Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 27 mei t/m zo 2 juni 2024
Nederland niet als gast aanwezig op G-20 top.
Brazilië nodigt Nederland niet uit bij de G-20 top. In eerdere jaren stond Nederland wel op deze lijst. Waarom Brazilië nu anders heeft besloten is niet duidelijk.
Brazilië is de voorzitter van de top die in november in Rio de Janeiro zal plaatsvinden. Op de G-20 bijeenkomst overleggen regeringsleiders en ministers van belangrijke economieën met elkaar. Ook is de vergadering een belangrijke netwerkgelegenheid. Zo spraken Biden en XI Jinping in 2022 urenlang met elkaar tijdens de G20 top op Bali.
Een mogelijke verklaring is dat Lula een voorkeur heeft voor het uitnodigen van niet-westerse landen. Daardoor was de ruimte voor Europese landen beperkt, zeker omdat Spanje als vijftiende economie van de wereld al een vaste uitnodiging krijgt. Een ingewijde houdt het er tegenover NRC op dat Nederland is afgevallen vanwege de demissionaire status van het Kabinet. Angola, Egypte, Nigeria, Noorwegen, Portugal, Singapore en de Verenigde Arabische emiraten mogen wel als gasten aan alle G-20 bijeenkomsten deelnemen. (FD)
…………………………………………………..
Rusland bombardeert bouwmarkt op drukste moment van de week.
Na een drukkerij, een park en een reeks woonwijken kreeg nu een winkelcentrum in Charkov de volle laag. Op de drukste dag van de week werd een bouwmarkt vol geraakt door 2 Russische kruisraketten: minstens 14 mensen kwamen om, 16 zijn vermist en tientallen raakten gewond.
De frustratie over dit soort aanvallen klonk door in de reactie van burgemeester Terekhov van Charkov: ‘Het doelwit van de aanval was een winkelcentrum, dit is overduidelijk terrorisme.’ De grote bouwmarkt lag in een van de populairste winkelcentra van de stad, in een buitenwijk. Op het moment dat de raketten het gebouw troffen, was de bouwmarkt vol mensen die spullen kochten voor hun zomerhuisjes. Volgens de burgemeester waren er 120 mensen van wie meer dan de helft gedood of gewond werd of vermist raakte.
Zelensky nam een video op in de gebombardeerde drukkerij in Charkov. In dat filmpje doet hij een beroep op Biden en XI Jinping volgende maand ‘alsjeblieft’ naar Zelensky’s vredestop in Zwitserland te komen. Hij roept de wereldleiders ook op ‘hun leiderschap te tonen’ en ‘een boodschap naar Moskou te sturen’.
Oekraïne heeft een top georganiseerd waaraan meer dan 80 landen deelnemen. Hij hoopt hun steun te krijgen voor vredesgesprekken met Rusland. Terugtrekking van alle troepen en herstel van de internationaal erkende grenzen moet volgens Oekraïne het uitgangspunt zijn. Poetin wil echter geen centimeter van het veroverde gebied prijsgeven. Hij wil wel praten maar alleen op basis van erkenning van de huidige grenzen van het slagveld, aldus Reuters. (VK)
…………………………………………………..
Hamas vuurt raketten af, Israël zet aanval Rafah door.
Hamas zegt deze week voor het eerst in maanden een raketaanval op Israël te hebben uitgevoerd. In Tel Aviv en in andere delen van centraal Israël gingen zondagmiddag luchtalarmen af. Volgens de Israëlische krijgsmacht zijn er 8 raketten afgevuurd die afkomstig waren uit de omgeving van het belegerde Rafah. Eerder meldde Al Jazeera op basis van medische bronnen dat het Israëlische leger zeker 31 Palestijnen heeft gedood in meerdere delen van de Gazastrook.
De zuidelijke stad Rafah, die al langer doelwit is van het Israëlische leger werd ook onder vuur genomen. Ook een dag nadat het Internationaal Gerechtshof (ICJ) Israël heeft bevolen onmiddellijk op te houden met het offensief in Rafah, bleef het Israëlische leger de zuidelijke stad bestoken. (NRC)
………………………………………………………
Overbieden weer normaal op de woningmarkt.
Kopers op de woningmarkt bieden weer boven de vraagprijs zegt vastgoeddatabedrijf Matrixian. In het afgelopen kwartaal boden kopers gemiddeld 2% boven de vraagprijs. In Amsterdam en Utrecht lag dit boven de 5%. Maar er zijn ook nog veel gemeenten waar woningen onder de vraagprijs van de hand gaan.
In 2023 raakte de woningmarkt in een tijdelijke dip, maar inmiddels heeft de markt zich hersteld en neemt ook het aantal kopers dat meer biedt dan de vraagprijs weer toe. In het eerste kwartaal van 2024 is in 56% van de transacties overboden.
In het afgelopen kwartaal boden kopers gemiddeld 2% boven de vraagprijs. Twee jaar geleden, op het hoogtepunt van de markt, was dat gemiddeld 9%. Bij een woning met een vraagprijs van €400.000 ging het toen om een bedrag van €36.000 extra. In en om Amsterdam en Utrecht zijn de overbiedingen bovengemiddeld. Zo boden kopers in Utrecht en de omliggende gemeenten gemiddeld 8% boven de vraagprijs. In het Noord-Hollandse Opmeer legden kopers gemiddeld zelfs 13% meer neer. (FD)
………………………………………………………………….
Nu ‘Russische’ wet een feit is, zijn verkiezingen laatste kans Georgië.
Met het aannemen van een zeer omstreden wet heeft Georgië dinsdag zijn kansen op het EU-lidmaatschap serieus onder druk gezet. Het is nu aan de oppositie, maar de tijd dringt.
Na 6 weken van massale protestacties hebben de demonstranten in Georgië verloren.
