Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 23 september t/m zo 29 september 2024
SPD wint volgens prognoses nipt in Brandenburg.
De verkiezingen in de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg zijn nipt gewonnen door de regeringspartij SPD. Die kreeg ongeveer 31% van de stemmen, terwijl de extreemrechtse AFD zo’n 30% haalde. De opkomst lag rond de 74%, flink hoger dan in 2019.Het resultaat geldt als een opsteker voor de regering van Scholtz (SPD). De coalitie verloor flink bij de verkiezingen begin deze maand on Thüringen en Saksen.
De CDU haalt 12%, een verlies ten opzichte van 2019 toen de partij bijna 16% van de kiezers wist te overtuigen. De score is een zware tegenvaller voor de christendemocraten.
De SPD was sinds de hereniging de grootste partij en altijd betrokken bij het bestuur. De populaire minister-president Dietmar Woidke had gezegd dat hij terugtreedt als de SPD niet de meeste stemmen kreeg. Nadat hij zijn persoonlijk lot had verbonden aan de campagne steeg de SPD in de peilingen. In juli stond de SPD nog op 19%, nu op 31%. Een winst van grosso modo 5% ten opzichte van de vorige verkiezingen.
Woidke toonde zich tevreden. ‘Het was ons doel te verhinderen dat onze deelstaat een grote, bruine stempel zou krijgen’, zei Woidke in een verwijzing naar het gedachtegoed van AFD. (FD)
……………………………………………………………
Crisis dreigt voor Duitse autobouwers, Chinese elektrische auto rukt op
Vandaag komen autobouwers, vakbonden en toeleveranciers bijeen op een ‘autotop’ die de Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck, heeft uitgeroepen. Al maanden valt het aantal autoverkopen tegen. De auto-industrie is al decennia een van de belangrijkste economische sectoren van Duitsland, maar verkeert momenteel in zwaar weer. In de eerste helft van dit jaar zagen autoproducenten hun winsten kelderen.
Bij VW daalde de nettowinst met 14%, bij BMW met bijna 15% en bij Mercedes-Benz met een kleine 16%. De tegenvallende cijfers zijn te verklaren door een terugval in de verkoop van auto’s. In augustus verkochten Duitse automerken gezamenlijk ongeveer 197 duizend personenwagens, ruim 17% minder dan de maand daarvoor. De inkomstendaling valt samen met een stijging van de kosten, omdat autobouwers hun productieketens moeten transformeren voor elektrische auto’s.
Een deel van de problemen in de Duitse auto-industrie wordt veroorzaakt door nieuwe concurrentie van Chinese fabrikanten. Het marktaandeel van Chinese auto’s binnen de EU is gestegen tot 21,7%. De EU beschuldigt China ervan zijn autobouwers op onheuse wijze te bevoordelen met staatssteun, waardoor zij hun elektrische auto’s goedkoop op de Europese markt kunnen brengen. (VK)
……………………………………………………..
Nieuwe regering is wankel en kan Macron meeslepen in val.
De nieuw, uitgesproken rechtse regering van premier Barnier begint. Macron hoopte op een brede coalitie, maar dat lukte niet.
De mission impossible die Macron aan Barnier vroeg uit te voeren is inderdaad impossible gebleken. Hij vroeg hem een zo breed mogelijke coalitie te smeden met politici van zijn eigen centristische kamp én van rechtse én linkse partijen. Dit in de hoop op een stabiele regering die niet meteen ten val kan worden gebracht door de linkse of radicaal-rechtse oppositie.
Macron leek te denken dat als hij zijn wens voor zo’n ‘regering van nationale eenheid’ maar vaak genoeg herhaalde, deze er ook zou komen. Maar links-Frankrijk voelde er niets voor. Zij wilden wel regeren als grootste, maar niet onder de rechtse Barnier en in samenwerking met partijgenoten van de impopulaire Macron. Iedereen zei ‘non’ op één na: Justitieminister Migaud. De rest is Macronist of van Barniers partij. Opvallend is dat de meeste Macronisten in de regering van de rechterflank komen. De linkerflank telt niet meer mee. Binnen de partij van Barnier (Les Républicains) heeft Barnier een aantal hardliners gekozen die een zeer streng immigratiebeleid voorstaan. Met deze keuzes willen Barnier en Macron rechts stemmende Fransen plezieren en hopen ze te voorkomen dat ze bij de volgende verkiezingen in nog grotere getale op radicaal rechts stemmen. Van stabiliteit is geen sprake. De regering kan binnen de kortste keren vallen en kan Macron meenemen in haar val na een motie van wantrouwen. Macron kan zich dan gedwongen voelen vervroegde presidentsverkiezingen uit te schrijven. Vooralsnog lijkt hij daar niet aan te willen geloven – hij heeft altijd gezegd tot 2027 door te willen gaan.
Maar de president verraste zijn landgenoten wel vaker! (NRC)
…………………………………………………………
Hypotheeklast op laagste niveau in bijna 25 jaar.
De hypotheekschuld als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) is gezakt tot het laagste niveau in 20 jaar. De Nederlandse economie groeit sneller dan de hypotheekschuld. Mede doordat de huizenmarkt in de lift zit, neemt de gezamenlijke hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens wel toe, tot €871 mrd volgens het CBS.
De afgelopen decennia is de totale hypotheekschuld van huishoudens vrijwel jaarlijks toegenomen. Alleen tijdens de eurocrisis nam de schuld niet verder toe. Na een dip in 2013 trok de woningmarkt weer aan en liep de hypotheekschuld van huishoudens weer op.
Tot de eurocrisis in 2009 groeide de hypotheekschuld als percentage van het bruto binnenlands product flink. Begin 2010 was die schuld 107% van het bbp. Daarna groeide de economie sneller dan de hypotheekschuld, waardoor die schuldquote afnam. Vergeleken met andere Europese landen hebben huishoudens in Nederland relatief veel schulden. Volgens Eurostat bedroegen die vorig jaar 94,5% van het bbp. Het zijn vooral hypotheken. Ook in Scandinavische landen ligt deze verhouding op een hoog niveau. (FD)
…………………………………………………….
Snelle spoorlijn naar het Hoge Noorden loopt telkens weer dood in Den Haag.
