Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 30 oktober t/m zo 05 november 2023
Zon op land.
De energietransitie is een sprint met de lengte van een marathon. We moeten snel handelen en dat vervolgens heel lang volhouden. Een uitputtingsslag. Gelukkig verschijnt Nederland in topconditie aan de start. Met een afgetraind lichaam, de duurste renschoenen en de monomane instelling van de topatleet……
Maar niet heus. Nederland is een dikke roker die het er wel even denkt bij te doen. Het doel is ambitieus, maar pijn lijden willen we niet. Het moet ‘haalbaar en betaalbaar’, we willen ‘klimaatrechtvaardigheid’, en zetten geen stap zonder voldoende draagvlak. Met een zware rugzak vol eisen en de veters aan elkaar gebonden gaan we van start. De nieuwste handicap: zonnepanelen mogen niet meer op landbouwgrond. Veeteelt en akkerbouw gebruiken 54% van onze grond, maar daar mag geen snipper van naar energieproductie. Suikerbieten voor de frisdrankindustrie, snijmais voor de koeien en bloembollen voor de export, het is allemaal belangrijker dan de energietransitie. Twee miljoen hectare gebruikt de landbouw, maar een paar duizend meter voor energie is al te veel. Zo strompelen we door. Die finish gaan we nooit halen. (Mathijs Bouman, FD)
………………………………………………………………..
Duitse steun voor Israël is onwrikbaar.
Wie in Duitsland kritiek heeft op het Israëlische optreden in de Gazastrook kan op hoon rekenen. Pro-Palestijnse geluiden worden niet gedoogd. ‘De veiligheid van Israël is Duits staatsbelang.
Duitsland onthield zich dit weekend, net als Nederland, van stemming over de VN-resolutie die oproept tot een onmiddellijk staakt het vuren in Gaza. De grootste krant van Duitsland, tabloid Bild reageerde furieus. Duitsland had uit solidariteit met Israël tegen moeten stemmen. Met haar houding had de minister van Buitenlandse Zaken kolossaal gefaald! aldus het hoofdredactioneel commentaar over de kwestie.
De woede van Bild is illustratief voor de stemming in het land dat zich na de terreur van Hamas op 7 oktober in rotsvaste overtuiging achter Israël heeft geschaard.
In de statuten van Bild legde oprichter en uitgever Axel Springer 5 journalistieke principes vast. Nummer twee luidt: ‘We steunen het Joodse volk en het bestaansrecht van de staat Israël.’ Israël-critici worden in Duitsland momenteel vijandig bejegend. Voor pro-Palestijnse stemmen is geen plaats. Waar met het voortduren van de Israëlische bombardementen op steeds meer Europese straten en pleinen demonstranten met Palestijnse vlaggen wapperen werden zulke protesten in Duitsland allemaal verboden omdat de binnenlandse veiligheidsdienst vreest voor antisemitische uitspraken en geweld.
In alle verklaringen die politici de afgelopen weken aflegden over het conflict Israël-Hamas komen vroeg of laat de woorden nie wieder voor. De uit de Duitse schuld aan de Holocaust voortkomende belofte om Joods leven te beschermen die verankerd is in het DNA van het naoorlogse Duitsland. (VK)
………………………………………………………………
Premier Rutte ziet nu toppositie NAVO wél zitten.
Jarenlang hield hij de boot af, maar nu heeft Rutte wel belangstelling voor een NAVO-topbaan. Biden zou hem al gepolst hebben.
In juli, na de val van zijn vierde kabinet, herhaalde Rutte nog eens dat hij écht niet de baas van de NAVO wordt. ‘Ik ding niet mee’, zei hij over de opvolging van secretaris-generaal Jens Stoltenberg. In het radioprogramma Spuigasten deze week zei Rutte ineens dat het ‘heel interessant’ zou zijn om de NAVO te leiden. Zeker met de oorlog in Oekraïne, spanningen tussen Servië en Kosovo en ‘de verschrikkelijke terreur in het Midden-Oosten die Israël aan het bestrijden is, zoals Rutte het noemde. Uit de mond van Rutte klonk het even casual als hij gekleed was, in een blauwe polo en op rode gympen. Maar na 13 jaar als premier staat hij bekend als iemand die niet vaak ondoordachte dingen zegt.
Er zijn maar 3 internationale rollen die hij voor zichzelf ziet, zei hij. De Belgische oud-premier Charles Michel opvolgen als voorzitter van de Europese Raad. Het voorzitterschap van de Europese Commissie (EC) lijkt Rutte ook ‘heel mooi’. Maar voorzitter Von der Leyen zou in 2024 best eens voor een tweede termijn kunnen gaan. Haar baan komt ‘waarschijnlijk niet’ beschikbaar, denkt Rutte.
Blijft over: de vacature voor secretaris-generaal van de NAVO. Al zou de kans volgens Rutte ‘heel erg groot’ zijn dat die baan naar een vrouwelijke ‘collega uit Europa’ gaat.
Rutte wordt al jaren als kanshebber gezien, omdat hij in het buitenland wordt gewaardeerd als ervaren staatsman. De verwachting is dat NAVO volgend jaar juli op de NAVO-top in Washington een nieuwe leider wil hebben als het bondgenootschap het 75-jarig bestaan viert. (NRC)
………………………………………………………………
Israëlisch offensief in ’tweede fase’: gevechten rond Gaza-stad.
+ Israël intensiveert offensief in en rondom Gaza-stad.
+ Leger Israël: ‘Meer dan 600 militaire doelwitten geraakt’.
+ Humanitaire situatie is sinds weekeinde verder verslechterd.
In Gaza-stad zijn gevechten uitgebroken tussen Israëlische troepen en Hamas strijders. Inwoners zeggen dat Israëlische troepen meer luchtaanvallen hebben uitgevoerd. Sommigen zeiden ook tanks te hebben gehoord in de stad. Hamas zegt deze te hebben tegengehouden. In het westen van de stad is de kustweg meerdere keren getroffen vanuit de lucht en de zee. Israël noemt het de 2e fase van de oorlog. Israël heeft naar eigen zeggen nu 600 militaire doelwitten geraakt. Diplomatiek pogingen om ‘humanitaire pauzes’ in te lassen gingen ondertussen door. Qatar speelt een bemiddelende rol in gesprekken tussen Israël en Hamas. De gesprekken gaan ook over de vrijlating van de gijzelaars. Op de Westelijke-Jordaanoever heeft Israël zijn offensief tegen Islamitische militaire groeperingen opgevoerd. Hamas en de Islamitische Jihad zeggen in de stad Jenin te vechten met het Israëlische leger. Daarbij zijn meerdere Palestijnen gedood. (FD)
……………………………………………………………….
