Gelezen!
Nieuwsoverzicht van ma 31 juli t/m zo 6 augustus 2023
Vormt Wagner een bedreiging voor Polen?
+ De Russische en wit-Russische president lijken Polen te bedreigen.
+ Privéleger Wagner in Wit-Rusland zou het land willen binnentrekken.
+ Maar experts zijn verdeeld over vraag hoe realistisch dit scenario is.
Na het bezoek van Loekasjenko aan Poetin richtten de machthebbers voor het oog van de camera’s hun pijlen op Polen. Poetin stelde dat het EU-land voornemens is ‘een stuk van Oekraïne af te scheuren, door in te grijpen in het conflict met Rusland’. Enig bewijs voor zijn stelling levert hij niet. De Russische leider vond dat Polen de voormalige Sovjet-Unie dankbaar zou moeten zijn omdat het land na de Tweede Wereldoorlog veel westerse territoria van de Sovjetleiding zou hebben gekregen, Ook zou Polen het herstel van zijn onafhankelijkheid aan de Sovjet Unie te danken hebben. Poetin noemde Polen ‘een cadeautje van Stalin’, tot afgrijzen van de Polen zelf. Het land werd in de oorlog opgedeeld door Duitsland en de Sovjet-Unie. Loekasjenko haakte daar op in: volgens hem zou het privéleger hem ‘onder druk zetten’. Wagner zou hem te kennen hebben gegeven ‘op excursie’ te gaan naar Warschau en Rzeszow. In Rzeszow is een luchthaven waar westerse wapenleveranties aankomen die vervolgens over land naar Oekraïne worden gestuurd. Hij zei ook dat Polen troepen verplaatste naar de grens met Wit-Rusland en dat Polen West- Oekraïne niet mag bezetten. Volgens de dictator zouden Wit-Rusland en Rusland bereid moeten zijn samen ‘de bevolking van West-Oekraïne te helpen’. Vladimir Osechkin van mensenrechtenorganisatie Gulagu.net: ‘Wagner werft nog steeds huurlingen die zeggen dat hun missie de invasie van Polen is’, aldus Osechkin. ‘We moeten voorbereid zijn op een provocatie. Wagner is nu eenmaal opgericht als eenheid die doet wat het Russische leger niet mag.’ De Russische politicoloog Solovej vindt dat onzin van het zuiverste water: ‘Poetin speelt weer eens de Poolse kaart, een oude, nieuwe vijand uit de geschiedenis. Hij probeert de oorlog keer op keer te rechtvaardigen met stalinistische argumenten en de aandacht af te leiden van de uitputtingsslag en de in Rusland neerkomende drones.’ (FD)
____
Wereld afhankelijk van selecte groep landen voor cruciale grondstoffen groene energie.
Voor de energietransitie zijn grote hoeveelheden mineralen nodig. Van alle lithium dat wereldwijd wordt geraffineerd is in 2022 ruim de helft (56%) aangewend voor duurzame energie, vooral voor batterijen van elektrische auto’s. De schone-energiemarkt slokt ook het aanbod van kobalt en nikkel in steeds grotere mate op. De sterk stijgende vraag leidde vorig jaar tot snel oplopende prijzen van de mineralen. Lithiumcarbonaat kostte op de Chinese markt ruim 76 duizend euro per ton; eind 2020 was dat minder dan 3.000 euro (!) Hierdoor steeg de prijs van windturbines, zonnepanelen en batterijen voor elektrische auto’s voor het tweede jaar op rij in 2022 terwijl de prijzen tot 2019 door schaalvergroting juist snel daalden. Het energieagentschap zegt over de mineralen dat het aanbod de komende jaren hoogstwaarschijnlijk wel in de pas blijft lopen met de vraag. Uit die analyse blijkt ook dat een groot deel van de mineralen in handen is van slechts enkele landen. Zoals het er nu naar uit ziet is de rest van het decennium de helft van de nieuwe faciliteiten voor geraffineerd lithium in handen van China, net als ruim een derde van het verwerkte kobalt. Op de kobaltmarkt spelen ook Canada en Australië een rol. Vrijwel alle nikkelverwerking (88%) is gepland in Indonesië. (VK)
_____
Inflatie in juli daalt opnieuw, prijzen stijgen, maar minder hard.
De inflatie in Nederland was in de maand juli 4,6% op jaarbasis meldt het CBS. Voor de derde keer op rij stijgen de prijzen iets minder hard. In juni lagen de consumentenprijzen in Nederland nog 5,7% hoger dan een jaar geleden en in mei 6,1% hoger. De afname van de inflatie kwam met name door een daling in de energieprijzen in juli; gas, elektriciteit en motorbrandstoffen waren deze maand 21,6% goedkoper en vorige maand 16,3%. Toch is het leven nog steeds duur. Andere prijzen, zoals die van voeding en andere levensmiddelen, zijn in juli opnieuw gestegen. De toename van de prijzen in de supermarkt was 11,6%, in juni was dat 12,6%. De prijzen van industriële goederen (los van brandstoffen) stegen ook met 6,3% ten opzichte van vorig jaar tegen 7,3% in juni. De prijzen in andere eurolanden zijn in juli ook minder hard omhoog gegaan. De inflatie in juli kwam uit op 5,3% tegenover 5,5% in juni. Dat cijfer ligt nog steeds ver boven de doelstelling van 2% van de Europese Centrale Bank. Ook in de eurozone was de daling van de energieprijzen de reden dat de inflatie meeviel. (NRC)
_____
Gasbuffers zitten midden in de zomer al flink vol.
+ Vulgraad van 88% werd vorig jaar pas eind september gehaald.
+ Volle opslagen te danken aan milde winter en flinke besparingen.
+ Toch waarschuwen experts voor de nog altijd krappe gasmarkt.
