Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 28 oktober t/m zo 3 november 2024
Van oudsher oppermachtige Japanse regeringspartij stevig afgestraft.
De dagen van de partij (LDP) zijn geteld. Bij de parlementsverkiezingen heeft de partij een genadeloze afstraffing gekregen na jaren van politieke en financiële schandalen. Mogelijk raakt de LDP zelfs haar meerderheid kwijt.
De LDP heeft 65 van de 69 jaar dat de Japanse democratie bestaat, geregeerd. Volgens een peiling haalt de partij tussen de 153 en 219 zetels, dus zeker minder dan de 233 die nodig zijn voor een meerderheid (door het kiesstelsel in Japan zijn uitslagen niet nauwkeuriger te voorspellen). Zelfs samen met haar vaste coalitiepartner, de Boeddhistische Komeito, zou de LDP volgens een voorspelling van Nippon TV blijven steken op 198 zetels.
Voor Japan en voor de LDP breken daarmee ongekende tijden aan. Om niet in de oppositie te komen moet de partij zaken doen met kleine partners. Zelfs als het lukt een coalitie te vormen, wordt het lastig voor de partij, omdat moet worden onderhandeld over elk wetsvoorstel dat vroeger probleemloos door het parlement zou zijn gekomen. Onder de tweede regering van de later vermoorde Shinzo Abe won de LDP zelfs een ‘supermeerderheid’ van 310 zetels: genoeg om te doen wat ze maar wilde. De partij had zelfs genoeg zetels om de Grondwet te veranderen! Voor de LDP zal het dus even wennen zijn. (VK)
………………………………………………….
Europese autosector behoorlijk in de knel.
Een golf van winstwaarschuwingen teisterde de afgelopen maanden de Europese autosector. Fabrikanten zoals Volkswagen, BMW, Mercedes-Benz, Stellantis en Volvo Cars kwamen met tegenvallende berichten. Een belangrijke reden is de terugvallende verkoop in China, al blijft ook de verkoop van volledig elektrische auto’s achter, vooral in Duitsland. Ook hebben de Europese producenten last van de opkomende concurrentie van elektrische auto’s uit China. Sinds het voorjaar raakten beleggers het vertrouwen kwijt in de Europese autosector. In Duitsland riep de minister van economische zaken, Robert Habeck, zelfs een ‘autotop’ bijeen, vanwege het grote belang van de sector voor de economie.
Deels moet de Duitse overheid de hand in eigen boezem steken. Zij sneed namelijk in overheidssubsidies voor volledig elektrische auto’s, waardoor de verkoop fors onderuit ging. De Duitse automarkt is met een aandeel van een kwart de grootste in de EU.
Een bijkomend probleem is de verkoop van elektrische auto’s uit China. Die auto’s zijn veelal goedkoper, China werd zelfs beschuldigd van prijsdumping. Om oneerlijke concurrentie te voorkomen heeft Brussel hogere tarieven ingevoerd voor import vanuit China. (FD)
………………………………………………..
Na Israëlische aanval staat Iran voor ‘balanceer act’.
Iran minimaliseert de schade door de Israëlische aanvallen vrijdag op militaire doelen. ‘Ze weten dat het veel erger kan.’
Na de eerste militaire aanval op Iran door Israël sinds de Iran-Irak oorlog eind jaren tachtig zei Irans opperste leider Khamenei dat de aanvallen niet moeten worden ‘gebagatelliseerd, noch overdreven’. Iraanse media meldden dat de schade beperkt is.
Al weken werd in de regio en internationaal de adem ingehouden voor een grotere regionale oorlog met betrokkenheid van de VS en voor aanvallen door Israël op nucleaire installaties in Iran. In een reeks aanvalsgolven richtte Israël zich op militaire doelen, waaronder productielocaties voor raketten en de Iraanse luchtafweer. Daarbij kwamen 4 Iraanse soldaten om. Israël waarschuwde Iran ‘niet de vergissing te begaan’ van een reactie op deze recente aanval.
‘De aanval is minder groot dan gevreesd werd’, zegt Midden-Oosten-deskundige Paul Aarts. ‘Het lijkt erop dat Netanyahu geluisterd heeft naar de Amerikanen om geen energie en nucleaire installaties aan te vallen. Iran komt met de schrik vrij, maar ze weten dat het veel erger kan.’
Verdere escalatie is niet in Irans belang schrijft Iran-deskundige Sanam Vakil van denktank Chatham House. Israël heeft Irans militaire zwakte aangetoond en de gevolgen van de Amerikaanse verkiezingen zijn voor Iran onzeker. ‘Op de korte termijn zal Iran de aandacht verleggen naar het belang van een staakt-het-vuren in Gaza en zich richten op het levend houden van de ‘As van Verzet’. Binnen het Iraanse leiderschap is nu sprake van een balanceer act tussen ‘laten zien waar het land toe in staat is, en een regionale oorlog voorkomen’. (NRC)
………………………………………………
Commissie probeert bezoek Orbán aan Georgië te negeren.
Het bezoek van de Hongaarse premier aan Georgië, pal na de betwiste parlementsverkiezingen in dat land, leidt tot afschuw bij de grootste fracties in het Europarlement. Maar de Europese Commissie wil zich niet laten meeslepen in de controverse, ook al bekleedt Hongarije op dit moment het voorzitterschap van de EU. De Duitse Europarlementariër en christendemocraat Michael Gahler liet weten dat Orbán met zijn bezoek ‘de kant van de fraudeurs’ kiest en dat de Russische pogingen om de verkiezingen in Georgië te vervalsen ‘niet mogen slagen’. Volgens Gahler gaat Orbán niet namens de EU naar Georgië, maar namens de ‘toekomstige Sovjet-Unie’.
GroenLinks-PvdA Europarlementariër Thijs Reuten wil actie van de andere 26 lidstaten. ‘Dat Orban deze verkiezingen legitimeert, ondermijnt de EU’, stelt Reuten.
Ministers van buitenlandse Zaken van 13 EU-landen, waaronder Caspar Veldkamp, ondertekenden een verklaring waarin ze aangaven ‘ernstig bezorgd’ te zijn over de situatie in Georgië en Orbáns bezoek aan het land ‘prematuur te vinden’. Hij spreekt niet namens de EU, benadrukken ze nog maar eens.