Ruim de helft van rechters en officieren van justitie bedreigd, zorgen over rechtsstaat.
De dreigementen variëren van onlineberichten, tot het thuis opzoeken van een magistraat. Het onderzoek illustreert een ontwikkeling waar de laatste jaren vaker op wordt gewezen: De Nederlandse onderwereld verstevigt haar greep op het functioneren van de rechtsstaat. Al gevolg van de bedreigingen zegt de helft van de officieren zijn werk anders te doen. Bijna een op de tien respondenten slaat soms een rechtszaak af uit veiligheidsoverwegingen. Van andere beroepsgroepen binnen de juridische wereld was al eerder vastgesteld dat het werk tegenwoordig vaker gepaard gaat met geweld en dreigementen. Zo bleek vorig jaar dat de helft van alle advocaten en ruim 80% van de journalisten te maken had gehad met agressie. Ook politici worden steeds vaker bedreigd. (VK)
……………………………………………………………
Terreinwinst met mens als munitie.
Russische troepen lijden enorme verliezen bij het stadje Avdiivka in de Donbas, maar daarmee boeken ze wel vooruitgang.
De dagelijkse opmars van de Russische troepen lijkt beperkt, en de verliezen zijn enorm maar de afgelopen weken is Avdiivka bijna ongemerkt aan drie kanten omsingeld. De ontwikkeling van de frontlijn in dit deel van de Donbas roept herinneringen op aan de slag om Bachmoet, zo’n 90 kilometer naar het noorden. Tienduizenden Oekraiense en Russische militairen kwamen daarbij om het leven.
Avdiivka is nog altijd in Oekraiense handen, maar op termijn lijkt het eenzelfde lot beschoren als Bachmoet. Vanaf drie kanten wordt de stad bestookt onder meer bij de grote chemische fabriek ten noorden van het centrum. Alleen vanaf de westkant kan de stad nog worden bevoorraad. De stad telde voor de inval 32.000 inwoners. Veruit de meeste inwoners zijn inmiddels gevlucht: zo’n tweeduizend burgers zouden zijn achtergebleven. De Russen willen het Oekraiense bastion nog voor de winter veroveren. Ze gaan er van uit dat de Oekraiense strijdkrachten uiteindelijk ook hier zullen breken onder de Russische druk, net als in Bachmoet. De prijs die de Russen betalen is kolossaal. De verliezen zijn opgelopen tot ongeveer 4000 man! De Russen zouden volgens John Kirby van de Nationale Veiligheidsraad sinds 11 oktober zeker 125 tanks en infanteriegevechtsvoertuigen hebben verloren bij Avdiivka. Kiev hanteert hogere cijfers voor de Russische verliezen. Ook het Britse ministerie van Defensie stelde zaterdag dat het aantal Russische slachtoffers tot ‘de hoogste van 2023’ behoren. De VS sluiten niet uit dat door de aanhoudende aanvallen met ‘menselijke munitie’ de Russen er uiteindelijk in zullen slagen Avdiivka te veroveren. Het is de macht van de massa waarmee Rusland zijn oorlogen placht te voeren. Kirby sluit niet uit dat Moskou de komende maanden een aantal tactische successen kan boeken. Dat gaat mogelijk ten koste van ‘duizenden’ Russische soldaten maar de aanvallen gaan in elk geval gewoon door. (NRC)
……………………………………………………………..
Officieel deflatie(!) in Nederland volgens Europese definitie.
+ Volgens het CBS was er in oktober sprake van deflatie.
+ Volgens HICP liggen prijzen een procent lager dan in 2022.
+ Het alternatieve cijfer wijst alleen nog steeds op inflatie.
Afhankelijk van de definitie lag het prijspeil 1% of 4% lager dan dezelfde maand in 2022. Toen piekten de energieprijzen; consumenten zijn daar nu 40% minder aan kwijt. De 1% deflatie is volgens de Europese definitie (HICP). Bij de Nederlandse definitie (CPI, de consumentenprijsindex waarop veel contracten zijn gebaseerd) was dat 0,4%. In september waren deze cijfers respectievelijk 0,3% deflatie en 0,2% inflatie. Bij de CPI is onder meer een schatting van de kosten van het eigen huis meegenomen. (FD)
………………………………………………………….
Nederlands migratiesaldo lager dan vorig jaar, meer sterfte dan geboorte in 2023.
De 18 miljoen is in zicht. De Nederlandse bevolking is in de eerste drie kwartalen van 2023 met 110,7 duizend gegroeid naar 17,9 miljoen inwoners. In dezelfde periode vorig jaar nam de bevolking veel sneller toe, met 190,8 duizend, met name door de komst van een groot aantal Oekraiense vluchtelingen. De bevolkingsgroei is volledig veroorzaakt door migratie. Er stierven in de eerste 9 maanden van 2023 meer inwoners dan dat er levend geboren werden. In 2022 was de ‘netto aanwas’ tot en met september nog positief maar eindigde het jaar ook met meer sterfgevallen dan geboorten. Dit was al zeker sinds de jaren veertig niet meer voorgekomen. Het aantal overledenen stijgt al jaren gestaag met name door de vergrijzing zegt Tanja Traag van het CBS, ‘maar sinds 2010 zien we ook de geboortecijfers dalen, op een kleine opleving in 2021 na.’ Dat er minder baby’s geboren worden kan volgens Traag komen omdat velen het ouderschap uitstellen, ‘bijvoorbeeld vanwege onzekerheid over woonruimte of de arbeidsmarkt’.
Een andere opvallende verschuiving is het fors lagere migratiesaldo. To nu toe registreerde het CBS in 2023 per saldo 12,2 duizend migranten uit Oekraïne, vorig jaar waren dat er tot en met september 85,5 duizend. Ook vanuit de rest van de wereld was het aantal migranten per saldo lager. Daarmee komt het migratiesaldo op 111,6 duizend voor de eerste 9 maanden van het jaar. In 2022 was dit fors hoger, 188 duizend. Het CBS maakt in deze cijfers geen onderscheid tussen bijvoorbeeld asiel- en arbeidsmigratie. (VK)
…………………………………………………………
Droogte bedreigt Panamakanaal.
