Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma. 23 t/m zo. 29 januari 2023
-Stikstof.jpeg)
Nibud: breed herstel van de koopkracht na schraal 2022.
Budgetinstituut Nibud verwacht voor vrijwel alle Nederlanders herstel van koopkracht dit jaar. Vooral door de diverse maatregelen van het kabinet gaan mensen er tussen 0,5% en 8,1% op vooruit aldus het Nibud. Dat spreekt daarom van een jaar van herstel, na de forse tik die veel huishoudens in 2022 te verwerken kregen.
Werkenden profiteren vooral van de hogere arbeidskorting op de inkomstenbelasting en gaan er door loonsverhogingen in veel cao’s verder op vooruit. Mensen met kinderen krijgen meer kinderbijslag en hogere kindgebonden budgetten.
Mensen zonder werk zien hun inkomen toenemen door hogere uitkeringen en toeslagen. Pensioenen stijgen met name door verhoging van uitkeringen en aanspraken; voor velen is dat voor het eerst in jaren.
Belangrijk uitgangspunt bij de berekeningen is de verwachte inflatie, die volgens de meest recente inschattingen van het CPB dit jaar rond 3,5% zal uitkomen.
………………………………………………………………………
CBS: in 2021 minder stikstof uit landbouw terechtgekomen in bodem, water en lucht.
In 2021 kwam 5% minder stikstof uit de landbouw terecht in de bodem en de lucht dan in het jaar daarvoor. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Het zogeheten stikstofoverschot is sinds 2014 niet zo laag geweest.
Het overschot wordt berekend door stikstof die wordt aangevoerd voor de landbouwproductie (in de vorm van krachtvoer en kunstmest) te verminderen met het stikstofgehalte van landbouwproducten die in de supermarkt belanden zoals vlees, melk eieren en groenten en de mest die wordt afgevoerd.
De daling is goed nieuws, zegt CBS-landbouweconoom Cor Pierik. ‘Hoe lager het stikstofoverschot, des te minder wordt het milieu belast. Het stikstofoverschot verdwijnt namelijk naar de bodem en de lucht. Vanuit de bodem kan het uitspoelen naar het grond- en oppervlaktewater. Door een teveel aan stikstof worden bijzondere plantensoorten in natuurgebieden verdrongen, wordt de waterkwaliteit geschaad en de biodiversiteit bedreigd.’ (VK)
…………………………………………………………………
Koranverbranding ontketent NAVO-rel.
Een koranverbranding voor de Turkse ambassade in Stockholm heeft geleid tot spanningen tussen Zweden en Turkije. In reactie op het eenmansprotest van een extreemrechtse Deense provocateur besloot de Turkse regering zaterdag het aanstaande bezoek van de Zweedse minister van Defensie af te blazen.
Volgens Ankara was het Zweedse besluit om de ‘verachtelijke actie’ toe te staan ‘volstrekt onacceptabel’. De rel komt op het moment dat de Zweden de goedkeuring van Turkije zoekt om toe te treden tot de NAVO.
Ankara laat de verbranding zo hoog oplopen omdat er verkiezingen aankomen. Een conflict met het Westen is voor Erdogan een beproefde manier om zijn Nationalistische achterban te mobiliseren. Voorafgaand aan het referendum over het presidentiële systeem in 2017 waren Nederland en Duitsland de klos (nazi restanten), nu is het Zweden. (NRC)
…………………………………………………………
Pensioenen stijgen in 2023 met uitzonderlijke 7,2%.
+ Veel fondsen kunnen pensioenen dit jaar weer eens fors verhogen.
+ Groot aantal pensioenfondsen kon dit jarenlang niet doen.
+ Ze profiteren van de gestegen rente en tijdelijke wetgeving.
De Nederlandse pensioenen stijgen per 2023 met gemiddeld 7,18% na jaren met magere of helemaal geen verhogingen. Door de verbeterde financiën, tijdelijke regels en maatschappelijke druk kiezen pensioenfondsbestuurders voor uitzonderlijke indexaties in een tijd van torenhoge inflatie.
Van de 150 pensioenfondsen in Nederland hebben 112 hun toeslag bekend gemaakt. Het gaat hierbij om gepensioneerden en personeel dat niet langer in dienst is.
De gepensioneerden van tabaksfabrikant British American Tobacco krijgen de grootste toeslag: 14,72%. Ook ambtenaren, Heineken-personeel, spoorwegmedewerkers en de creatieve sector kunnen op een pensioenverhoging van meer dan 10% rekenen.
Toch melden zeven instellingen niet te indexeren. Kappers en apotheekmedewerkers krijgen er niets bij. Sommige fondsen zoals die van ABN Amro en Rabobank maken een eventuele verhoging later dit jaar bekend. Een vijftal andere indexeert nooit: dat is niet in de pensioenregeling afgesproken. (FD)
…………………………………………………………………..
Netanyahu ontslaat minister na uitspraak hooggerechtshof maar regeringscrisis blijft uit.
Ondanks de dreiging van een regeringscrisis heeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zijn vicepremier en minister Aryeh Deri ontslagen. Het hooggerechtshof verklaarde Deri vorige week ongeschikt voor het ambt van minister. Daarop dreigde diens ultra-orthodoxe Shaspartij uit de regering te stappen als Deri zou worden ontslagen.
Dat dreigement slikte de Shas-partij echter in. Reuters citeerde Barak Seri, een vertrouwelijk van Deri, die in een radio-interview zou hebben gezegd dat de portefeuilles van de afgezette minister door andere leden van Shas zouden worden overgenomen.
Shas heeft elf zetels in de 120 zetels tellende Kneset. Als Shas uit Netanyahu’s moeizaam samengestelde coalitie was gestapt - de meest rechtse in de Israëlische geschiedenis - zou de regering haar wankele meerderheid kwijt zijn geweest en zou Israël zijn zoveelste regeringscrisis hebben beleefd.
Netanyahu ontsloeg Deri ‘met een bezwaard gemoed’. Hij was behalve minister van Binnenlandse Zaken en Gezondheidszorg ook vicepremier onder Netanyahu. (VK)
……………………………………………………………………
Verstedelijking van Nederland is ‘zorgelijk’.
Nederland staat voor een ‘aanzienlijke uitdaging’ aldus het PBL, omdat de EU toewerkt naar een stop op verstedelijking vanaf 2050.