Van de 150 parlementsleden stemden er 84 voor een ‘buitenlandse-agentenwet’ naar Russisch voorbeeld. Weg toekomstig EU-lidmaatschap, vrezen de honderdduizenden Georgiërs die dagelijks demonstreerden tegen deze wet. Ze zijn zeker dat Ivanisjvili, de schatrijke oprichter van de regeringspartij, de wet zal gebruiken om de democratie in het land af te breken en daarmee de kandidaatsstatus voor EU-toetreding op het spel te zetten. Hun zorgen over het einde van Georgische toetredingskansen zijn terecht. De ‘buitenlandse agentenwet’ is ‘niet in lijn met EU-waarden en zal ‘impact’ hebben op de toetredingsmogelijkheden, zei EU-buitenlandchef Borrell. Litouwen liet voor de stemming al weten Georgië niet langer als kandidaat te beschouwen in geval van aanname van de wet.
Dat de EU nu uit zicht raakt is een klap van jewelste voor Georgiërs. Meer dan 80% van de bevolking is voor aansluiting bij de EU. De Georgische toetredingswens is zo sterk dat die is opgenomen in de grondwet(!) Bovendien leeft er onder de bevolking weinig enthousiasme voor de alternatieve vrienden die regeringspartij Georgische Droom voorstelt. De partij haalt de banden aan met China en, sinds de Russisch invasie in Oekraïne, met Rusland. De Georgiërs zien Rusland bovenal als het land dat sinds een invasie in 2008 een vijfde van Georgië bezet. (VK)
………………………………………………..
Aantal mensen dat wekelijks sport in 4 jaar met half miljoen gedaald.
Een half miljoen Nederlanders sportte voor de coronapandemie wekelijks, maar doet dat nu niet meer. In 2019 sportten nog 10,2 miljoen mensen regelmatig. In 2023 waren dat er 9,6 miljoen.
Er is wel een stijgende lijn: in 2022 sportten 9,4 miljoen mensen wekelijks. NOC-NSF noemt nadrukkelijk jongens tussen 13 en 18 jaar die zijn gaan sporten. Daarbij steekt het aantal meisjes van die leeftijd dat regelmatig beweegt juist af: nog maar 63% van hen sport regelmatig, 4% minder dan vorig jaar. En de meisjes dié sporten doen dat minder dan voorheen. NOC-NSF benadrukt dat het de eerste keer is dat die daling zich, buiten coronatijd, voordoet. (NRC)
…………………………………………………………….
Nederlanders zijn honkvaste spaarders.
De Nederlandse grootbanken geven hun klanten te weinig spaarrente, zo is de kritiek van de ACM na onderzoek van de Nederlandse spaarmarkt. Een verklaring is het gebrek aan concurrentie. Maar de Nederlandse spaarder stapt met zijn geld ook niet snel over naar een andere spaarbank.
Het aantal banken dat spaarproducten aanbiedt neemt vooral door overnames al jaren af, ondanks nieuwe toetreders als Bunq, BUX en Brand New Day.
ABN Amro, Rabobank, ING en Volksbank hebben al jaren ruim 90% van de Nederlandse spaarmarkt in handen. Relatief weinig spaarders gaan op zoek naar een hoge rente op hun spaargeld. In de periode van 2013 tot en met 2022 lag het gemiddelde overstappercentage op 3,3% per jaar. Bijna de helft van de ondervraagden is in de laatste 15 jaar nog nooit overgestapt. Rentes van grootbanken liggen vaak onder die van andere banken, zoals Nederlandse spaarbanken of banken met een buitenlands moederbedrijf. Sommigen vallen onder het Nederlands depositogarantiestelsel, andere onder een garantiestelsel elders in Europa. (FD)
………………………………………………………
Hè, hè we hebben een premier!
Opluchting overheerst bij de coalitie dat er na maanden van onduidelijkheid een premier is gevonden om het land te leiden. De beoogde premier Dick Schoof lijkt zelf nogal beduusd dat de keuze op hem is gevallen.
Hij heeft ‘intensieve gesprekken gevoerd’ met zijn vriendin en twee volwassen kinderen toen bleek dat Wilders hem op het oog had om de functie van minister-president te vervullen. Of hij zou willen?
Het antwoord is inmiddels bekend: Schoof wordt de volgende premier, zonder dat hij ooit aan een verkiezing heeft meegedaan. ‘Dat besluit heb ik niet lichtvaardig genomen, maar wel vol overtuiging’, zegt Schoof. Hij noemt het ‘een onverwachte, maar geen onlogische stap’. Met zijn tientallen jaren ervaring as topambtenaar denkt hij dat hij wat zinnigs bij te dragen heeft aan het landsbestuur. ‘Uiteindelijk is de vraag: zou ik hier iets goeds kunnen doen? En mijn antwoord daarop is ja.’
De coalitieleiders prijzen de nieuwe beoogd premier de hemel in. Omtzigt hoopt dat ‘deze premier na Rutte een andere stijl zal aannemen.’ De opluchting is groot bij de 4 partijleiders dat ze een man van statuur hebben gevonden om de taak op zich te nemen een kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB te gaan leiden. Hun gezichten zijn aanmerkelijk opgeklaard.
Opvallend is dat Schoofs Rutte, die in de campagne nog als boksbal voor Wilders en Omtzigt diende, als zijn inspiratiebron noemt. Hij voegde daar aan toe: ‘Maar dat betekent niet dat ik hetzelfde ga doen’. ‘Ik wil graag premier zijn van alle Nederlanders’, stelt Schoof. Hij zal niet aan de leiband van Wilders lopen bezweert hij. ‘In dat beeld herken ik mij niet.’ Schoof zegt uit te gaan voeren wat de 4 partijleiders met elkaar hebben afgesproken. In hoeverre de plannen uit het hooflijnenakkoord haalbaar zijn, zoekt hij de komende tijd uit. (VK)
……………………………………………………..
Migrant kost de staat minder dan autochtoon.
Door vergrijzing werken autochtonen minder dan migranten en dragen dus minder belasting af. Ook leunen ze meer op pensioen en zorg, blijkt uit onderzoek in 15 landen.
Een breed gedeelde opvatting, vooral in het huidige politieke klimaat, is dat immigranten de staatskas onevenredig veel belasten.