Steeds minder schepen met steeds minder vracht: de lage waterstand in het Panamakanaal zal de internationale scheepvaart gaan verstoren. Biedt een spoorlijn uitkomst?
Een historisch lage waterstand in het Panamakanaal gaat de komende maanden tot grote verstoringen leiden voor de internationale scheepvaart en mogelijk tot hogere consumentenprijzen voor producten uit Azië. De Panamakanaal Autoriteit heeft bekendgemaakt dat opnieuw minder schepen per dag de belangrijke scheepvaartroute mogen gebruiken. Vanaf volgende week mogen dagelijks slechts 25 schepen het Panamakanaal passeren, dat wordt de komende maanden verlaagd tot 18 per dag. Bovendien mogen schepen sinds deze zomer ook veel minder vracht meenemen om zo hun diepgang te beperken.
Het Panamakanaal is een van de belangrijkste scheepvaartroutes van de wereld. Sinds de opening in 1914 is het kanaal uitgegroeid tot een van de levensaders van de mondiale economie. Circa 6% van de wereldhandel gaat door het kanaal. Dankzij de doortocht is het niet meer nodig om te varen via Kaap Hoorn, de zuidelijkste punt van het Amerikaanse continent. Per jaar nemen 13.000 tot 14.000 schepen deze vaarroute.
Als reactie op de droogte die het Panamakanaal treft heeft de regering van Mexico een oud initiatief nieuw leven ingeblazen: een goederenspoorlijn tussen de Golf van Mexico en de Grote Oceaan. Die verbinding zou een alternatief moeten zijn voor containervervoer door het kanaal. (NRC)
…………………………………………………………….
Ruim 320 mensen uit Gaza hebben Egypte bereikt.
+ Palestijnen met buitenlands paspoort uit Gaza vertrokken.
+ Evacuatie volgde op nieuw bloedvergieten in Gaza.
+ Vluchtelingenkamp Jaballa gisteren vanuit de lucht bestookt.
Een groep van zo’n 320 Palestijnen met een buitenlands of dubbel paspoort is erin geslaagd de Gazastrook te verlaten naar Egypte. Het is voor het eerst sinds de oorlog tussen Hamas en Israël op 7 oktober uitbrak dat een groep burgers het gebied kan verlaten.
De evacués werden gisteren over de grensovergang bij Rafah gereden. Volgens een overeenkomst tussen Egypte, Israël en Hamas mogen een aantal buitenlanders en ernstig gewonde mensen het belegerde gebied verlaten. De evacuatie volgde op een dag van bloedvergieten in Gaza. Dinsdag werden ongeveer 50 mensen in het vluchtelingenkamp Jaballa gedood bij een luchtaanval, zo melden Palestijnse gezondheidsfunctionarissen. Israël heeft bevestigd verantwoordelijk te zijn voor de aanval Volgens Israël zaten er Hamasstrijders in het kamp. De VN benadrukt dat de gezondheidssituatie voor inwoners van Gaza op dit moment rampzalig is. Ziekenhuizen hebben onvoldoende middelen om gewonden te verzorgen en de energievoorziening raakt uitgeput nu brandstof voor generatoren op begint te raken. Onderhandelingen over het openen van de grens tussen Gaza en Egypte voor buitenlandse burgers en gewonde Palestijnen lopen ondertussen door. Samen met Qatar en de VS spreekt Egypte over het openstellen van de grens, onder meer bij Rafah. (FD)
…………………………………………………………………..
Europa heeft genoeg gas voor de winter, veel consumenten gokken erop dat prijs laag blijft.
De gasopslagen in de EU zitten praktisch vol aan het einde van het vulseizoen, dat liep tot 1 november. De komende weken worden milde temperaturen verwacht en veel wind (gunstig voor de opbrengst van windenergie). De kans is dan ook groot dat de gasopslagen nog wat verder vol druppelen. Daarnaast blijft er ook veel vloeibaar gas (lng) naar Europa komen. Het aantal lng-terminals is het afgelopen jaar uitgebreid. ‘Wij zien dat de capaciteit op die terminals deze winter ook behoorlijk is volgeboekt’, zegt Andreas Schroeder van Icis.
Ten opzichte van vorig jaar is de Europese gassituatie dus veel minder onzeker. Wel is de gasprijs hoger dan voor de Russische invasie van Oekraïne. Die schommelt sinds maart rond de 50 euro per megawattuur, bijna 3 keer zo hoog als lang normaal was. Belangrijker nog is dat de markt ‘extreem nerveus’ is zegt Schroeder. ‘We zagen de prijs flink omhoog schieten na stakingen in Australië en na het nieuws over een kapotte pijpleiding bij Finland en de oorlog in Israël.’ Mocht komende winter de pijpleiding naar Noorwegen uitvallen of een zeer koude periode aanbreken, dan leidt dat direct tot hogere prijzen, denkt Schroeder.
De 4,5 miljoen huishoudens die een variabel contract hebben, worden vanaf januari ook niet meer beschermd door het prijsplafond voor energie. (VK)
………………………………………………………………
Asielzoekers wachten te lang op medische screening.
De publieke gezondheid in Nederland loopt risico door te late medische screening van asielzoekers schrijven 2 inspecties.
Asielzoekers moeten bij aankomst in Nederland te lang op een medische screening wachten. Ook krijgen minderjarigen die zonder hun ouders of andere familieleden naar Nederland komen te laat de opvang en begeleiding die zij zouden moeten krijgen, zo schrijven de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en die van Justitie en Veiligheid. De vertraging in de medische controle ontstaat doordat asielzoekers snel vanuit Ter Apel worden overgeplaatst naar overlooplocaties zoals in Amsterdam en Assen, nog zonder een arts te hebben gezien. Door het lange wachten op een medische intake komen kwetsbare mensen niet op tijd in beeld. Ook veroorzaakt het een risico voor de publieke gezondheid in Nederland: de screening op tuberculose voor mensen uit risicolanden gebeurt namelijk ook niet op tijd. (NRC)
……………………………………………………………….
Ollongren stelt Zelensky €500 mln aan munitiehulp in het vooruitzicht.