De commissie hield zich op de vlakte: Het bezoek ‘vindt plaats puur binnen het raamwerk van de bilaterale betrekkingen tussen Hongarije en Georgië, zei een woordvoerder. Ze wijst erop dat Orban geen mandaat van de andere lidstaten heeft gekregen om de EU te vertegenwoordigen.
Georgië is sinds december 2023 kandidaat-lid van de EU. Gesprekken zijn bevroren nadat de regering een wet over buitenlandse inmenging had aangenomen waarin ngo’s en media die geld krijgen uit het buitenland verplicht wordt zich te registreren. Rusland kent ook zo’n wet. Een andere wet die de rechten van de lhbti-gemeenschap in het land beperkt is Brussel ook in het verkeerde keelgat geschoten. (FD)
………………………………………………………
Noord-Korea heeft aan soldaten geen gebrek, 3 landen hebben groter leger.
Na wapens en munitie stelt Noord-Korea ook militairen ter beschikking aan Rusland. Die manschappen kunnen ze gemakkelijk missen: het leger telt ruim 1 miljoen soldaten! De soldaten worden ingezet in de regio Koersk waar Oekraine een aantal dorpen bezet houdt. In ruil voor deze steun biedt Rusland onder meer militaire technologie waarmee Noord-Korea zijn kernwapenarsenaal kan verbeteren. Volgens Zuid Korea komen er 12.000 Noord-Koreanen onder wie 500 officieren en enkele generaals.
Volgens het Britse Institute for Strategic Studies telt het Noord-Koreaanse leger 1,28 miljoen manschappen. Alleen de legers van China, India en de VS zijn groter. Mocht het land zelf in een oorlog komen dan kan men op een nog groter reservoir aan strijdkrachten terugvallen. Denktank IISS schat in dat er 600 duizend reservisten en 5,7 miljoen paramilitairen paraat staan. Zo is een derde van de bevolking inzetbaar: mondiaal gezien een uitzonderlijk hoog aandeel. In Nederland ligt dit met 33.600 militairen en 6.000 reservisten op 0,2% van de bevolking.
Het land besteedde de afgelopen tijd tussen de 7 en 11 miljard dollar per jaar aan het leger. Niet alleen mannen, ook vrouwen moeten zich onderwerpen aan de dienstplicht. Die duurt ook ongewoon lang: voor mannen maximaal 13 jaar, voor vrouwen 7 jaar(!) (VK)
……………………………………………………
China en Rusland intensiveren cyberaanvallen op Nederland.
In het jaarlijkse rapport van de terrorismeautoriteit over cyberveiligheid wordt naast spionage ook het gevaar van sabotage benadrukt.
Nederland is in toenemende mate doelwit van cyberaanvallen door ‘statelijke actoren’ en vitale infrastructuur als windmolenparken kan doelwit worden van sabotage. Dat zijn enkele van de bevindingen uit het Cybersecuritybeeld Nederland 2024.
In het rapport worden Rusland en China met name genoemd als staten die Nederland steeds meer proberen te raken met cyberaanvallen. Daarbij wordt benadrukt dat niet alleen veiligheidsdiensten van een land daarvoor verantwoordelijk zijn, maar dat ook hackerscollectieven, universiteiten en bedrijven worden ingeschakeld voor activiteiten als sabotage en datadiefstal. Rusland richt zich met name op cruciale infrastructuur van de NAVO en de EU, terwijl China zich steeds meer richt op de sabotage van onder meer militaire infrastructuur. Dergelijke aanvallen zijn in Nederland nog niet voorgekomen maar zijn wel een grote dreiging in de toekomst.
Nederland moet meer doen aan beveiliging. Er wordt gewerkt aan één centrale cybersecurity-organisatie, waar het Nationaal Cyber Security Centrum, het Digital Trust Centrum en het Computer Security Incident Response Team voor digitale dienstverlening deel van zullen uitmaken. Deze organisatie zal zich bezighouden met toezicht op cyberdreigingen en het nemen van veiligheidsmaatregelen. Ook op Europees niveau moet dergelijk beleid beter gestroomlijnd worden. (NRC)
………………………………………………
Toename aanbod kleine woningen.
Er komen in Nederland steeds meer kleine woningen met een oppervlakte van 50 vierkante meter of minder. Daaronder zit een groeiend deel aan flexwoningen, zo meldt het Planbureau voor de Leefomgeving in een onderzoek. Deze flexwoningen, van circa 20 vierkante meter worden ingezet als tijdelijke oplossing voor de woningnood, maar dat is volgens het PBL géén ideale oplossing.
De opmars van kleine woningen, op dit moment telt Nederland er zo’n 482.000, komt volgens het PBL namelijk niet overeen met de woonvoorkeuren van de meeste Nederlanders. Het gaat in veel gevallen om containerwoningen die tijdelijk geplaatst kunnen worden. Deze woningen vormen momenteel 5,9% van het totale woonaanbod, tegenover 4,5% in 2012. (FD)
…………………………………………………
Minder asielaanvragen in derde kwartaal, jaartotaal blijft ongeveer gelijk.
Het aantal asielaanvragen in Nederland was het afgelopen kwartaal een stuk lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Net als in veel andere Europese landen is het aantal aanvragen sinds de zomer wat aan het dalen. Daarmee zet een Europa brede trend zich voort in Nederland.
Het CBS meldt dat in de maanden juli, augustus en september iets meer dan 8.100 mensen asiel aanvroegen in Nederland. Dat is 23% minder dan in dezelfde maanden vorig jaar.
Het totale aantal asielaanvragen dit jaar is nog wel net hoger dan in 2023, en vergelijkbaar met 2022. In de eerste 9 maanden van het jaar deden iets minder dan 25 duizend mensen een eerste asielaanvraag. Vorig jaar waren het er net iets meer dan dat. Nareizigers, mensen die zich voegen bij een familielid dat asiel heeft gekregen in Nederland, heeft het CBS niet meegerekend in de cijfers. Met 2.650 mensen bleef ook dat aantal ongeveer gelijk aan de 2.600 mensen vorig jaar.