Het is hartje zomer en de gasopslagen die Nederland moeten helpen de winter door te komen, zijn al bijna volledig gevuld. Op dit moment is de gemiddelde vulgraad van de 3 grote bergingen in Norg, Grijpskerk en Bergermeer 88%.Ter vergelijking: vorig jaar werd dat niveau pas eind september bereikt. Niet alleen Nederland is goed op weg. Ook in veel andere Europese landen zitten de gasbuffers grotendeels vol, waardoor het Europese doel van 90% waarschijnlijk ruim và³à³r het begin van het stookseizoen op 1 november gehaald wordt. Energiedeskundigen spreken over ‘een goede uitgangspositie’, maar waarschuwen dat er ‘nog te veel onzekerheden’ zijn om rustig achterover te kunnen leunen. ‘De gasmarkt blijft krap en met alleen goedgevulde bergingen gaan we deze winter niet redden’, zegt energie- expert René Peters van onderzoeksinstituut TNO. Door de besparingen en de milde winter waren de gasreserves op 1 april nog voor bijna 60% vol. Een jaar geleden, na het uitbreken van de oorlog was dat slechts iets meer dan 21%. Voor dit jaar verwachten deskundigen een stevige concurrentiestrijd tussen Europa en Azië om de aanvoer van het schaarse LNG met mogelijk prijsstijging tot gevolg. De prijzen verschuiven al zodanig dat het voor Amerikaanse LNG schepen interessanter is om door te varen naar Azië en daar het gas te verkopen. De aanvoer van LNG naar Europa is dus geen zekerheid. Veel zal afhangen van het daadwerkelijk Chinees herstel en de strengheid van de winter in Azië en Europa. (FD)
_____
Voedselspeciaalzaken bakker, groenteboer en slager zien door inflatie klanten weglopen.
Door de hoge prijzen hebben consumenten besloten minder producten aan te schaffen. Vooral voedselspeciaalzaken zoals de bakker, groenteboer en slager zien de klanten weglopen en hebben 6,9% minder verkocht dan een jaar geleden. In de hele detailhandel daalde het verkoopvolume – het aantal verkochte goederen – met 1.4%. De hoeveelheid verkochte non-foodartikelen, in bijvoorbeeld kledingzaken en drogisterijen, was over het algemeen vrijwel gelijk aan vorig jaar. Doe-het-zelf artikelen werden minder verkocht in gespecialiseerde zaken, maar mogelijk week de klusser uit naar de bouwmarkten die wel meer materiaal verkochten. Ondanks de teruglopende verkopen steeg de omzet van de gemiddelde winkelier; de prijzen waren fors hoger. Met name in de supermarkt was dit goed te zien, daar was de omzet 12% hoger dan een jaar geleden, in andere winkels waar voedsel wordt verkocht was dit 1,4%. In de non-foodsector steeg de omzet met 7,1%. (VK)
_____
Weer koranverbrandingen in Denemarken en Zweden.
In Zweden werd een koran verbrand voor het parlement, in Denemarken bij de ambassade
van Saoedi Arabië. Hoewel de regeringen van beide landen de koranverbrandingen hebben veroordeeld kunnen ze er weinig aan doen: de acties zijn toegestaan onder de vrijheid van meningsuiting. Het zijn de jongste verbrandingen in een reeks die eind juni begon toen de Iraakse christelijke vluchteling Salwan Momika een koran verbrandde voor de grootste moskee van Stockholm. Bij de verbranding mandag was Momika opnieuw aanwezig. Vanuit de islamitische wereld roepen de verbrandingen woedende reacties op temeer omdat ze zijn toegestaan In Zweden moet de politie voor iedere boekverbranding een vergunning verlenen en doet dat in de regel ook. De islamitische landen veroordelen die koranverbrandingen en eisen dat de regeringen er iets aan doen. Ook voor een wraakreactie wordt gevreesd. ‘We bevinden ons
in de ernstigste veiligheidssituatie sinds de Tweede Wereldoorlog’, schreef Zweedse premier Kristersson. De Deense premier Frederiksen en Kristersson van Zweden zouden met elkaar in overleg zijn met elkaar over die verbrandingen. Beide regeringen kondigden aan maatregelen te nemen tegen de verbrandingen al is het nog niet duidelijk hoe ze dat zullen doen. (NRC)
_____
Omtzigt legt basis voor eigen politieke partij, maar wil geen premier worden.
Pieter Omtzigt heeft de afgelopen maanden de basis gelegd voor zijn eigen politieke partij. Het definitieve besluit om mee te doen aan de verkiezingen laat nog op zich wachten. Het onafhankelijke Kamerlid wil eerst op vakantie met z’n gezin om rust te nemen voordat hij definitief de knoop doorhakt. Omtzigt voelt een zware druk vanwege de peilingen waarin hij 46 zetels scoort en hij premier zou kunnen worden. Hij ambieert het premierschap echter niet, liever wil hij Kamerlid zijn. Achter de schermen is hij al lang bezig met 5 politieke vrienden om de fundamenten te leggen voor zijn eigen beweging. Organisatie en verkiezingsprogramma op hoofdpunten zijn in de maak. ‘Het nemen van een doordacht besluit en het uitstippelen van een pad kost meer tijd dan gedacht’, aldus Omtzigt. ‘Ik ga eerst op vakantie met mijn gezin en koppel even helemaal af. Ik wens jullie allen een fijne, warme en droge zomer(vakantie).’ De deadline om een eventuele nieuwe partij te registreren bij de Kiesraad is maandag 28 augustus. Qua politieke kleur zal zijn eventuele nieuw partij ergens tussen links en rechts in liggen. Zijn pleidooien voor mensen die buiten hun schuld ‘door het ijs dreigen te zakken’ zullen linkse kiezers aanspreken. Wat migratie betreft neigt Omtzigt juist iets meer naar rechtse kiezers. Zijn standpunt over de toekomst van de boeren zit ook een beetje tussen links en rechts in. Hij is evenals de BBB tegen het verplicht uitkopen van boeren. Maar hij denkt bijvoorbeeld weer vrij links over de bio-industrie. Op het punt van dierenwelzijn stemt Omtzigt eerder mee met de Partij voor de dieren dan met de BBB. Tijdens de verkiezingscampagne die dit najaar losbarst zal Omtzigt, als hij meedoet, het aan de rechterzijde moeten opnemen tegen Dilan Yesilgöz (VVD) en Caroline van der Plas (BBB). Zijn grootste linkse rivaal is Frans Timmermans (PvdA/GroenLinks). (VK)
_____
Autoverkopen maken in juli een flinke inhaalslag.