+ Nederland zegt Oekraïne vrijgave steunpakket toe.
+ Het land boekt weinig terreinwinst op de bezetter.
+ Vrees bestaat dat Rusland overschakelt op raketten.
‘Ze hebben behoefte aan bepaalde ondersteunende capaciteiten om te kunnen doorvechten’, zei minister Ollongren donderdag in Kiev. ‘Dan gaat het natuurlijk om munitie. Daar hebben we inderdaad een nieuw pakket van €500 mln in het vooruitzicht kunnen stellen. Ongeveer €260 mln bestaat uit artilleriemunitie, €240 mln bestaat uit tankmunitie.’ Het moet bijdragen aan het voortzettingsvermogen van het Oekraiense leger. Het pakket komt op een belangrijk moment. Het tegenoffensief in het oosten en zuiden waar Rusland bijna 20% van het land bezet houdt, verloopt moeizaam. Tijdens de eerste drie maanden is er dagelijks maar de lengte van een vetbalveld aan terrein gewonnen. Daarnaast leeft de angst dat Rusland net als vorig jaar infrastructurele doelen met langeafstandsraketten gaat aanvallen. Maandag maakte Rutte bekend dat Oekraiense piloten al over 2 weken tijdens hun trainingen gebruik kunnen maken van Nederlandse F-16’s. Ollongren maakte in oktober al bekend dat Nederland 12 tot 18 straaljagers naar het trainingscentrum in Roemenië stuurt. De straaljagers moet helpen om meer controle te krijgen over het luchtruim eerdere luchtverdedigingssystemen, zoals de Patriots, dragen daar ook aan bij. Vooralsnog heeft Rusland een overmacht in het Oekraiense luchtruim. (FD)
……………………………………………………..
Na een halve eeuw hebben The Beatles weer een dikke kersthit te pakken dankzij AI.
Donderdag om 15.00 uur zond de BBC een nieuw nummer van de Beatles uit. Zo kwam John Lennon ineens de huiskamer weer binnen. En dan ook nog met een zeer weemoedig liedje en een diep melancholieke tekst: ‘And if you go away, I know you’ll never stay. Now and then, I miss you.’
Wie het popnieuws volgt van de laatste weken zou bijna denken dat de tijd stilstaat. The Beatles en The Stones, ze maken de dienst nog uit, zelfs in de hitlijsten. The Rolling Stones staan wereldwijd hoog in de charts met hun album Hackney Diamonds, dat 2 weken geleden verscheen. Naar verwachting gaan ook The Beatles scoren met de nieuwe single Now and Then. Toch knap voor een band die al 49 jaar niet meer bestaat.
Het nummer lag lang in een archief. Na de dood van Lennon vond zijn vrouw Yoko Ono de opname op een cassette. Er werd niets mee gedaan omdat de geluidskwaliteit erbarmelijk was. Dankzij de documentaire Get Back uit 2021 krijgt het liedje nu toch een tweede leven. Er werd software ontwikkeld die stemmen kon afzonderen van bijgeluiden. Dat proces uitgevoerd met behulp van kunstmatige intelligentie werd losgelaten op de opnames van Lennon. Zijn zangstem klonk na behandeling ineens weer scherp alsof hij in de Abbey Road studio’s stond. Paul McCartney en Ringo Starr gingen ermee aan de slag en een gitaarslag van George Harrison werd opgediept.
Now and Then wordt ontroerend als de stemmen van Lennon en McCartney omhoog gaan en ‘I miss you’ zingen. Dan weet je als luisteraar wat de wereld al een halve eeuw mist. Deze melodie en samenzang kunnen alleen maar van The Beatles komen. Het lied wordt daarna iets te snel volgehangen als een gedecoreerde kerstboom. De orkestklanken, de piano, de gitaar, de stemmen en het kenmerkende basgeluid dringen zich naar de voorgrond en dat maakt Now and Then weinig subtiel. De makers lijken met december in aantocht iets te nadrukkelijk te mikken op het nostalgische sentiment maar een dikke kersthit gaat Now and Then zeker worden. (VK)
…………………………………………
Hezbollah: nog geen tweede front.
Hezbollah-leider Nasrallah sprak vrijdag voor het eerst over de oorlog in Gaza. Voorlopig komt er geen tweede front tegen Israël.
Vrijdagmiddag reageerde de militieleider voor het eerst op de nieuwe geweldsronde tussen Hamas en Israël. En dat maakt in Libanon nogal wat uit: als iemand het lot van Libanon bepaalt is het niet de regering maar het door Iran gesteunde Hezbollah.
Zijn toespraak bleek uiteindelijk doorspekt met lof voor het Palestijnse verzet tegen Israël, kritiek op de hypocrisie van het Westen en historische verhalen over eerdere oorlogen. Maar zoals veel Libanezen en analisten al verwachtten, kondigde Nasrallah vrijdag geen verdere escalatie aan. Hij opende geen ‘tweede front’, waarbij Israël ook van uit het noorden zou worden aangevallen. Wel dreigde hij dat Amerikaanse troepen in de regio nog vaker kunnen worden aangevallen door sjiitische medestrijders in Jemen en Irak.