Maar die opvatting is onjuist, blijkt uit nieuw Europees onderzoek van de Universiteit Leiden. Vooropgesteld: iederéén belast de overheidsfinanciën, zowel migranten als autochtone inwoners van de 15 onderzochte landen drukken zwaarder op de staatskas dan dat zij eraan bijdragen. Maar dat negatieve saldo is voor migranten kleiner dan voor autochtonen. Zij leunen minder zwaar op sociale voorzieningen en verzekeringen en dragen via premies en belastingen juist meer bij. En dat gat groeide de afgelopen jaren alleen maar. In de aanloop naar de Europese verkiezingen is een veelgehoord argument in het migratiedebat dat migranten een te groot beslag leggen op de overheidsfinanciën en sociale zekerheid.
Het onderzoek weerlegt die opvatting. ‘De meeste migranten komen naar West-Europa om te werken en zijn tussen de 25 en 45 jaar oud. Het is dus een groep die minder leunt op pensioen, zorgvoorzieningen of werkloosheidsuitkeringen’.
Het onderzoek, zegt mede-onderzoeker en hoogleraar economie aan de universiteit van Leiden Olaf van Vliet, hoopt bij te dragen aan ‘feitelijke inzichten’ in het publieke en politieke debat over migratie en de druk daarvan op de overheidsfinanciën. Dat miste de afgelopen jaren, en is juist in verkiezingstijd van groot belang.’ (NRC)
……………………………………………………………
Ongestraft.
Tot 2019 daalde het aantal jonge rokers, maar de gedroomde rookvrije generatie lijkt verder weg dan ooit. Met dank aan: de vape. Ruim 9% van de jongeren vapet volgens de GGD nu wekelijks, in 2019 was dat nog geen 2%. Het aantal wekelijkse jonge rokers steeg ook, van 4% naar ruim 6%.
Hoe hebben we de tabaksindustrie (weer) zó haar gang kunnen laten gaan! Jarenlang heeft ze ongestraft de boodschap kunnen verkondigen over harm reduction: Vapen als een gezond alternatief voor roken. Of dat echt zo is weten we helemaal niet, wel dat het ongezonde, verslavende troep is en eerder een opstapje naar roken dan een afstapje. Kritiek daarop werd ontkend, kleiner gemaakt en beantwoord met schaamteloze pr-praatjes over hun inzet voor de volksgezondheid. Philip Morris probeerde dit verhaal 3 jaar geleden zelfs nog bij informateur Hamers te verkopen als de ‘derde pijler’ onder het tabaksbeleid. Maakte de industrie dan een medicinale vape, alleen op recept verkrijgbaar voor de zware roker?
Nee, natuurlijk niet! Wel producten met smaakjes en campagnes op sociale media gericht op jongeren. Dus, wat nou harm reduction? De schade is alleen maar groter geworden. (Anna Dijkman in het FD)
………………………………………………………….
Een avondje Taylor Swift.
Taylor Swift is 2 jaar lang wereldwijd aan het toeren, ze is inmiddels over de helft. Er gaat geen week voorbij of ik om foto’s tegen van haar fans. Op geen enkele foto zie ik piercings, ook geen tatoeages. Dat is eigenaardig want om me heen zie ik overal piercings en tatoeages. En de ‘13’ dan op de handen van deze fans, is dat geen tatoeage? Nee dat zijn stickers, ze zijn bij elk concert te koop in een merchandise hal.
13 is een ongeluksgetal. In 85% van de gebouwen met meer dan 13 etages bestaat de 13e etage niet of ze staat leeg, ook dat is eigenaardig.
Haar fans heten Swifties. Hoe eigenaardig is dat? Welke fans zijn vernoemd naar de artiest van wie ze fan zijn? Princies? Beyhives? Eilishies? De fans kleden zich uitbundig, blote armen en benen, glitters en sterren. Jonge vrouwen zijn veruit in de meerderheid, allemaal lang haar, net als Taylor.
Over de tickets doen wilde verhalen de ronde. Officieel kosten ze gemiddeld 250 euro. Maar dan heb je buiten de tussenhandel gerekend. Voor de optredens in Amsterdam zag ik prijzen van 2.400 euro. Als je een VIP-kaartje hebt dan krijg je een tasje met wat posters en briefkaarten erin en een vip-kaart met halsband. Om hun polsen hebben fans vriendschapsbandjes waarin letterkraaltjes tot woorden zijn geregen. Vaak is het een titel van een van Taylors liedjes. Slut is er zo een. Of Cornelia Street. Dan heb je iets om over te beginnen tegen andere Swifties: Slut is een cool nummer. Mijnes heeft vierkante kraaltjes, zullen we ruilen? Afgezien van de muziek, op een avondje Taylor Swift heb je allemaal mensen om je heen die net zo eigenaardig zijn als jij. (Hans Aarsman in de VK)
…………………………………………………………..
Alternatieve medicijnen raken ook op.
Terwijl de tekorten groeien halen fabrikanten steeds vaker medicijnen van de Nederlandse markt, blijkt uit onderzoek van de NOS. Medicijnen moeten soms van ‘heinde en verre’ gehaald worden om te zorgen dat de patiënten het juiste middel meekrijgen. Want naast de voorkeursmiddelen raken nu ook de alternatieven daarvoor op: steeds meer fabrikanten halen essentiële geneesmiddelen van de Nederlandse markt, waardoor er steeds minder alternatieven beschikbaar zijn om de aanhoudende medicijntekorten op te lossen. Verzekeraars hanteren een zogenoemd preferentiebeleid waarbij zij voor vergelijkbare medicijnen 1 leverancier – de goedkoopste – aanwijzen die vergoed wordt. Dat is volgens critici een oorzaak van de tekorten: iedereen gebruikt hetzelfde merk, fabrikanten kiezen voor goedkope productielocaties in Azië met lange aanvoerlijnen en de lage prijzen maken Nederland voor fabrikanten minder interessant dan andere Europese landen. Leveranciers van niet-preferente medicijnen maken vervolgens wel jaarlijkse kosten voor handelsvergunningen, maar kunnen hun middel dus amper verkopen in Nederland – slechts als alternatief bij een tekort van het preferente middel. Sinds 2015 halveerde het aantal beschikbare middelen in Nederland
De tekorten zijn er al jaren en worden steeds ernstiger. Dat zou kansen bieden voor niet-preferente middelen maar het gat om in te springen is weer niet groot genoeg voor een rendabele bedrijfsvoering. En dus vertrekken steeds meer fabrikanten van de Nederlandse markt. Alternatieven verdwijnen dus. Neem het astmamedicijn salbutamol. De 2 preferente leveranciers hebben dat niet meer en de 2 alternatieve leveranciers zijn vertrokken(!) Alleen import uit bijvoorbeeld Frankrijk, Japan of de VS blijft dan nog over maar voor de gemiddelde apotheker is dat niet betaalbaar.
