Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 3 t/m zo 9 juli 2023
Iedereen tast nog in het duister over de klap die Oekraïne wil uitdelen.
+ Oekraïens offensief tegen Rusland is in volle gang.
+ Moskou verliest terrein maar grote doorbraak blijft uit.
+ Experts: Kiev heeft nog een paar weken voor de hoofdaanval.
De langverwachte grote Oekraïense aanval op de Russische bezettingsmacht zal vermoedelijk in de komende twee weken plaatsvinden. Maar als Kiev de risico’s te groot acht, is er volgens oud commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif ook nog een kans dat het die aanval afblaast. ‘Oekraïne houdt zijn kaarten zorgvuldig tegen de borst’, zegt De Kruif. ‘Mijn gevoel zegt dat Oekraïne nog 1 à 2 weken heeft om tot de hoofdstoot over te gaan. Vier tot zes brigades zijn nog niet ingezet. Maar de wel ingezette eenheden slijten. Tel daarbij op dat je ook in deze fase veel granaten en munitie verbruikt.’ In totaal heeft Oekraïne bij de recente gevechten zo’n 300 vierkante kilometer grondgebied bevrijd. De intensiteit van de gevechten is volgens De Kruif hoog: ‘Over een maand zijn beide legers daardoor zodanig versleten dat ze aardig in de touwen hangen.’ Ook rond Bachmoet wordt opnieuw fel gevochten. Oekraïne boekt de laatste week vooruitgang in de strijd om de provinciestad. Hier vindt volgens De Kruif niet de hoofdaanval plaats. ‘Oekraïne valt in de breedte aan. Door op meer plaatsen de druk op te voeren dwingt het de Russen daar reserves in te zetten. Het Russische leger heeft daardoor minder troepen achter de hand om te reageren op de hoofdaanval.’ Een offensief kent 3 fasen: ‘Eerst breek je in op de linies, dan breek je er doorheen en daarna volgt de uitbraak. Die inbraakfase is bewerkelijk omdat de Russen op veel plaatsen 3 verdedigingslinies achter elkaar hebben aangelegd. Het is mogelijk dat we nog steeds in de inbraakfase zitten.’ Als Kiev inschat dat de volgende fasen ten koste van zeer zware verliezen mogelijk zijn is er de kans dat het de hoofdaanval afblaast, de terreinwinst consolideert en de niet-gebruikte eenheden achter de hand houdt, aldus De Kruif. (NRC)
_____
Mestproductie moet nog flink omlaag om onder plafond van 2025 te blijven.
De Nederlandse veestapel heeft vorig jaar meer fosfaat en net iets minder stikstof uitgescheiden dan het jaar daarvoor aldus het CBS. De komende jaren is er een verdere reductie nodig. De totale stikstofuitscheiding bedroeg vorig jaar 467,2 miljoen kilo. In 2025 zal de grens op 440 miljoen kilo stikstof liggen, daar zit de huidige stikstofuitstoot dus nog flink boven. De fosfaatuitstoot moet van 150,4 miljoen in 2022 in drie jaar dalen naar 135 miljoen kilo. De stikstofuitstoot moet met 6% omlaag en de fosfaatuitstoot met 10% om in 2025 onder het stikstof- en fosfaatplafond te blijven. Nederland mocht lang afwijken van de Europese normen voor stikstof en fosfaat volgens de zogeheten derogatieregeling. Maar deze regeling wordt de komende jaren afgebouwd en is in 2026 verleden tijd. Rundvee – goed voor het grootste aandeel fosfaat en stikstof stootte minder stikstof maar juist meer fosfaat uit dan in 2021. De pluimvee- en varkenssector stoots steeds minder stikstof en fosfaat uit doordat het aantal dieren afneemt. De hoeveelheid stikstof en fosfaat uit mest van melkvee nam na de afschaffing van het melkquotum in 2015 snel toe en is sinds de invoering van het fosfaatrechtenstelsel in 2018 weer afgenomen. (VK)
_____
Renske Leijten is klaar met ‘machtspolitiek.’
SP’er verlaat na 17 jaar per direct de Tweede Kamer. Ze stond bekend om haar strijdlust – vooral in het Toeslagenschandaal. Als Leijten aan de interruptiemicrofoon verschijnt weten bewindspersonen: opletten. Ze bouwde een reputatie op als een van de scherpste oppositiepolitici, iemand die zelden met het eerste antwoord genoegen nam. Aan die microfoon wordt het iets stiller want Leijten stopt. Ze maakte onverwachts bekend dat ze per direct vertrekt. ‘Het is tijd om de echte samenleving weer op te zoeken en daar mensen te gaan organiseren’, vertelde ze. Leijten is klaar met de Haagse politiek. Den Haag is ‘giftig’ en ‘traag’, ze is klaar met alle aandacht voor beeldvorming en machtspolitiek. ‘Het was altijd dat ik met energie thuiskwam, ook al kwam ik van heinde en verre, als ik onder de mensen was geweest. En het was altijd dat ik met energiegebrek thuiskwam als ik in Den haag was geweest.’ (NRC)
_____
Afkoelen wereldeconomie leidt tot somberheid in industrie.