In veel opzichten was het een tamelijk reactieve speech, waarbij hij vooral inging op de vermaningen van de VS zich niet met het conflict te bemoeien of op de kritiek dat Hezbollah zich er niet genoeg inmengt. Reagerend op dat laatste zei Nasrallah dat Hezbollah sinds 8 oktober betrokken is bij de strijd. Hij prees de aanvallen van Hezbollah en andere groepen in zuid-Libanon op Israël aan als een succesvolle methode om de Israëlisch aandacht af te leiden van Gaza. Het suggereert dan Hezbollah zijn huidige tactiek van beperkte aanvallen op Noord-Israël volhoudt. Wel wees hij erop dat escalatie van twee zaken afhangt: de ontwikkeling van de situatie in Gaza en het gedrag van de zionistische vijand tegenover Libanon. Een andere belangrijke boodschap was dat de aanval van Hamas op 7 oktober puur Palestijns was. De terreuracties zouden buiten het zicht van iedereen zijn voorbereid, zelfs van andere groepen en landen die tot de ‘As van het Verzet’ behoren. Hiermee nam hij afstand van analyses en speculaties over betrokkenheid van Iran of Hezbollah zelf bij de voorbereiding van de aanval. (NRC)
………………………………………………………………
De energietransitie is een sprint met de lengte van een marathon. We moeten snel handelen en dat vervolgens heel lang volhouden. Een uitputtingsslag. Gelukkig verschijnt Nederland in topconditie aan de start. Met een afgetraind lichaam, de duurste renschoenen en de monomane instelling van de topatleet……
Maar niet heus. Nederland is een dikke roker die het er wel even denkt bij te doen. Het doel is ambitieus, maar pijn lijden willen we niet. Het moet ‘haalbaar en betaalbaar’, we willen ‘klimaatrechtvaardigheid’, en zetten geen stap zonder voldoende draagvlak. Met een zware rugzak vol eisen en de veters aan elkaar gebonden gaan we van start. De nieuwste handicap: zonnepanelen mogen niet meer op landbouwgrond. Veeteelt en akkerbouw gebruiken 54% van onze grond, maar daar mag geen snipper van naar energieproductie. Suikerbieten voor de frisdrankindustrie, snijmais voor de koeien en bloembollen voor de export, het is allemaal belangrijker dan de energietransitie. Twee miljoen hectare gebruikt de landbouw, maar een paar duizend meter voor energie is al te veel. Zo strompelen we door. Die finish gaan we nooit halen. (Mathijs Bouman, FD)
………………………………………………………………..
Duitse steun voor Israël is onwrikbaar.
Wie in Duitsland kritiek heeft op het Israëlische optreden in de Gazastrook kan op hoon rekenen. Pro-Palestijnse geluiden worden niet gedoogd. ‘De veiligheid van Israël is Duits staatsbelang.
Duitsland onthield zich dit weekend, net als Nederland, van stemming over de VN-resolutie die oproept tot een onmiddellijk staakt het vuren in Gaza. De grootste krant van Duitsland, tabloid Bild reageerde furieus. Duitsland had uit solidariteit met Israël tegen moeten stemmen. Met haar houding had de minister van Buitenlandse Zaken kolossaal gefaald! aldus het hoofdredactioneel commentaar over de kwestie.
De woede van Bild is illustratief voor de stemming in het land dat zich na de terreur van Hamas op 7 oktober in rotsvaste overtuiging achter Israël heeft geschaard.
In de statuten van Bild legde oprichter en uitgever Axel Springer 5 journalistieke principes vast. Nummer twee luidt: ‘We steunen het Joodse volk en het bestaansrecht van de staat Israël.’ Israël-critici worden in Duitsland momenteel vijandig bejegend. Voor pro-Palestijnse stemmen is geen plaats. Waar met het voortduren van de Israëlische bombardementen op steeds meer Europese straten en pleinen demonstranten met Palestijnse vlaggen wapperen werden zulke protesten in Duitsland allemaal verboden omdat de binnenlandse veiligheidsdienst vreest voor antisemitische uitspraken en geweld.
In alle verklaringen die politici de afgelopen weken aflegden over het conflict Israël-Hamas komen vroeg of laat de woorden nie wieder voor. De uit de Duitse schuld aan de Holocaust voortkomende belofte om Joods leven te beschermen die verankerd is in het DNA van het naoorlogse Duitsland. (VK)
………………………………………………………………
Premier Rutte ziet nu toppositie NAVO wél zitten.
Jarenlang hield hij de boot af, maar nu heeft Rutte wel belangstelling voor een NAVO-topbaan. Biden zou hem al gepolst hebben.
In juli, na de val van zijn vierde kabinet, herhaalde Rutte nog eens dat hij écht niet de baas van de NAVO wordt. ‘Ik ding niet mee’, zei hij over de opvolging van secretaris-generaal Jens Stoltenberg. In het radioprogramma Spuigasten deze week zei Rutte ineens dat het ‘heel interessant’ zou zijn om de NAVO te leiden. Zeker met de oorlog in Oekraïne, spanningen tussen Servië en Kosovo en ‘de verschrikkelijke terreur in het Midden-Oosten die Israël aan het bestrijden is, zoals Rutte het noemde. Uit de mond van Rutte klonk het even casual als hij gekleed was, in een blauwe polo en op rode gympen. Maar na 13 jaar als premier staat hij bekend als iemand die niet vaak ondoordachte dingen zegt.
Er zijn maar 3 internationale rollen die hij voor zichzelf ziet, zei hij. De Belgische oud-premier Charles Michel opvolgen als voorzitter van de Europese Raad. Het voorzitterschap van de Europese Commissie (EC) lijkt Rutte ook ‘heel mooi’. Maar voorzitter Von der Leyen zou in 2024 best eens voor een tweede termijn kunnen gaan. Haar baan komt ‘waarschijnlijk niet’ beschikbaar, denkt Rutte.
Blijft over: de vacature voor secretaris-generaal van de NAVO. Al zou de kans volgens Rutte ‘heel erg groot’ zijn dat die baan naar een vrouwelijke ‘collega uit Europa’ gaat.
Rutte wordt al jaren als kanshebber gezien, omdat hij in het buitenland wordt gewaardeerd als ervaren staatsman. De verwachting is dat NAVO volgend jaar juli op de NAVO-top in Washington een nieuwe leider wil hebben als het bondgenootschap het 75-jarig bestaan viert. (NRC)
………………………………………………………………
Israëlisch offensief in ’tweede fase’: gevechten rond Gaza-stad.
+ Israël intensiveert offensief in en rondom Gaza-stad.
+ Leger Israël: ‘Meer dan 600 militaire doelwitten geraakt’.
+ Humanitaire situatie is sinds weekeinde verder verslechterd.
In Gaza-stad zijn gevechten uitgebroken tussen Israëlische troepen en Hamas strijders. Inwoners zeggen dat Israëlische troepen meer luchtaanvallen hebben uitgevoerd. Sommigen zeiden ook tanks te hebben gehoord in de stad. Hamas zegt deze te hebben tegengehouden. In het westen van de stad is de kustweg meerdere keren getroffen vanuit de lucht en de zee. Israël noemt het de 2e fase van de oorlog. Israël heeft naar eigen zeggen nu 600 militaire doelwitten geraakt. Diplomatiek pogingen om ‘humanitaire pauzes’ in te lassen gingen ondertussen door. Qatar speelt een bemiddelende rol in gesprekken tussen Israël en Hamas. De gesprekken gaan ook over de vrijlating van de gijzelaars. Op de Westelijke-Jordaanoever heeft Israël zijn offensief tegen Islamitische militaire groeperingen opgevoerd. Hamas en de Islamitische Jihad zeggen in de stad Jenin te vechten met het Israëlische leger. Daarbij zijn meerdere Palestijnen gedood. (FD)
……………………………………………………………….