Het onderzoek laat zien dat er een causaal verband is tussen het preferentiebeleid en de tekorten. Tekorten van medicijnen die als voorkeursmiddel werden aangewezen zouden in 3 maanden zijn gegroeid met 8,1%. En fabrikanten die de voorkeur misliepen haalden hun medicijnen van de Nederlandse markt. (NRC)
……………………………………………………….
AOW’er in het torentje.
Het Algemeen Ouderen Verbond, Senioren 2.000, 50Plus – de ouderenpartijen gingen telkens ten onder aan kleinzielige ruzies en conflict. Jet Nijpels, Jan Nagel, Henk Krol en al die andere politiek enthousiaste Babyboomers kwamen daardoor nooit in de buurt van de macht.
Maar nu pakt de protestgeneratie opeens toch de hoofdprijs. Dick Schoof wordt onze eerste minister-president met een AOW-uitkering. Ik denk overigens dat de naar verluidt jaloersmakende fitte Schoof zichzelf niet ziet als de natuurlijke vertolker van Boomer belangen. Hij is gewoon een 67-jarige die nog lang niet klaar is. Gelijk heeft hij!
Steeds meer gepensioneerden werken door. Sinds 2013 steeg het percentage werkende 67-jarigen van nog geen 13% naar ruim 20%. Voor alleen mannen is dat zelfs 29%. Van de anderhalf miljoen Nederlanders tussen 67 en 75 werken er nu 200.000. De krappe arbeidsmarkt en gunstige regelingen voor werkgevers (geen transitievergoeding, geen premies, slechts 6 weken loondoorbetaling bij ziekte) maken de AOW’er een aantrekkelijke werknemer. Met de nieuwe premier hebben werklustige ouderen nu een perfect uithangbord. (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………
Nederland krijgt weinig EU-geld per burger, grootste deel gaat naar innovatie.
Nederland ontvangt samen met Duitsland de minste Europese subsidie per hoofd van de bevolking: 220 euro per burger. Alleen Duitsland dat 169 euro per burger ontving kreeg minder, aldus het CBS.
Nederland is ‘nettobetaler’: het draagt meer af dan het ontvangt. Omgerekend wordt er 557 euro per burger overgemaakt aan de EU: netto betaalt Nederland dus 357 euro per hoofd van de bevolking. Duitsland, Ierland en Zweden zijn bijvoorbeeld ook nettobetalers. Het kleine Luxemburg (dat enkele grote instellingen huisvest) en België (waar de Europese Commissie is gevestigd) krijgen van de 27 EU-landen het meeste geld. Respectievelijk 1.544 euro en 430 euro. Ook de Baltische landen krijgen relatief veel van de Europese Commissie. Estland krijgt 927 euro, Litouwen 806 euro en Letland 726 euro. Frankrijk ontvang 234 euro per burger.
In totaal ontvangt Nederland 2,9 miljard euro. Het grootste deel daarvan – zo’n 38% - is bestemd voor innovatie en onderzoek. Landbouw en visserij krijgen 29%. Dat bedrag gaat vooral naar inkomenssteun voor boeren en vissers. Voor heel Europa is landbouw de grootste kostenpost (39%) terwijl aan innovatie en onderzoek slechts 8,2% wordt besteed. Nederland ontvangt dus verhoudingsgewijs veel geld voor onderzoek en innovatie. Ook voor veiligheid, zoals de bestrijding van cybercrime en terrorisme ontvangt Nederland naar verhouding een groot bedrag. (VK)
…………………………………………………..
Interne analyse: plannen nieuwe coalitie riskant en deels onhaalbaar.
Ambtenaren van diverse ministeries noemen maatregelen moeilijk uitvoerbaar, te duur of ‘gevaarlijk voor de veiligheid’.
De klimaatdoelen lijken niet haalbaar, het uitlezen van telefoons van asielzoekers is ‘een inperking van de grondrechten’. De hervorming van de Publieke Omroep ‘raakt de vrijheid van meningsuiting’. Het uitbreiden van de informatieplicht aan de Tweede Kamer leidt ertoe dat de regering ‘nooit meer absolute vertrouwelijkheid kan garanderen in diplomatiek contacten’. Het oprichten van een Constitutioneel Hof kan leiden tot het politiseren van de benoemingen, zoals bij het Amerikaanse gerechtshof. De harde aanpak van relschoppers bij demonstaties ‘zal lastig worden zonder uitholling van het demonstratierecht’. En: als de voorgenomen sanering van het aantal ambtenaren ook voor het ICT-personeel van de rijksoverheid gaat gelden dan zal dat leiden tot gevaren voor de nationale veiligheid.
Zomaar een greep uit de weging van kansen en risico’s door ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK) van het nieuwe coalitieakkoord. De interne ambtelijke analyse geeft het beeld dat ‘BZK’ de plannen van de nieuwe coalitie lastig, risicovol en deels onhaalbaar vindt. Op tal van terreinen zijn ambitieuze maatregelen en doelstellingen bedacht maar ontbreekt het volgens de ambtelijke analyse aan de benodigde extra financiële middelen.
In een ander document staat een overzicht van ‘juridische en rechtstatelijke aandachtspunten’. Daarin waarschuwt BZK dat veel maatregelen op gespannen voet staan met de Grondwet en internationale verdragen. Op het gebied van asiel en migratie heeft BZK bedenkingen bij het afschaffen van voorrang voor statushouders op sociale huurwoningen. Vluchtelingen blijven dan in asielzoekerscentra zitten: ‘Dit legt druk op de opvangcapaciteit en staat succesvolle en snelle participatie en inburgering in de weg’. (NRC)
Brazilië nodigt Nederland niet uit bij de G-20 top. In eerdere jaren stond Nederland wel op deze lijst. Waarom Brazilië nu anders heeft besloten is niet duidelijk.