Het sentiment onder Nederlandse inkoopmanagers daalt voor de tiende keer op rij! De Nederlandse industrie kampt met een daling van het aantal orders die herinneringen oproept aan de kredietcrisis van bijna vijftien jaar geleden. Bovendien vertoont de werkgelegenheid bij de maakbedrijven voor het eerst in drie jaar een krimp. Het sentiment onder inkoopmanagers is daardoor in de maand juni verder verslechterd. De index die de vereniging van inkoopmanagers Nevi maandelijks publiceert, daalde voor de tiende achtereenvolgende maand. Maar de neergang die afgelopen maand werd opgetekend was de grootste sinds drie jaar toen de Nederlandse economie hard werd geraakt door de coronacrisis. Inkoopmanagersindex Nevi PMI daalde in juni van 44,2 naar 43,8 punten. Een stand onder de 50 duidt op krimp, alles daarboven duidt op groei. De index is een belangrijke vroege indicator van de economische ontwikkeling. Economen gaan er al langer van uit dat de groei van de economie flink terugvalt na de stevige plus van 4,5% in 2022. (FD)
_____
Het credo voor 2050: energie besparen.
Het kabinet heeft een schets getoond van het Nederlandse energiesysteem in 2050. Naast de bouw van windparken, zonnevelden en kerncentrales is ‘besparen, besparen’ de komende jaren het motto. ‘Energie die niet verbruikt wordt, hoeft immers ook niet te worden opgewekt, getransporteerd of opgeslagen’, aldus klimaat- en energieminister Rob Jetten in het voorlopige Nationaal Plan Energiesysteem. Hij trekt onder meer 56 miljoen euro uit om de besparing voor bedrijven beter te kunnen uitvoeren. Dit geld is bedoeld voor uitbreiding van omgevingsdiensten, die namens gemeenten en provincies toezien op onder meer het energieverbruik van bedrijven. Ondernemingen worden straks ook verplicht te investeren in technieken die de uitstoot van CO2 kunnen verlagen. Tegelijkertijd moet de productie van duurzame energie fors omhoog. Daartoe zal het Nederlandse energiesysteem de komende jaren ‘een grote verbouwing’ ondergaan. Zo krijgt onder meer de aanleg van een landelijk waterstofnetwerk prioriteit. Via dit netwerk moet groene waterstof die langs de kust wordt opgewekt of wordt geïmporteerd via bijvoorbeeld de haven van Rotterdam of de Eemshaven worden getransporteerd naar grote industrieclusters in eigen land en buurlanden. Maar niet alle groene energie komt van zee, aldus Jetten; ook de energieproductie op land blijft van belang, onder meer met zonnepanelen. Ook zullen er meer hoogspanningslijnen worden aangelegd om de productie van waterstof bij industriegebieden mogelijk te maken. Al deze ingrepen zullen soms schuren, waarschuwde hij. Dit ‘schuren’ is de afgelopen jaren al zichtbaar geworden op het Nederlandse elektriciteitsnet dat op veel plaatsen aan zijn grenzen zit. Hierdoor moeten bedrijven soms jaren wachten op een zwaardere aansluiting. (VK)
_____
Verzetshaard Jenin schrikt van zware aanval Israël.
Bij een hevige aanval op de Palestijnse stad, met de zwaarste bombardementen in jaren, zijn zeker acht mensen omgekomen. Zelfs de inwoners van de Palestijnse stad Jenin, die bekend staat om haar verzet tegen de Israëlische bezetter, waren maandag geschokt. Weliswaar zijn ze gewend aan de schietpartijen voor hun eigen deur en rookpluimen boven hun stad bij gewelddadige confrontaties tussen het Israëlische leger en lokale Palestijnse strijders (bijna wekelijks doen die zich voor), maar de schaal van het geweld van maandag was ook naar hun maatstaven ongekend. Zo’n duizend tot tweeduizend Israëlische militairen werden ingezet bij de actie in Jenin tegen lokale strijders. Het vluchtelingenkamp aan de rand van Jenin, waar vanouds veel militante Palestijnen wonen, onderging de zwaarste luchtbombardementen in jaren. ‘Wat er in het vluchtelingenkamp plaatsvindt is een echte oorlog’, aldus een ambulancechauffeur. Zijn collega’s en hij bleven af en aan rijden om tientallen gewonden naar ziekenhuizen te brengen. Acht inwoners overleefden het geweld niet. Het leger zette onder meer drones in en nam daarmee een gebouw onder vuur waar Palestijnen acties tegen Israëlische doelen voorbereidden. (NRC)
_____
Staatssecretaris: ‘Geen alcoholverbod in de sportkantine’.
Van een dreigende drooglegging van sportkantines is geen sprake. Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wees gisteren berichten van de hand dat hij werkt aan een voorstel om de verkoop van alcohol bij sportclubs te verbieden. Het kabinet overweegt wel andere stappen om alcoholmisbruik aan te pakken. Vorige week lekte een lijst met mogelijke kabinetsmaatregelen uit, waaronder een alcoholverbod in de sportkantine. Een flink deel van de kamer waaronder CDA, VVD en FvD keerde zich tegen dit plan. Van Ooijen stelde hen gerust: een dergelijk voorstel is er niet en komt er ook niet. (FD)
_____
Met nieuwe app Threads opent Meta aanval op Twitter, waar de chaos groot is.