Nederland is de afgelopen jaren relatief het meest verstedelijkt van alle 27 EU-landen! Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een maandag verschenen rapport. Het PBL noemt dit ‘zorgelijk’ en zegt dat Nederland voor ‘een aanzienlijke uitdaging’ komt te staan, omdat de EU toewerkt naar een stop op verdere verstedelijking vanaf 2050.
Het kabinet wil juist 900.000 huizen bouwen tot 2030, wegens de woningnood en verwachte bevolkingsgroei. Verder vragen de energietransitie en klimaatverandering om herinrichting van het Nederlandse landschap, met bijvoorbeeld meer ruimte voor zonne- en windenenergie.
Tussen 2000 en 2018 is er in Nederland per saldo 64.000 hectare bijgekomen aan onder meer huizen, bedrijven, bouwterreinen, infrastructuur, parken en recreatiegebieden schrijft het PBL - een onafhankelijk adviesorgaan voor politiek en bestuur. Omgerekend gaat het om bijna 10 hectare per dag. Ter illustratie: een woonblok met twintig rijtjeshuizen neemt ongeveer 1 hectare in beslag.
In verhouding tot het totale grondgebied is de verstedelijking in Nederland het hardst gegaan. Absoluut gezien staat Nederland op plek zes van de 27 EU-lidstaten. Bovenaan de lijst met de meeste verstedelijking of ‘ruimtebeslag’ in hectaren staat Spanje, gevolgd door Cyprus, Ierland Estland en Portugal. (NRC)
…………………………………………………………….
Russisch staatsfonds loopt leeg door aanval op Oekraïne en lagere olieprijs.
+ Russische staatsfinanciën staan er belabberd voor.
+ Begrotingstekort kan dit jaar oplopen naar 7%.
+ Staatsfonds wordt daarom gebruikt om gaten te dichten.
De Russische oud premier Dmitri Medvedev deed eind vorig jaar een paar voorspellingen voor 2023. Een daarvan luidde dat een vat olie $150 zal kosten. Hij voorspelde ook dat de EU uit elkaar valt en dat Tesla-topman Elon Musk president van de VS wordt. Het zijn hallucinante ideeën voor een prominent politicus, maar ze staan ook symbool voor een zekere wanhoop die in het Kremlin te bespeuren valt.
Vertwijfeling is er ook over de financiën. Die staan er belabberd voor. Daarvoor zijn twee oorzaken: de geldverslindende oorlog die Rusland in Oekraïne voert en de flink lagere olieprijs. Sinds het hoogtepunt van vorig jaar maart daalde ruwe aardolie (Brent) met meer dan 30% naar $88 per vat (van 159 liter)
Daarnaast werd Rusland ook nog eens getroffen door een Europese boycot van zijn olie en een prijsplafond van $60 – ingesteld door de EU, de G7 en Australië, en begin december in werking getreden – voor olie die het nog naar andere landen wil vervoeren. Deze sancties hebben de handel in Russische Ural-olie bemoeilijkt, waardoor die momenteel tegen grote kortingen van wel 30% tot 40% wordt verhandeld.
De tegenvallende opbrengsten noopten premier Misjoestin eind oktober 2022 om het staatsfonds voor de eerste keer dat jaar aan te spreken. Dat is sindsdien vaker gebeurd, alleen al in december verdween er $38 mrd uit deze enorme spaarpot. Op 1 januari zat er nog 148,4 mrd in het fonds. Vlak voor de oorlog was dat nog $174,9 mrd, het equivalent van ongeveer 10% van het Russische nationaal product.
Het staatsfonds was nooit bedoeld om gaten in de begroting te dichten maar grotendeels opgericht ter financiering van de pensioenen. Die zijn nog niet in gevaar. Bij het huidige uitgaventempo zit er, de oorlogskosten meegerekend nog voldoende in kas om het land vijf jaar draaiende te houden tot de bodem is bereikt. Het is voor de Russische bevolking te hopen dat het staatsfonds niet zo snel leeg is. (FD)
(Zie ook Oorlog in Oekraïne)
…………………………………………………………
De eerste ‘rustige’ corona-nazomer telde toch nog zeker 1.468 doden.
Nog eens zo’n 1.468 mensen zijn in het derde kwartaal van vorig jaar overleden aan de gevolgen van corona. De tol van corona gaat daarmee richting de 50 duizend. Tot en met september vorig jaar zijn er volgens de officiële statistieken 46.238 mensen aan covid-19 overleden in Nederland.
Mogelijk is het werkelijke aantal groter. Het CBS houdt na aftrek van de coronadoden met een oversterfte van in totaal ongeveer 4.700 overlijdens ‘te veel’ over in 2022. Een van de denkbare verklaringen is dat een aantal van deze mensen overleden aan de late gevolgen van corona, zonder dat dit werd herkend. Een Europese analyse van 160 duizend Britse patiëntendossiers bevestigt dat mensen in de maanden na een coronabesmetting tot wel tientallen keren verhoogd risico hebben om te overlijden aan hart- of vaataandoeningen.
‘Onze bevindingen geven aan dat patiënten met covid-10 zeker een jaar nadat ze herstelden van de acute ziekte gevolgd moeten worden, om cardiovasculaire complicaties te diagnosticeren’, aldus het team in vakblad Cardiovascular Research. (VK)
………………………………………………………
Ontslaggolf in Oekraïne om corruptie.
Een bewindsman werd op heterdaad betrapt bij het aannemen van smeergeld. Ook andere functionarissen moesten het veld ruimen.
Minstens tien Oekraïense regeringsfunctionarissen en regiobestuurders zijn dinsdag opgestapt of ontslagen na onthullingen over corruptie. Het nieuws kan de westerse militaire en financiële steun onder druk zetten, net nu overeenstemming over de levering van moderne tanks nabij lijkt.
Een van de twee schandalen betreft de aankoop van voedsel voor het Oekraïense leger. De Oekraïense nieuwsite ZN.UA publiceerde een contract voor de levering van rantsoenen aan militaire eenheden in zes regio’s, ter waarde van (omgerekend) 328 miljoen euro. De prijzen zijn twee tot drie keer hoger dan de Oekraïense marktwaarde. Plaatsvervangend minister van Defensie Sjapovalov diende dinsdag zijn ontslag in.