Brazilië is de voorzitter van de top die in november in Rio de Janeiro zal plaatsvinden. Op de G-20 bijeenkomst overleggen regeringsleiders en ministers van belangrijke economieën met elkaar. Ook is de vergadering een belangrijke netwerkgelegenheid. Zo spraken Biden en XI Jinping in 2022 urenlang met elkaar tijdens de G20 top op Bali.
Een mogelijke verklaring is dat Lula een voorkeur heeft voor het uitnodigen van niet-westerse landen. Daardoor was de ruimte voor Europese landen beperkt, zeker omdat Spanje als vijftiende economie van de wereld al een vaste uitnodiging krijgt. Een ingewijde houdt het er tegenover NRC op dat Nederland is afgevallen vanwege de demissionaire status van het Kabinet. Angola, Egypte, Nigeria, Noorwegen, Portugal, Singapore en de Verenigde Arabische emiraten mogen wel als gasten aan alle G-20 bijeenkomsten deelnemen. (FD)
…………………………………………………..
Rusland bombardeert bouwmarkt op drukste moment van de week.
Na een drukkerij, een park en een reeks woonwijken kreeg nu een winkelcentrum in Charkov de volle laag. Op de drukste dag van de week werd een bouwmarkt vol geraakt door 2 Russische kruisraketten: minstens 14 mensen kwamen om, 16 zijn vermist en tientallen raakten gewond.
De frustratie over dit soort aanvallen klonk door in de reactie van burgemeester Terekhov van Charkov: ‘Het doelwit van de aanval was een winkelcentrum, dit is overduidelijk terrorisme.’ De grote bouwmarkt lag in een van de populairste winkelcentra van de stad, in een buitenwijk. Op het moment dat de raketten het gebouw troffen, was de bouwmarkt vol mensen die spullen kochten voor hun zomerhuisjes. Volgens de burgemeester waren er 120 mensen van wie meer dan de helft gedood of gewond werd of vermist raakte.
Zelensky nam een video op in de gebombardeerde drukkerij in Charkov. In dat filmpje doet hij een beroep op Biden en XI Jinping volgende maand ‘alsjeblieft’ naar Zelensky’s vredestop in Zwitserland te komen. Hij roept de wereldleiders ook op ‘hun leiderschap te tonen’ en ‘een boodschap naar Moskou te sturen’.
Oekraïne heeft een top georganiseerd waaraan meer dan 80 landen deelnemen. Hij hoopt hun steun te krijgen voor vredesgesprekken met Rusland. Terugtrekking van alle troepen en herstel van de internationaal erkende grenzen moet volgens Oekraïne het uitgangspunt zijn. Poetin wil echter geen centimeter van het veroverde gebied prijsgeven. Hij wil wel praten maar alleen op basis van erkenning van de huidige grenzen van het slagveld, aldus Reuters. (VK)
…………………………………………………..
Hamas vuurt raketten af, Israël zet aanval Rafah door.
Hamas zegt deze week voor het eerst in maanden een raketaanval op Israël te hebben uitgevoerd. In Tel Aviv en in andere delen van centraal Israël gingen zondagmiddag luchtalarmen af. Volgens de Israëlische krijgsmacht zijn er 8 raketten afgevuurd die afkomstig waren uit de omgeving van het belegerde Rafah. Eerder meldde Al Jazeera op basis van medische bronnen dat het Israëlische leger zeker 31 Palestijnen heeft gedood in meerdere delen van de Gazastrook.
De zuidelijke stad Rafah, die al langer doelwit is van het Israëlische leger werd ook onder vuur genomen. Ook een dag nadat het Internationaal Gerechtshof (ICJ) Israël heeft bevolen onmiddellijk op te houden met het offensief in Rafah, bleef het Israëlische leger de zuidelijke stad bestoken. (NRC)
………………………………………………………
Overbieden weer normaal op de woningmarkt.
Kopers op de woningmarkt bieden weer boven de vraagprijs zegt vastgoeddatabedrijf Matrixian. In het afgelopen kwartaal boden kopers gemiddeld 2% boven de vraagprijs. In Amsterdam en Utrecht lag dit boven de 5%. Maar er zijn ook nog veel gemeenten waar woningen onder de vraagprijs van de hand gaan.
In 2023 raakte de woningmarkt in een tijdelijke dip, maar inmiddels heeft de markt zich hersteld en neemt ook het aantal kopers dat meer biedt dan de vraagprijs weer toe. In het eerste kwartaal van 2024 is in 56% van de transacties overboden.
In het afgelopen kwartaal boden kopers gemiddeld 2% boven de vraagprijs. Twee jaar geleden, op het hoogtepunt van de markt, was dat gemiddeld 9%. Bij een woning met een vraagprijs van €400.000 ging het toen om een bedrag van €36.000 extra. In en om Amsterdam en Utrecht zijn de overbiedingen bovengemiddeld. Zo boden kopers in Utrecht en de omliggende gemeenten gemiddeld 8% boven de vraagprijs. In het Noord-Hollandse Opmeer legden kopers gemiddeld zelfs 13% meer neer. (FD)
………………………………………………………………….
Nu ‘Russische’ wet een feit is, zijn verkiezingen laatste kans Georgië.
Met het aannemen van een zeer omstreden wet heeft Georgië dinsdag zijn kansen op het EU-lidmaatschap serieus onder druk gezet. Het is nu aan de oppositie, maar de tijd dringt.
Na 6 weken van massale protestacties hebben de demonstranten in Georgië verloren.