Nu Twitter wankel in de touwen ligt komt het moederbedrijf van Instagram en Facebook, Meta met Threads. De geruchten zijn er al maanden maar nu staat de app Threads ook aangekondigd in de appstore van Apple. Waar Instagram draait om mooie plaatjes is Threads een tekst gebaseerde conversatie app. Precies: wat Twitter ook is. De timing is logisch. Nadat Elon Musk twitter in oktober 2022 overnam, is het geen moment rustig geweest. Adverteerders liepen bij bosjes weg en Musk sneed fors in het personeelsbestand. Ook was er de chaotische introductie van betaaldienst Twitter Blue. Daarnaast krijgt hij de kritiek dat hij extreemrechts vrij baan geeft. Voorlopig dieptepunt was het afgelopen weekend toen Twitter besloot een limiet in te stellen op het aantal berichten dat gebruikers kunnen lezen. De reden is onduidelijk. Twitter alternatieven zoals Bluesky en Mastodon kregen meteen veel nieuwe gebruikers. Threads moet tegen deze achtergronden een kans maken hoopt Meta. Belangrijkste troef is de lage instapdrempel. Wie Threads voor het eerst gebruikt krijgt de optie al zijn Instagram- volgers te volgen. Voor de rest zijn de mogelijkheden vergelijkbaar met Twitter. (VK)
_____
Energieverbruik in 2022 op het laagste niveau sinds 1990.
Het Nederlandse energieverbruik is vorig jaar gedaald met 10% ten opzichte van 2021, naar 2731,8 petajoule aldus het CBS. Het gaat in elk geval om de grootste daling sinds 1970 waarmee het energieverbruik het laagste niveau in ruim 30 jaar bereikt. De daling komt bijna helemaal doordat er fors minder aardgas werd verbruikt, een gevolg van de hoge aardgasprijzen. De landbouw gebruikte bijna een derde minder aardgas, relatief de grootste daling van alle sectoren. Woningen verstookten 22% minder gas dan in 2021. Eind 2022 was de gasprijs weer terug op het niveau van voor de Russische inval in Oekraïne. Of dat ook betekent dat het energieverbruik dit jaar terugveert durft CBS-onderzoeker Cor Pierik niet te zeggen. ‘De daling is deels blijvend, deels tijdelijk.’ De hoeveelheid gebruikte hernieuwbare energie is juist met 10% gestegen tot 376 petajoule, zo’n 14% van het totaal. Dat percentage verschilt iets van de 15% die het CBS eerder meldde omdat het energieverbruik toen op een andere manier werd berekend. (NRC)
_____
Heftige stormen als Poly zijn zeldzaam in Nederland – laat staan in de zomer.
Poly is de eerste zomerstorm ooit die door het KNMI als ‘zeer zwaar’ is bestempeld. Het instituut dat in 1910 begon met meten, betitelt een storm als zeer zwaar wanneer een van de weerstations een urenlang windracht 11 meet. Dat was dus woensdag al snel het geval bij IJmuiden, waar ook code rood gold. Het kwam niet eerder voor dat deze windkracht een uur lang werd gemeten in de maanden juni tot en met augustus. Zware stormen met windkracht 10 of meer, komen sowieso weinig voor in deze tijd van het jaar. Van de 68 zware stormen die door het KNMI zijn genoteerd, passeerden er maar vier in de zomer. De vorige was op 25 juli 2015. In juni passeerde nog nooit een zware storm, in januari het vaakst. KNMI ziet gemiddelde aantal stormen niet toenemen, zwaarste storm dateert uit 1944. Een storm als Poly komt gemiddeld slechts eens in de acht jaar voor. Sinds het begin van de metingen hebben 14 stormen met windkracht 11 of meer Nederland getroffen. De vorige was op 18 januari 2018. Eenmaal was er sprake van windkracht 12 in september 1944. Dan spreek je van een orkaan. In de afgelopen perioden zag het KNMI geen toename in het aantal stormen van windkracht 10 of hoger, waarbij het instituut spreekt van een zware storm. Tussen 1971 tot en met 2000 passeerden de meeste zware stormen: 26. Sinds 2001 staat de teller op 11 zware stormen en 3 zeer zware. (VK)
_____
Tunesiërs nemen wraak op migranten.
Na de dood van een Tunesiër bij een steekpartij in Sfax vielen inwoners massaal Afrikaanse migranten aan. Ze zien in hen een bedreiging voor hun eigen positie. In de Tunesische havenstad Sfax heeft de lokale bevolking massaal immigranten uit landen ten zuiden van de Sahara aangevallen die vandaar dikwijls naar Europa proberen te komen. Dat gebeurde nadat een 41-jarige inwoner van de stad om het leven was gekomen door messteken van een groepje Kameroeners. ‘We gaan zijn dood wreken’, schreeuwden lokale jongeren al bij de begrafenis van het slachtoffer. Huizen met migranten werden vervolgens aangevallen en in brand gestoken. Sommigen, ook vrouwen en kinderen, werden van balkons afgegooid en met kapmessen aangevallen. Anderen werden met stenen bekogeld. Op bromfietsen openden andere inwoners ‘de jacht op de zwarten’. Dertig tot veertig migranten moesten worden behandeld in het ziekenhuis. Een lokale arts sprak van een ‘onmenselijke’ en ‘bloedige nacht’. De volgende dagen bleef het onrustig. Ook werd gedemonstreerd tegen de migranten. (NRC)
_____
Huizenprijs veert een beetje op maar nieuwbouw blijft lang te koop staan.