In juli zijn er in Nederland 28.687 nieuwe personenauto’s op kenteken gezet, een groei van bijna 31% op jaarbasis. Die sterke toename komt vooral door een inhaalslag na lage autoverkopen vorig jaar. Toen waren er onderdelentekorten. Ook de verkoop van motorfietsen zit in de lift. Daarvan zijn 1678 nieuwe geregistreerd in juli, een groei van 16%. De sterke verkoopstijging van auto’s houdt volgens de BOVAG en de RAI Vereniging niet aan. De orders lopen terug door inflatie en afnemend consumentenvertrouwen. Voor heel 2023 wordt een verkoop van rond de 340.000 auto’s verwacht, circa 9% meer dan in 2022. Het Zuid-Koreaanse merk Kia was in juli het leidende automerk in Nederland. Het merk scoorde vooral met de kleine Picanto. Volkswagen volgt op kleine afstand met de Polo (539 stuks) en de T-Roc (447) als meest verkopende modellen. Bij motorfietsen zit de verkoop van nieuwe exemplaren al jaren in de lift. Volgens de BOVAG en de RAI Vereniging komt dat mede doordat steeds meer jongeren hun motorrijbewijs halen. Yamaha is het bestverkochte merk, gevolgd door Honda en Kawasaki. (FD)
_____
Vleermuis verstoort isolatieplan!
De Raad van State heeft bepaald dat er grondig ecologisch onderzoek nodig is voordat een huis geïsoleerd mag worden. Opnieuw een forse tegenvaller voor een kabinetsdoel, en dit keer uit onverwachte hoek: de vleermuis is spelbreker bij de ambitie om de komende 7 jaar 2,5 miljoen huizen te verduurzamen. De Raad bepaalde dat huiseigenaren eerst grondig ecologisch onderzoek moeten doen naar de aanwezigheid van vleermuizen voordat ze hun huis mogen isoleren. Zo’n onderzoek duurt een jaar en kost minstens 5.000 euro. En zo is het opnieuw de hoogste algemene bestuursrechter van het land die een kabinetsambitie dwarszit. Vorig jaar veegde de Raad de bouwvrijstelling voor stikstofuitstoot van tafel, waardoor bouwprojecten stil kwamen te liggen. En in 2019 beperkte de Raad al de bouwambities van het kabinet op grond van Europese Habitatrichtlijn, die strenge regels stelt aan stikstofemissies nabij beschermd natuurgebied. Vleermuizen wonen veel in spouwmuren, waarin ze zich goed kunnen verstoppen. Omdat ze alleen ’s nachts actief zijn merken bewoners ze niet altijd op. De vleermuis valt onder de Europese Habitatrichtlijn en de Wet natuurbescherming en mag alleen verstoord of verjaagd worden met een ontheffing en allerlei maatregelen om ze een nieuwe woonplek te geven. (NRC)
_____
Met nieuwe aanklacht tegen Trump wordt democratie Amerika weer getest.
De nieuwe drievoudige aanklacht tegen Trump dreigt wederom een existentiële test van het Amerikaanse politieke systeem te worden. Trump had al 2 rechtszaken aan zijn broek. Maar die gaan over zaken voor en na zijn presidentschap (zwijggeld en verdonkeremaande staatsgeheimen). Deze nieuwe aanklacht betreft 3 misdaden die hij zou hebben begaan tijdens zijn verblijf in het Witte Huis. Hij wordt in feite beschuldigd van een illegale greep naar de macht: het sjoemelen met de verkiezingsuitslag en toen dat niet werkte, het opjutten van zijn aanhang om de bekrachtiging van die uitslag in het Capitool te blokkeren. Daarbij maakte Trump volgens de aanklagers gebruik van ‘onoprechtheid, fraude en bedrog’, terwijl hij tegelijk ‘destabiliserende leugens verspreidde’. Zo’n machtsgreep in de VS, een van de oudste democratieën ter wereld werd bijna niet voor mogelijk gehouden. In de weken na de verkiezingen werd het optreden van Trump en zijn team vooral weggelachen. Een machtsgreep? Door deze clowns? Even grinniken, dan over tot de orde van de dag. Maar met fanatiek amateurisme en kwaadwillende chaos kun je dus ver komen. Dat is vooral te danken aan de politieke meelopers die beter zouden moeten weten, de partijgenoten die hun principes inruilen voor opportunisme. Dat proces begon meteen na de opkomst van Trump in 2016 en culmineerde in de aanval op het Capitool op 6 januari. Tijdens het impeachment-proces dat daarop volgde, stemden slechts 7 van de 50 republikeinen voor afzetting van Trump. Afzetting zou hebben betekend dat hij nooit meer president had kunnen worden. Nu is dat goed mogelijk. Een verdachte is onschuldig tot zijn schuld bewezen is. Maar andersom hebben Trump-loyalisten en andere republikeinen geen moeite de aanklagers bij voorbaat als ‘partijdig’ te veroordelen. ‘De vervolging van Trump doet denken aan Nazi-Duitsland, de voormalige Sovjet Unie en andere dictatoriale regimes. Dit terwijl het OM ervoor heeft gekozen Trump niet aan te klagen voor het ‘aanzetten tot opstand’, wat bij een veroordeling zou hebben betekend dat hij nooit meer president had kunnen worden. Daar is justitie juist voor teruggedeinsd ondanks de aanbeveling van de parlementaire onderzoekscommissie dit wel te doen. Met hun retoriek gaan de republikeinen verder met het ondermijnen van de instituties, waardoor Trump zover is gekomen. Waarmee ze Trump verder in de kaart spelen en het systeem verder destabiliseren! (VK)
_____
Niger mogelijk de achtste militaire missie van West-Afrikaanse unie ECOWAS.