Van de 150 parlementsleden stemden er 84 voor een ‘buitenlandse-agentenwet’ naar Russisch voorbeeld. Weg toekomstig EU-lidmaatschap, vrezen de honderdduizenden Georgiërs die dagelijks demonstreerden tegen deze wet. Ze zijn zeker dat Ivanisjvili, de schatrijke oprichter van de regeringspartij, de wet zal gebruiken om de democratie in het land af te breken en daarmee de kandidaatsstatus voor EU-toetreding op het spel te zetten. Hun zorgen over het einde van Georgische toetredingskansen zijn terecht. De ‘buitenlandse agentenwet’ is ‘niet in lijn met EU-waarden en zal ‘impact’ hebben op de toetredingsmogelijkheden, zei EU-buitenlandchef Borrell. Litouwen liet voor de stemming al weten Georgië niet langer als kandidaat te beschouwen in geval van aanname van de wet.
Dat de EU nu uit zicht raakt is een klap van jewelste voor Georgiërs. Meer dan 80% van de bevolking is voor aansluiting bij de EU. De Georgische toetredingswens is zo sterk dat die is opgenomen in de grondwet(!) Bovendien leeft er onder de bevolking weinig enthousiasme voor de alternatieve vrienden die regeringspartij Georgische Droom voorstelt. De partij haalt de banden aan met China en, sinds de Russisch invasie in Oekraïne, met Rusland. De Georgiërs zien Rusland bovenal als het land dat sinds een invasie in 2008 een vijfde van Georgië bezet. (VK)
………………………………………………..
Aantal mensen dat wekelijks sport in 4 jaar met half miljoen gedaald.
Een half miljoen Nederlanders sportte voor de coronapandemie wekelijks, maar doet dat nu niet meer. In 2019 sportten nog 10,2 miljoen mensen regelmatig. In 2023 waren dat er 9,6 miljoen.
Er is wel een stijgende lijn: in 2022 sportten 9,4 miljoen mensen wekelijks. NOC-NSF noemt nadrukkelijk jongens tussen 13 en 18 jaar die zijn gaan sporten. Daarbij steekt het aantal meisjes van die leeftijd dat regelmatig beweegt juist af: nog maar 63% van hen sport regelmatig, 4% minder dan vorig jaar. En de meisjes dié sporten doen dat minder dan voorheen. NOC-NSF benadrukt dat het de eerste keer is dat die daling zich, buiten coronatijd, voordoet. (NRC)
…………………………………………………………….
Nederlanders zijn honkvaste spaarders.
De Nederlandse grootbanken geven hun klanten te weinig spaarrente, zo is de kritiek van de ACM na onderzoek van de Nederlandse spaarmarkt. Een verklaring is het gebrek aan concurrentie. Maar de Nederlandse spaarder stapt met zijn geld ook niet snel over naar een andere spaarbank.
Het aantal banken dat spaarproducten aanbiedt neemt vooral door overnames al jaren af, ondanks nieuwe toetreders als Bunq, BUX en Brand New Day.
ABN Amro, Rabobank, ING en Volksbank hebben al jaren ruim 90% van de Nederlandse spaarmarkt in handen. Relatief weinig spaarders gaan op zoek naar een hoge rente op hun spaargeld. In de periode van 2013 tot en met 2022 lag het gemiddelde overstappercentage op 3,3% per jaar. Bijna de helft van de ondervraagden is in de laatste 15 jaar nog nooit overgestapt. Rentes van grootbanken liggen vaak onder die van andere banken, zoals Nederlandse spaarbanken of banken met een buitenlands moederbedrijf. Sommigen vallen onder het Nederlands depositogarantiestelsel, andere onder een garantiestelsel elders in Europa. (FD)
………………………………………………………
Hè, hè we hebben een premier!
Opluchting overheerst bij de coalitie dat er na maanden van onduidelijkheid een premier is gevonden om het land te leiden. De beoogde premier Dick Schoof lijkt zelf nogal beduusd dat de keuze op hem is gevallen.
Hij heeft ‘intensieve gesprekken gevoerd’ met zijn vriendin en twee volwassen kinderen toen bleek dat Wilders hem op het oog had om de functie van minister-president te vervullen. Of hij zou willen?
Het antwoord is inmiddels bekend: Schoof wordt de volgende premier, zonder dat hij ooit aan een verkiezing heeft meegedaan. ‘Dat besluit heb ik niet lichtvaardig genomen, maar wel vol overtuiging’, zegt Schoof. Hij noemt het ‘een onverwachte, maar geen onlogische stap’. Met zijn tientallen jaren ervaring as topambtenaar denkt hij dat hij wat zinnigs bij te dragen heeft aan het landsbestuur. ‘Uiteindelijk is de vraag: zou ik hier iets goeds kunnen doen? En mijn antwoord daarop is ja.’
De coalitieleiders prijzen de nieuwe beoogd premier de hemel in. Omtzigt hoopt dat ‘deze premier na Rutte een andere stijl zal aannemen.’ De opluchting is groot bij de 4 partijleiders dat ze een man van statuur hebben gevonden om de taak op zich te nemen een kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB te gaan leiden. Hun gezichten zijn aanmerkelijk opgeklaard.
Opvallend is dat Schoofs Rutte, die in de campagne nog als boksbal voor Wilders en Omtzigt diende, als zijn inspiratiebron noemt. Hij voegde daar aan toe: ‘Maar dat betekent niet dat ik hetzelfde ga doen’. ‘Ik wil graag premier zijn van alle Nederlanders’, stelt Schoof. Hij zal niet aan de leiband van Wilders lopen bezweert hij. ‘In dat beeld herken ik mij niet.’ Schoof zegt uit te gaan voeren wat de 4 partijleiders met elkaar hebben afgesproken. In hoeverre de plannen uit het hooflijnenakkoord haalbaar zijn, zoekt hij de komende tijd uit. (VK)
……………………………………………………..
Migrant kost de staat minder dan autochtoon.
Door vergrijzing werken autochtonen minder dan migranten en dragen dus minder belasting af. Ook leunen ze meer op pensioen en zorg, blijkt uit onderzoek in 15 landen.
Een breed gedeelde opvatting, vooral in het huidige politieke klimaat, is dat immigranten de staatskas onevenredig veel belasten.