Al honderd(!) jaar zijn er plannen voor een snellere treinverbinding tussen de Randstad en Noord-Nederland. Maar steeds weigert Den Haag geld beschikbaar te stellen; eerst ging het om miljoenen, nu om miljarden.
En altijd vragen ze om cijfers, verzuchtte de geïrriteerde Groningse gedeputeerde die naar Den Haag was gekomen voor een vergadering van de commissie Verkeer in de Tweede Kamer. De ontwikkeling in het Noorden? ‘Die hebben zij in de hand. Wij niet.’
Het onderhoud had zich vorige week kunnen afspelen, maar dateert in werkelijkheid uit 1972(!). De snelle spoorverbinding tussen Noord-Nederland en ‘het Westen’ ging toen nog als Zuiderzeelijn door het leven. In een schets van ir. Lely zou er een trein rijden over de afsluitdijk. Die werd in 1932 geschikt voor dubbelspoor opgeleverd. Maar in de crisisjaren waren de benodigde 14 miljoen gulden onbespreekbaar. In 1950 schoot de NS ‘de Zuiderzeespoorweg’ definitief af.
Met de inpoldering van Flevoland ontstond de mogelijkheid tot een nieuw tracé, via Lelystad, Emmeloord naar Lemmer. Ook toen waren er al sceptici. Baron van Knobelsdorf, burgemeester van Smallingerland in 1971 zei: ‘Het is een utopie te geloven dat dit een haalbare kaart is.’ De beslissing tot aanleg lag bij de rijksoverheid. De beslissing werd nooit genomen. In 1986 schoof Lubbert het plan op de lange baan.
In 1997 kwam de herrijzenis van de Zuiderzeelijn toen een commissie zich boog over de vraag hoe het Noorden iets terug kon zien van de opgepompte gasmiljarden. Toch werd in 2007 de Zuiderzeelijn voor de derde keer afgeblazen. De benodigde 9 miljard euro was niet te vinden. Groningen kreeg ter compensatie 2 miljard euro om de infrastructuur te verbeteren.
Nadat Rutte-4 steun uitsprak voor de lijn ging de vlag al bijna uit totdat het oog viel op de financiële reservering van 3 miljard terwijl de raming die rondging op 9 miljard uitkwam.
Onder de streep blijkt de snelle trein weer een kwestie van miljarden die moeilijk te vinden zijn. Dat het plan steeds terugkomt is niet gek zegt gedeputeerde Hamster. ‘Het noordelijke spoornetwerk is sinds 1867(!) nauwelijks veranderd. ‘14 miljard is veel geld maar hoe langer we wachten hoe groter het bedrag wordt’, redeneert Hamster. (VK)
…………………………………………………………..
Nooit eerder was de gemiddelde prijs zo hoog: woning kost nu 466.207 euro.
Twee keer modaal verdienen is niet meer genoeg om een woning te kopen nu de huizenprijzen tot recordhoogte stijgen.
In juli sprak de NVM al van een ‘hittegolf’ op de woningmarkt - en toen moest augustus nog komen. In die maand steeg de prijs van een woning gemiddeld met 11,2% ten opzichte van een jaar eerder, aldus het CBS, Het is de grootste waarde sprong in de afgelopen twee Jaar (!). Ook werden er in augustus weer meer woningen te koop aangeboden. Met de CBS-maandcijfers van augustus lijkt de toon gezet voor de aanstaande kwartaalcijfers van de NVM, die begin oktober verschijnen.
De financieringsruimte is de belangrijkste prijsopdrijver. Hoe meer we kunnen lenen, hoe harder de huizenprijzen stijgen. Doordat de lonen de afgelopen twee jaren flink zijn gestegen kunnen aspirant-huizenkopers meer geld lenen voor een hypotheek. De grote krapte op de woningmarkt zorgt daarbij dat er flink wordt overboden – mede mogelijk gemaakt door de ruimere financieringsmogelijkheden en doordat doorstromers hun overwaarde kunnen inzetten voor een nieuwe koopwoning.
Naast het inkomen is de hypotheekrente van grote invloed op hoeveel geld mensen te besteden hebben. Toen die eind 2022 scherp steeg, zorgde dit voor een kortstondige dip. Een aantal kwartalen op rij daalden de prijzen van koopwoningen zelfs. Deze dip is inmiddels weer ruimschoots goedgemaakt dankzij hogere lonen en lagere rente. (NRC)
………………………………………………………………………..
Biologische achterblijver…
Breekt biologisch boeren eindelijk door in Nederland? Het biologisch landareaal groeide in 2023 met 9,5% meldde brancheorganisatie Bionext deze week opgewekt. Op ruim 87.000 hectare wordt nu natuurvriendelijk geboerd. Je zou er bijna optimistisch van worden. Totdat je dat andere rapport van deze week leest. De Europese Rekenkamer onderzocht of de EU goed op weg is om het doel van 25% biologische landbouw in 2030 te halen en in hoeverre het landbouwbeleid hieraan bijdraagt: waarschijnlijk niet en nauwelijks! Opvallend is hoe slecht Nederland eraf komt. Met 4,4% laten we alleen Polen en Malta achter ons. Frankrijk, Duitsland en Spanje zitten rond de 10%. Italië op 18%. En in Oostenrijk wordt op zelfs ruim een kwart van de grond biologisch geboerd. Nederland is de enige lidstaat waarin Europese subsidie niet worden gebruikt voor biologische landbouw! Bij de uitreikingen van de EU-Organic Awards stond dan ook geen enkele Nederlandse boer op het podium.
Het ‘beste jongetje van de klas’ blijkt weer eens een luie zittenblijver. (Matthijs Bouman in het FD)
………………………………………………………….
Nederlander krijgt het recht om zich één keer te vergissen.
De eerste fout bij het aanvragen van een uitkering of bij een aangifte wordt niet bestraft, mits die fout te goeder trouw is gemaakt. Onterecht ontvangen bedragen moeten wel worden terugbetaald.
Minister Van Hijum van Sociale Zaken kondigde aan dat hij dit gaat vastleggen in een wetsvoorstel. Nederland volgt daarmee Frankrijk, dat in 2018 het vergisrecht vastlegde in de wet, ‘als hoeksteen voor de verhouding tussen burgers en een overheid die het vertrouwen van de samenleving moet hebben’.