Of de afgenomen instroom zal leiden tot een betere opvangsituatie is de vraag. Experts en critici wijten de chaos in de asielketen aan de gebrekkige doorstroom en niet zozeer aan het aantal mensen dat asiel aanvraagt. Ook in veel andere Europese landen zijn minder asielaanvragen gedaan dan vorig jaar. Sindsdien neemt het aantal asielverzoeken in de EU-landen (lidstaten plus Noorwegen en Zwitserland) licht af. In vergelijking met de piek van vorige herfst, schrijft het Europees Asielagentschap (EUAA) is het aantal zelfs met een derde afgenomen. De Tunesië-deal speelt daar vermoedelijk een rol in.
Syriërs vormen nog altijd de grootste groep asielzoekers in Nederland. In het afgelopen kwartaal vroegen ongeveer 3.300 mensen uit dat land asiel aan, een daling van ongeveer duizend ten opzichte van het 3ekwartaal van 2023. Na Syriërs vormden mensen uit Turkije, Eritrea en Somalië de afgelopen maanden de grootste groep asielzoekers. (VK)
………………………………………………………..
Meer Nederlandse ziekenhuizen maken verlies of halen zeer geringe winst.
Acht ziekenhuizen schreven vorig jaar rode cijfers. Accountantsorganisatie BDO waarschuwt dat ziekenhuizen moeite zullen krijgen om benodigde investeringen te doen en vindt ‘deze situatie niet langer houdbaar’.
Een jaar eerder schreven slechts twee ziekenhuizen rode cijfers. Van drie ziekenhuizen zijn de jaarcijfers over 2023 nog niet gepubliceerd, maar verwacht wordt dat zij ook verlies maken.
Bij bijna de helft van de ziekenhuizen was de winst niet meer dan 1 procent van de omzet. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal ziekenhuizen waar de winst nu zo gering is dat deze snel kan omslaan in een verlies. BDO noemt dat een zorgelijke trend die ertoe kan leiden dat meer ziekenhuizen in de financiële problemen komen.
Ziekenhuizen staan voor forse investeringen om aan de doelstellingen uit zorgakkoorden te voldoen om ‘passende zorg’ te verlenen. ‘Hoewel de achteruitgang begrijpelijk is gezien de huidige fase in de transformatie van de zorg, bedreigt het gebrek aan financieel perspectief voor de ziekenhuizen wel een goede overgang naar passende zorg’, zegt de voorzitter van branchegroep Zorg bij BDO Vincent Eversdijk.
De Umc’s staan er beter voor dan de gewone ziekenhuizen. Geen van de 7 universiteitsziekenhuizen schreven rode cijfers, hun gemiddeld rapportcijfer is een 7. BDO noemt hun situatie iets minder nijpend. Wel waarschuwt het rapport dat de bezuinigingen op onderzoek negatieve gevolgen kunnen hebben voor de Umc’s. (NRC)
…………………………………………………….
Arbeidspotentieel iets beter benut in Nederland.
Nederland had afgelopen jaar een onbenut arbeidspotentieel van 11,4%. Dat is iets beter dan het gemiddelde in de Europese Unie van 12%. Tien jaar geleden was het percentage hoger dan het EU-gemiddelde. Dat het nu omgekeerd is, komt door parttimers die meer uren zijn gaan werken, onder meer door krapte op de arbeidsmarkt.
Het onbenut arbeidspotentieel bestaat uit parttime werkenden en werklozen, plus de semiwerklozen. Die laatste groep bestaat onder anderen uit mensen die vanwege ziekte, arbeidsongeschiktheid of een opleiding niet direct beschikbaar of niet werkzoekend zijn.
Het onbenut arbeidspotentieel wordt in Europa voor de helft verklaard door de werkloosheid. Maar dat gaat niet op voor Nederland; daar dragen juist parttimers bij aan veel onbenut arbeidspotentieel. Daarmee scoort Nederland zelfs het hoogst binnen Europa. Het grote aandeel van onbenut arbeidspotentieel in de landen Spanje, Italië, Zweden en Griekenland is vooral het gevolg van hoge werkloosheid. In Nederland en Duitsland is de werkloosheid naar verhouding laag. (FD)
………………………………………………………
Bijna tienduizend post covidpatiënten arbeidsongeschikt.
Ruim 4 jaar na aanvang van de coronapandemie zijn bijna 10.000 post covidpatiënten geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt verklaard. Zij hebben zulke ernstige klachten overgehouden aan hun corona-infectie dat ze een WIA-uitkering krijgen aldus de UWV. Daarmee kost postcovid de schatkist jaarlijks zeker 200 miljoen euro aan uitkeringen, becijfert verzekeringsarts en jurist Jim Faas, expert op covidgebied.
Cijfers van het UWV tot en met augustus laten zien dat 9.746 werknemers vanwege ernstige postcovidklachten een WIA-uitkering hebben gekregen. Bij nog eens 1.246 werknemers met een WIA-uitkering is postcovid een nevendiagnose, wat betekent dat de klachten een rol spelen naast een andere ziekte. Een WIA uitkering wordt verstrekt aan werkenden die als gevolg van ziekte al langer dan 2 jaar niet of nauwelijks kunnen werken. Oud-huisarts Olde Loohuis: ‘Ik ken jonge mensen die al 4 jaar op bed liggen. Ze voelen zich niet gehoord en niet gezien. Ze hebben een ongrijpbare ziekte waarvoor artsen nog geen oplossing hebben. (VK)
………………………………………..
In Doha spreken Rusland en Oekraine over staken aanvallen op energiecentrales.
Dat meldt de Financial Times op basis van diplomatieke bronnen. Een diplomaat spreekt in de Britse zakenkrant van gesprekken in een ‘heel vroeg stadium’.
Op 23 oktober sprak Zelensky al de hoop uit dat het stoppen van wederzijdse aanvallen op elektriciteitscentrales en olieraffinaderijen tot het einde van de ‘hete fase’ van de oorlog zou kunnen leiden.