De gemiddelde verkoopprijs van Nederlandse woningen is de afgelopen drie maanden licht gestegen, van 394- naar 410 duizend euro. Dit is nog wel minder dan 448 duizend euro van een jaar geleden. De verkoop van nieuwbouwhuizen blijft gering. De NVM-Makelaars spreken van een ‘koopwoningenmarkt die opveert’, na een jaar van dalende prijzen en verkopen en een oplopend aantal huizen dat te koop werd gezet. De stijging van de gemiddelde prijs komt vooral doordat er meer duurdere huizen zijn verkocht. Dat stuwt het gemiddelde omhoog. Er is nog steeds sprake van een krappe markt: de vraag naar woningen is nog steeds veel groter dan het aanbod. Er werden in het 2 e kwartaal ruim 34 duizend bestaande woningen verkocht, 5% minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Daar stonden 29 duizend nieuw Te Koop borden tegenover. Het aanbod nam dus iets af. De verkoop van nieuwbouwhuizen blijft nog steeds sterk achter door de sterk gestegen hypotheekrente. Een gemiddelde verkoopprijs van 468 duizend euro sinds maart is voor velen nog te hoog gegrepen. De afgelopen maanden werden 4.300 nieuwbouwhuizen verkocht. Dat is minder dan vorig jaar in dezelfde periode, toen net geen 5 duizend woningen werden verkocht, het laagste aantal sinds de kredietcrisis van 2008. In het 2 e kwartaal stonden bijna 20 duizend nieuwbouwwoningen te koop. Dat is het hoogste aantal sinds 2015, bijna 80% (!) meer dan in dezelfde periode een jaar geleden en 16% meer dan in het eerste kwartaal van dit jaar. (VK)
_____
Val van kabinet luidt lange periode van politieke onzekerheid in.
+ Coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie valt uiteen door ruzie over asielbeleid.
+ Plan van kabinet om stikstofbeleid aan te scherpen is nu kansloos.
+ Ook omstreden voorstellen om de woningmarkt te hervormen wacht onzeker lot.
Het kabinet-Rutte IV is gevallen. Na meerdere malen nachtelijk overleg bleek dat de coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie geen overeenstemming kon bereiken over maatregelen om de asielstroom te beperken. Vooral de VVD stond lijnrecht tegenover D66 en ChristenUnie met de eis voor vergaande maatregelen. Deze week eiste premier Rutte dat asielzoekers met een nieuw in te voeren, tijdelijke status niet langer automatisch hun gezin mogen laten overkomen. D66 en ChristenUnie vinden dat niet humaan. Vrijdag leek aanvankelijk nog een reddingspoging mogelijk. Er lag een voorstel op tafel om de gezinshereniging alleen tijdelijk te kunnen stopzetten, als de opvang in Nederland vol is. Maar ook dat voorstel heeft het niet gehaald. Migratie was van meet af aan het gevoeligste onderwerp in de coalitie. De VVD eiste vorig jaar, in ruil voor het goedkeuren van een wet die gemeenten dwingt asielzoekers op te nemen, dat er maatregelen zouden worden genomen om de instroom af te remmen. De afgelopen maanden heeft een afvaardiging van het kabinet daarover gesproken en voorstellen geformuleerd waar alle vier partijen mee konden leven. Deze week werd het overleg naar het hoogste niveau getrokken, van de premier en de drie vicepremiers. Woensdagavond legde Rutte de eis van minder gezinshereniging op tafel. Volgens D66 en ChristenUnie was dat volkomen onverwacht. Het Binnenhof raakte in crisisstemming. Donderdagavond kwam een laatste compromis uit de hoge hoed met de tijdelijke stopknop, maar ook dat haalde het niet. Dat betekende het einde van het vierde kabinet van Rutte, nog maar anderhalf jaar na de beëdiging. Het kabinet begon met grote ambities rond klimaat en stikstof, vooral onder druk van D66, maar moest al kort na de start veel energie en geld steken in de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. De val van het kabinet betekent opnieuw een lange periode van onzekerheid. Voor verkiezingen zijn enkele maanden voorbereidingstijd nodig. Ze zullen niet eerder plaatsvinden dan half november. Op korte termijn betekent de val van het kabinet dat vele voorstellen controversieel zullen worden verklaard, ongetwijfeld ook de wet om asielzoekers onder dwang te spreiden over alle gemeenten. En dat geldt zeker voor het stikstofbeleid en de voorstellen van minister De Jonge om de woningmarkt te hervormen. De VVD was niet enthousiast maar wel gebonden aan het coalitieakkoord. Dat is nu voorbij! (FD)
+ Oekraïens offensief tegen Rusland is in volle gang.