Ruim de helft van rechters en officieren van justitie bedreigd, zorgen over rechtsstaat.
De dreigementen variëren van onlineberichten, tot het thuis opzoeken van een magistraat. Het onderzoek illustreert een ontwikkeling waar de laatste jaren vaker op wordt gewezen: De Nederlandse onderwereld verstevigt haar greep op het functioneren van de rechtsstaat. Al gevolg van de bedreigingen zegt de helft van de officieren zijn werk anders te doen. Bijna een op de tien respondenten slaat soms een rechtszaak af uit veiligheidsoverwegingen. Van andere beroepsgroepen binnen de juridische wereld was al eerder vastgesteld dat het werk tegenwoordig vaker gepaard gaat met geweld en dreigementen. Zo bleek vorig jaar dat de helft van alle advocaten en ruim 80% van de journalisten te maken had gehad met agressie. Ook politici worden steeds vaker bedreigd. (VK)
……………………………………………………………
Terreinwinst met mens als munitie.
Russische troepen lijden enorme verliezen bij het stadje Avdiivka in de Donbas, maar daarmee boeken ze wel vooruitgang.
De dagelijkse opmars van de Russische troepen lijkt beperkt, en de verliezen zijn enorm maar de afgelopen weken is Avdiivka bijna ongemerkt aan drie kanten omsingeld. De ontwikkeling van de frontlijn in dit deel van de Donbas roept herinneringen op aan de slag om Bachmoet, zo’n 90 kilometer naar het noorden. Tienduizenden Oekraiense en Russische militairen kwamen daarbij om het leven.
Avdiivka is nog altijd in Oekraiense handen, maar op termijn lijkt het eenzelfde lot beschoren als Bachmoet. Vanaf drie kanten wordt de stad bestookt onder meer bij de grote chemische fabriek ten noorden van het centrum. Alleen vanaf de westkant kan de stad nog worden bevoorraad. De stad telde voor de inval 32.000 inwoners. Veruit de meeste inwoners zijn inmiddels gevlucht: zo’n tweeduizend burgers zouden zijn achtergebleven. De Russen willen het Oekraiense bastion nog voor de winter veroveren. Ze gaan er van uit dat de Oekraiense strijdkrachten uiteindelijk ook hier zullen breken onder de Russische druk, net als in Bachmoet. De prijs die de Russen betalen is kolossaal. De verliezen zijn opgelopen tot ongeveer 4000 man! De Russen zouden volgens John Kirby van de Nationale Veiligheidsraad sinds 11 oktober zeker 125 tanks en infanteriegevechtsvoertuigen hebben verloren bij Avdiivka. Kiev hanteert hogere cijfers voor de Russische verliezen. Ook het Britse ministerie van Defensie stelde zaterdag dat het aantal Russische slachtoffers tot ‘de hoogste van 2023’ behoren. De VS sluiten niet uit dat door de aanhoudende aanvallen met ‘menselijke munitie’ de Russen er uiteindelijk in zullen slagen Avdiivka te veroveren. Het is de macht van de massa waarmee Rusland zijn oorlogen placht te voeren. Kirby sluit niet uit dat Moskou de komende maanden een aantal tactische successen kan boeken. Dat gaat mogelijk ten koste van ‘duizenden’ Russische soldaten maar de aanvallen gaan in elk geval gewoon door. (NRC)
……………………………………………………………..
Officieel deflatie(!) in Nederland volgens Europese definitie.
+ Volgens het CBS was er in oktober sprake van deflatie.
+ Volgens HICP liggen prijzen een procent lager dan in 2022.
+ Het alternatieve cijfer wijst alleen nog steeds op inflatie.
Afhankelijk van de definitie lag het prijspeil 1% of 4% lager dan dezelfde maand in 2022. Toen piekten de energieprijzen; consumenten zijn daar nu 40% minder aan kwijt. De 1% deflatie is volgens de Europese definitie (HICP). Bij de Nederlandse definitie (CPI, de consumentenprijsindex waarop veel contracten zijn gebaseerd) was dat 0,4%. In september waren deze cijfers respectievelijk 0,3% deflatie en 0,2% inflatie. Bij de CPI is onder meer een schatting van de kosten van het eigen huis meegenomen. (FD)
………………………………………………………….
Nederlands migratiesaldo lager dan vorig jaar, meer sterfte dan geboorte in 2023.
De 18 miljoen is in zicht. De Nederlandse bevolking is in de eerste drie kwartalen van 2023 met 110,7 duizend gegroeid naar 17,9 miljoen inwoners. In dezelfde periode vorig jaar nam de bevolking veel sneller toe, met 190,8 duizend, met name door de komst van een groot aantal Oekraiense vluchtelingen. De bevolkingsgroei is volledig veroorzaakt door migratie. Er stierven in de eerste 9 maanden van 2023 meer inwoners dan dat er levend geboren werden. In 2022 was de ‘netto aanwas’ tot en met september nog positief maar eindigde het jaar ook met meer sterfgevallen dan geboorten. Dit was al zeker sinds de jaren veertig niet meer voorgekomen. Het aantal overledenen stijgt al jaren gestaag met name door de vergrijzing zegt Tanja Traag van het CBS, ‘maar sinds 2010 zien we ook de geboortecijfers dalen, op een kleine opleving in 2021 na.’ Dat er minder baby’s geboren worden kan volgens Traag komen omdat velen het ouderschap uitstellen, ‘bijvoorbeeld vanwege onzekerheid over woonruimte of de arbeidsmarkt’.
Een andere opvallende verschuiving is het fors lagere migratiesaldo. To nu toe registreerde het CBS in 2023 per saldo 12,2 duizend migranten uit Oekraïne, vorig jaar waren dat er tot en met september 85,5 duizend. Ook vanuit de rest van de wereld was het aantal migranten per saldo lager. Daarmee komt het migratiesaldo op 111,6 duizend voor de eerste 9 maanden van het jaar. In 2022 was dit fors hoger, 188 duizend. Het CBS maakt in deze cijfers geen onderscheid tussen bijvoorbeeld asiel- en arbeidsmigratie. (VK)
…………………………………………………………
Droogte bedreigt Panamakanaal.