Het andere schandaal betreft de aankoop van generatoren, gewild vanwege door Russische aanvallen veroorzaakte stroomtekorten. Verantwoordelijk bewindsman Lozynsky werd zaterdag aangehouden toen hij 367.000 euro ontving bij de aankoop van apparaten. Volgens het Nationale Anti-Corruptie Bureau gaat het om smeergeld voor de goedkeuring van de aankoop tegen te hoge prijzen. Lozynsky werd zondag ontslagen. Andere bewindslieden van hetzelfde ministerie van hetzelfde ministerie volgden dinsdag.
Oleksi Simonenko, plaatsvervangend hoofdaanklager bij het openbaar ministerie werd ook ontslagen vanwege een vakantie in Spanje. Buitenlandse reizen zijn vanaf nu verboden voor ambtenaren, aldus Zelensky. ‘Als ze nu willen uitrusten doen ze dat zonder baan bij de overheid.’ Oekraïense mannen zonder uitzonderingspositie mogen het land vanwege de oorlog niet verlaten. (NRC)
………………………………………………………………..
Kamer blijft na excuses Adema over mestregels met veel vragen zitten.
+ Brussel wil dat Nederland dit jaar al Europese mestregels volgt.
+ Minister Adema informeerde daar de Kamer niet direct over.
+ Adema bood in debat excuses aan maar Kamer bleef ontstemd.
Een kritische Kamer rekende het Adema zwaar aan dat hij pas vorige week vrijdag met het nieuws kwam dat Nederlandse boeren geen uitstel meer krijgen van Brussel bij het afbouwen van het uitrijden van mest. 2023 wordt geen overgangsjaar, zoals hij op 2 december nog in een Kamerbrief had aangekondigd. Al vanaf dit jaar moeten boeren maatregelen nemen om milieuschade door meststoffen tegen te gaan, bijvoorbeeld door het aanleggen van bufferstroken en het inzaaien van gewassen die wegstromen van mest naar sloten en beken tegenhouden.
Het is een boodschap die Eurocommissaris Sinkevicius al op 19 december in een glasheldere brief heeft overgebracht aan Adema. Zou Nederland zich niet aan de afspraken houden, dan dreigde het zijn uitzonderingspositie in het Europese mestbeleid per direct kwijt te raken waarschuwde Brussel. Nederlandse boeren mogen nu tot 2026 meer mest uitrijden per hectare dan boeren in de meeste andere lidstaten. Daarna eindigt deze zogeheten derogatie omdat Nederland al jarenlang de milieudoelen op het gebied van waterkwaliteit niet haalt.
Adema erkende dat hij een inschatting heeft gemaakt die niet houdbaar is. Daarvoor bood hij de Kamer en ‘vooral al die boerengezinnen’ zijn excuses aan. ‘Ik had aan uw Kamer een signaal moeten afgeven dat er een zorgelijk signaal vanuit Brussel was binnengekomen’, zei hij. (FD)
……………………………………………………………..
Gemiddelde huizenprijs zakt dit jaar meer dan verwacht, mogelijk onder 4 ton.
De huizenprijzen zullen in 2023 meer dan verwacht blijven dalen. Dat stellen economen van ABN Amro en ING Bank. Zij stellen hun eerdere prognoses van de ontwikkeling van de woningmarkt naar beneden bij.
ABN Amro verwacht een daling van 10% over heel 2023 en het eerste kwartaal van 2024. Dat zou betekenen dat de gemiddelde huizenprijs zou zakken, van 407.000 euro naar zo’n 367.000 euro. Eerder ging de bank uit van een daling van 2,5% over dit hele jaar.
ING voorziet een daling van 10% ten opzichte van de piek van de huizenprijzen in de zomer van 2022. Toen was de gemiddelde huizenprijs 448.000 euro. In die prognose blijft de prijs net steken boven de 4 ton. In december ging de bank nog uit van 4,5%. Over 2023 werd eerder een afslag van 2,5% begroot.
Rabobank houdt grotendeels vast aan haar prognose uit december. Daarin voorzag zij een prijsdaling van 3% in 2023 en nog eens 1,5% in 2024. Nu zegt de bank desgevraagd dat die voorspelling een ‘fractie negatiever’ zou kunnen uitpakken dan ruim een maand geleden werd begroot.
Het marktsentiment onder kopers en verkopers is het laatste jaar flink verslechterd. Dat komt onder meer door de flink opgelopen rente en de matige vooruitzichten voor economische groei. Pas na de prijsval zullen kopers weer voorzichtig gaan kopen voorziet de ABN Amrobank. (FD)
…………………………………………………………………..
Nu toch Duitse én Amerikaanse tanks!
Na lang wachten stuurt kanselier Scholtz Leopard 2-tanks naar Oekraïne. Dat besluit staat niet los van de aankondiging door Biden. Analisten spreken van een mogelijke ‘game changer’ die kan bijdragen aan een Russische nederlaag maar waarschuwen ook voor te hoge verwachtingen.
Na weken van intensief internationaal overleg kiezen westerse landen voor een radicale uitbreiding van de militaire steun aan Oekraïne. Duitsland gaat 14 Leopard 2-tanks leveren. Biden maakte bekend dat de VS 31 M1 Abrams-tanks sturen. Andere Europese landen waaronder Nederland overwegen eveneens een bijdrage te leveren.
In Oekraïne en andere Europese landen is verheugd en dankbaar gereageerd op het Duitse besluit, dat ook de levering van in Duitsland gemaakte Leopard-tanks door andere landen mogelijk maakt. De westerse tanks moeten worden ingezet zonder begeleiding van andere wapensystemen, zoals luchtsteun. En ze moeten worden bediend door militairen die nog niet vertrouwd zijn met dit materieel.
Op dit moment hebben vier landen de levering van tanks bevestigd. Polen, Duitsland, de VS en Engeland sturen samen 73 tanks. Nog 5 Europese landen overwegen tanks te sturen. Finland denkt aan 14 tanks, Noorwegen aan 8, Denemarken aan 6 en Portugal aan 4. Voor Spanje dat na Griekenland over de meeste Leopard-tanks beschikt (327) circuleren cijfers tussen de 20 en 53 tanks. Macron zinspeelde onlangs op de levering van een ongenoemd aantal Franse Leclerc tanks. (NRC)
……………………………………………………………..