+ Moskou verliest terrein maar grote doorbraak blijft uit.
+ Experts: Kiev heeft nog een paar weken voor de hoofdaanval.
De langverwachte grote Oekraïense aanval op de Russische bezettingsmacht zal vermoedelijk in de komende twee weken plaatsvinden. Maar als Kiev de risico’s te groot acht, is er volgens oud commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif ook nog een kans dat het die aanval afblaast. ‘Oekraïne houdt zijn kaarten zorgvuldig tegen de borst’, zegt De Kruif. ‘Mijn gevoel zegt dat Oekraïne nog 1 à 2 weken heeft om tot de hoofdstoot over te gaan. Vier tot zes brigades zijn nog niet ingezet. Maar de wel ingezette eenheden slijten. Tel daarbij op dat je ook in deze fase veel granaten en munitie verbruikt.’ In totaal heeft Oekraïne bij de recente gevechten zo’n 300 vierkante kilometer grondgebied bevrijd. De intensiteit van de gevechten is volgens De Kruif hoog: ‘Over een maand zijn beide legers daardoor zodanig versleten dat ze aardig in de touwen hangen.’ Ook rond Bachmoet wordt opnieuw fel gevochten. Oekraïne boekt de laatste week vooruitgang in de strijd om de provinciestad. Hier vindt volgens De Kruif niet de hoofdaanval plaats. ‘Oekraïne valt in de breedte aan. Door op meer plaatsen de druk op te voeren dwingt het de Russen daar reserves in te zetten. Het Russische leger heeft daardoor minder troepen achter de hand om te reageren op de hoofdaanval.’ Een offensief kent 3 fasen: ‘Eerst breek je in op de linies, dan breek je er doorheen en daarna volgt de uitbraak. Die inbraakfase is bewerkelijk omdat de Russen op veel plaatsen 3 verdedigingslinies achter elkaar hebben aangelegd. Het is mogelijk dat we nog steeds in de inbraakfase zitten.’ Als Kiev inschat dat de volgende fasen ten koste van zeer zware verliezen mogelijk zijn is er de kans dat het de hoofdaanval afblaast, de terreinwinst consolideert en de niet-gebruikte eenheden achter de hand houdt, aldus De Kruif. (NRC)
_____
Mestproductie moet nog flink omlaag om onder plafond van 2025 te blijven.
De Nederlandse veestapel heeft vorig jaar meer fosfaat en net iets minder stikstof uitgescheiden dan het jaar daarvoor aldus het CBS. De komende jaren is er een verdere reductie nodig. De totale stikstofuitscheiding bedroeg vorig jaar 467,2 miljoen kilo. In 2025 zal de grens op 440 miljoen kilo stikstof liggen, daar zit de huidige stikstofuitstoot dus nog flink boven. De fosfaatuitstoot moet van 150,4 miljoen in 2022 in drie jaar dalen naar 135 miljoen kilo. De stikstofuitstoot moet met 6% omlaag en de fosfaatuitstoot met 10% om in 2025 onder het stikstof- en fosfaatplafond te blijven. Nederland mocht lang afwijken van de Europese normen voor stikstof en fosfaat volgens de zogeheten derogatieregeling. Maar deze regeling wordt de komende jaren afgebouwd en is in 2026 verleden tijd. Rundvee – goed voor het grootste aandeel fosfaat en stikstof stootte minder stikstof maar juist meer fosfaat uit dan in 2021. De pluimvee- en varkenssector stoots steeds minder stikstof en fosfaat uit doordat het aantal dieren afneemt. De hoeveelheid stikstof en fosfaat uit mest van melkvee nam na de afschaffing van het melkquotum in 2015 snel toe en is sinds de invoering van het fosfaatrechtenstelsel in 2018 weer afgenomen. (VK)
_____
Renske Leijten is klaar met ‘machtspolitiek.’
SP’er verlaat na 17 jaar per direct de Tweede Kamer. Ze stond bekend om haar strijdlust – vooral in het Toeslagenschandaal. Als Leijten aan de interruptiemicrofoon verschijnt weten bewindspersonen: opletten. Ze bouwde een reputatie op als een van de scherpste oppositiepolitici, iemand die zelden met het eerste antwoord genoegen nam. Aan die microfoon wordt het iets stiller want Leijten stopt. Ze maakte onverwachts bekend dat ze per direct vertrekt. ‘Het is tijd om de echte samenleving weer op te zoeken en daar mensen te gaan organiseren’, vertelde ze. Leijten is klaar met de Haagse politiek. Den Haag is ‘giftig’ en ‘traag’, ze is klaar met alle aandacht voor beeldvorming en machtspolitiek. ‘Het was altijd dat ik met energie thuiskwam, ook al kwam ik van heinde en verre, als ik onder de mensen was geweest. En het was altijd dat ik met energiegebrek thuiskwam als ik in Den haag was geweest.’ (NRC)
_____
Afkoelen wereldeconomie leidt tot somberheid in industrie.