De afgelopen weken namen de onderlinge aanvallen op energievoorzieningen ook af door een overeenkomst tussen de geheime diensten zegt een hooggeplaatste Oekraiense functionaris tegen de FT.
Rusland wist tot nu toe ongeveer de helft van de Oekraiense energievoorziening plat te leggen waardoor Oekraine met de winter voor de deur sterk afhankelijk is van haar kernenergie en energie-import uit de EU. Stroomuitval is inmiddels aan de orde van de dag in sommige delen van Oekraine.
Ook Rusland is gebaat bij een einde van de Oekraiense aanvallen op olieraffinaderijen. Maar zolang Oekraine de regio Koersk bezetten, zal Poetin Zelensky’s energie-infrastructuur blijven aanvallen waarschuwt een voormalig Kremlin functionaris. Volgens Oekraiense bronnen zal Kiev voorlopig Russische raffinaderijen blijven aanvallen, juist om Poetin onder druk te zetten om te gaan onderhandelen.
Rusland doet de berichtgeving over de onderhandelingen af als onzin. Kremlinwoordvoerder Peskov zegt dat veel nieuwsverslaggeving ‘niets te maken heeft met de realiteit’.
………………………………………………………
Nederland is het sterkst verbonden met de VS.
De Nederlandse economie is qua handel, mede door zijn open karakter binnen Europa het meest afhankelijk van Amerika. Zo blijkt uit een analyse van het Centraal Planbureau. Dat betekent dat Nederland snel de gevolgen kan ondervinden als een nieuwe politieke wind vanuit de VS de handelsstromen raakt.
Ook Ierland en Denemarken zijn als kleine open economieën gevoelig voor ontwikkelingen in de VS. Voor Nederland is de handelsverwevenheid met Amerika ongeveer 2 keer zo groot als die met China, aldus het CPB. Voor de handel in goederen en diensten zijn Duitsland, België en Frankrijk de belangrijkste handelspartners van Nederland. De VS staan in de top 5, als enige land buiten Europa. De som van in- en uitvoer met de VS bedraagt bij de totale goederenhandel ruim 8%. Gekeken naar de buitenlandse investeringen is de onderlinge onafhankelijkheid nog groter. De VS zijn de belangrijkste investeringspartners van Nederland. Andersom staat Nederland op de vierde plek op de lijst met belangrijkste investeringslanden voor de VS. (FD)
…………………………………………………….
Hoe Trump wil winnen, ook als hij verliest.
Het team van Trump heeft een hele machinerie opgetuigd om te voorkomen dat de Democraten de verkiezingen ‘stelen’. Zo moet een leger van Republikeinse waarnemers munitie verzamelen om een onwelgevallige uitslag aan te vechten.
In Phoenix (Arizona) bereidt men zich er al op voor. Rondom het gebouw waar de stemmen worden geteld is een betonnen barricade aangelegd om een herhaling te voorkomen van de taferelen die zich daar in de verkiezingsnacht van 2020 afspeelden. Trumpaanhangers belaagden het gebouw om stemmentellers onder druk te zetten. Nu staan ze bij voorbaat onder druk. Ze worden gevolgd als ze naar huis rijden en doen plastic zakken om hun nummerbord zodat geen foto’s van hun kenteken kan worden gemaakt. Ook hun namen worden geheim gehouden. Kerken en scholen willen niet als stembureau fungeren uit vrees voor woede van Trump aanhangers.
Trump hamert er dag in dag uit op dat de Democraten de verkiezingen aan het stelen zijn. Het resultaat is dat slechts 28% van de Republikeinen verwacht dat de verkiezingen eerlijk zullen verlopen, tegen 84% van de Democraten. Een recept voor heibel als de uitslag voor Trump tegenvalt.
Zijn geldschieters hebben 140 miljoen dollar bijeengebracht om de integriteit van de verkiezingen te bewaken. Dat komt er vooral op neer dat de Republikeinen allerlei manieren zoeken om Democratische kiezers het stemmen te bemoeilijken. Ze pluizen overal kiesregisters na op ‘verdachte’ kiezers die volgens hen van de kieslijst moet worden geschrapt, dat honderden rechtszaken worden aangespannen tegen procedures die voordeel voor democraten zouden betekenen.
In tal van kiesraden hebben ze fanatieke Trump-aanhangers weten te benoemen die bereid zijn op de rem te trappen bij het bekrachtigen van een eventuele zege van Harris. In Georgia bepaalde de kiesraad, waarin de Republikeinen de meerderheid hebben, dat de kiesraden bij twijfel over de uitslag de bekrachtiging mogen weigeren totdat de zaak tot op de bodem is uitgezocht. Op die manier willen zij volgens de Democraten het goedkeuringsproces saboteren. (VK)
……………………………………………………………
Energietransitie leidt tot forse daling CO2-uitstoot EU.
De uitstoot van broeikasgassen in de EU is vorig jaar met 8% gedaald. Onvoldoende voor de klimaatdoelen van 2030.
Het is de grootste daling in tientallen jaren – op 2021 na, tijdens de economische terugval door de coronacrisis. De reductie is het gevolg van een verschuiving van het gebruik van steenkool naar duurzame energie (vooral uit zon en wind) en van het dalende energiegebruik in het algemeen.
Het EEA heeft becijferd dat de totale uitstoot van broeikasgassen in Europa in 2023 ongeveer 37% lager ligt dan in ijkjaar 1990. Wettelijk is vastgelegd dat de EU in 2030 zijn uitstoot met 55% moet hebben gereduceerd – om in 2050 op ‘netto-nul’ uit te komen. Daarvoor zijn nog forse stappen nodig, waarschuwt het EEA. Vorig jaar viel de CO2-redctie tegen en in 2021 was zelfs sprake van een stijging van de uitstoot maar beide werden vooral veroorzaakt door de aantrekkende economie na de coronacrisis.
