvangtoeslagaffaire, waarbij een parlementaire ondervragingscommissie sprak over ‘ongekend onrecht’. Ook toen klonk het verwijt dat de overheid burgers tot wanhoop dreef door niet te (willen) luisteren naar hun verhalen.
Nederland heeft een ‘ereschuld’ aan Groningen die vooral door de staat en de NAM moet worden ingelost, stelt de commissie. Hoe dat moet gebeuren moet worden bepaald in een dialoog met de Groningers. (FD)