Maar die opvatting is onjuist, blijkt uit nieuw Europees onderzoek van de Universiteit Leiden. Vooropgesteld: iederéén belast de overheidsfinanciën, zowel migranten als autochtone inwoners van de 15 onderzochte landen drukken zwaarder op de staatskas dan dat zij eraan bijdragen. Maar dat negatieve saldo is voor migranten kleiner dan voor autochtonen. Zij leunen minder zwaar op sociale voorzieningen en verzekeringen en dragen via premies en belastingen juist meer bij. En dat gat groeide de afgelopen jaren alleen maar. In de aanloop naar de Europese verkiezingen is een veelgehoord argument in het migratiedebat dat migranten een te groot beslag leggen op de overheidsfinanciën en sociale zekerheid.
Het onderzoek weerlegt die opvatting. ‘De meeste migranten komen naar West-Europa om te werken en zijn tussen de 25 en 45 jaar oud. Het is dus een groep die minder leunt op pensioen, zorgvoorzieningen of werkloosheidsuitkeringen’.
Het onderzoek, zegt mede-onderzoeker en hoogleraar economie aan de universiteit van Leiden Olaf van Vliet, hoopt bij te dragen aan ‘feitelijke inzichten’ in het publieke en politieke debat over migratie en de druk daarvan op de overheidsfinanciën. Dat miste de afgelopen jaren, en is juist in verkiezingstijd van groot belang.’ (NRC)
……………………………………………………………
Ongestraft.
Tot 2019 daalde het aantal jonge rokers, maar de gedroomde rookvrije generatie lijkt verder weg dan ooit. Met dank aan: de vape. Ruim 9% van de jongeren vapet volgens de GGD nu wekelijks, in 2019 was dat nog geen 2%. Het aantal wekelijkse jonge rokers steeg ook, van 4% naar ruim 6%.
Hoe hebben we de tabaksindustrie (weer) zó haar gang kunnen laten gaan! Jarenlang heeft ze ongestraft de boodschap kunnen verkondigen over harm reduction: Vapen als een gezond alternatief voor roken. Of dat echt zo is weten we helemaal niet, wel dat het ongezonde, verslavende troep is en eerder een opstapje naar roken dan een afstapje. Kritiek daarop werd ontkend, kleiner gemaakt en beantwoord met schaamteloze pr-praatjes over hun inzet voor de volksgezondheid. Philip Morris probeerde dit verhaal 3 jaar geleden zelfs nog bij informateur Hamers te verkopen als de ‘derde pijler’ onder het tabaksbeleid. Maakte de industrie dan een medicinale vape, alleen op recept verkrijgbaar voor de zware roker?
Nee, natuurlijk niet! Wel producten met smaakjes en campagnes op sociale media gericht op jongeren. Dus, wat nou harm reduction? De schade is alleen maar groter geworden. (Anna Dijkman in het FD)
………………………………………………………….
Een avondje Taylor Swift.
Taylor Swift is 2 jaar lang wereldwijd aan het toeren, ze is inmiddels over de helft. Er gaat geen week voorbij of ik om foto’s tegen van haar fans. Op geen enkele foto zie ik piercings, ook geen tatoeages. Dat is eigenaardig want om me heen zie ik overal piercings en tatoeages. En de ‘13’ dan op de handen van deze fans, is dat geen tatoeage? Nee dat zijn stickers, ze zijn bij elk concert te koop in een merchandise hal.
13 is een ongeluksgetal. In 85% van de gebouwen met meer dan 13 etages bestaat de 13e etage niet of ze staat leeg, ook dat is eigenaardig.
Haar fans heten Swifties. Hoe eigenaardig is dat? Welke fans zijn vernoemd naar de artiest van wie ze fan zijn? Princies? Beyhives? Eilishies? De fans kleden zich uitbundig, blote armen en benen, glitters en sterren. Jonge vrouwen zijn veruit in de meerderheid, allemaal lang haar, net als Taylor.
Over de tickets doen wilde verhalen de ronde. Officieel kosten ze gemiddeld 250 euro. Maar dan heb je buiten de tussenhandel gerekend. Voor de optredens in Amsterdam zag ik prijzen van 2.400 euro. Als je een VIP-kaartje hebt dan krijg je een tasje met wat posters en briefkaarten erin en een vip-kaart met halsband. Om hun polsen hebben fans vriendschapsbandjes waarin letterkraaltjes tot woorden zijn geregen. Vaak is het een titel van een van Taylors liedjes. Slut is er zo een. Of Cornelia Street. Dan heb je iets om over te beginnen tegen andere Swifties: Slut is een cool nummer. Mijnes heeft vierkante kraaltjes, zullen we ruilen? Afgezien van de muziek, op een avondje Taylor Swift heb je allemaal mensen om je heen die net zo eigenaardig zijn als jij. (Hans Aarsman in de VK)
…………………………………………………………..
Alternatieve medicijnen raken ook op.
Terwijl de tekorten groeien halen fabrikanten steeds vaker medicijnen van de Nederlandse markt, blijkt uit onderzoek van de NOS. Medicijnen moeten soms van ‘heinde en verre’ gehaald worden om te zorgen dat de patiënten het juiste middel meekrijgen. Want naast de voorkeursmiddelen raken nu ook de alternatieven daarvoor op: steeds meer fabrikanten halen essentiële geneesmiddelen van de Nederlandse markt, waardoor er steeds minder alternatieven beschikbaar zijn om de aanhoudende medicijntekorten op te lossen. Verzekeraars hanteren een zogenoemd preferentiebeleid waarbij zij voor vergelijkbare medicijnen 1 leverancier – de goedkoopste – aanwijzen die vergoed wordt. Dat is volgens critici een oorzaak van de tekorten: iedereen gebruikt hetzelfde merk, fabrikanten kiezen voor goedkope productielocaties in Azië met lange aanvoerlijnen en de lage prijzen maken Nederland voor fabrikanten minder interessant dan andere Europese landen. Leveranciers van niet-preferente medicijnen maken vervolgens wel jaarlijkse kosten voor handelsvergunningen, maar kunnen hun middel dus amper verkopen in Nederland – slechts als alternatief bij een tekort van het preferente middel. Sinds 2015 halveerde het aantal beschikbare middelen in Nederland
De tekorten zijn er al jaren en worden steeds ernstiger. Dat zou kansen bieden voor niet-preferente middelen maar het gat om in te springen is weer niet groot genoeg voor een rendabele bedrijfsvoering. En dus vertrekken steeds meer fabrikanten van de Nederlandse markt. Alternatieven verdwijnen dus. Neem het astmamedicijn salbutamol. De 2 preferente leveranciers hebben dat niet meer en de 2 alternatieve leveranciers zijn vertrokken(!) Alleen import uit bijvoorbeeld Frankrijk, Japan of de VS blijft dan nog over maar voor de gemiddelde apotheker is dat niet betaalbaar.