Op basis van het beleid in de lidstaten zou de EU in 2030 uitkomen op een reductie van ongeveer 43%. Als alle uitgewerkte plannen in veel landen worden meegerekend verwacht het EEA in 2030 een daling van ongeveer 49%. Dat is nog steeds 6 procentpunten te weinig. (NRC)
De dagen van de partij (LDP) zijn geteld. Bij de parlementsverkiezingen heeft de partij een genadeloze afstraffing gekregen na jaren van politieke en financiële schandalen. Mogelijk raakt de LDP zelfs haar meerderheid kwijt.
De LDP heeft 65 van de 69 jaar dat de Japanse democratie bestaat, geregeerd. Volgens een peiling haalt de partij tussen de 153 en 219 zetels, dus zeker minder dan de 233 die nodig zijn voor een meerderheid (door het kiesstelsel in Japan zijn uitslagen niet nauwkeuriger te voorspellen). Zelfs samen met haar vaste coalitiepartner, de Boeddhistische Komeito, zou de LDP volgens een voorspelling van Nippon TV blijven steken op 198 zetels.
Voor Japan en voor de LDP breken daarmee ongekende tijden aan. Om niet in de oppositie te komen moet de partij zaken doen met kleine partners. Zelfs als het lukt een coalitie te vormen, wordt het lastig voor de partij, omdat moet worden onderhandeld over elk wetsvoorstel dat vroeger probleemloos door het parlement zou zijn gekomen. Onder de tweede regering van de later vermoorde Shinzo Abe won de LDP zelfs een ‘supermeerderheid’ van 310 zetels: genoeg om te doen wat ze maar wilde. De partij had zelfs genoeg zetels om de Grondwet te veranderen! Voor de LDP zal het dus even wennen zijn. (VK)
………………………………………………….
Europese autosector behoorlijk in de knel.
Een golf van winstwaarschuwingen teisterde de afgelopen maanden de Europese autosector. Fabrikanten zoals Volkswagen, BMW, Mercedes-Benz, Stellantis en Volvo Cars kwamen met tegenvallende berichten. Een belangrijke reden is de terugvallende verkoop in China, al blijft ook de verkoop van volledig elektrische auto’s achter, vooral in Duitsland. Ook hebben de Europese producenten last van de opkomende concurrentie van elektrische auto’s uit China. Sinds het voorjaar raakten beleggers het vertrouwen kwijt in de Europese autosector. In Duitsland riep de minister van economische zaken, Robert Habeck, zelfs een ‘autotop’ bijeen, vanwege het grote belang van de sector voor de economie.
Deels moet de Duitse overheid de hand in eigen boezem steken. Zij sneed namelijk in overheidssubsidies voor volledig elektrische auto’s, waardoor de verkoop fors onderuit ging. De Duitse automarkt is met een aandeel van een kwart de grootste in de EU.
Een bijkomend probleem is de verkoop van elektrische auto’s uit China. Die auto’s zijn veelal goedkoper, China werd zelfs beschuldigd van prijsdumping. Om oneerlijke concurrentie te voorkomen heeft Brussel hogere tarieven ingevoerd voor import vanuit China. (FD)
………………………………………………..
Na Israëlische aanval staat Iran voor ‘balanceer act’.
Iran minimaliseert de schade door de Israëlische aanvallen vrijdag op militaire doelen. ‘Ze weten dat het veel erger kan.’
Na de eerste militaire aanval op Iran door Israël sinds de Iran-Irak oorlog eind jaren tachtig zei Irans opperste leider Khamenei dat de aanvallen niet moeten worden ‘gebagatelliseerd, noch overdreven’. Iraanse media meldden dat de schade beperkt is.
Al weken werd in de regio en internationaal de adem ingehouden voor een grotere regionale oorlog met betrokkenheid van de VS en voor aanvallen door Israël op nucleaire installaties in Iran. In een reeks aanvalsgolven richtte Israël zich op militaire doelen, waaronder productielocaties voor raketten en de Iraanse luchtafweer. Daarbij kwamen 4 Iraanse soldaten om. Israël waarschuwde Iran ‘niet de vergissing te begaan’ van een reactie op deze recente aanval.
‘De aanval is minder groot dan gevreesd werd’, zegt Midden-Oosten-deskundige Paul Aarts. ‘Het lijkt erop dat Netanyahu geluisterd heeft naar de Amerikanen om geen energie en nucleaire installaties aan te vallen. Iran komt met de schrik vrij, maar ze weten dat het veel erger kan.’
Verdere escalatie is niet in Irans belang schrijft Iran-deskundige Sanam Vakil van denktank Chatham House. Israël heeft Irans militaire zwakte aangetoond en de gevolgen van de Amerikaanse verkiezingen zijn voor Iran onzeker. ‘Op de korte termijn zal Iran de aandacht verleggen naar het belang van een staakt-het-vuren in Gaza en zich richten op het levend houden van de ‘As van Verzet’. Binnen het Iraanse leiderschap is nu sprake van een balanceer act tussen ‘laten zien waar het land toe in staat is, en een regionale oorlog voorkomen’. (NRC)
………………………………………………
Commissie probeert bezoek Orbán aan Georgië te negeren.
Het bezoek van de Hongaarse premier aan Georgië, pal na de betwiste parlementsverkiezingen in dat land, leidt tot afschuw bij de grootste fracties in het Europarlement. Maar de Europese Commissie wil zich niet laten meeslepen in de controverse, ook al bekleedt Hongarije op dit moment het voorzitterschap van de EU. De Duitse Europarlementariër en christendemocraat Michael Gahler liet weten dat Orbán met zijn bezoek ‘de kant van de fraudeurs’ kiest en dat de Russische pogingen om de verkiezingen in Georgië te vervalsen ‘niet mogen slagen’. Volgens Gahler gaat Orbán niet namens de EU naar Georgië, maar namens de ‘toekomstige Sovjet-Unie’.
GroenLinks-PvdA Europarlementariër Thijs Reuten wil actie van de andere 26 lidstaten. ‘Dat Orban deze verkiezingen legitimeert, ondermijnt de EU’, stelt Reuten.
Ministers van buitenlandse Zaken van 13 EU-landen, waaronder Caspar Veldkamp, ondertekenden een verklaring waarin ze aangaven ‘ernstig bezorgd’ te zijn over de situatie in Georgië en Orbáns bezoek aan het land ‘prematuur te vinden’. Hij spreekt niet namens de EU, benadrukken ze nog maar eens.