Het sentiment onder Nederlandse inkoopmanagers daalt voor de tiende keer op rij! De Nederlandse industrie kampt met een daling van het aantal orders die herinneringen oproept aan de kredietcrisis van bijna vijftien jaar geleden. Bovendien vertoont de werkgelegenheid bij de maakbedrijven voor het eerst in drie jaar een krimp. Het sentiment onder inkoopmanagers is daardoor in de maand juni verder verslechterd. De index die de vereniging van inkoopmanagers Nevi maandelijks publiceert, daalde voor de tiende achtereenvolgende maand. Maar de neergang die afgelopen maand werd opgetekend was de grootste sinds drie jaar toen de Nederlandse economie hard werd geraakt door de coronacrisis. Inkoopmanagersindex Nevi PMI daalde in juni van 44,2 naar 43,8 punten. Een stand onder de 50 duidt op krimp, alles daarboven duidt op groei. De index is een belangrijke vroege indicator van de economische ontwikkeling. Economen gaan er al langer van uit dat de groei van de economie flink terugvalt na de stevige plus van 4,5% in 2022. (FD)
_____
Het credo voor 2050: energie besparen.
Het kabinet heeft een schets getoond van het Nederlandse energiesysteem in 2050. Naast de bouw van windparken, zonnevelden en kerncentrales is ‘besparen, besparen’ de komende jaren het motto. ‘Energie die niet verbruikt wordt, hoeft immers ook niet te worden opgewekt, getransporteerd of opgeslagen’, aldus klimaat- en energieminister Rob Jetten in het voorlopige Nationaal Plan Energiesysteem. Hij trekt onder meer 56 miljoen euro uit om de besparing voor bedrijven beter te kunnen uitvoeren. Dit geld is bedoeld voor uitbreiding van omgevingsdiensten, die namens gemeenten en provincies toezien op onder meer het energieverbruik van bedrijven. Ondernemingen worden straks ook verplicht te investeren in technieken die de uitstoot van CO2 kunnen verlagen. Tegelijkertijd moet de productie van duurzame energie fors omhoog. Daartoe zal het Nederlandse energiesysteem de komende jaren ‘een grote verbouwing’ ondergaan. Zo krijgt onder meer de aanleg van een landelijk waterstofnetwerk prioriteit. Via dit netwerk moet groene waterstof die langs de kust wordt opgewekt of wordt geïmporteerd via bijvoorbeeld de haven van Rotterdam of de Eemshaven worden getransporteerd naar grote industrieclusters in eigen land en buurlanden. Maar niet alle groene energie komt van zee, aldus Jetten; ook de energieproductie op land blijft van belang, onder meer met zonnepanelen. Ook zullen er meer hoogspanningslijnen worden aangelegd om de productie van waterstof bij industriegebieden mogelijk te maken. Al deze ingrepen zullen soms schuren, waarschuwde hij. Dit ‘schuren’ is de afgelopen jaren al zichtbaar geworden op het Nederlandse elektriciteitsnet dat op veel plaatsen aan zijn grenzen zit. Hierdoor moeten bedrijven soms jaren wachten op een zwaardere aansluiting. (VK)
_____
Verzetshaard Jenin schrikt van zware aanval Israël.
Bij een hevige aanval op de Palestijnse stad, met de zwaarste bombardementen in jaren, zijn zeker acht mensen omgekomen. Zelfs de inwoners van de Palestijnse stad Jenin, die bekend staat om haar verzet tegen de Israëlische bezetter, waren maandag geschokt. Weliswaar zijn ze gewend aan de schietpartijen voor hun eigen deur en rookpluimen boven hun stad bij gewelddadige confrontaties tussen het Israëlische leger en lokale Palestijnse strijders (bijna wekelijks doen die zich voor), maar de schaal van het geweld van maandag was ook naar hun maatstaven ongekend. Zo’n duizend tot tweeduizend Israëlische militairen werden ingezet bij de actie in Jenin tegen lokale strijders. Het vluchtelingenkamp aan de rand van Jenin, waar vanouds veel militante Palestijnen wonen, onderging de zwaarste luchtbombardementen in jaren. ‘Wat er in het vluchtelingenkamp plaatsvindt is een echte oorlog’, aldus een ambulancechauffeur. Zijn collega’s en hij bleven af en aan rijden om tientallen gewonden naar ziekenhuizen te brengen. Acht inwoners overleefden het geweld niet. Het leger zette onder meer drones in en nam daarmee een gebouw onder vuur waar Palestijnen acties tegen Israëlische doelen voorbereidden. (NRC)
_____
Staatssecretaris: ‘Geen alcoholverbod in de sportkantine’.
Van een dreigende drooglegging van sportkantines is geen sprake. Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wees gisteren berichten van de hand dat hij werkt aan een voorstel om de verkoop van alcohol bij sportclubs te verbieden. Het kabinet overweegt wel andere stappen om alcoholmisbruik aan te pakken. Vorige week lekte een lijst met mogelijke kabinetsmaatregelen uit, waaronder een alcoholverbod in de sportkantine. Een flink deel van de kamer waaronder CDA, VVD en FvD keerde zich tegen dit plan. Van Ooijen stelde hen gerust: een dergelijk voorstel is er niet en komt er ook niet. (FD)
_____
Met nieuwe app Threads opent Meta aanval op Twitter, waar de chaos groot is.