PvdA, GroenLinks blokkeren afbouw saldering stroom.
Jetten kan voorlopig niet rekenen op een meerderheid voor de afbouw van de salderingsregeling. Dat is volgens hem een verkapte subsidie voor eigenaren van zonnepanelen. Zij mogen alle stroom die ze opwekken wegstrepen tegen de stroom die ze gebruiken. Per saldo ontvangen ze voor de zonnestroom de volle prijs.
De salderingsregeling is ingevoerd in 2004 toen zonnepanelen erg duur waren. Door prijsverlaging en door het duurder worden van stroom is de regeling niet meer nodig vindt Jetten. In de nieuwe regeling, die nog wel een minimale vergoeding kent kan een huiseigenaar nog steeds de panelen in zeven jaar terugverdienen – nu is dat nog veel korter.
Jetten: ‘De snelste manier om de energierekening te verlagen is isoleren, isoleren en isoleren.’
PvdA en GroenLinks weigeren voorlopig hun steun te verlenen. Medewerking van die partijen is nodig omdat de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. De twee partijen eisen dat er eerst concrete plannen komen om meer zonnepanelen te monteren op sociale huurwoningen. Ook moeten er doelstellingen komen op hoeveel daken er panelen moeten liggen. (FD)
……………………………………………………….
Negen Palestijnen gedood bij Israëlische militaire operatie.
De operatie vond plaats in de buurt van Jenin, een stad die vaker het doelwit is van Israëlische operaties. Her Israëlische leger meldt dat commandotroepen leden van een groep wilden arresteren die verdacht worden van het ‘plannen en uitvoeren van meerdere grote terroristische aanslagen’. Volgens Israël begon het vuurgevecht nadat Palestijnen waren begonnen met schieten.
Israël zegt dat de operatie gericht was tegen leden van Islamitische Jihad, een groepering die ook door de EU en de VS als terroristische organisatie wordt beschouwd. Islamitische Jihad heeft het gevecht met het Israëlische leger bevestigd. Ook de Islamitische gewapende groepering Hamas meldt dat hun mannen deelnamen aan de gevechten.
Het Israëlische leger lijkt ook burgerslachtoffers te hebben gemaakt. Bij de aanval zouden twintig mensen gewond zijn geraakt. Aan Israëlische kant vielen geen slachtoffers. (VK)
…………………………………………………..
Boekhandels verkopen meer Engelstalig.
De omzet van boekhandels steeg in 2022, toch gaat het slecht met Nederlandstalige boeken. Vooral Nederlandse fictie kreeg afgelopen jaar een flinke tik te verduren.
Dat het de boekenmarkt in 2022 iets beter is vergaan dan vorig jaar is vooral te danken aan het anderstalige (vooral Engelstalige) boek. Dat blijkt uit de jaarlijkse cijfers die de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse boek (CPNB) naar buiten bracht.
In 2022 zijn er ruim 43 miljoen boeken (inclusief non-books, denk aan kalenders en opschrijfboekjes) verkocht. Dat is 0,4% meer dan in 2021. Van de boeken was één op de vijf niet door een Nederlandse uitgever op de markt gebracht, en ook het percentage non-books steeg. Dit is slecht nieuws voor de uitgeverijen met name degene die veel Nederlandse romans uitgeven Niet alleen de markt voor Nederlandstalige boeken loopt terug , vooral Nederlandstalige fictie krimpt.
Vorig jaar daalde dat aandeel met 10%, in een jaar dat de Nederlandse roman het ook al niet best deed. Sinds 2011 – met uitzondering van 2019 – wordt de verkoop van Nederlandse romans sowieso al overwoekerd door non-fictie, thrillers en buitenlandse (romantische) fictie, nu draagt het Engelstalige boek daar een flinke steen aan bij.
Het best verkochte boek van 2022 (Daar waar de rivierkreeften zingen, het debuut van Delia Owens uit 2018) behaalde een oplage van 212.000 exemplaren. Maar in 2021 verkocht Lucinda Riley nog 300.000 exemplaren van haar zevende deel in de Zeven zussen-serie.
Waar in 2021 de top zes nog goed genoeg was voor de verkoop van meer dan 100.000 exemplaren per titel, is dat ‘lot’ nu voor alleen de top drie weggelegd.
De verkoop van anderstalige boeken is flink gestegen met maar liefst 65% sinds 2018. Vorig jaar was één op de zes boeken anderstalig. Argumenten die werden gegeven in een onderzoek van de Koninklijke vereniging van het Boekenvak (KVB) waren dat er meer titels in het Engels waren, de boeken goedkoper zijn en mensen zo vloeiender Engels leren. Het viel daarbij op dat niet vooral jongeren Engelstalige boeken kopen maar alle leeftijdsgroepen hier steeds vaker de voorkeur aan geven. (NRC)
……………………………………………………………..
Deal bereikt over exportverbod naar China van ASML-machines.
Nederland gaat ASML geen vergunning geven om zijn meest geavanceerde chipmachines naar China te exporteren meldt het persbureau Bloomberg.
De deal tussen beide landen komt na jarenlang diplomatiek getouwtrek met de VS, die bang zijn dat China met gebruik van ASML-chips militair te krachtig wordt. Ook de Japanse bedrijven Nikon en Tokyo Electron zullen geen geavanceerde chipmachines aan China verkopen.
ASML was niet bereikbaar voor commentaar en Rutte benadrukte in zijn wekelijkse persconferentie dat Nederland ‘uiterst terughoudend en beperkt’ zal communiceren over het dossier. ‘Het is maar de vraag of, als er iets uitkomt, dit dan heel zichtbaar gaat zijn. We zullen het zien’, aldus Rutte.
De problemen rond de export van chipmachines naar China spelen al sinds 2019, toen ASML de levering van een machine aan chipfabrikant SMIC uitstelde. De nieuwste machines van de Veldhovense techgigant, de extreme-ultraviolette-apparaten (EUV), mochten al nooit naar China omdat die onder het Wassenaar Agreement vallen.
Dat internationale verdrag regelt de export van goederen en technologieën die zowel voor militaire als commerciële doeleinden gebruikt kunnen worden. Door het verdrag is een exportvergunning voor de technologie van ASML vereist.