Het onderzoek laat zien dat er een causaal verband is tussen het preferentiebeleid en de tekorten. Tekorten van medicijnen die als voorkeursmiddel werden aangewezen zouden in 3 maanden zijn gegroeid met 8,1%. En fabrikanten die de voorkeur misliepen haalden hun medicijnen van de Nederlandse markt. (NRC)
……………………………………………………….
AOW’er in het torentje.
Het Algemeen Ouderen Verbond, Senioren 2.000, 50Plus – de ouderenpartijen gingen telkens ten onder aan kleinzielige ruzies en conflict. Jet Nijpels, Jan Nagel, Henk Krol en al die andere politiek enthousiaste Babyboomers kwamen daardoor nooit in de buurt van de macht.
Maar nu pakt de protestgeneratie opeens toch de hoofdprijs. Dick Schoof wordt onze eerste minister-president met een AOW-uitkering. Ik denk overigens dat de naar verluidt jaloersmakende fitte Schoof zichzelf niet ziet als de natuurlijke vertolker van Boomer belangen. Hij is gewoon een 67-jarige die nog lang niet klaar is. Gelijk heeft hij!
Steeds meer gepensioneerden werken door. Sinds 2013 steeg het percentage werkende 67-jarigen van nog geen 13% naar ruim 20%. Voor alleen mannen is dat zelfs 29%. Van de anderhalf miljoen Nederlanders tussen 67 en 75 werken er nu 200.000. De krappe arbeidsmarkt en gunstige regelingen voor werkgevers (geen transitievergoeding, geen premies, slechts 6 weken loondoorbetaling bij ziekte) maken de AOW’er een aantrekkelijke werknemer. Met de nieuwe premier hebben werklustige ouderen nu een perfect uithangbord. (Mathijs Bouman in het FD)
………………………………………………………
Nederland krijgt weinig EU-geld per burger, grootste deel gaat naar innovatie.
Nederland ontvangt samen met Duitsland de minste Europese subsidie per hoofd van de bevolking: 220 euro per burger. Alleen Duitsland dat 169 euro per burger ontving kreeg minder, aldus het CBS.
Nederland is ‘nettobetaler’: het draagt meer af dan het ontvangt. Omgerekend wordt er 557 euro per burger overgemaakt aan de EU: netto betaalt Nederland dus 357 euro per hoofd van de bevolking. Duitsland, Ierland en Zweden zijn bijvoorbeeld ook nettobetalers. Het kleine Luxemburg (dat enkele grote instellingen huisvest) en België (waar de Europese Commissie is gevestigd) krijgen van de 27 EU-landen het meeste geld. Respectievelijk 1.544 euro en 430 euro. Ook de Baltische landen krijgen relatief veel van de Europese Commissie. Estland krijgt 927 euro, Litouwen 806 euro en Letland 726 euro. Frankrijk ontvang 234 euro per burger.
In totaal ontvangt Nederland 2,9 miljard euro. Het grootste deel daarvan – zo’n 38% - is bestemd voor innovatie en onderzoek. Landbouw en visserij krijgen 29%. Dat bedrag gaat vooral naar inkomenssteun voor boeren en vissers. Voor heel Europa is landbouw de grootste kostenpost (39%) terwijl aan innovatie en onderzoek slechts 8,2% wordt besteed. Nederland ontvangt dus verhoudingsgewijs veel geld voor onderzoek en innovatie. Ook voor veiligheid, zoals de bestrijding van cybercrime en terrorisme ontvangt Nederland naar verhouding een groot bedrag. (VK)
…………………………………………………..
Interne analyse: plannen nieuwe coalitie riskant en deels onhaalbaar.
Ambtenaren van diverse ministeries noemen maatregelen moeilijk uitvoerbaar, te duur of ‘gevaarlijk voor de veiligheid’.
De klimaatdoelen lijken niet haalbaar, het uitlezen van telefoons van asielzoekers is ‘een inperking van de grondrechten’. De hervorming van de Publieke Omroep ‘raakt de vrijheid van meningsuiting’. Het uitbreiden van de informatieplicht aan de Tweede Kamer leidt ertoe dat de regering ‘nooit meer absolute vertrouwelijkheid kan garanderen in diplomatiek contacten’. Het oprichten van een Constitutioneel Hof kan leiden tot het politiseren van de benoemingen, zoals bij het Amerikaanse gerechtshof. De harde aanpak van relschoppers bij demonstaties ‘zal lastig worden zonder uitholling van het demonstratierecht’. En: als de voorgenomen sanering van het aantal ambtenaren ook voor het ICT-personeel van de rijksoverheid gaat gelden dan zal dat leiden tot gevaren voor de nationale veiligheid.
Zomaar een greep uit de weging van kansen en risico’s door ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK) van het nieuwe coalitieakkoord. De interne ambtelijke analyse geeft het beeld dat ‘BZK’ de plannen van de nieuwe coalitie lastig, risicovol en deels onhaalbaar vindt. Op tal van terreinen zijn ambitieuze maatregelen en doelstellingen bedacht maar ontbreekt het volgens de ambtelijke analyse aan de benodigde extra financiële middelen.
In een ander document staat een overzicht van ‘juridische en rechtstatelijke aandachtspunten’. Daarin waarschuwt BZK dat veel maatregelen op gespannen voet staan met de Grondwet en internationale verdragen. Op het gebied van asiel en migratie heeft BZK bedenkingen bij het afschaffen van voorrang voor statushouders op sociale huurwoningen. Vluchtelingen blijven dan in asielzoekerscentra zitten: ‘Dit legt druk op de opvangcapaciteit en staat succesvolle en snelle participatie en inburgering in de weg’. (NRC)