Nu Twitter wankel in de touwen ligt komt het moederbedrijf van Instagram en Facebook, Meta met Threads. De geruchten zijn er al maanden maar nu staat de app Threads ook aangekondigd in de appstore van Apple. Waar Instagram draait om mooie plaatjes is Threads een tekst gebaseerde conversatie app. Precies: wat Twitter ook is. De timing is logisch. Nadat Elon Musk twitter in oktober 2022 overnam, is het geen moment rustig geweest. Adverteerders liepen bij bosjes weg en Musk sneed fors in het personeelsbestand. Ook was er de chaotische introductie van betaaldienst Twitter Blue. Daarnaast krijgt hij de kritiek dat hij extreemrechts vrij baan geeft. Voorlopig dieptepunt was het afgelopen weekend toen Twitter besloot een limiet in te stellen op het aantal berichten dat gebruikers kunnen lezen. De reden is onduidelijk. Twitter alternatieven zoals Bluesky en Mastodon kregen meteen veel nieuwe gebruikers. Threads moet tegen deze achtergronden een kans maken hoopt Meta. Belangrijkste troef is de lage instapdrempel. Wie Threads voor het eerst gebruikt krijgt de optie al zijn Instagram- volgers te volgen. Voor de rest zijn de mogelijkheden vergelijkbaar met Twitter. (VK)
_____
Energieverbruik in 2022 op het laagste niveau sinds 1990.
Het Nederlandse energieverbruik is vorig jaar gedaald met 10% ten opzichte van 2021, naar 2731,8 petajoule aldus het CBS. Het gaat in elk geval om de grootste daling sinds 1970 waarmee het energieverbruik het laagste niveau in ruim 30 jaar bereikt. De daling komt bijna helemaal doordat er fors minder aardgas werd verbruikt, een gevolg van de hoge aardgasprijzen. De landbouw gebruikte bijna een derde minder aardgas, relatief de grootste daling van alle sectoren. Woningen verstookten 22% minder gas dan in 2021. Eind 2022 was de gasprijs weer terug op het niveau van voor de Russische inval in Oekraïne. Of dat ook betekent dat het energieverbruik dit jaar terugveert durft CBS-onderzoeker Cor Pierik niet te zeggen. ‘De daling is deels blijvend, deels tijdelijk.’ De hoeveelheid gebruikte hernieuwbare energie is juist met 10% gestegen tot 376 petajoule, zo’n 14% van het totaal. Dat percentage verschilt iets van de 15% die het CBS eerder meldde omdat het energieverbruik toen op een andere manier werd berekend. (NRC)
_____
Heftige stormen als Poly zijn zeldzaam in Nederland – laat staan in de zomer.
Poly is de eerste zomerstorm ooit die door het KNMI als ‘zeer zwaar’ is bestempeld. Het instituut dat in 1910 begon met meten, betitelt een storm als zeer zwaar wanneer een van de weerstations een urenlang windracht 11 meet. Dat was dus woensdag al snel het geval bij IJmuiden, waar ook code rood gold. Het kwam niet eerder voor dat deze windkracht een uur lang werd gemeten in de maanden juni tot en met augustus. Zware stormen met windkracht 10 of meer, komen sowieso weinig voor in deze tijd van het jaar. Van de 68 zware stormen die door het KNMI zijn genoteerd, passeerden er maar vier in de zomer. De vorige was op 25 juli 2015. In juni passeerde nog nooit een zware storm, in januari het vaakst. KNMI ziet gemiddelde aantal stormen niet toenemen, zwaarste storm dateert uit 1944. Een storm als Poly komt gemiddeld slechts eens in de acht jaar voor. Sinds het begin van de metingen hebben 14 stormen met windkracht 11 of meer Nederland getroffen. De vorige was op 18 januari 2018. Eenmaal was er sprake van windkracht 12 in september 1944. Dan spreek je van een orkaan. In de afgelopen perioden zag het KNMI geen toename in het aantal stormen van windkracht 10 of hoger, waarbij het instituut spreekt van een zware storm. Tussen 1971 tot en met 2000 passeerden de meeste zware stormen: 26. Sinds 2001 staat de teller op 11 zware stormen en 3 zeer zware. (VK)
_____
Tunesiërs nemen wraak op migranten.
Na de dood van een Tunesiër bij een steekpartij in Sfax vielen inwoners massaal Afrikaanse migranten aan. Ze zien in hen een bedreiging voor hun eigen positie. In de Tunesische havenstad Sfax heeft de lokale bevolking massaal immigranten uit landen ten zuiden van de Sahara aangevallen die vandaar dikwijls naar Europa proberen te komen. Dat gebeurde nadat een 41-jarige inwoner van de stad om het leven was gekomen door messteken van een groepje Kameroeners. ‘We gaan zijn dood wreken’, schreeuwden lokale jongeren al bij de begrafenis van het slachtoffer. Huizen met migranten werden vervolgens aangevallen en in brand gestoken. Sommigen, ook vrouwen en kinderen, werden van balkons afgegooid en met kapmessen aangevallen. Anderen werden met stenen bekogeld. Op bromfietsen openden andere inwoners ‘de jacht op de zwarten’. Dertig tot veertig migranten moesten worden behandeld in het ziekenhuis. Een lokale arts sprak van een ‘onmenselijke’ en ‘bloedige nacht’. De volgende dagen bleef het onrustig. Ook werd gedemonstreerd tegen de migranten. (NRC)
_____
Huizenprijs veert een beetje op maar nieuwbouw blijft lang te koop staan.