De economische unie van West-Afrikaanse landen, Ecowas sprak strenge sancties uit na de staatsgreep in Niger en sluit militair ingrijpen niet uit. Mocht het tot een interventie komen dan zou dat de achtste militaire missie in 33 jaar onder auspiciën van Ecowas zijn. Sinds 1990 heeft Ecowas, waarin 15 landen verenigd zijn, een militaire arm ‘Ecomog’. Direct dat jaar stuurde het verbond 3.000 militairen voor een vredesmissie naar Liberia, daarna volgden interventies in Siërra Leone (1997) en Guinee-Bissau (1999). In 2003 was er een tweede missie in Liberia en een in Ivoorkust, na een mislukte staatsgreep. Ook in Mali traden Ecowas-troepen aan na een coup in 2013. De laatste interventie was in Gambia toen president Jammeh weigerde plaats te maken voor zijn opvolger na een verloren verkiezing. In de jaren zestig vonden in Afrika 41 staatsgrepen plaats. Daarna daalde het aantal coups gestaag. Vooral na de eeuwwisseling was het redelijk rustig. De laatste jaren neemt de politieke onrust weer toe. In Guinee (2019) Mali (2021) en Burkina Fasso (2022) is de macht gegrepen met een coup. In Guinee Bissau mislukte een staatsgreep in 2021. Mali, Guinee en Burkina Faso steunen de coupplegers in Niger en zijn tegen de sancties. Mali en Burkina Faso zeggen elk militair ingrijpen door Ecowas-landen in Niger als oorlogsverklaring aan hun adres te zien. (VK)
_____
Baltische staten sneller weg uit stroomnet Rusland.
+ Baltische isolatie van de rest van Europa is een Sovjeterfenis.
+ Premiers spraken af hier versneld afscheid van te willen nemen.
+ Litouwen wilde sneller weg, maar Estland vreest stroomuitval.
Estland, Letland en Litouwen koppelen hun elektriciteitsnetwerken in februari 2025 helemaal los van het Russische energiesysteem. In plaats daarvan gaan ze hun netwerken synchroniseren met die van de rest van het Europese continent. Daartoe hebben de premiers van de drie Baltische staten gisteren een overeenkomst getekend. Al sinds de Sovjettijd maken Estland, Letland en Litouwen deel uit van het Brell-netwerk, waarin ook Rusland en Wit-Rusland zitten. Samen vormen de vijf oud-Sovjetrepublieken een ‘energie- eiland’. Nadat de Baltische staten in 1991 onafhankelijk werden, bleef hun energieafhankelijkheid van Rusland groot, ook wegens de slechte aansluiting op de netwerken elders in Europa. Zeker na de Russische annexatie van de Krim in 2014 vonden de Baltische staten dit steeds problematischer worden. In 2018 spraken zij af samen met Polen en de Europese Commissie uiterlijk eind 2025 het Brell-systeem te verruilen voor het Europese continentale netwerk. Na de invasie in Oekraïne heeft met name Litouwen er stevig op aangedrongen de einddatum van december 2025 te vervroegen. ‘We zien wat er gebeurt in Oekraïne waar mensen worden afgeslacht en bommen vallen. Ik denk niet dat het correct is om te blijven samenwerken met een agressor, alleen maar omdat dat ons geld bespaart’, zegt directeur Masilius van de Litouwse netbeheerder Litgrid. (FD)
_____
Ontbossing in Amazone neemt sterk af!
In juli is in het Braziliaanse regenwoud 66% minder gebied ontbost dan in dezelfde maand vorig jaar. Het is een welkom succes voor de nieuwe linkse president Lula, kort voor een top over de bescherming van het regenwoud. Satellietgegevens toonden al eerder aan dat in juni 41% minder gebied was ontbost dan een jaar eerder. Tot nu toe is er in 2023 een gebied ontbost zo groot als de provincie Overijssel, maar dat is wel 42,5% minder dan in dezelfde periode een aar eerder. De cijfers zijn een teken dat het beleid en de uitspraken van Lula, die op 1 januari aantrad met de belofte om het Amazonewoud te beschermen, nu al hun vruchten afwerpen. De sterke dalingen zijn veelzeggend omdat het tempo van ontbossing in
die droge maanden doorgaans het hoogs ligt. ‘We zien de groeicurve van ontbossing ombuigen’, aldus Capobianco, secretaris van het Braziliaanse ministerie van milieu. Dat is hard nodig aangezien wetenschappers vorig jaar nog waarschuwden dat het regenwoud een kantelpunt nadert, waarna het zal veranderen in een savanne. Lula beloofde om tegen 2030 een einde te maken aan de ontbossing, een schier onmogelijke klus in een gebied 5 keer zo groot als Frankrijk hetgeen niet gemakkelijk is omdat aanhangers van Bolsonaro nog een flinke vinger in de pap hebben in het parlement. Onder Bolsonaro bereikte de ontbossing juist recordhoogten en zijn politieke bondgenoten zetten zijn beleid vanuit het parlement voort. (VK)
+ De Russische en wit-Russische president lijken Polen te bedreigen.