De commissie hield zich op de vlakte: Het bezoek ‘vindt plaats puur binnen het raamwerk van de bilaterale betrekkingen tussen Hongarije en Georgië, zei een woordvoerder. Ze wijst erop dat Orban geen mandaat van de andere lidstaten heeft gekregen om de EU te vertegenwoordigen.
Georgië is sinds december 2023 kandidaat-lid van de EU. Gesprekken zijn bevroren nadat de regering een wet over buitenlandse inmenging had aangenomen waarin ngo’s en media die geld krijgen uit het buitenland verplicht wordt zich te registreren. Rusland kent ook zo’n wet. Een andere wet die de rechten van de lhbti-gemeenschap in het land beperkt is Brussel ook in het verkeerde keelgat geschoten. (FD)
………………………………………………………
Noord-Korea heeft aan soldaten geen gebrek, 3 landen hebben groter leger.
Na wapens en munitie stelt Noord-Korea ook militairen ter beschikking aan Rusland. Die manschappen kunnen ze gemakkelijk missen: het leger telt ruim 1 miljoen soldaten! De soldaten worden ingezet in de regio Koersk waar Oekraine een aantal dorpen bezet houdt. In ruil voor deze steun biedt Rusland onder meer militaire technologie waarmee Noord-Korea zijn kernwapenarsenaal kan verbeteren. Volgens Zuid Korea komen er 12.000 Noord-Koreanen onder wie 500 officieren en enkele generaals.
Volgens het Britse Institute for Strategic Studies telt het Noord-Koreaanse leger 1,28 miljoen manschappen. Alleen de legers van China, India en de VS zijn groter. Mocht het land zelf in een oorlog komen dan kan men op een nog groter reservoir aan strijdkrachten terugvallen. Denktank IISS schat in dat er 600 duizend reservisten en 5,7 miljoen paramilitairen paraat staan. Zo is een derde van de bevolking inzetbaar: mondiaal gezien een uitzonderlijk hoog aandeel. In Nederland ligt dit met 33.600 militairen en 6.000 reservisten op 0,2% van de bevolking.
Het land besteedde de afgelopen tijd tussen de 7 en 11 miljard dollar per jaar aan het leger. Niet alleen mannen, ook vrouwen moeten zich onderwerpen aan de dienstplicht. Die duurt ook ongewoon lang: voor mannen maximaal 13 jaar, voor vrouwen 7 jaar(!) (VK)
……………………………………………………
China en Rusland intensiveren cyberaanvallen op Nederland.
In het jaarlijkse rapport van de terrorismeautoriteit over cyberveiligheid wordt naast spionage ook het gevaar van sabotage benadrukt.
Nederland is in toenemende mate doelwit van cyberaanvallen door ‘statelijke actoren’ en vitale infrastructuur als windmolenparken kan doelwit worden van sabotage. Dat zijn enkele van de bevindingen uit het Cybersecuritybeeld Nederland 2024.
In het rapport worden Rusland en China met name genoemd als staten die Nederland steeds meer proberen te raken met cyberaanvallen. Daarbij wordt benadrukt dat niet alleen veiligheidsdiensten van een land daarvoor verantwoordelijk zijn, maar dat ook hackerscollectieven, universiteiten en bedrijven worden ingeschakeld voor activiteiten als sabotage en datadiefstal. Rusland richt zich met name op cruciale infrastructuur van de NAVO en de EU, terwijl China zich steeds meer richt op de sabotage van onder meer militaire infrastructuur. Dergelijke aanvallen zijn in Nederland nog niet voorgekomen maar zijn wel een grote dreiging in de toekomst.
Nederland moet meer doen aan beveiliging. Er wordt gewerkt aan één centrale cybersecurity-organisatie, waar het Nationaal Cyber Security Centrum, het Digital Trust Centrum en het Computer Security Incident Response Team voor digitale dienstverlening deel van zullen uitmaken. Deze organisatie zal zich bezighouden met toezicht op cyberdreigingen en het nemen van veiligheidsmaatregelen. Ook op Europees niveau moet dergelijk beleid beter gestroomlijnd worden. (NRC)
………………………………………………
Toename aanbod kleine woningen.
Er komen in Nederland steeds meer kleine woningen met een oppervlakte van 50 vierkante meter of minder. Daaronder zit een groeiend deel aan flexwoningen, zo meldt het Planbureau voor de Leefomgeving in een onderzoek. Deze flexwoningen, van circa 20 vierkante meter worden ingezet als tijdelijke oplossing voor de woningnood, maar dat is volgens het PBL géén ideale oplossing.
De opmars van kleine woningen, op dit moment telt Nederland er zo’n 482.000, komt volgens het PBL namelijk niet overeen met de woonvoorkeuren van de meeste Nederlanders. Het gaat in veel gevallen om containerwoningen die tijdelijk geplaatst kunnen worden. Deze woningen vormen momenteel 5,9% van het totale woonaanbod, tegenover 4,5% in 2012. (FD)
…………………………………………………
Minder asielaanvragen in derde kwartaal, jaartotaal blijft ongeveer gelijk.
Het aantal asielaanvragen in Nederland was het afgelopen kwartaal een stuk lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Net als in veel andere Europese landen is het aantal aanvragen sinds de zomer wat aan het dalen. Daarmee zet een Europa brede trend zich voort in Nederland.
Het CBS meldt dat in de maanden juli, augustus en september iets meer dan 8.100 mensen asiel aanvroegen in Nederland. Dat is 23% minder dan in dezelfde maanden vorig jaar.
Het totale aantal asielaanvragen dit jaar is nog wel net hoger dan in 2023, en vergelijkbaar met 2022. In de eerste 9 maanden van het jaar deden iets minder dan 25 duizend mensen een eerste asielaanvraag. Vorig jaar waren het er net iets meer dan dat. Nareizigers, mensen die zich voegen bij een familielid dat asiel heeft gekregen in Nederland, heeft het CBS niet meegerekend in de cijfers. Met 2.650 mensen bleef ook dat aantal ongeveer gelijk aan de 2.600 mensen vorig jaar.