China was in 2019 goed voor 14% van de omzet van de omzet die ASML haalt uit de verkoop van chipmachines, met een waarde van zo’n €1,1 mrd. (FD)
Budgetinstituut Nibud verwacht voor vrijwel alle Nederlanders herstel van koopkracht dit jaar. Vooral door de diverse maatregelen van het kabinet gaan mensen er tussen 0,5% en 8,1% op vooruit aldus het Nibud. Dat spreekt daarom van een jaar van herstel, na de forse tik die veel huishoudens in 2022 te verwerken kregen.
Werkenden profiteren vooral van de hogere arbeidskorting op de inkomstenbelasting en gaan er door loonsverhogingen in veel cao’s verder op vooruit. Mensen met kinderen krijgen meer kinderbijslag en hogere kindgebonden budgetten.
Mensen zonder werk zien hun inkomen toenemen door hogere uitkeringen en toeslagen. Pensioenen stijgen met name door verhoging van uitkeringen en aanspraken; voor velen is dat voor het eerst in jaren.
Belangrijk uitgangspunt bij de berekeningen is de verwachte inflatie, die volgens de meest recente inschattingen van het CPB dit jaar rond 3,5% zal uitkomen.
………………………………………………………………………
CBS: in 2021 minder stikstof uit landbouw terechtgekomen in bodem, water en lucht.
In 2021 kwam 5% minder stikstof uit de landbouw terecht in de bodem en de lucht dan in het jaar daarvoor. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Het zogeheten stikstofoverschot is sinds 2014 niet zo laag geweest.
Het overschot wordt berekend door stikstof die wordt aangevoerd voor de landbouwproductie (in de vorm van krachtvoer en kunstmest) te verminderen met het stikstofgehalte van landbouwproducten die in de supermarkt belanden zoals vlees, melk eieren en groenten en de mest die wordt afgevoerd.
De daling is goed nieuws, zegt CBS-landbouweconoom Cor Pierik. ‘Hoe lager het stikstofoverschot, des te minder wordt het milieu belast. Het stikstofoverschot verdwijnt namelijk naar de bodem en de lucht. Vanuit de bodem kan het uitspoelen naar het grond- en oppervlaktewater. Door een teveel aan stikstof worden bijzondere plantensoorten in natuurgebieden verdrongen, wordt de waterkwaliteit geschaad en de biodiversiteit bedreigd.’ (VK)
…………………………………………………………………
Koranverbranding ontketent NAVO-rel.
Een koranverbranding voor de Turkse ambassade in Stockholm heeft geleid tot spanningen tussen Zweden en Turkije. In reactie op het eenmansprotest van een extreemrechtse Deense provocateur besloot de Turkse regering zaterdag het aanstaande bezoek van de Zweedse minister van Defensie af te blazen.
Volgens Ankara was het Zweedse besluit om de ‘verachtelijke actie’ toe te staan ‘volstrekt onacceptabel’. De rel komt op het moment dat de Zweden de goedkeuring van Turkije zoekt om toe te treden tot de NAVO.
Ankara laat de verbranding zo hoog oplopen omdat er verkiezingen aankomen. Een conflict met het Westen is voor Erdogan een beproefde manier om zijn Nationalistische achterban te mobiliseren. Voorafgaand aan het referendum over het presidentiële systeem in 2017 waren Nederland en Duitsland de klos (nazi restanten), nu is het Zweden. (NRC)
…………………………………………………………
Pensioenen stijgen in 2023 met uitzonderlijke 7,2%.
+ Veel fondsen kunnen pensioenen dit jaar weer eens fors verhogen.
+ Groot aantal pensioenfondsen kon dit jarenlang niet doen.
+ Ze profiteren van de gestegen rente en tijdelijke wetgeving.
De Nederlandse pensioenen stijgen per 2023 met gemiddeld 7,18% na jaren met magere of helemaal geen verhogingen. Door de verbeterde financiën, tijdelijke regels en maatschappelijke druk kiezen pensioenfondsbestuurders voor uitzonderlijke indexaties in een tijd van torenhoge inflatie.
Van de 150 pensioenfondsen in Nederland hebben 112 hun toeslag bekend gemaakt. Het gaat hierbij om gepensioneerden en personeel dat niet langer in dienst is.
De gepensioneerden van tabaksfabrikant British American Tobacco krijgen de grootste toeslag: 14,72%. Ook ambtenaren, Heineken-personeel, spoorwegmedewerkers en de creatieve sector kunnen op een pensioenverhoging van meer dan 10% rekenen.
Toch melden zeven instellingen niet te indexeren. Kappers en apotheekmedewerkers krijgen er niets bij. Sommige fondsen zoals die van ABN Amro en Rabobank maken een eventuele verhoging later dit jaar bekend. Een vijftal andere indexeert nooit: dat is niet in de pensioenregeling afgesproken. (FD)
…………………………………………………………………..
Netanyahu ontslaat minister na uitspraak hooggerechtshof maar regeringscrisis blijft uit.
Ondanks de dreiging van een regeringscrisis heeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zijn vicepremier en minister Aryeh Deri ontslagen. Het hooggerechtshof verklaarde Deri vorige week ongeschikt voor het ambt van minister. Daarop dreigde diens ultra-orthodoxe Shaspartij uit de regering te stappen als Deri zou worden ontslagen.
Dat dreigement slikte de Shas-partij echter in. Reuters citeerde Barak Seri, een vertrouwelijk van Deri, die in een radio-interview zou hebben gezegd dat de portefeuilles van de afgezette minister door andere leden van Shas zouden worden overgenomen.
Shas heeft elf zetels in de 120 zetels tellende Kneset. Als Shas uit Netanyahu’s moeizaam samengestelde coalitie was gestapt - de meest rechtse in de Israëlische geschiedenis - zou de regering haar wankele meerderheid kwijt zijn geweest en zou Israël zijn zoveelste regeringscrisis hebben beleefd.
Netanyahu ontsloeg Deri ‘met een bezwaard gemoed’. Hij was behalve minister van Binnenlandse Zaken en Gezondheidszorg ook vicepremier onder Netanyahu. (VK)
……………………………………………………………………
Verstedelijking van Nederland is ‘zorgelijk’.
Nederland staat voor een ‘aanzienlijke uitdaging’ aldus het PBL, omdat de EU toewerkt naar een stop op verstedelijking vanaf 2050.