+ Privéleger Wagner in Wit-Rusland zou het land willen binnentrekken.
+ Maar experts zijn verdeeld over vraag hoe realistisch dit scenario is.
Na het bezoek van Loekasjenko aan Poetin richtten de machthebbers voor het oog van de camera’s hun pijlen op Polen. Poetin stelde dat het EU-land voornemens is ‘een stuk van Oekraïne af te scheuren, door in te grijpen in het conflict met Rusland’. Enig bewijs voor zijn stelling levert hij niet. De Russische leider vond dat Polen de voormalige Sovjet-Unie dankbaar zou moeten zijn omdat het land na de Tweede Wereldoorlog veel westerse territoria van de Sovjetleiding zou hebben gekregen, Ook zou Polen het herstel van zijn onafhankelijkheid aan de Sovjet Unie te danken hebben. Poetin noemde Polen ‘een cadeautje van Stalin’, tot afgrijzen van de Polen zelf. Het land werd in de oorlog opgedeeld door Duitsland en de Sovjet-Unie. Loekasjenko haakte daar op in: volgens hem zou het privéleger hem ‘onder druk zetten’. Wagner zou hem te kennen hebben gegeven ‘op excursie’ te gaan naar Warschau en Rzeszow. In Rzeszow is een luchthaven waar westerse wapenleveranties aankomen die vervolgens over land naar Oekraïne worden gestuurd. Hij zei ook dat Polen troepen verplaatste naar de grens met Wit-Rusland en dat Polen West- Oekraïne niet mag bezetten. Volgens de dictator zouden Wit-Rusland en Rusland bereid moeten zijn samen ‘de bevolking van West-Oekraïne te helpen’. Vladimir Osechkin van mensenrechtenorganisatie Gulagu.net: ‘Wagner werft nog steeds huurlingen die zeggen dat hun missie de invasie van Polen is’, aldus Osechkin. ‘We moeten voorbereid zijn op een provocatie. Wagner is nu eenmaal opgericht als eenheid die doet wat het Russische leger niet mag.’ De Russische politicoloog Solovej vindt dat onzin van het zuiverste water: ‘Poetin speelt weer eens de Poolse kaart, een oude, nieuwe vijand uit de geschiedenis. Hij probeert de oorlog keer op keer te rechtvaardigen met stalinistische argumenten en de aandacht af te leiden van de uitputtingsslag en de in Rusland neerkomende drones.’ (FD)
____
Wereld afhankelijk van selecte groep landen voor cruciale grondstoffen groene energie.
Voor de energietransitie zijn grote hoeveelheden mineralen nodig. Van alle lithium dat wereldwijd wordt geraffineerd is in 2022 ruim de helft (56%) aangewend voor duurzame energie, vooral voor batterijen van elektrische auto’s. De schone-energiemarkt slokt ook het aanbod van kobalt en nikkel in steeds grotere mate op. De sterk stijgende vraag leidde vorig jaar tot snel oplopende prijzen van de mineralen. Lithiumcarbonaat kostte op de Chinese markt ruim 76 duizend euro per ton; eind 2020 was dat minder dan 3.000 euro (!) Hierdoor steeg de prijs van windturbines, zonnepanelen en batterijen voor elektrische auto’s voor het tweede jaar op rij in 2022 terwijl de prijzen tot 2019 door schaalvergroting juist snel daalden. Het energieagentschap zegt over de mineralen dat het aanbod de komende jaren hoogstwaarschijnlijk wel in de pas blijft lopen met de vraag. Uit die analyse blijkt ook dat een groot deel van de mineralen in handen is van slechts enkele landen. Zoals het er nu naar uit ziet is de rest van het decennium de helft van de nieuwe faciliteiten voor geraffineerd lithium in handen van China, net als ruim een derde van het verwerkte kobalt. Op de kobaltmarkt spelen ook Canada en Australië een rol. Vrijwel alle nikkelverwerking (88%) is gepland in Indonesië. (VK)
_____
Inflatie in juli daalt opnieuw, prijzen stijgen, maar minder hard.
De inflatie in Nederland was in de maand juli 4,6% op jaarbasis meldt het CBS. Voor de derde keer op rij stijgen de prijzen iets minder hard. In juni lagen de consumentenprijzen in Nederland nog 5,7% hoger dan een jaar geleden en in mei 6,1% hoger. De afname van de inflatie kwam met name door een daling in de energieprijzen in juli; gas, elektriciteit en motorbrandstoffen waren deze maand 21,6% goedkoper en vorige maand 16,3%. Toch is het leven nog steeds duur. Andere prijzen, zoals die van voeding en andere levensmiddelen, zijn in juli opnieuw gestegen. De toename van de prijzen in de supermarkt was 11,6%, in juni was dat 12,6%. De prijzen van industriële goederen (los van brandstoffen) stegen ook met 6,3% ten opzichte van vorig jaar tegen 7,3% in juni. De prijzen in andere eurolanden zijn in juli ook minder hard omhoog gegaan. De inflatie in juli kwam uit op 5,3% tegenover 5,5% in juni. Dat cijfer ligt nog steeds ver boven de doelstelling van 2% van de Europese Centrale Bank. Ook in de eurozone was de daling van de energieprijzen de reden dat de inflatie meeviel. (NRC)
_____
Gasbuffers zitten midden in de zomer al flink vol.
+ Vulgraad van 88% werd vorig jaar pas eind september gehaald.
+ Volle opslagen te danken aan milde winter en flinke besparingen.
+ Toch waarschuwen experts voor de nog altijd krappe gasmarkt.