De gemiddelde verkoopprijs van Nederlandse woningen is de afgelopen drie maanden licht gestegen, van 394- naar 410 duizend euro. Dit is nog wel minder dan 448 duizend euro van een jaar geleden. De verkoop van nieuwbouwhuizen blijft gering. De NVM-Makelaars spreken van een ‘koopwoningenmarkt die opveert’, na een jaar van dalende prijzen en verkopen en een oplopend aantal huizen dat te koop werd gezet. De stijging van de gemiddelde prijs komt vooral doordat er meer duurdere huizen zijn verkocht. Dat stuwt het gemiddelde omhoog. Er is nog steeds sprake van een krappe markt: de vraag naar woningen is nog steeds veel groter dan het aanbod. Er werden in het 2 e kwartaal ruim 34 duizend bestaande woningen verkocht, 5% minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Daar stonden 29 duizend nieuw Te Koop borden tegenover. Het aanbod nam dus iets af. De verkoop van nieuwbouwhuizen blijft nog steeds sterk achter door de sterk gestegen hypotheekrente. Een gemiddelde verkoopprijs van 468 duizend euro sinds maart is voor velen nog te hoog gegrepen. De afgelopen maanden werden 4.300 nieuwbouwhuizen verkocht. Dat is minder dan vorig jaar in dezelfde periode, toen net geen 5 duizend woningen werden verkocht, het laagste aantal sinds de kredietcrisis van 2008. In het 2 e kwartaal stonden bijna 20 duizend nieuwbouwwoningen te koop. Dat is het hoogste aantal sinds 2015, bijna 80% (!) meer dan in dezelfde periode een jaar geleden en 16% meer dan in het eerste kwartaal van dit jaar. (VK)
_____
Val van kabinet luidt lange periode van politieke onzekerheid in.
+ Coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie valt uiteen door ruzie over asielbeleid.
+ Plan van kabinet om stikstofbeleid aan te scherpen is nu kansloos.
+ Ook omstreden voorstellen om de woningmarkt te hervormen wacht onzeker lot.
Het kabinet-Rutte IV is gevallen. Na meerdere malen nachtelijk overleg bleek dat de coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie geen overeenstemming kon bereiken over maatregelen om de asielstroom te beperken. Vooral de VVD stond lijnrecht tegenover D66 en ChristenUnie met de eis voor vergaande maatregelen. Deze week eiste premier Rutte dat asielzoekers met een nieuw in te voeren, tijdelijke status niet langer automatisch hun gezin mogen laten overkomen. D66 en ChristenUnie vinden dat niet humaan. Vrijdag leek aanvankelijk nog een reddingspoging mogelijk. Er lag een voorstel op tafel om de gezinshereniging alleen tijdelijk te kunnen stopzetten, als de opvang in Nederland vol is. Maar ook dat voorstel heeft het niet gehaald. Migratie was van meet af aan het gevoeligste onderwerp in de coalitie. De VVD eiste vorig jaar, in ruil voor het goedkeuren van een wet die gemeenten dwingt asielzoekers op te nemen, dat er maatregelen zouden worden genomen om de instroom af te remmen. De afgelopen maanden heeft een afvaardiging van het kabinet daarover gesproken en voorstellen geformuleerd waar alle vier partijen mee konden leven. Deze week werd het overleg naar het hoogste niveau getrokken, van de premier en de drie vicepremiers. Woensdagavond legde Rutte de eis van minder gezinshereniging op tafel. Volgens D66 en ChristenUnie was dat volkomen onverwacht. Het Binnenhof raakte in crisisstemming. Donderdagavond kwam een laatste compromis uit de hoge hoed met de tijdelijke stopknop, maar ook dat haalde het niet. Dat betekende het einde van het vierde kabinet van Rutte, nog maar anderhalf jaar na de beëdiging. Het kabinet begon met grote ambities rond klimaat en stikstof, vooral onder druk van D66, maar moest al kort na de start veel energie en geld steken in de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. De val van het kabinet betekent opnieuw een lange periode van onzekerheid. Voor verkiezingen zijn enkele maanden voorbereidingstijd nodig. Ze zullen niet eerder plaatsvinden dan half november. Op korte termijn betekent de val van het kabinet dat vele voorstellen controversieel zullen worden verklaard, ongetwijfeld ook de wet om asielzoekers onder dwang te spreiden over alle gemeenten. En dat geldt zeker voor het stikstofbeleid en de voorstellen van minister De Jonge om de woningmarkt te hervormen. De VVD was niet enthousiast maar wel gebonden aan het coalitieakkoord. Dat is nu voorbij! (FD)