Met zijn wetsvoorstel sluit Van Hijum aan bij het vorige kabinet, dat in reactie op de toeslagenaffaire – waarbij mensen jarenlang werden achtervolgd na miscommunicatie met de overheid – al koos voor een milder frauderegime. In plaats van standaardboetes en andere automatische sancties koerste Rutte IV al aan op een ‘gereedschapskist’ van maatregelen, zodat ambtenaren naar eigen inzicht kunnen bepalen wat passend is; afzien van straf, een waarschuwing, een voorwaardelijke boete, een boete of, in het zwaarste geval, strafrechtelijke vervolging.
Van Hijum zet dat door en voegt er het ‘recht op vergissen’ expliciet aan toe. Mensen krijgen een redelijke termijn om op eigen initiatief een vergissing te herstellen, zonder dat daar een straf op volgt, schrijft de minister. Daarnaast is er de mogelijkheid van sanctionering af te zien als bijvoorbeeld iemand zich in zo’n ingewikkelde situatie bevindt dat een sanctie de problemen alleen maar zal verergeren. Ambtenaren kunnen mensen ook formeel laten weten dat zij een overtreding hebben begaan zonder dat daar een financiële straf aan verbonden is. ‘Naast het schrikeffect gaat de waarschuwing gepaard met voorlichting zodat de waarschuwing bijdraagt aan het voorkomen van toekomstige overtredingen. (VK)
………………………………………………………….
Rekenkamer: ‘Onduidelijk waar kabinet voor staat en wat het wil’.
Een week na Prinsjesdag fileert de Rekenkamer de kabinetsplannen op financiële onderbouwing, uitvoerbaarheid en doelen.
President Pieter Duisenberg van de Rekenkamer is behoorlijk kritisch in zijn brief aan de Tweede Kamer. De doelen van het kabinet zijn vaak niet of alleen vaag geformuleerd. In de begroting staat bijvoorbeeld: ‘Kinderen in Nederland groeien veilig op’. Justitie en Veiligheid wil een veiligere samenleving ‘met behulp van een goed functionerende politie’. Maar wat dit betekent in de praktijk blijft onduidelijk.
En over de risico’s en onzekerheden bij het uitvoeren van de plannen heeft de Rekenkamer nóg meer vragen Deze zijn vaak niet, of in ieder geval niet duidelijk in beeld gebracht. ‘Het kabinet laat niet goed zien waar het voor staat en wat het wil bereiken en hoe’, zegt Duisenberg. ‘Bij de verbouwing van je keuken maak je ook van tevoren een bouwtekening en een begroting. Afhankelijk van de kwaliteit van de tekening en de begroting blijkt of je uiteindelijk tevreden bent met de keuken. Je geeft je aannemer ook geen zak met geld, en zegt: ik wil een nieuwe keuken.’ (NRC)
………………………………………………………………..
Beschermde status van de wolf mag worden afgezwakt, volgens de EU.
Dat bleek deze week tijdens een stemming onder de EU-ambassadeurs van de 27 lidstaten. De goedkeuring leidt ertoe dat autoriteiten straks meer flexibiliteit krijgen om wolvenpopulaties te beheren, zoals in het voorstel van de Europese Commissie staat. In de praktijk komt het erop neer dat er meer ruimte komt om op wolven te jagen. Europarlementariër Smit spreekt van ‘een positieve ontwikkeling waarop het Nederlandse platteland al veel te lang wacht’. Milieuorganisaties laten een ander geluid horen: de focus verschuift zo naar dodelijke controle.
Von der Leyen kondigde de verlaging van de status van de wolf – van strikt beschermd naar beschermd – een jaar geleden aan. De terugkeer van de wolf is goed nieuws zei ze destijds maar de concentratie van wolvenroedels is in sommige regio’s van Europa een gevaar geworden, vooral voor vee. (In september 2022 verloor ze haar pony Dolly na een dodelijke aanval door een wolf). Vanaf 2026 wordt afschieten of vangen makkelijker. In 2023 lopen er 20.300 wolven in de EU rond tegen 14.300 in 2016. De wolven zouden zo’n 65.000 stuks vee per jaar doden. Vooral geiten en schapen zijn slachtoffer. In Nederland zijn inmiddels ook meldingen van confrontaties met mensen. (FD)
……………………………………………………………..
Israël brengt Hezbollah aan het wankelen.
De strijdgroep lijkt geen antwoord te hebben op de ongekende Israëlische luchtcampagne, maar kan de strijd met haar raketten ook verder doen escaleren.
Hezbollah is hard op weg om het voorbeeld van Rusland te volgen: een militaire macht die jarenlang werd gevreesd, moet nu in korte tijd klap na klap incasseren. De beweging blijkt, tot nu toe onmachtig te zijn in de strijd waar ze zich jarenlang op heeft voorbereid.
Een maand geleden publiceerde Hezbollah nog trots een video van een enorme ondergrondse bunker, waarin trucks af en aan reden en strijders raketlanceersystemen in gereedheid brachten. Nu worden honderden raketlanceersystemen op de grond door de Israëlische luchtmacht vernietigd. Niets ontgaat de luchtmacht die met drones en verkenningsvliegtuigen Zuid-Libanon in de gaten houdt. Als de jacht op inlichtingen iets groots oplevert dan stuurt ze de stealthjager F35 het Libanese luchtruim in, om belangrijke commandanten van Hezbollahs elite-eenheid Radwan met hightech-raketten uit te schakelen in Beiroet. Toen Hezbollah voor het eerst de gevreesde Qader 1-raket afvuurde richting Tel Aviv werd het lanceersysteem in korte termijn opgespoord en binnen een uur vernietigd.