Steeds minder schepen met steeds minder vracht: de lage waterstand in het Panamakanaal zal de internationale scheepvaart gaan verstoren. Biedt een spoorlijn uitkomst?
Een historisch lage waterstand in het Panamakanaal gaat de komende maanden tot grote verstoringen leiden voor de internationale scheepvaart en mogelijk tot hogere consumentenprijzen voor producten uit Azië. De Panamakanaal Autoriteit heeft bekendgemaakt dat opnieuw minder schepen per dag de belangrijke scheepvaartroute mogen gebruiken. Vanaf volgende week mogen dagelijks slechts 25 schepen het Panamakanaal passeren, dat wordt de komende maanden verlaagd tot 18 per dag. Bovendien mogen schepen sinds deze zomer ook veel minder vracht meenemen om zo hun diepgang te beperken.
Het Panamakanaal is een van de belangrijkste scheepvaartroutes van de wereld. Sinds de opening in 1914 is het kanaal uitgegroeid tot een van de levensaders van de mondiale economie. Circa 6% van de wereldhandel gaat door het kanaal. Dankzij de doortocht is het niet meer nodig om te varen via Kaap Hoorn, de zuidelijkste punt van het Amerikaanse continent. Per jaar nemen 13.000 tot 14.000 schepen deze vaarroute.
Als reactie op de droogte die het Panamakanaal treft heeft de regering van Mexico een oud initiatief nieuw leven ingeblazen: een goederenspoorlijn tussen de Golf van Mexico en de Grote Oceaan. Die verbinding zou een alternatief moeten zijn voor containervervoer door het kanaal. (NRC)
…………………………………………………………….
Ruim 320 mensen uit Gaza hebben Egypte bereikt.
+ Palestijnen met buitenlands paspoort uit Gaza vertrokken.
+ Evacuatie volgde op nieuw bloedvergieten in Gaza.
+ Vluchtelingenkamp Jaballa gisteren vanuit de lucht bestookt.
Een groep van zo’n 320 Palestijnen met een buitenlands of dubbel paspoort is erin geslaagd de Gazastrook te verlaten naar Egypte. Het is voor het eerst sinds de oorlog tussen Hamas en Israël op 7 oktober uitbrak dat een groep burgers het gebied kan verlaten.
De evacués werden gisteren over de grensovergang bij Rafah gereden. Volgens een overeenkomst tussen Egypte, Israël en Hamas mogen een aantal buitenlanders en ernstig gewonde mensen het belegerde gebied verlaten. De evacuatie volgde op een dag van bloedvergieten in Gaza. Dinsdag werden ongeveer 50 mensen in het vluchtelingenkamp Jaballa gedood bij een luchtaanval, zo melden Palestijnse gezondheidsfunctionarissen. Israël heeft bevestigd verantwoordelijk te zijn voor de aanval Volgens Israël zaten er Hamasstrijders in het kamp. De VN benadrukt dat de gezondheidssituatie voor inwoners van Gaza op dit moment rampzalig is. Ziekenhuizen hebben onvoldoende middelen om gewonden te verzorgen en de energievoorziening raakt uitgeput nu brandstof voor generatoren op begint te raken. Onderhandelingen over het openen van de grens tussen Gaza en Egypte voor buitenlandse burgers en gewonde Palestijnen lopen ondertussen door. Samen met Qatar en de VS spreekt Egypte over het openstellen van de grens, onder meer bij Rafah. (FD)
…………………………………………………………………..
Europa heeft genoeg gas voor de winter, veel consumenten gokken erop dat prijs laag blijft.
De gasopslagen in de EU zitten praktisch vol aan het einde van het vulseizoen, dat liep tot 1 november. De komende weken worden milde temperaturen verwacht en veel wind (gunstig voor de opbrengst van windenergie). De kans is dan ook groot dat de gasopslagen nog wat verder vol druppelen. Daarnaast blijft er ook veel vloeibaar gas (lng) naar Europa komen. Het aantal lng-terminals is het afgelopen jaar uitgebreid. ‘Wij zien dat de capaciteit op die terminals deze winter ook behoorlijk is volgeboekt’, zegt Andreas Schroeder van Icis.
Ten opzichte van vorig jaar is de Europese gassituatie dus veel minder onzeker. Wel is de gasprijs hoger dan voor de Russische invasie van Oekraïne. Die schommelt sinds maart rond de 50 euro per megawattuur, bijna 3 keer zo hoog als lang normaal was. Belangrijker nog is dat de markt ‘extreem nerveus’ is zegt Schroeder. ‘We zagen de prijs flink omhoog schieten na stakingen in Australië en na het nieuws over een kapotte pijpleiding bij Finland en de oorlog in Israël.’ Mocht komende winter de pijpleiding naar Noorwegen uitvallen of een zeer koude periode aanbreken, dan leidt dat direct tot hogere prijzen, denkt Schroeder.
De 4,5 miljoen huishoudens die een variabel contract hebben, worden vanaf januari ook niet meer beschermd door het prijsplafond voor energie. (VK)
………………………………………………………………
Asielzoekers wachten te lang op medische screening.
De publieke gezondheid in Nederland loopt risico door te late medische screening van asielzoekers schrijven 2 inspecties.
Asielzoekers moeten bij aankomst in Nederland te lang op een medische screening wachten. Ook krijgen minderjarigen die zonder hun ouders of andere familieleden naar Nederland komen te laat de opvang en begeleiding die zij zouden moeten krijgen, zo schrijven de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en die van Justitie en Veiligheid. De vertraging in de medische controle ontstaat doordat asielzoekers snel vanuit Ter Apel worden overgeplaatst naar overlooplocaties zoals in Amsterdam en Assen, nog zonder een arts te hebben gezien. Door het lange wachten op een medische intake komen kwetsbare mensen niet op tijd in beeld. Ook veroorzaakt het een risico voor de publieke gezondheid in Nederland: de screening op tuberculose voor mensen uit risicolanden gebeurt namelijk ook niet op tijd. (NRC)
……………………………………………………………….
Ollongren stelt Zelensky €500 mln aan munitiehulp in het vooruitzicht.
+ Nederland zegt Oekraïne vrijgave steunpakket toe.