Het is hartje zomer en de gasopslagen die Nederland moeten helpen de winter door te komen, zijn al bijna volledig gevuld. Op dit moment is de gemiddelde vulgraad van de 3 grote bergingen in Norg, Grijpskerk en Bergermeer 88%.Ter vergelijking: vorig jaar werd dat niveau pas eind september bereikt. Niet alleen Nederland is goed op weg. Ook in veel andere Europese landen zitten de gasbuffers grotendeels vol, waardoor het Europese doel van 90% waarschijnlijk ruim và³à³r het begin van het stookseizoen op 1 november gehaald wordt. Energiedeskundigen spreken over ‘een goede uitgangspositie’, maar waarschuwen dat er ‘nog te veel onzekerheden’ zijn om rustig achterover te kunnen leunen. ‘De gasmarkt blijft krap en met alleen goedgevulde bergingen gaan we deze winter niet redden’, zegt energie- expert René Peters van onderzoeksinstituut TNO. Door de besparingen en de milde winter waren de gasreserves op 1 april nog voor bijna 60% vol. Een jaar geleden, na het uitbreken van de oorlog was dat slechts iets meer dan 21%. Voor dit jaar verwachten deskundigen een stevige concurrentiestrijd tussen Europa en Azië om de aanvoer van het schaarse LNG met mogelijk prijsstijging tot gevolg. De prijzen verschuiven al zodanig dat het voor Amerikaanse LNG schepen interessanter is om door te varen naar Azië en daar het gas te verkopen. De aanvoer van LNG naar Europa is dus geen zekerheid. Veel zal afhangen van het daadwerkelijk Chinees herstel en de strengheid van de winter in Azië en Europa. (FD)
_____
Voedselspeciaalzaken bakker, groenteboer en slager zien door inflatie klanten weglopen.
Door de hoge prijzen hebben consumenten besloten minder producten aan te schaffen. Vooral voedselspeciaalzaken zoals de bakker, groenteboer en slager zien de klanten weglopen en hebben 6,9% minder verkocht dan een jaar geleden. In de hele detailhandel daalde het verkoopvolume – het aantal verkochte goederen – met 1.4%. De hoeveelheid verkochte non-foodartikelen, in bijvoorbeeld kledingzaken en drogisterijen, was over het algemeen vrijwel gelijk aan vorig jaar. Doe-het-zelf artikelen werden minder verkocht in gespecialiseerde zaken, maar mogelijk week de klusser uit naar de bouwmarkten die wel meer materiaal verkochten. Ondanks de teruglopende verkopen steeg de omzet van de gemiddelde winkelier; de prijzen waren fors hoger. Met name in de supermarkt was dit goed te zien, daar was de omzet 12% hoger dan een jaar geleden, in andere winkels waar voedsel wordt verkocht was dit 1,4%. In de non-foodsector steeg de omzet met 7,1%. (VK)
_____
Weer koranverbrandingen in Denemarken en Zweden.
In Zweden werd een koran verbrand voor het parlement, in Denemarken bij de ambassade
van Saoedi Arabië. Hoewel de regeringen van beide landen de koranverbrandingen hebben veroordeeld kunnen ze er weinig aan doen: de acties zijn toegestaan onder de vrijheid van meningsuiting. Het zijn de jongste verbrandingen in een reeks die eind juni begon toen de Iraakse christelijke vluchteling Salwan Momika een koran verbrandde voor de grootste moskee van Stockholm. Bij de verbranding mandag was Momika opnieuw aanwezig. Vanuit de islamitische wereld roepen de verbrandingen woedende reacties op temeer omdat ze zijn toegestaan In Zweden moet de politie voor iedere boekverbranding een vergunning verlenen en doet dat in de regel ook. De islamitische landen veroordelen die koranverbrandingen en eisen dat de regeringen er iets aan doen. Ook voor een wraakreactie wordt gevreesd. ‘We bevinden ons
in de ernstigste veiligheidssituatie sinds de Tweede Wereldoorlog’, schreef Zweedse premier Kristersson. De Deense premier Frederiksen en Kristersson van Zweden zouden met elkaar in overleg zijn met elkaar over die verbrandingen. Beide regeringen kondigden aan maatregelen te nemen tegen de verbrandingen al is het nog niet duidelijk hoe ze dat zullen doen. (NRC)
_____
Omtzigt legt basis voor eigen politieke partij, maar wil geen premier worden.
Pieter Omtzigt heeft de afgelopen maanden de basis gelegd voor zijn eigen politieke partij. Het definitieve besluit om mee te doen aan de verkiezingen laat nog op zich wachten. Het onafhankelijke Kamerlid wil eerst op vakantie met z’n gezin om rust te nemen voordat hij definitief de knoop doorhakt. Omtzigt voelt een zware druk vanwege de peilingen waarin hij 46 zetels scoort en hij premier zou kunnen worden. Hij ambieert het premierschap echter niet, liever wil hij Kamerlid zijn. Achter de schermen is hij al lang bezig met 5 politieke vrienden om de fundamenten te leggen voor zijn eigen beweging. Organisatie en verkiezingsprogramma op hoofdpunten zijn in de maak. ‘Het nemen van een doordacht besluit en het uitstippelen van een pad kost meer tijd dan gedacht’, aldus Omtzigt. ‘Ik ga eerst op vakantie met mijn gezin en koppel even helemaal af. Ik wens jullie allen een fijne, warme en droge zomer(vakantie).’ De deadline om een eventuele nieuwe partij te registreren bij de Kiesraad is maandag 28 augustus. Qua politieke kleur zal zijn eventuele nieuw partij ergens tussen links en rechts in liggen. Zijn pleidooien voor mensen die buiten hun schuld ‘door het ijs dreigen te zakken’ zullen linkse kiezers aanspreken. Wat migratie betreft neigt Omtzigt juist iets meer naar rechtse kiezers. Zijn standpunt over de toekomst van de boeren zit ook een beetje tussen links en rechts in. Hij is evenals de BBB tegen het verplicht uitkopen van boeren. Maar hij denkt bijvoorbeeld weer vrij links over de bio-industrie. Op het punt van dierenwelzijn stemt Omtzigt eerder mee met de Partij voor de dieren dan met de BBB. Tijdens de verkiezingscampagne die dit najaar losbarst zal Omtzigt, als hij meedoet, het aan de rechterzijde moeten opnemen tegen Dilan Yesilgöz (VVD) en Caroline van der Plas (BBB). Zijn grootste linkse rivaal is Frans Timmermans (PvdA/GroenLinks). (VK)
_____
Autoverkopen maken in juli een flinke inhaalslag.