Of de afgenomen instroom zal leiden tot een betere opvangsituatie is de vraag. Experts en critici wijten de chaos in de asielketen aan de gebrekkige doorstroom en niet zozeer aan het aantal mensen dat asiel aanvraagt. Ook in veel andere Europese landen zijn minder asielaanvragen gedaan dan vorig jaar. Sindsdien neemt het aantal asielverzoeken in de EU-landen (lidstaten plus Noorwegen en Zwitserland) licht af. In vergelijking met de piek van vorige herfst, schrijft het Europees Asielagentschap (EUAA) is het aantal zelfs met een derde afgenomen. De Tunesië-deal speelt daar vermoedelijk een rol in.
Syriërs vormen nog altijd de grootste groep asielzoekers in Nederland. In het afgelopen kwartaal vroegen ongeveer 3.300 mensen uit dat land asiel aan, een daling van ongeveer duizend ten opzichte van het 3ekwartaal van 2023. Na Syriërs vormden mensen uit Turkije, Eritrea en Somalië de afgelopen maanden de grootste groep asielzoekers. (VK)
………………………………………………………..
Meer Nederlandse ziekenhuizen maken verlies of halen zeer geringe winst.
Acht ziekenhuizen schreven vorig jaar rode cijfers. Accountantsorganisatie BDO waarschuwt dat ziekenhuizen moeite zullen krijgen om benodigde investeringen te doen en vindt ‘deze situatie niet langer houdbaar’.
Een jaar eerder schreven slechts twee ziekenhuizen rode cijfers. Van drie ziekenhuizen zijn de jaarcijfers over 2023 nog niet gepubliceerd, maar verwacht wordt dat zij ook verlies maken.
Bij bijna de helft van de ziekenhuizen was de winst niet meer dan 1 procent van de omzet. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal ziekenhuizen waar de winst nu zo gering is dat deze snel kan omslaan in een verlies. BDO noemt dat een zorgelijke trend die ertoe kan leiden dat meer ziekenhuizen in de financiële problemen komen.
Ziekenhuizen staan voor forse investeringen om aan de doelstellingen uit zorgakkoorden te voldoen om ‘passende zorg’ te verlenen. ‘Hoewel de achteruitgang begrijpelijk is gezien de huidige fase in de transformatie van de zorg, bedreigt het gebrek aan financieel perspectief voor de ziekenhuizen wel een goede overgang naar passende zorg’, zegt de voorzitter van branchegroep Zorg bij BDO Vincent Eversdijk.
De Umc’s staan er beter voor dan de gewone ziekenhuizen. Geen van de 7 universiteitsziekenhuizen schreven rode cijfers, hun gemiddeld rapportcijfer is een 7. BDO noemt hun situatie iets minder nijpend. Wel waarschuwt het rapport dat de bezuinigingen op onderzoek negatieve gevolgen kunnen hebben voor de Umc’s. (NRC)
…………………………………………………….
Arbeidspotentieel iets beter benut in Nederland.
Nederland had afgelopen jaar een onbenut arbeidspotentieel van 11,4%. Dat is iets beter dan het gemiddelde in de Europese Unie van 12%. Tien jaar geleden was het percentage hoger dan het EU-gemiddelde. Dat het nu omgekeerd is, komt door parttimers die meer uren zijn gaan werken, onder meer door krapte op de arbeidsmarkt.
Het onbenut arbeidspotentieel bestaat uit parttime werkenden en werklozen, plus de semiwerklozen. Die laatste groep bestaat onder anderen uit mensen die vanwege ziekte, arbeidsongeschiktheid of een opleiding niet direct beschikbaar of niet werkzoekend zijn.
Het onbenut arbeidspotentieel wordt in Europa voor de helft verklaard door de werkloosheid. Maar dat gaat niet op voor Nederland; daar dragen juist parttimers bij aan veel onbenut arbeidspotentieel. Daarmee scoort Nederland zelfs het hoogst binnen Europa. Het grote aandeel van onbenut arbeidspotentieel in de landen Spanje, Italië, Zweden en Griekenland is vooral het gevolg van hoge werkloosheid. In Nederland en Duitsland is de werkloosheid naar verhouding laag. (FD)
………………………………………………………
Bijna tienduizend post covidpatiënten arbeidsongeschikt.
Ruim 4 jaar na aanvang van de coronapandemie zijn bijna 10.000 post covidpatiënten geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt verklaard. Zij hebben zulke ernstige klachten overgehouden aan hun corona-infectie dat ze een WIA-uitkering krijgen aldus de UWV. Daarmee kost postcovid de schatkist jaarlijks zeker 200 miljoen euro aan uitkeringen, becijfert verzekeringsarts en jurist Jim Faas, expert op covidgebied.
Cijfers van het UWV tot en met augustus laten zien dat 9.746 werknemers vanwege ernstige postcovidklachten een WIA-uitkering hebben gekregen. Bij nog eens 1.246 werknemers met een WIA-uitkering is postcovid een nevendiagnose, wat betekent dat de klachten een rol spelen naast een andere ziekte. Een WIA uitkering wordt verstrekt aan werkenden die als gevolg van ziekte al langer dan 2 jaar niet of nauwelijks kunnen werken. Oud-huisarts Olde Loohuis: ‘Ik ken jonge mensen die al 4 jaar op bed liggen. Ze voelen zich niet gehoord en niet gezien. Ze hebben een ongrijpbare ziekte waarvoor artsen nog geen oplossing hebben. (VK)
………………………………………..
In Doha spreken Rusland en Oekraine over staken aanvallen op energiecentrales.
Dat meldt de Financial Times op basis van diplomatieke bronnen. Een diplomaat spreekt in de Britse zakenkrant van gesprekken in een ‘heel vroeg stadium’.
Op 23 oktober sprak Zelensky al de hoop uit dat het stoppen van wederzijdse aanvallen op elektriciteitscentrales en olieraffinaderijen tot het einde van de ‘hete fase’ van de oorlog zou kunnen leiden.