+ Het land boekt weinig terreinwinst op de bezetter.
+ Vrees bestaat dat Rusland overschakelt op raketten.
‘Ze hebben behoefte aan bepaalde ondersteunende capaciteiten om te kunnen doorvechten’, zei minister Ollongren donderdag in Kiev. ‘Dan gaat het natuurlijk om munitie. Daar hebben we inderdaad een nieuw pakket van €500 mln in het vooruitzicht kunnen stellen. Ongeveer €260 mln bestaat uit artilleriemunitie, €240 mln bestaat uit tankmunitie.’ Het moet bijdragen aan het voortzettingsvermogen van het Oekraiense leger. Het pakket komt op een belangrijk moment. Het tegenoffensief in het oosten en zuiden waar Rusland bijna 20% van het land bezet houdt, verloopt moeizaam. Tijdens de eerste drie maanden is er dagelijks maar de lengte van een vetbalveld aan terrein gewonnen. Daarnaast leeft de angst dat Rusland net als vorig jaar infrastructurele doelen met langeafstandsraketten gaat aanvallen. Maandag maakte Rutte bekend dat Oekraiense piloten al over 2 weken tijdens hun trainingen gebruik kunnen maken van Nederlandse F-16’s. Ollongren maakte in oktober al bekend dat Nederland 12 tot 18 straaljagers naar het trainingscentrum in Roemenië stuurt. De straaljagers moet helpen om meer controle te krijgen over het luchtruim eerdere luchtverdedigingssystemen, zoals de Patriots, dragen daar ook aan bij. Vooralsnog heeft Rusland een overmacht in het Oekraiense luchtruim. (FD)
……………………………………………………..
Na een halve eeuw hebben The Beatles weer een dikke kersthit te pakken dankzij AI.
Donderdag om 15.00 uur zond de BBC een nieuw nummer van de Beatles uit. Zo kwam John Lennon ineens de huiskamer weer binnen. En dan ook nog met een zeer weemoedig liedje en een diep melancholieke tekst: ‘And if you go away, I know you’ll never stay. Now and then, I miss you.’
Wie het popnieuws volgt van de laatste weken zou bijna denken dat de tijd stilstaat. The Beatles en The Stones, ze maken de dienst nog uit, zelfs in de hitlijsten. The Rolling Stones staan wereldwijd hoog in de charts met hun album Hackney Diamonds, dat 2 weken geleden verscheen. Naar verwachting gaan ook The Beatles scoren met de nieuwe single Now and Then. Toch knap voor een band die al 49 jaar niet meer bestaat.
Het nummer lag lang in een archief. Na de dood van Lennon vond zijn vrouw Yoko Ono de opname op een cassette. Er werd niets mee gedaan omdat de geluidskwaliteit erbarmelijk was. Dankzij de documentaire Get Back uit 2021 krijgt het liedje nu toch een tweede leven. Er werd software ontwikkeld die stemmen kon afzonderen van bijgeluiden. Dat proces uitgevoerd met behulp van kunstmatige intelligentie werd losgelaten op de opnames van Lennon. Zijn zangstem klonk na behandeling ineens weer scherp alsof hij in de Abbey Road studio’s stond. Paul McCartney en Ringo Starr gingen ermee aan de slag en een gitaarslag van George Harrison werd opgediept.
Now and Then wordt ontroerend als de stemmen van Lennon en McCartney omhoog gaan en ‘I miss you’ zingen. Dan weet je als luisteraar wat de wereld al een halve eeuw mist. Deze melodie en samenzang kunnen alleen maar van The Beatles komen. Het lied wordt daarna iets te snel volgehangen als een gedecoreerde kerstboom. De orkestklanken, de piano, de gitaar, de stemmen en het kenmerkende basgeluid dringen zich naar de voorgrond en dat maakt Now and Then weinig subtiel. De makers lijken met december in aantocht iets te nadrukkelijk te mikken op het nostalgische sentiment maar een dikke kersthit gaat Now and Then zeker worden. (VK)
…………………………………………
Hezbollah: nog geen tweede front.
Hezbollah-leider Nasrallah sprak vrijdag voor het eerst over de oorlog in Gaza. Voorlopig komt er geen tweede front tegen Israël.
Vrijdagmiddag reageerde de militieleider voor het eerst op de nieuwe geweldsronde tussen Hamas en Israël. En dat maakt in Libanon nogal wat uit: als iemand het lot van Libanon bepaalt is het niet de regering maar het door Iran gesteunde Hezbollah.
Zijn toespraak bleek uiteindelijk doorspekt met lof voor het Palestijnse verzet tegen Israël, kritiek op de hypocrisie van het Westen en historische verhalen over eerdere oorlogen. Maar zoals veel Libanezen en analisten al verwachtten, kondigde Nasrallah vrijdag geen verdere escalatie aan. Hij opende geen ‘tweede front’, waarbij Israël ook van uit het noorden zou worden aangevallen. Wel dreigde hij dat Amerikaanse troepen in de regio nog vaker kunnen worden aangevallen door sjiitische medestrijders in Jemen en Irak.
In veel opzichten was het een tamelijk reactieve speech, waarbij hij vooral inging op de vermaningen van de VS zich niet met het conflict te bemoeien of op de kritiek dat Hezbollah zich er niet genoeg inmengt. Reagerend op dat laatste zei Nasrallah dat Hezbollah sinds 8 oktober betrokken is bij de strijd. Hij prees de aanvallen van Hezbollah en andere groepen in zuid-Libanon op Israël aan als een succesvolle methode om de Israëlisch aandacht af te leiden van Gaza. Het suggereert dan Hezbollah zijn huidige tactiek van beperkte aanvallen op Noord-Israël volhoudt. Wel wees hij erop dat escalatie van twee zaken afhangt: de ontwikkeling van de situatie in Gaza en het gedrag van de zionistische vijand tegenover Libanon. Een andere belangrijke boodschap was dat de aanval van Hamas op 7 oktober puur Palestijns was. De terreuracties zouden buiten het zicht van iedereen zijn voorbereid, zelfs van andere groepen en landen die tot de ‘As van het Verzet’ behoren. Hiermee nam hij afstand van analyses en speculaties over betrokkenheid van Iran of Hezbollah zelf bij de voorbereiding van de aanval. (NRC)
………………………………………………………………