In juli zijn er in Nederland 28.687 nieuwe personenauto’s op kenteken gezet, een groei van bijna 31% op jaarbasis. Die sterke toename komt vooral door een inhaalslag na lage autoverkopen vorig jaar. Toen waren er onderdelentekorten. Ook de verkoop van motorfietsen zit in de lift. Daarvan zijn 1678 nieuwe geregistreerd in juli, een groei van 16%. De sterke verkoopstijging van auto’s houdt volgens de BOVAG en de RAI Vereniging niet aan. De orders lopen terug door inflatie en afnemend consumentenvertrouwen. Voor heel 2023 wordt een verkoop van rond de 340.000 auto’s verwacht, circa 9% meer dan in 2022. Het Zuid-Koreaanse merk Kia was in juli het leidende automerk in Nederland. Het merk scoorde vooral met de kleine Picanto. Volkswagen volgt op kleine afstand met de Polo (539 stuks) en de T-Roc (447) als meest verkopende modellen. Bij motorfietsen zit de verkoop van nieuwe exemplaren al jaren in de lift. Volgens de BOVAG en de RAI Vereniging komt dat mede doordat steeds meer jongeren hun motorrijbewijs halen. Yamaha is het bestverkochte merk, gevolgd door Honda en Kawasaki. (FD)
_____
Vleermuis verstoort isolatieplan!
De Raad van State heeft bepaald dat er grondig ecologisch onderzoek nodig is voordat een huis geïsoleerd mag worden. Opnieuw een forse tegenvaller voor een kabinetsdoel, en dit keer uit onverwachte hoek: de vleermuis is spelbreker bij de ambitie om de komende 7 jaar 2,5 miljoen huizen te verduurzamen. De Raad bepaalde dat huiseigenaren eerst grondig ecologisch onderzoek moeten doen naar de aanwezigheid van vleermuizen voordat ze hun huis mogen isoleren. Zo’n onderzoek duurt een jaar en kost minstens 5.000 euro. En zo is het opnieuw de hoogste algemene bestuursrechter van het land die een kabinetsambitie dwarszit. Vorig jaar veegde de Raad de bouwvrijstelling voor stikstofuitstoot van tafel, waardoor bouwprojecten stil kwamen te liggen. En in 2019 beperkte de Raad al de bouwambities van het kabinet op grond van Europese Habitatrichtlijn, die strenge regels stelt aan stikstofemissies nabij beschermd natuurgebied. Vleermuizen wonen veel in spouwmuren, waarin ze zich goed kunnen verstoppen. Omdat ze alleen ’s nachts actief zijn merken bewoners ze niet altijd op. De vleermuis valt onder de Europese Habitatrichtlijn en de Wet natuurbescherming en mag alleen verstoord of verjaagd worden met een ontheffing en allerlei maatregelen om ze een nieuwe woonplek te geven. (NRC)
_____
Met nieuwe aanklacht tegen Trump wordt democratie Amerika weer getest.
De nieuwe drievoudige aanklacht tegen Trump dreigt wederom een existentiële test van het Amerikaanse politieke systeem te worden. Trump had al 2 rechtszaken aan zijn broek. Maar die gaan over zaken voor en na zijn presidentschap (zwijggeld en verdonkeremaande staatsgeheimen). Deze nieuwe aanklacht betreft 3 misdaden die hij zou hebben begaan tijdens zijn verblijf in het Witte Huis. Hij wordt in feite beschuldigd van een illegale greep naar de macht: het sjoemelen met de verkiezingsuitslag en toen dat niet werkte, het opjutten van zijn aanhang om de bekrachtiging van die uitslag in het Capitool te blokkeren. Daarbij maakte Trump volgens de aanklagers gebruik van ‘onoprechtheid, fraude en bedrog’, terwijl hij tegelijk ‘destabiliserende leugens verspreidde’. Zo’n machtsgreep in de VS, een van de oudste democratieën ter wereld werd bijna niet voor mogelijk gehouden. In de weken na de verkiezingen werd het optreden van Trump en zijn team vooral weggelachen. Een machtsgreep? Door deze clowns? Even grinniken, dan over tot de orde van de dag. Maar met fanatiek amateurisme en kwaadwillende chaos kun je dus ver komen. Dat is vooral te danken aan de politieke meelopers die beter zouden moeten weten, de partijgenoten die hun principes inruilen voor opportunisme. Dat proces begon meteen na de opkomst van Trump in 2016 en culmineerde in de aanval op het Capitool op 6 januari. Tijdens het impeachment-proces dat daarop volgde, stemden slechts 7 van de 50 republikeinen voor afzetting van Trump. Afzetting zou hebben betekend dat hij nooit meer president had kunnen worden. Nu is dat goed mogelijk. Een verdachte is onschuldig tot zijn schuld bewezen is. Maar andersom hebben Trump-loyalisten en andere republikeinen geen moeite de aanklagers bij voorbaat als ‘partijdig’ te veroordelen. ‘De vervolging van Trump doet denken aan Nazi-Duitsland, de voormalige Sovjet Unie en andere dictatoriale regimes. Dit terwijl het OM ervoor heeft gekozen Trump niet aan te klagen voor het ‘aanzetten tot opstand’, wat bij een veroordeling zou hebben betekend dat hij nooit meer president had kunnen worden. Daar is justitie juist voor teruggedeinsd ondanks de aanbeveling van de parlementaire onderzoekscommissie dit wel te doen. Met hun retoriek gaan de republikeinen verder met het ondermijnen van de instituties, waardoor Trump zover is gekomen. Waarmee ze Trump verder in de kaart spelen en het systeem verder destabiliseren! (VK)
_____
Niger mogelijk de achtste militaire missie van West-Afrikaanse unie ECOWAS.