Hezbollah probeert terug te slaan, met raketten en bewapende drones richting Haifa en Tel Aviv maar de meeste worden neergehaald en er vallen geen doden. Het Israëlische leger bereidde zich jarenlang voor op een verwoestende oorlog met Hezbollah. Maar nu de beweging verlamd lijkt na de pieper- en portofoonaanslagen en de liquidaties van belangrijke commandanten grijpt Israël zijn kans. Hezbollah vanuit de lucht verslaan is niet mogelijk. Het devies is om de militaire slagkracht zo veel mogelijk schade toe te brengen. ‘Wij zullen niet stoppen, wij blijven aanvallen om ze overal te raken’, zegt legerleider Herzi Halevi. ‘Wij brengen ze klappen toe die ze zich nooit had kunnen voorstellen.’ Alleen op maandag al werden 1600 doelwitten geraakt. Op woensdag werden 60 locaties gebombardeerd die werden gebruikt om inlichtingen te verzamelen over de Israëlische legeroperaties. Er zijn honderden kruisraketten, bewapende drones en raketten met een bereik van 200 kilometer geraakt. Ook de nieuwe Russische kruisraket DR-3 werd vernietigd. Israël schat dat Hezbollah over circa 150 duizend raketten en granaten beschikt waarvan de gevaarlijkste nog niet zijn ingezet. De Iraanse Fateh 110, met een bereik van 350 kilometer kan heel Israël treffen.
Hezbollah heeft de lancering van honderden raketten tegelijk nog niet aangedurfd uit vrees voor een grondoorlog die beide partijen liever willen vermijden. (VK)
…………………………………………………………
Eigenzinnige Shigeru Ishiba (67) wordt nieuwe premier van Japan.
De voormalige defensieminister heeft in Japan de leiderschapsverkiezing gewonnen binnen de regerende partij LDP.
De verkiezing werd gehouden nadat zittend premier Kishida in augustus had aangekondigd dat hij zou aftreden na een reeks schandalen. Tientallen partijleden van de LDP namen illegale donaties aan. Ook de toenemende inflatie in het land maakte Kishida impopulair.
In de LDP wordt Ishiba gezien als een eigenzinnig figuur. Hij verzet zich tegen meerdere punten van zijn eigen partij, waaronder het toenemende gebruik van kernenergie. Daarnaast steunt hij enkele sociaal progressieve voorstellen en bekritiseert hij zijn partij voor het niet toestaan dat gehuwde koppels verschillende achternamen kunnen gebruiken. Voordat hij in 1986 in het Japanse parlement belandde was hij kort werkzaam in de bankenwereld. Hij is voorstander van de Bank of Japan in het bepalen van het monetaire beleid. Ook heeft hij grote hervormingsplannen voor het platteland. Zo wil hij ministeries en overheidsinstanties vanuit Tokio naar regionale gebieden verplaatsen. Daarmee wil hij jongeren uit de provinciale gebieden stimuleren om daar te blijven en niet naar de grote steden te trekken.
Zijn houding als zelfverklaarde ‘lone wolf’ heeft Ishiba vijanden opgeleverd binnen de LDP. Hij is niet bang om zijn eigen partij te bekritiseren. Bij de Japanse bevolking ligt Ishiba misschien wel beter dan bij zijn eigen partij. (FD)
…………………………………………………………..
Schoof trekt de teugels aan na omstreden uitspraak PVV-staatssecretaris Jansen.
Enigszins geïrriteerd opende Schoof zijn wekelijkse persconferentie met de mededeling dat hij zijn onervaren ministers nog maar een keer duidelijk had moeten maken hoe de eenheid van kabinetsbeleid werkt. ‘Het kabinet spreekt altijd met één mond, dat is helder.
Hij verwees naar de onrust tijdens zijn afwezigheid. Vanuit New York moest hij tegen wil en dank Jansen tot de orde roepen. Die gaf begin deze week in Goedemorgen Nederland te kennen dat hij nog altijd achter de beruchte ‘Minder Marokkanen’-uitspraak van Wilders staat. Wilders is daarvoor tot op het hoogste niveau veroordeeld wegens groepsbelediging. Jansen probeerde zich te verschuilen achter het excuus dat hij niet als bewindsman maar als privépersoon had gesproken. ‘Ik neem als staatssecretaris afstand van mijn uitspraken gedaan tijdens dit mediaoptreden. De uitspraken reflecteren niet het kabinetsbeleid.’
Een flink deel van de kamer vond dat onvoldoende en wees erop dat dit niet zomaar een privémening kan zijn maar dat de uitspraak een kwestie met grote maatschappelijke impact is. De uitspraken zijn bovendien strafbaar! Na een week soebatten had Schoof er genoeg van. ‘No way dat een bewindspersoon in mijn kabinet zo’n uitspraak doet’, zei hij al vanuit New York. Wilders is hiervoor veroordeeld. ‘Dit kan gewoon niet. Laat daar geen misverstand over bestaan’, zei Schoof. (VK)
……………………………………………………………………
Hezbollah-leider Nasrallah: geliefd en gehaat in eigen land.
Israël heeft Hezbollah-leider Hassan Nasrallah uitgeschakeld. Dat is gebeurd bij een aanval op een bunker waar het ondergrondse hoofdkwartier van Hezbollah was gevestigd. De militante beweging heeft de dood van Nasrallah bevestigd. Uit angst om gedood te worden vertoonde de 64-jarig Nasrallah zich zelden in het openbaar. Volgens experts wist altijd maar een klein groepje hooggeplaatste Hezbollah-leden waar hij zich ophield. Hij zou Hezbollah hebben aangestuurd vanuit de bunker die gisteravond werd gebombardeerd door Israël. Hij was 32 jaar de leider van Hezbollah.
Onder zijn leiding voerde Hezbollah aanvallen – waaronder bomaanslagen – uit op Israëlische doelen wereldwijd. Bij aanslagen op de Israëlische ambassade in Buenos Aires in 1092 en een Joods cultureel centrum in die stad, twee jaar later, vielen tientallen doden. Onder zijn leiding ging de beweging de politiek in en werd steeds machtiger. De militaire capaciteit groeide men name door de steun van Iran. Israël trok zich in 2000 terug uit Libanon mede door het verzet van Hezbollah. Hij stelde in 2006 dat de gewapende strijd ‘de enige manier is om te vechten tegen de bezettingsmacht Israël.’
Oorlog met Israël was voor hem logisch. Als je opzij gaat word je niet serieus genomen, vond hij. Die opvatting maakte hem bij sommige groepen in het Midden-Oosten populair.
Hezbollah bezigt niet alleen retoriek maar voert ook al jaren raketaanvallen uit op Israël.