De afgelopen weken namen de onderlinge aanvallen op energievoorzieningen ook af door een overeenkomst tussen de geheime diensten zegt een hooggeplaatste Oekraiense functionaris tegen de FT.
Rusland wist tot nu toe ongeveer de helft van de Oekraiense energievoorziening plat te leggen waardoor Oekraine met de winter voor de deur sterk afhankelijk is van haar kernenergie en energie-import uit de EU. Stroomuitval is inmiddels aan de orde van de dag in sommige delen van Oekraine.
Ook Rusland is gebaat bij een einde van de Oekraiense aanvallen op olieraffinaderijen. Maar zolang Oekraine de regio Koersk bezetten, zal Poetin Zelensky’s energie-infrastructuur blijven aanvallen waarschuwt een voormalig Kremlin functionaris. Volgens Oekraiense bronnen zal Kiev voorlopig Russische raffinaderijen blijven aanvallen, juist om Poetin onder druk te zetten om te gaan onderhandelen.
Rusland doet de berichtgeving over de onderhandelingen af als onzin. Kremlinwoordvoerder Peskov zegt dat veel nieuwsverslaggeving ‘niets te maken heeft met de realiteit’.
………………………………………………………
Nederland is het sterkst verbonden met de VS.
De Nederlandse economie is qua handel, mede door zijn open karakter binnen Europa het meest afhankelijk van Amerika. Zo blijkt uit een analyse van het Centraal Planbureau. Dat betekent dat Nederland snel de gevolgen kan ondervinden als een nieuwe politieke wind vanuit de VS de handelsstromen raakt.
Ook Ierland en Denemarken zijn als kleine open economieën gevoelig voor ontwikkelingen in de VS. Voor Nederland is de handelsverwevenheid met Amerika ongeveer 2 keer zo groot als die met China, aldus het CPB. Voor de handel in goederen en diensten zijn Duitsland, België en Frankrijk de belangrijkste handelspartners van Nederland. De VS staan in de top 5, als enige land buiten Europa. De som van in- en uitvoer met de VS bedraagt bij de totale goederenhandel ruim 8%. Gekeken naar de buitenlandse investeringen is de onderlinge onafhankelijkheid nog groter. De VS zijn de belangrijkste investeringspartners van Nederland. Andersom staat Nederland op de vierde plek op de lijst met belangrijkste investeringslanden voor de VS. (FD)
…………………………………………………….
Hoe Trump wil winnen, ook als hij verliest.
Het team van Trump heeft een hele machinerie opgetuigd om te voorkomen dat de Democraten de verkiezingen ‘stelen’. Zo moet een leger van Republikeinse waarnemers munitie verzamelen om een onwelgevallige uitslag aan te vechten.
In Phoenix (Arizona) bereidt men zich er al op voor. Rondom het gebouw waar de stemmen worden geteld is een betonnen barricade aangelegd om een herhaling te voorkomen van de taferelen die zich daar in de verkiezingsnacht van 2020 afspeelden. Trumpaanhangers belaagden het gebouw om stemmentellers onder druk te zetten. Nu staan ze bij voorbaat onder druk. Ze worden gevolgd als ze naar huis rijden en doen plastic zakken om hun nummerbord zodat geen foto’s van hun kenteken kan worden gemaakt. Ook hun namen worden geheim gehouden. Kerken en scholen willen niet als stembureau fungeren uit vrees voor woede van Trump aanhangers.
Trump hamert er dag in dag uit op dat de Democraten de verkiezingen aan het stelen zijn. Het resultaat is dat slechts 28% van de Republikeinen verwacht dat de verkiezingen eerlijk zullen verlopen, tegen 84% van de Democraten. Een recept voor heibel als de uitslag voor Trump tegenvalt.
Zijn geldschieters hebben 140 miljoen dollar bijeengebracht om de integriteit van de verkiezingen te bewaken. Dat komt er vooral op neer dat de Republikeinen allerlei manieren zoeken om Democratische kiezers het stemmen te bemoeilijken. Ze pluizen overal kiesregisters na op ‘verdachte’ kiezers die volgens hen van de kieslijst moet worden geschrapt, dat honderden rechtszaken worden aangespannen tegen procedures die voordeel voor democraten zouden betekenen.
In tal van kiesraden hebben ze fanatieke Trump-aanhangers weten te benoemen die bereid zijn op de rem te trappen bij het bekrachtigen van een eventuele zege van Harris. In Georgia bepaalde de kiesraad, waarin de Republikeinen de meerderheid hebben, dat de kiesraden bij twijfel over de uitslag de bekrachtiging mogen weigeren totdat de zaak tot op de bodem is uitgezocht. Op die manier willen zij volgens de Democraten het goedkeuringsproces saboteren. (VK)
……………………………………………………………
Energietransitie leidt tot forse daling CO2-uitstoot EU.
De uitstoot van broeikasgassen in de EU is vorig jaar met 8% gedaald. Onvoldoende voor de klimaatdoelen van 2030.
Het is de grootste daling in tientallen jaren – op 2021 na, tijdens de economische terugval door de coronacrisis. De reductie is het gevolg van een verschuiving van het gebruik van steenkool naar duurzame energie (vooral uit zon en wind) en van het dalende energiegebruik in het algemeen.
Het EEA heeft becijferd dat de totale uitstoot van broeikasgassen in Europa in 2023 ongeveer 37% lager ligt dan in ijkjaar 1990. Wettelijk is vastgelegd dat de EU in 2030 zijn uitstoot met 55% moet hebben gereduceerd – om in 2050 op ‘netto-nul’ uit te komen. Daarvoor zijn nog forse stappen nodig, waarschuwt het EEA. Vorig jaar viel de CO2-redctie tegen en in 2021 was zelfs sprake van een stijging van de uitstoot maar beide werden vooral veroorzaakt door de aantrekkende economie na de coronacrisis.
Op basis van het beleid in de lidstaten zou de EU in 2030 uitkomen op een reductie van ongeveer 43%. Als alle uitgewerkte plannen in veel landen worden meegerekend verwacht het EEA in 2030 een daling van ongeveer 49%. Dat is nog steeds 6 procentpunten te weinig. (NRC)