Nederland is de afgelopen jaren relatief het meest verstedelijkt van alle 27 EU-landen! Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een maandag verschenen rapport. Het PBL noemt dit ‘zorgelijk’ en zegt dat Nederland voor ‘een aanzienlijke uitdaging’ komt te staan, omdat de EU toewerkt naar een stop op verdere verstedelijking vanaf 2050.
Het kabinet wil juist 900.000 huizen bouwen tot 2030, wegens de woningnood en verwachte bevolkingsgroei. Verder vragen de energietransitie en klimaatverandering om herinrichting van het Nederlandse landschap, met bijvoorbeeld meer ruimte voor zonne- en windenenergie.
Tussen 2000 en 2018 is er in Nederland per saldo 64.000 hectare bijgekomen aan onder meer huizen, bedrijven, bouwterreinen, infrastructuur, parken en recreatiegebieden schrijft het PBL - een onafhankelijk adviesorgaan voor politiek en bestuur. Omgerekend gaat het om bijna 10 hectare per dag. Ter illustratie: een woonblok met twintig rijtjeshuizen neemt ongeveer 1 hectare in beslag.
In verhouding tot het totale grondgebied is de verstedelijking in Nederland het hardst gegaan. Absoluut gezien staat Nederland op plek zes van de 27 EU-lidstaten. Bovenaan de lijst met de meeste verstedelijking of ‘ruimtebeslag’ in hectaren staat Spanje, gevolgd door Cyprus, Ierland Estland en Portugal. (NRC)
…………………………………………………………….
Russisch staatsfonds loopt leeg door aanval op Oekraïne en lagere olieprijs.
+ Russische staatsfinanciën staan er belabberd voor.
+ Begrotingstekort kan dit jaar oplopen naar 7%.
+ Staatsfonds wordt daarom gebruikt om gaten te dichten.
De Russische oud premier Dmitri Medvedev deed eind vorig jaar een paar voorspellingen voor 2023. Een daarvan luidde dat een vat olie $150 zal kosten. Hij voorspelde ook dat de EU uit elkaar valt en dat Tesla-topman Elon Musk president van de VS wordt. Het zijn hallucinante ideeën voor een prominent politicus, maar ze staan ook symbool voor een zekere wanhoop die in het Kremlin te bespeuren valt.
Vertwijfeling is er ook over de financiën. Die staan er belabberd voor. Daarvoor zijn twee oorzaken: de geldverslindende oorlog die Rusland in Oekraïne voert en de flink lagere olieprijs. Sinds het hoogtepunt van vorig jaar maart daalde ruwe aardolie (Brent) met meer dan 30% naar $88 per vat (van 159 liter)
Daarnaast werd Rusland ook nog eens getroffen door een Europese boycot van zijn olie en een prijsplafond van $60 – ingesteld door de EU, de G7 en Australië, en begin december in werking getreden – voor olie die het nog naar andere landen wil vervoeren. Deze sancties hebben de handel in Russische Ural-olie bemoeilijkt, waardoor die momenteel tegen grote kortingen van wel 30% tot 40% wordt verhandeld.
De tegenvallende opbrengsten noopten premier Misjoestin eind oktober 2022 om het staatsfonds voor de eerste keer dat jaar aan te spreken. Dat is sindsdien vaker gebeurd, alleen al in december verdween er $38 mrd uit deze enorme spaarpot. Op 1 januari zat er nog 148,4 mrd in het fonds. Vlak voor de oorlog was dat nog $174,9 mrd, het equivalent van ongeveer 10% van het Russische nationaal product.
Het staatsfonds was nooit bedoeld om gaten in de begroting te dichten maar grotendeels opgericht ter financiering van de pensioenen. Die zijn nog niet in gevaar. Bij het huidige uitgaventempo zit er, de oorlogskosten meegerekend nog voldoende in kas om het land vijf jaar draaiende te houden tot de bodem is bereikt. Het is voor de Russische bevolking te hopen dat het staatsfonds niet zo snel leeg is. (FD)
(Zie ook Oorlog in Oekraïne)
…………………………………………………………
De eerste ‘rustige’ corona-nazomer telde toch nog zeker 1.468 doden.
Nog eens zo’n 1.468 mensen zijn in het derde kwartaal van vorig jaar overleden aan de gevolgen van corona. De tol van corona gaat daarmee richting de 50 duizend. Tot en met september vorig jaar zijn er volgens de officiële statistieken 46.238 mensen aan covid-19 overleden in Nederland.
Mogelijk is het werkelijke aantal groter. Het CBS houdt na aftrek van de coronadoden met een oversterfte van in totaal ongeveer 4.700 overlijdens ‘te veel’ over in 2022. Een van de denkbare verklaringen is dat een aantal van deze mensen overleden aan de late gevolgen van corona, zonder dat dit werd herkend. Een Europese analyse van 160 duizend Britse patiëntendossiers bevestigt dat mensen in de maanden na een coronabesmetting tot wel tientallen keren verhoogd risico hebben om te overlijden aan hart- of vaataandoeningen.
‘Onze bevindingen geven aan dat patiënten met covid-10 zeker een jaar nadat ze herstelden van de acute ziekte gevolgd moeten worden, om cardiovasculaire complicaties te diagnosticeren’, aldus het team in vakblad Cardiovascular Research. (VK)
………………………………………………………
Ontslaggolf in Oekraïne om corruptie.
Een bewindsman werd op heterdaad betrapt bij het aannemen van smeergeld. Ook andere functionarissen moesten het veld ruimen.
Minstens tien Oekraïense regeringsfunctionarissen en regiobestuurders zijn dinsdag opgestapt of ontslagen na onthullingen over corruptie. Het nieuws kan de westerse militaire en financiële steun onder druk zetten, net nu overeenstemming over de levering van moderne tanks nabij lijkt.
Een van de twee schandalen betreft de aankoop van voedsel voor het Oekraïense leger. De Oekraïense nieuwsite ZN.UA publiceerde een contract voor de levering van rantsoenen aan militaire eenheden in zes regio’s, ter waarde van (omgerekend) 328 miljoen euro. De prijzen zijn twee tot drie keer hoger dan de Oekraïense marktwaarde. Plaatsvervangend minister van Defensie Sjapovalov diende dinsdag zijn ontslag in.