Nasrallah hield op 19 september voor het laatst een toespraak. Daarin noemde hij de aanval via ontplofte piepers en portofoons, waarvoor Israël verantwoordelijk wordt gehouden, een ‘oorlogsverklaring’. Hij benadrukte dat Hezbollah de strijd blijft voortzetten. (NOS)
De verkiezingen in de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg zijn nipt gewonnen door de regeringspartij SPD. Die kreeg ongeveer 31% van de stemmen, terwijl de extreemrechtse AFD zo’n 30% haalde. De opkomst lag rond de 74%, flink hoger dan in 2019.Het resultaat geldt als een opsteker voor de regering van Scholtz (SPD). De coalitie verloor flink bij de verkiezingen begin deze maand on Thüringen en Saksen.
De CDU haalt 12%, een verlies ten opzichte van 2019 toen de partij bijna 16% van de kiezers wist te overtuigen. De score is een zware tegenvaller voor de christendemocraten.
De SPD was sinds de hereniging de grootste partij en altijd betrokken bij het bestuur. De populaire minister-president Dietmar Woidke had gezegd dat hij terugtreedt als de SPD niet de meeste stemmen kreeg. Nadat hij zijn persoonlijk lot had verbonden aan de campagne steeg de SPD in de peilingen. In juli stond de SPD nog op 19%, nu op 31%. Een winst van grosso modo 5% ten opzichte van de vorige verkiezingen.
Woidke toonde zich tevreden. ‘Het was ons doel te verhinderen dat onze deelstaat een grote, bruine stempel zou krijgen’, zei Woidke in een verwijzing naar het gedachtegoed van AFD. (FD)
……………………………………………………………
Crisis dreigt voor Duitse autobouwers, Chinese elektrische auto rukt op
Vandaag komen autobouwers, vakbonden en toeleveranciers bijeen op een ‘autotop’ die de Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck, heeft uitgeroepen. Al maanden valt het aantal autoverkopen tegen. De auto-industrie is al decennia een van de belangrijkste economische sectoren van Duitsland, maar verkeert momenteel in zwaar weer. In de eerste helft van dit jaar zagen autoproducenten hun winsten kelderen.
Bij VW daalde de nettowinst met 14%, bij BMW met bijna 15% en bij Mercedes-Benz met een kleine 16%. De tegenvallende cijfers zijn te verklaren door een terugval in de verkoop van auto’s. In augustus verkochten Duitse automerken gezamenlijk ongeveer 197 duizend personenwagens, ruim 17% minder dan de maand daarvoor. De inkomstendaling valt samen met een stijging van de kosten, omdat autobouwers hun productieketens moeten transformeren voor elektrische auto’s.
Een deel van de problemen in de Duitse auto-industrie wordt veroorzaakt door nieuwe concurrentie van Chinese fabrikanten. Het marktaandeel van Chinese auto’s binnen de EU is gestegen tot 21,7%. De EU beschuldigt China ervan zijn autobouwers op onheuse wijze te bevoordelen met staatssteun, waardoor zij hun elektrische auto’s goedkoop op de Europese markt kunnen brengen. (VK)
……………………………………………………..
Nieuwe regering is wankel en kan Macron meeslepen in val.
De nieuw, uitgesproken rechtse regering van premier Barnier begint. Macron hoopte op een brede coalitie, maar dat lukte niet.
De mission impossible die Macron aan Barnier vroeg uit te voeren is inderdaad impossible gebleken. Hij vroeg hem een zo breed mogelijke coalitie te smeden met politici van zijn eigen centristische kamp én van rechtse én linkse partijen. Dit in de hoop op een stabiele regering die niet meteen ten val kan worden gebracht door de linkse of radicaal-rechtse oppositie.
Macron leek te denken dat als hij zijn wens voor zo’n ‘regering van nationale eenheid’ maar vaak genoeg herhaalde, deze er ook zou komen. Maar links-Frankrijk voelde er niets voor. Zij wilden wel regeren als grootste, maar niet onder de rechtse Barnier en in samenwerking met partijgenoten van de impopulaire Macron. Iedereen zei ‘non’ op één na: Justitieminister Migaud. De rest is Macronist of van Barniers partij. Opvallend is dat de meeste Macronisten in de regering van de rechterflank komen. De linkerflank telt niet meer mee. Binnen de partij van Barnier (Les Républicains) heeft Barnier een aantal hardliners gekozen die een zeer streng immigratiebeleid voorstaan. Met deze keuzes willen Barnier en Macron rechts stemmende Fransen plezieren en hopen ze te voorkomen dat ze bij de volgende verkiezingen in nog grotere getale op radicaal rechts stemmen. Van stabiliteit is geen sprake. De regering kan binnen de kortste keren vallen en kan Macron meenemen in haar val na een motie van wantrouwen. Macron kan zich dan gedwongen voelen vervroegde presidentsverkiezingen uit te schrijven. Vooralsnog lijkt hij daar niet aan te willen geloven – hij heeft altijd gezegd tot 2027 door te willen gaan.
Maar de president verraste zijn landgenoten wel vaker! (NRC)
…………………………………………………………
Hypotheeklast op laagste niveau in bijna 25 jaar.
De hypotheekschuld als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) is gezakt tot het laagste niveau in 20 jaar. De Nederlandse economie groeit sneller dan de hypotheekschuld. Mede doordat de huizenmarkt in de lift zit, neemt de gezamenlijke hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens wel toe, tot €871 mrd volgens het CBS.
De afgelopen decennia is de totale hypotheekschuld van huishoudens vrijwel jaarlijks toegenomen. Alleen tijdens de eurocrisis nam de schuld niet verder toe. Na een dip in 2013 trok de woningmarkt weer aan en liep de hypotheekschuld van huishoudens weer op.
Tot de eurocrisis in 2009 groeide de hypotheekschuld als percentage van het bruto binnenlands product flink. Begin 2010 was die schuld 107% van het bbp. Daarna groeide de economie sneller dan de hypotheekschuld, waardoor die schuldquote afnam. Vergeleken met andere Europese landen hebben huishoudens in Nederland relatief veel schulden. Volgens Eurostat bedroegen die vorig jaar 94,5% van het bbp. Het zijn vooral hypotheken. Ook in Scandinavische landen ligt deze verhouding op een hoog niveau. (FD)
…………………………………………………….
Snelle spoorlijn naar het Hoge Noorden loopt telkens weer dood in Den Haag.
Al honderd(!) jaar zijn er plannen voor een snellere treinverbinding tussen de Randstad en Noord-Nederland. Maar steeds weigert Den Haag geld beschikbaar te stellen; eerst ging het om miljoenen, nu om miljarden.