De economische unie van West-Afrikaanse landen, Ecowas sprak strenge sancties uit na de staatsgreep in Niger en sluit militair ingrijpen niet uit. Mocht het tot een interventie komen dan zou dat de achtste militaire missie in 33 jaar onder auspiciën van Ecowas zijn. Sinds 1990 heeft Ecowas, waarin 15 landen verenigd zijn, een militaire arm ‘Ecomog’. Direct dat jaar stuurde het verbond 3.000 militairen voor een vredesmissie naar Liberia, daarna volgden interventies in Siërra Leone (1997) en Guinee-Bissau (1999). In 2003 was er een tweede missie in Liberia en een in Ivoorkust, na een mislukte staatsgreep. Ook in Mali traden Ecowas-troepen aan na een coup in 2013. De laatste interventie was in Gambia toen president Jammeh weigerde plaats te maken voor zijn opvolger na een verloren verkiezing. In de jaren zestig vonden in Afrika 41 staatsgrepen plaats. Daarna daalde het aantal coups gestaag. Vooral na de eeuwwisseling was het redelijk rustig. De laatste jaren neemt de politieke onrust weer toe. In Guinee (2019) Mali (2021) en Burkina Fasso (2022) is de macht gegrepen met een coup. In Guinee Bissau mislukte een staatsgreep in 2021. Mali, Guinee en Burkina Faso steunen de coupplegers in Niger en zijn tegen de sancties. Mali en Burkina Faso zeggen elk militair ingrijpen door Ecowas-landen in Niger als oorlogsverklaring aan hun adres te zien. (VK)
_____
Baltische staten sneller weg uit stroomnet Rusland.
+ Baltische isolatie van de rest van Europa is een Sovjeterfenis.
+ Premiers spraken af hier versneld afscheid van te willen nemen.
+ Litouwen wilde sneller weg, maar Estland vreest stroomuitval.
Estland, Letland en Litouwen koppelen hun elektriciteitsnetwerken in februari 2025 helemaal los van het Russische energiesysteem. In plaats daarvan gaan ze hun netwerken synchroniseren met die van de rest van het Europese continent. Daartoe hebben de premiers van de drie Baltische staten gisteren een overeenkomst getekend. Al sinds de Sovjettijd maken Estland, Letland en Litouwen deel uit van het Brell-netwerk, waarin ook Rusland en Wit-Rusland zitten. Samen vormen de vijf oud-Sovjetrepublieken een ‘energie- eiland’. Nadat de Baltische staten in 1991 onafhankelijk werden, bleef hun energieafhankelijkheid van Rusland groot, ook wegens de slechte aansluiting op de netwerken elders in Europa. Zeker na de Russische annexatie van de Krim in 2014 vonden de Baltische staten dit steeds problematischer worden. In 2018 spraken zij af samen met Polen en de Europese Commissie uiterlijk eind 2025 het Brell-systeem te verruilen voor het Europese continentale netwerk. Na de invasie in Oekraïne heeft met name Litouwen er stevig op aangedrongen de einddatum van december 2025 te vervroegen. ‘We zien wat er gebeurt in Oekraïne waar mensen worden afgeslacht en bommen vallen. Ik denk niet dat het correct is om te blijven samenwerken met een agressor, alleen maar omdat dat ons geld bespaart’, zegt directeur Masilius van de Litouwse netbeheerder Litgrid. (FD)
_____
Ontbossing in Amazone neemt sterk af!
In juli is in het Braziliaanse regenwoud 66% minder gebied ontbost dan in dezelfde maand vorig jaar. Het is een welkom succes voor de nieuwe linkse president Lula, kort voor een top over de bescherming van het regenwoud. Satellietgegevens toonden al eerder aan dat in juni 41% minder gebied was ontbost dan een jaar eerder. Tot nu toe is er in 2023 een gebied ontbost zo groot als de provincie Overijssel, maar dat is wel 42,5% minder dan in dezelfde periode een aar eerder. De cijfers zijn een teken dat het beleid en de uitspraken van Lula, die op 1 januari aantrad met de belofte om het Amazonewoud te beschermen, nu al hun vruchten afwerpen. De sterke dalingen zijn veelzeggend omdat het tempo van ontbossing in
die droge maanden doorgaans het hoogs ligt. ‘We zien de groeicurve van ontbossing ombuigen’, aldus Capobianco, secretaris van het Braziliaanse ministerie van milieu. Dat is hard nodig aangezien wetenschappers vorig jaar nog waarschuwden dat het regenwoud een kantelpunt nadert, waarna het zal veranderen in een savanne. Lula beloofde om tegen 2030 een einde te maken aan de ontbossing, een schier onmogelijke klus in een gebied 5 keer zo groot als Frankrijk hetgeen niet gemakkelijk is omdat aanhangers van Bolsonaro nog een flinke vinger in de pap hebben in het parlement. Onder Bolsonaro bereikte de ontbossing juist recordhoogten en zijn politieke bondgenoten zetten zijn beleid vanuit het parlement voort. (VK)