Het andere schandaal betreft de aankoop van generatoren, gewild vanwege door Russische aanvallen veroorzaakte stroomtekorten. Verantwoordelijk bewindsman Lozynsky werd zaterdag aangehouden toen hij 367.000 euro ontving bij de aankoop van apparaten. Volgens het Nationale Anti-Corruptie Bureau gaat het om smeergeld voor de goedkeuring van de aankoop tegen te hoge prijzen. Lozynsky werd zondag ontslagen. Andere bewindslieden van hetzelfde ministerie van hetzelfde ministerie volgden dinsdag.
Oleksi Simonenko, plaatsvervangend hoofdaanklager bij het openbaar ministerie werd ook ontslagen vanwege een vakantie in Spanje. Buitenlandse reizen zijn vanaf nu verboden voor ambtenaren, aldus Zelensky. ‘Als ze nu willen uitrusten doen ze dat zonder baan bij de overheid.’ Oekraïense mannen zonder uitzonderingspositie mogen het land vanwege de oorlog niet verlaten. (NRC)
………………………………………………………………..
Kamer blijft na excuses Adema over mestregels met veel vragen zitten.
+ Brussel wil dat Nederland dit jaar al Europese mestregels volgt.
+ Minister Adema informeerde daar de Kamer niet direct over.
+ Adema bood in debat excuses aan maar Kamer bleef ontstemd.
Een kritische Kamer rekende het Adema zwaar aan dat hij pas vorige week vrijdag met het nieuws kwam dat Nederlandse boeren geen uitstel meer krijgen van Brussel bij het afbouwen van het uitrijden van mest. 2023 wordt geen overgangsjaar, zoals hij op 2 december nog in een Kamerbrief had aangekondigd. Al vanaf dit jaar moeten boeren maatregelen nemen om milieuschade door meststoffen tegen te gaan, bijvoorbeeld door het aanleggen van bufferstroken en het inzaaien van gewassen die wegstromen van mest naar sloten en beken tegenhouden.
Het is een boodschap die Eurocommissaris Sinkevicius al op 19 december in een glasheldere brief heeft overgebracht aan Adema. Zou Nederland zich niet aan de afspraken houden, dan dreigde het zijn uitzonderingspositie in het Europese mestbeleid per direct kwijt te raken waarschuwde Brussel. Nederlandse boeren mogen nu tot 2026 meer mest uitrijden per hectare dan boeren in de meeste andere lidstaten. Daarna eindigt deze zogeheten derogatie omdat Nederland al jarenlang de milieudoelen op het gebied van waterkwaliteit niet haalt.
Adema erkende dat hij een inschatting heeft gemaakt die niet houdbaar is. Daarvoor bood hij de Kamer en ‘vooral al die boerengezinnen’ zijn excuses aan. ‘Ik had aan uw Kamer een signaal moeten afgeven dat er een zorgelijk signaal vanuit Brussel was binnengekomen’, zei hij. (FD)
……………………………………………………………..
Gemiddelde huizenprijs zakt dit jaar meer dan verwacht, mogelijk onder 4 ton.
De huizenprijzen zullen in 2023 meer dan verwacht blijven dalen. Dat stellen economen van ABN Amro en ING Bank. Zij stellen hun eerdere prognoses van de ontwikkeling van de woningmarkt naar beneden bij.
ABN Amro verwacht een daling van 10% over heel 2023 en het eerste kwartaal van 2024. Dat zou betekenen dat de gemiddelde huizenprijs zou zakken, van 407.000 euro naar zo’n 367.000 euro. Eerder ging de bank uit van een daling van 2,5% over dit hele jaar.
ING voorziet een daling van 10% ten opzichte van de piek van de huizenprijzen in de zomer van 2022. Toen was de gemiddelde huizenprijs 448.000 euro. In die prognose blijft de prijs net steken boven de 4 ton. In december ging de bank nog uit van 4,5%. Over 2023 werd eerder een afslag van 2,5% begroot.
Rabobank houdt grotendeels vast aan haar prognose uit december. Daarin voorzag zij een prijsdaling van 3% in 2023 en nog eens 1,5% in 2024. Nu zegt de bank desgevraagd dat die voorspelling een ‘fractie negatiever’ zou kunnen uitpakken dan ruim een maand geleden werd begroot.
Het marktsentiment onder kopers en verkopers is het laatste jaar flink verslechterd. Dat komt onder meer door de flink opgelopen rente en de matige vooruitzichten voor economische groei. Pas na de prijsval zullen kopers weer voorzichtig gaan kopen voorziet de ABN Amrobank. (FD)
…………………………………………………………………..
Nu toch Duitse én Amerikaanse tanks!
Na lang wachten stuurt kanselier Scholtz Leopard 2-tanks naar Oekraïne. Dat besluit staat niet los van de aankondiging door Biden. Analisten spreken van een mogelijke ‘game changer’ die kan bijdragen aan een Russische nederlaag maar waarschuwen ook voor te hoge verwachtingen.
Na weken van intensief internationaal overleg kiezen westerse landen voor een radicale uitbreiding van de militaire steun aan Oekraïne. Duitsland gaat 14 Leopard 2-tanks leveren. Biden maakte bekend dat de VS 31 M1 Abrams-tanks sturen. Andere Europese landen waaronder Nederland overwegen eveneens een bijdrage te leveren.
In Oekraïne en andere Europese landen is verheugd en dankbaar gereageerd op het Duitse besluit, dat ook de levering van in Duitsland gemaakte Leopard-tanks door andere landen mogelijk maakt. De westerse tanks moeten worden ingezet zonder begeleiding van andere wapensystemen, zoals luchtsteun. En ze moeten worden bediend door militairen die nog niet vertrouwd zijn met dit materieel.
Op dit moment hebben vier landen de levering van tanks bevestigd. Polen, Duitsland, de VS en Engeland sturen samen 73 tanks. Nog 5 Europese landen overwegen tanks te sturen. Finland denkt aan 14 tanks, Noorwegen aan 8, Denemarken aan 6 en Portugal aan 4. Voor Spanje dat na Griekenland over de meeste Leopard-tanks beschikt (327) circuleren cijfers tussen de 20 en 53 tanks. Macron zinspeelde onlangs op de levering van een ongenoemd aantal Franse Leclerc tanks. (NRC)
……………………………………………………………..
PvdA, GroenLinks blokkeren afbouw saldering stroom.