En altijd vragen ze om cijfers, verzuchtte de geïrriteerde Groningse gedeputeerde die naar Den Haag was gekomen voor een vergadering van de commissie Verkeer in de Tweede Kamer. De ontwikkeling in het Noorden? ‘Die hebben zij in de hand. Wij niet.’
Het onderhoud had zich vorige week kunnen afspelen, maar dateert in werkelijkheid uit 1972(!). De snelle spoorverbinding tussen Noord-Nederland en ‘het Westen’ ging toen nog als Zuiderzeelijn door het leven. In een schets van ir. Lely zou er een trein rijden over de afsluitdijk. Die werd in 1932 geschikt voor dubbelspoor opgeleverd. Maar in de crisisjaren waren de benodigde 14 miljoen gulden onbespreekbaar. In 1950 schoot de NS ‘de Zuiderzeespoorweg’ definitief af.
Met de inpoldering van Flevoland ontstond de mogelijkheid tot een nieuw tracé, via Lelystad, Emmeloord naar Lemmer. Ook toen waren er al sceptici. Baron van Knobelsdorf, burgemeester van Smallingerland in 1971 zei: ‘Het is een utopie te geloven dat dit een haalbare kaart is.’ De beslissing tot aanleg lag bij de rijksoverheid. De beslissing werd nooit genomen. In 1986 schoof Lubbert het plan op de lange baan.
In 1997 kwam de herrijzenis van de Zuiderzeelijn toen een commissie zich boog over de vraag hoe het Noorden iets terug kon zien van de opgepompte gasmiljarden. Toch werd in 2007 de Zuiderzeelijn voor de derde keer afgeblazen. De benodigde 9 miljard euro was niet te vinden. Groningen kreeg ter compensatie 2 miljard euro om de infrastructuur te verbeteren.
Nadat Rutte-4 steun uitsprak voor de lijn ging de vlag al bijna uit totdat het oog viel op de financiële reservering van 3 miljard terwijl de raming die rondging op 9 miljard uitkwam.
Onder de streep blijkt de snelle trein weer een kwestie van miljarden die moeilijk te vinden zijn. Dat het plan steeds terugkomt is niet gek zegt gedeputeerde Hamster. ‘Het noordelijke spoornetwerk is sinds 1867(!) nauwelijks veranderd. ‘14 miljard is veel geld maar hoe langer we wachten hoe groter het bedrag wordt’, redeneert Hamster. (VK)
…………………………………………………………..
Nooit eerder was de gemiddelde prijs zo hoog: woning kost nu 466.207 euro.
Twee keer modaal verdienen is niet meer genoeg om een woning te kopen nu de huizenprijzen tot recordhoogte stijgen.
In juli sprak de NVM al van een ‘hittegolf’ op de woningmarkt - en toen moest augustus nog komen. In die maand steeg de prijs van een woning gemiddeld met 11,2% ten opzichte van een jaar eerder, aldus het CBS, Het is de grootste waarde sprong in de afgelopen twee Jaar (!). Ook werden er in augustus weer meer woningen te koop aangeboden. Met de CBS-maandcijfers van augustus lijkt de toon gezet voor de aanstaande kwartaalcijfers van de NVM, die begin oktober verschijnen.
De financieringsruimte is de belangrijkste prijsopdrijver. Hoe meer we kunnen lenen, hoe harder de huizenprijzen stijgen. Doordat de lonen de afgelopen twee jaren flink zijn gestegen kunnen aspirant-huizenkopers meer geld lenen voor een hypotheek. De grote krapte op de woningmarkt zorgt daarbij dat er flink wordt overboden – mede mogelijk gemaakt door de ruimere financieringsmogelijkheden en doordat doorstromers hun overwaarde kunnen inzetten voor een nieuwe koopwoning.
Naast het inkomen is de hypotheekrente van grote invloed op hoeveel geld mensen te besteden hebben. Toen die eind 2022 scherp steeg, zorgde dit voor een kortstondige dip. Een aantal kwartalen op rij daalden de prijzen van koopwoningen zelfs. Deze dip is inmiddels weer ruimschoots goedgemaakt dankzij hogere lonen en lagere rente. (NRC)
………………………………………………………………………..
Biologische achterblijver…
Breekt biologisch boeren eindelijk door in Nederland? Het biologisch landareaal groeide in 2023 met 9,5% meldde brancheorganisatie Bionext deze week opgewekt. Op ruim 87.000 hectare wordt nu natuurvriendelijk geboerd. Je zou er bijna optimistisch van worden. Totdat je dat andere rapport van deze week leest. De Europese Rekenkamer onderzocht of de EU goed op weg is om het doel van 25% biologische landbouw in 2030 te halen en in hoeverre het landbouwbeleid hieraan bijdraagt: waarschijnlijk niet en nauwelijks! Opvallend is hoe slecht Nederland eraf komt. Met 4,4% laten we alleen Polen en Malta achter ons. Frankrijk, Duitsland en Spanje zitten rond de 10%. Italië op 18%. En in Oostenrijk wordt op zelfs ruim een kwart van de grond biologisch geboerd. Nederland is de enige lidstaat waarin Europese subsidie niet worden gebruikt voor biologische landbouw! Bij de uitreikingen van de EU-Organic Awards stond dan ook geen enkele Nederlandse boer op het podium.
Het ‘beste jongetje van de klas’ blijkt weer eens een luie zittenblijver. (Matthijs Bouman in het FD)
………………………………………………………….
Nederlander krijgt het recht om zich één keer te vergissen.
De eerste fout bij het aanvragen van een uitkering of bij een aangifte wordt niet bestraft, mits die fout te goeder trouw is gemaakt. Onterecht ontvangen bedragen moeten wel worden terugbetaald.
Minister Van Hijum van Sociale Zaken kondigde aan dat hij dit gaat vastleggen in een wetsvoorstel. Nederland volgt daarmee Frankrijk, dat in 2018 het vergisrecht vastlegde in de wet, ‘als hoeksteen voor de verhouding tussen burgers en een overheid die het vertrouwen van de samenleving moet hebben’.
Met zijn wetsvoorstel sluit Van Hijum aan bij het vorige kabinet, dat in reactie op de toeslagenaffaire – waarbij mensen jarenlang werden achtervolgd na miscommunicatie met de overheid – al koos voor een milder frauderegime. In plaats van standaardboetes en andere automatische sancties koerste Rutte IV al aan op een ‘gereedschapskist’ van maatregelen, zodat ambtenaren naar eigen inzicht kunnen bepalen wat passend is; afzien van straf, een waarschuwing, een voorwaardelijke boete, een boete of, in het zwaarste geval, strafrechtelijke vervolging.
Van Hijum zet dat door en voegt er het ‘recht op vergissen’ expliciet aan toe. Mensen krijgen een redelijke termijn om op eigen initiatief een vergissing te herstellen, zonder dat daar een straf op volgt, schrijft de minister. Daarnaast is er de mogelijkheid van sanctionering af te zien als bijvoorbeeld iemand zich in zo’n ingewikkelde situatie bevindt dat een sanctie de problemen alleen maar zal verergeren. Ambtenaren kunnen mensen ook formeel laten weten dat zij een overtreding hebben begaan zonder dat daar een financiële straf aan verbonden is. ‘Naast het schrikeffect gaat de waarschuwing gepaard met voorlichting zodat de waarschuwing bijdraagt aan het voorkomen van toekomstige overtredingen. (VK)
………………………………………………………….
Rekenkamer: ‘Onduidelijk waar kabinet voor staat en wat het wil’.
Een week na Prinsjesdag fileert de Rekenkamer de kabinetsplannen op financiële onderbouwing, uitvoerbaarheid en doelen.
President Pieter Duisenberg van de Rekenkamer is behoorlijk kritisch in zijn brief aan de Tweede Kamer. De doelen van het kabinet zijn vaak niet of alleen vaag geformuleerd. In de begroting staat bijvoorbeeld: ‘Kinderen in Nederland groeien veilig op’. Justitie en Veiligheid wil een veiligere samenleving ‘met behulp van een goed functionerende politie’. Maar wat dit betekent in de praktijk blijft onduidelijk.
En over de risico’s en onzekerheden bij het uitvoeren van de plannen heeft de Rekenkamer nóg meer vragen Deze zijn vaak niet, of in ieder geval niet duidelijk in beeld gebracht. ‘Het kabinet laat niet goed zien waar het voor staat en wat het wil bereiken en hoe’, zegt Duisenberg. ‘Bij de verbouwing van je keuken maak je ook van tevoren een bouwtekening en een begroting. Afhankelijk van de kwaliteit van de tekening en de begroting blijkt of je uiteindelijk tevreden bent met de keuken. Je geeft je aannemer ook geen zak met geld, en zegt: ik wil een nieuwe keuken.’ (NRC)
………………………………………………………………..
Beschermde status van de wolf mag worden afgezwakt, volgens de EU.
Dat bleek deze week tijdens een stemming onder de EU-ambassadeurs van de 27 lidstaten. De goedkeuring leidt ertoe dat autoriteiten straks meer flexibiliteit krijgen om wolvenpopulaties te beheren, zoals in het voorstel van de Europese Commissie staat. In de praktijk komt het erop neer dat er meer ruimte komt om op wolven te jagen. Europarlementariër Smit spreekt van ‘een positieve ontwikkeling waarop het Nederlandse platteland al veel te lang wacht’. Milieuorganisaties laten een ander geluid horen: de focus verschuift zo naar dodelijke controle.
Von der Leyen kondigde de verlaging van de status van de wolf – van strikt beschermd naar beschermd – een jaar geleden aan. De terugkeer van de wolf is goed nieuws zei ze destijds maar de concentratie van wolvenroedels is in sommige regio’s van Europa een gevaar geworden, vooral voor vee. (In september 2022 verloor ze haar pony Dolly na een dodelijke aanval door een wolf). Vanaf 2026 wordt afschieten of vangen makkelijker. In 2023 lopen er 20.300 wolven in de EU rond tegen 14.300 in 2016. De wolven zouden zo’n 65.000 stuks vee per jaar doden. Vooral geiten en schapen zijn slachtoffer. In Nederland zijn inmiddels ook meldingen van confrontaties met mensen. (FD)
……………………………………………………………..
Israël brengt Hezbollah aan het wankelen.
De strijdgroep lijkt geen antwoord te hebben op de ongekende Israëlische luchtcampagne, maar kan de strijd met haar raketten ook verder doen escaleren.
Hezbollah is hard op weg om het voorbeeld van Rusland te volgen: een militaire macht die jarenlang werd gevreesd, moet nu in korte tijd klap na klap incasseren. De beweging blijkt, tot nu toe onmachtig te zijn in de strijd waar ze zich jarenlang op heeft voorbereid.
Een maand geleden publiceerde Hezbollah nog trots een video van een enorme ondergrondse bunker, waarin trucks af en aan reden en strijders raketlanceersystemen in gereedheid brachten. Nu worden honderden raketlanceersystemen op de grond door de Israëlische luchtmacht vernietigd. Niets ontgaat de luchtmacht die met drones en verkenningsvliegtuigen Zuid-Libanon in de gaten houdt. Als de jacht op inlichtingen iets groots oplevert dan stuurt ze de stealthjager F35 het Libanese luchtruim in, om belangrijke commandanten van Hezbollahs elite-eenheid Radwan met hightech-raketten uit te schakelen in Beiroet. Toen Hezbollah voor het eerst de gevreesde Qader 1-raket afvuurde richting Tel Aviv werd het lanceersysteem in korte termijn opgespoord en binnen een uur vernietigd.
Hezbollah probeert terug te slaan, met raketten en bewapende drones richting Haifa en Tel Aviv maar de meeste worden neergehaald en er vallen geen doden. Het Israëlische leger bereidde zich jarenlang voor op een verwoestende oorlog met Hezbollah. Maar nu de beweging verlamd lijkt na de pieper- en portofoonaanslagen en de liquidaties van belangrijke commandanten grijpt Israël zijn kans. Hezbollah vanuit de lucht verslaan is niet mogelijk. Het devies is om de militaire slagkracht zo veel mogelijk schade toe te brengen. ‘Wij zullen niet stoppen, wij blijven aanvallen om ze overal te raken’, zegt legerleider Herzi Halevi. ‘Wij brengen ze klappen toe die ze zich nooit had kunnen voorstellen.’ Alleen op maandag al werden 1600 doelwitten geraakt. Op woensdag werden 60 locaties gebombardeerd die werden gebruikt om inlichtingen te verzamelen over de Israëlische legeroperaties. Er zijn honderden kruisraketten, bewapende drones en raketten met een bereik van 200 kilometer geraakt. Ook de nieuwe Russische kruisraket DR-3 werd vernietigd. Israël schat dat Hezbollah over circa 150 duizend raketten en granaten beschikt waarvan de gevaarlijkste nog niet zijn ingezet. De Iraanse Fateh 110, met een bereik van 350 kilometer kan heel Israël treffen.