Jetten kan voorlopig niet rekenen op een meerderheid voor de afbouw van de salderingsregeling. Dat is volgens hem een verkapte subsidie voor eigenaren van zonnepanelen. Zij mogen alle stroom die ze opwekken wegstrepen tegen de stroom die ze gebruiken. Per saldo ontvangen ze voor de zonnestroom de volle prijs.
De salderingsregeling is ingevoerd in 2004 toen zonnepanelen erg duur waren. Door prijsverlaging en door het duurder worden van stroom is de regeling niet meer nodig vindt Jetten. In de nieuwe regeling, die nog wel een minimale vergoeding kent kan een huiseigenaar nog steeds de panelen in zeven jaar terugverdienen – nu is dat nog veel korter.
Jetten: ‘De snelste manier om de energierekening te verlagen is isoleren, isoleren en isoleren.’
PvdA en GroenLinks weigeren voorlopig hun steun te verlenen. Medewerking van die partijen is nodig omdat de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. De twee partijen eisen dat er eerst concrete plannen komen om meer zonnepanelen te monteren op sociale huurwoningen. Ook moeten er doelstellingen komen op hoeveel daken er panelen moeten liggen. (FD)
……………………………………………………….
Negen Palestijnen gedood bij Israëlische militaire operatie.
De operatie vond plaats in de buurt van Jenin, een stad die vaker het doelwit is van Israëlische operaties. Her Israëlische leger meldt dat commandotroepen leden van een groep wilden arresteren die verdacht worden van het ‘plannen en uitvoeren van meerdere grote terroristische aanslagen’. Volgens Israël begon het vuurgevecht nadat Palestijnen waren begonnen met schieten.
Israël zegt dat de operatie gericht was tegen leden van Islamitische Jihad, een groepering die ook door de EU en de VS als terroristische organisatie wordt beschouwd. Islamitische Jihad heeft het gevecht met het Israëlische leger bevestigd. Ook de Islamitische gewapende groepering Hamas meldt dat hun mannen deelnamen aan de gevechten.
Het Israëlische leger lijkt ook burgerslachtoffers te hebben gemaakt. Bij de aanval zouden twintig mensen gewond zijn geraakt. Aan Israëlische kant vielen geen slachtoffers. (VK)
…………………………………………………..
Boekhandels verkopen meer Engelstalig.
De omzet van boekhandels steeg in 2022, toch gaat het slecht met Nederlandstalige boeken. Vooral Nederlandse fictie kreeg afgelopen jaar een flinke tik te verduren.
Dat het de boekenmarkt in 2022 iets beter is vergaan dan vorig jaar is vooral te danken aan het anderstalige (vooral Engelstalige) boek. Dat blijkt uit de jaarlijkse cijfers die de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse boek (CPNB) naar buiten bracht.
In 2022 zijn er ruim 43 miljoen boeken (inclusief non-books, denk aan kalenders en opschrijfboekjes) verkocht. Dat is 0,4% meer dan in 2021. Van de boeken was één op de vijf niet door een Nederlandse uitgever op de markt gebracht, en ook het percentage non-books steeg. Dit is slecht nieuws voor de uitgeverijen met name degene die veel Nederlandse romans uitgeven Niet alleen de markt voor Nederlandstalige boeken loopt terug , vooral Nederlandstalige fictie krimpt.
Vorig jaar daalde dat aandeel met 10%, in een jaar dat de Nederlandse roman het ook al niet best deed. Sinds 2011 – met uitzondering van 2019 – wordt de verkoop van Nederlandse romans sowieso al overwoekerd door non-fictie, thrillers en buitenlandse (romantische) fictie, nu draagt het Engelstalige boek daar een flinke steen aan bij.
Het best verkochte boek van 2022 (Daar waar de rivierkreeften zingen, het debuut van Delia Owens uit 2018) behaalde een oplage van 212.000 exemplaren. Maar in 2021 verkocht Lucinda Riley nog 300.000 exemplaren van haar zevende deel in de Zeven zussen-serie.
Waar in 2021 de top zes nog goed genoeg was voor de verkoop van meer dan 100.000 exemplaren per titel, is dat ‘lot’ nu voor alleen de top drie weggelegd.
De verkoop van anderstalige boeken is flink gestegen met maar liefst 65% sinds 2018. Vorig jaar was één op de zes boeken anderstalig. Argumenten die werden gegeven in een onderzoek van de Koninklijke vereniging van het Boekenvak (KVB) waren dat er meer titels in het Engels waren, de boeken goedkoper zijn en mensen zo vloeiender Engels leren. Het viel daarbij op dat niet vooral jongeren Engelstalige boeken kopen maar alle leeftijdsgroepen hier steeds vaker de voorkeur aan geven. (NRC)
……………………………………………………………..
Deal bereikt over exportverbod naar China van ASML-machines.
Nederland gaat ASML geen vergunning geven om zijn meest geavanceerde chipmachines naar China te exporteren meldt het persbureau Bloomberg.
De deal tussen beide landen komt na jarenlang diplomatiek getouwtrek met de VS, die bang zijn dat China met gebruik van ASML-chips militair te krachtig wordt. Ook de Japanse bedrijven Nikon en Tokyo Electron zullen geen geavanceerde chipmachines aan China verkopen.
ASML was niet bereikbaar voor commentaar en Rutte benadrukte in zijn wekelijkse persconferentie dat Nederland ‘uiterst terughoudend en beperkt’ zal communiceren over het dossier. ‘Het is maar de vraag of, als er iets uitkomt, dit dan heel zichtbaar gaat zijn. We zullen het zien’, aldus Rutte.
De problemen rond de export van chipmachines naar China spelen al sinds 2019, toen ASML de levering van een machine aan chipfabrikant SMIC uitstelde. De nieuwste machines van de Veldhovense techgigant, de extreme-ultraviolette-apparaten (EUV), mochten al nooit naar China omdat die onder het Wassenaar Agreement vallen.
Dat internationale verdrag regelt de export van goederen en technologieën die zowel voor militaire als commerciële doeleinden gebruikt kunnen worden. Door het verdrag is een exportvergunning voor de technologie van ASML vereist.
China was in 2019 goed voor 14% van de omzet van de omzet die ASML haalt uit de verkoop van chipmachines, met een waarde van zo’n €1,1 mrd. (FD)