Hezbollah heeft de lancering van honderden raketten tegelijk nog niet aangedurfd uit vrees voor een grondoorlog die beide partijen liever willen vermijden. (VK)
…………………………………………………………
Eigenzinnige Shigeru Ishiba (67) wordt nieuwe premier van Japan.
De voormalige defensieminister heeft in Japan de leiderschapsverkiezing gewonnen binnen de regerende partij LDP.
De verkiezing werd gehouden nadat zittend premier Kishida in augustus had aangekondigd dat hij zou aftreden na een reeks schandalen. Tientallen partijleden van de LDP namen illegale donaties aan. Ook de toenemende inflatie in het land maakte Kishida impopulair.
In de LDP wordt Ishiba gezien als een eigenzinnig figuur. Hij verzet zich tegen meerdere punten van zijn eigen partij, waaronder het toenemende gebruik van kernenergie. Daarnaast steunt hij enkele sociaal progressieve voorstellen en bekritiseert hij zijn partij voor het niet toestaan dat gehuwde koppels verschillende achternamen kunnen gebruiken. Voordat hij in 1986 in het Japanse parlement belandde was hij kort werkzaam in de bankenwereld. Hij is voorstander van de Bank of Japan in het bepalen van het monetaire beleid. Ook heeft hij grote hervormingsplannen voor het platteland. Zo wil hij ministeries en overheidsinstanties vanuit Tokio naar regionale gebieden verplaatsen. Daarmee wil hij jongeren uit de provinciale gebieden stimuleren om daar te blijven en niet naar de grote steden te trekken.
Zijn houding als zelfverklaarde ‘lone wolf’ heeft Ishiba vijanden opgeleverd binnen de LDP. Hij is niet bang om zijn eigen partij te bekritiseren. Bij de Japanse bevolking ligt Ishiba misschien wel beter dan bij zijn eigen partij. (FD)
…………………………………………………………..
Schoof trekt de teugels aan na omstreden uitspraak PVV-staatssecretaris Jansen.
Enigszins geïrriteerd opende Schoof zijn wekelijkse persconferentie met de mededeling dat hij zijn onervaren ministers nog maar een keer duidelijk had moeten maken hoe de eenheid van kabinetsbeleid werkt. ‘Het kabinet spreekt altijd met één mond, dat is helder.
Hij verwees naar de onrust tijdens zijn afwezigheid. Vanuit New York moest hij tegen wil en dank Jansen tot de orde roepen. Die gaf begin deze week in Goedemorgen Nederland te kennen dat hij nog altijd achter de beruchte ‘Minder Marokkanen’-uitspraak van Wilders staat. Wilders is daarvoor tot op het hoogste niveau veroordeeld wegens groepsbelediging. Jansen probeerde zich te verschuilen achter het excuus dat hij niet als bewindsman maar als privépersoon had gesproken. ‘Ik neem als staatssecretaris afstand van mijn uitspraken gedaan tijdens dit mediaoptreden. De uitspraken reflecteren niet het kabinetsbeleid.’
Een flink deel van de kamer vond dat onvoldoende en wees erop dat dit niet zomaar een privémening kan zijn maar dat de uitspraak een kwestie met grote maatschappelijke impact is. De uitspraken zijn bovendien strafbaar! Na een week soebatten had Schoof er genoeg van. ‘No way dat een bewindspersoon in mijn kabinet zo’n uitspraak doet’, zei hij al vanuit New York. Wilders is hiervoor veroordeeld. ‘Dit kan gewoon niet. Laat daar geen misverstand over bestaan’, zei Schoof. (VK)
……………………………………………………………………
Hezbollah-leider Nasrallah: geliefd en gehaat in eigen land.
Israël heeft Hezbollah-leider Hassan Nasrallah uitgeschakeld. Dat is gebeurd bij een aanval op een bunker waar het ondergrondse hoofdkwartier van Hezbollah was gevestigd. De militante beweging heeft de dood van Nasrallah bevestigd. Uit angst om gedood te worden vertoonde de 64-jarig Nasrallah zich zelden in het openbaar. Volgens experts wist altijd maar een klein groepje hooggeplaatste Hezbollah-leden waar hij zich ophield. Hij zou Hezbollah hebben aangestuurd vanuit de bunker die gisteravond werd gebombardeerd door Israël. Hij was 32 jaar de leider van Hezbollah.
Onder zijn leiding voerde Hezbollah aanvallen – waaronder bomaanslagen – uit op Israëlische doelen wereldwijd. Bij aanslagen op de Israëlische ambassade in Buenos Aires in 1092 en een Joods cultureel centrum in die stad, twee jaar later, vielen tientallen doden. Onder zijn leiding ging de beweging de politiek in en werd steeds machtiger. De militaire capaciteit groeide men name door de steun van Iran. Israël trok zich in 2000 terug uit Libanon mede door het verzet van Hezbollah. Hij stelde in 2006 dat de gewapende strijd ‘de enige manier is om te vechten tegen de bezettingsmacht Israël.’
Oorlog met Israël was voor hem logisch. Als je opzij gaat word je niet serieus genomen, vond hij. Die opvatting maakte hem bij sommige groepen in het Midden-Oosten populair.
Hezbollah bezigt niet alleen retoriek maar voert ook al jaren raketaanvallen uit op Israël.
Nasrallah hield op 19 september voor het laatst een toespraak. Daarin noemde hij de aanval via ontplofte piepers en portofoons, waarvoor Israël verantwoordelijk wordt gehouden, een ‘oorlogsverklaring’. Hij benadrukte dat Hezbollah de strijd blijft voortzetten. (NOS)
